Lögberg - 13.08.1896, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 13. AGUST 1896
5
átta sig nokkuð, sje nokkurn veginn
áreiðanlegt. Mjer finnst lífið vera
svo stutt og tómstundirnar svo fáar
og þörfin svo mikil á meiri fegurð,
meiri styrkleik, meiri karlmennsku,
•neiri kærleik inn I sftlirnar, að vjer
liöfum ekki efni & að afrækja það
'nesta og bezta fyrir það, sem lakarn
er. Mestu stórmenni andans geta, að
því er mftlið snertir, allir fttt koít ft
að lesa, sem skilja einhverja af aðal-
TOenntatungum Norðurftlfunnar, og
það ættu að minnsta kosti allir stú-
*lentar að gcra, enda gera (jað miklu
fleiri. Mjög mikið af ftgætustu ritum
lieimsins munu enda vera til f dönsk-
'<m Jiyðingum. Og mikill mÍ3skiln-
ingur væri að halda, að meginjjorri
lagurfræðilegu stórvirkjanna í bók-
nienntunum sje leiðinlegri og fyngri
en þau rit, sem menn tíðast lesa nú.
Ogrynni af beztu bókunuui er svo
langtum skemmtilegri, að slíkt verður
ekki saman borið, í hverju skapi
sem maður er, hvort sem maður vill
klæja eða gráta, hvort sem maður vill
styrkja ftst sína og lotning fyrir hinu
góða, eða andstyggö sína á Jjví illa,
eða fyrirlitning. sína fyrir vesal-
niennskunni, eöa meðaumkvun sína
nieð sorginni og veikleikanum og
eymdinni, J>ft er nóg á boðstólum,
aldrei Jjörf á að ganga fram hjá þvi,
Sevn ágætast er. Vitaskuld er sumt
af heimsfrægustu skáldritunum allt
annað en hvlldarlestur, svq að menn
kafa J>ess ekki not nema ineð ftreynslu,
ekki fremur en menn hafa not af spá-
TOannabókunum með Jjví að liggja
kftlf-sofandi uppi í rúmi. Segjum
nienn gatigi fram hjá Jjví, Jjó að það
aje óneitanlega nokkuð raunalegt, ef
'nenntaðir menn eru neyddir til slíkt,
af Jjví að J>eir (jola enga audlega á-
teynslu. En hvllík kynstur verða
ekki samt eptir! Hvert barnið skilur
Hómer. Og að minnsta kosti ætti
hver menntaður maður—og all-flestir
lítt menntaðir menn líka—að hafa ó-
tnetanlegan gróða upp úr Jjví að lesa
köfunda eins og Shakespeare, Cer-
vantes, Calderon, Moliére, Holberg,
Milton, (mikið eptir) Göthe, Schiller,
Walter Scott, Wordsworth, Byron,
Victor Hugo, Thackeray, Dickens,
George Elliot—svo jeg nefni að eins
ofurlítið hrafl af höfundum af handa
hófi.—Hvað margir af oss lesa nú
slíka höfunda, öðruvísi cn ef til vill
að hlaupa yfir (>á á eiuhverju hunda-
vaði? Peter Nansen lesum við og
Knut Hamsun lesum við, en í ís-
lenzku blaði, sem sjerstaklega telur
sig bókmonntamálgagn, er oss kennd
»ú speki, að enginn skáldskapur sje
til i Walter Scott, og jeg get bezt
trúað, að ýmsir haldi (jað sje mikill
sannleikur í Jjví fólginn; að minnsta
kosti verður engum að vegi að
tnótmæla bullinu.
Jeg get hugsað mjer, að ein-
hverjum verði að svara mjer á pá
leið, að menntaðir menn eigi að reyna
að fylgja með tímanum, og Jjeir geti
Jjað ekki, ef Jjeir eigi að fara að setj-
ast við að lesa hin og önnur gömul
rit. En vjer fylgjum ekki með tím-
anum hjer á landi, Jjó að dftlítið komi
af dönskum bókurn til lestrarfjelags-
ins í Reykjavík. Og J>að er ekki að
fylgja með tímauuro, að lesa bækur
eptir hina og aðra andlega smælingja.
En Jjað er ómögulegt að fttta sig á
tímanum með því, að hafa yfirlit
nokkurt yfir liðna títnann. Annars
verður maður að viðundri í nútíinan-
um, drukknar f honum andlega, í stað
þess að líta yfir hann og skilja hann.
En svo er pað vitaskuld fjarri mjer
að draga úr Jjví, að menn lesi góðar
bækur n^ar. Jeg er með góðu bók-
unum, beztu bókunum, hvort sem
Jjær eru gamlar eða nyar. Jeg er á
móti Ijelegu bókunum, ft hverjum
tíma sem J>ær hafa verið ritaðar. Og
jeg held Jjví fram, að ftgætasta hlut-
ann af eldri bókmenntunum, sem
hefur verið margveginn og aldrei
hefur Ijetzt, inegum vjer ekki af-
rækja—ekki einu sinni fyrir (jað, sem
bezt er í nútíðarbókmonntunum.
En að sjálfsögðu verða (>eir, sem
eingöogu ætla að halla sjer að góðu
bókunum, að hafa (>að hugfast, að
svo framarlega sem Jjeir ætli að hafa
Jjeirra, jeg vil ekki segja full not,
heldur viðunanleg not, J»á dugar ekki
sá lestur, sem nú tíðkast almennast.
t>ví er ekki að eins svo varið, að bezti
skáldskapurinn í bundnu og óbunduu
mftli (>oli að lesast optsinnis, heldur
læra inenn ekki að meta hið sanna
gildi hans á annan hátt. Hverju erum
vjor nær, hver fegurðarauki er (>að
fyrir s&lir vorar, Jjó að vjer höfum
heyrt eitthvert af frægustu listaverk-
um tónskáldanna leikið á hljóðfæri
einu sinni fyrir svo og svo mörgum
árum? Hverju erum vjer nær nú,
pó að vjer höfum farið í bað einu
sinni, eða gengið spölkorn oss til
hressingar einhvern tíma í hittifyrra?
Eins höfum vjer mjög lítið gagn af
Jjeim listaverkum, sem vjer höfum
lesið einhvern tíma endur fyrir löngu
einu sinni. Ódauðlegu skftldiu (>arf
að lesa aptur og aptur, Jjangað til
andi peirra hefur til fulls sampyðzt
eðlisfari voru. t>au parf að losa
stöðugt, svo að hugsjónaheimur Jjeirra
umkringi oss stöðugt mitt í veruleik-
ans heimi. t>au parf að lesa-daglega,
svo að göfugu hugsanirnar gcti vakið
oss moð hverjum deginum og hitinn
vermt oss, eins og vjer purfum á
hverjum degi að láta ljós himinsins
fylla augu vor og glóð sólarinnar
verma blóð vort. Og mjer liggur við
að undirskrif8 J>að, sem pósitívistinn
Frederick Harrison segir, kenningu,
sem auðvitað er ekki nema sjálfsögð
frá sjónarmiði haus og skoðanabræðra
hans með d/rkun peira á mannsand-
anum: „t>au parf að lesa með and-
akt, eins og guðhræddir menn lesa
biblíuna og styrkja hjörtu sín með
sálmum. t>ví að eins og gamla hebr-
eska skftldið hoyrði himnana lofa dj'rð
guðs og festiuguna kunngera verkin
hans handa, eins sjáum vjer í hinum
langa bilk skftldskaparins ummyndað
styrkleik og fegurð mannkynsins,
fögnuð fjess og sorgir, tign pess og
stríð, hina löngu æfisögu pess kyn-
flokks, sein vjer heyrum til“.
Betra a<i>' vita rjett en
liySSja rangt.
Herra ritstjóii I.ögbergs.
í blaði yðar, sem kom út 23. f. m.,
er ritstjórnargrein með yfirskriptinni:
„Kosningar í Gimli-sveit“. í ritgerð
pessari eru ummæli sem snerta mig
að nokkru leyti, utnmæli, sem eru
óáreiðanleg og jeg pess vegna verð
að mótmæla. E>jer gefið sem sje í
skyn, að bæði Oddur Akraness og
Stefftn Sigurðsson hafi brúkað lirekki
við mig í pessu máli. Nú get jeg
sagt yður, herra ritstj., með áreiðan-
legri vissu, að Mr. St. Sigurðsson var
laus við allt óhreint, undirferli eða
brögð við mig í sambaudi við pessar
ko3ningar. TilnefnÍDg Mr. Akraness
stóð í alls engu sambandi við Mr.
Sigurðsson. Um Jjað geta peir borið,
sem skoruðu á hann að gefa kost á
sjer og tilnefndu hann.
Þjer gefið einuig 1 jóslega í skyn,
að jeg hafi leyft að tilnefna mig fyrir
„fagurmæli peirra Odds og Stefáns“.
Þetta er eins langt frá hiau sanna og
rjetta og nokkuð getur verið.
Ástæður mínar fyrir að leyfa að út-
nefna mig voru af allt öðrum rótum.
Tilnefning mín var skilmftlum bundin.
E>eir skilmftlar voru ekki uppfylltir
Það var hvorki Mr. Akraness nje Mr.
Sigurðsson að kcnna.
Staðhæfing yðar um, af hvaðu &-
stæðum jeg hafi dregið mig til baka,
er pví rÖDg.
Það er skylda vor að unna hvorir
öðrum sannmælis, syna hvorir öðrum
sanngirni. Þessa skyldu höfum vjor
alveg eins við mótstöðumenn vora
sem vini. Vjer töpum ætíð en græð
um ekki á Jjví, að níðast ft óvinum
vorum, farameð ósannindi um pft, geta
ætíð ills til peirra.
Afsakið en ftfellið ekki, verður
í heiðri haft, svo lengi sem lieitnur
stendur.
Jeg auðvitað áfolli yður ekki,
hr. ritstj. fyrir, að fara skakkt með í
possu máli. Jeg trúi pví ofur vel,
sem pjer segið, að yður hafi verið
„8krifað“ pctta ,,úr N. ísl.“
Jeg vonast til að Lögberg verði
svo sanngjarnt að flytja línur pessar.
Yðar einlægur,
B.r. Makteinsson.
Icel. River 29. júlí ’96.
* *
Eins og grein vor: „Kosningar í
Gimli-sveit“ ber með sjer, er hún
byggð á brjefum frft Nf ja íslandi, en
eptir ofanprentuðu brjefi Mr. B. Mar-
teiossonar (setn vjer pekkjum of vel
til pess að efast um, að skýri alveg
rjett frá mftlavöxtum), hefur oss veiið
skyrt rangt frft. Allir geta sjeð, að
grein vor var ekki sktifuð í peim til-
gangi að „níðast“ ft peim O. Akraness
og St. Sigurðssyni, eða í neinum [>ví
líkum tilgangi, hcldur að eins til að
segja sveitarkosninga sögutia cins og
hún gekk til, ei da mun allt í grein-
ir.ni, tiema petta atriði utn hluttöku
nefndra mantia í tilnefningu Mr. B.
Marteiossonar, rjett hermt. Að petta
atriði var ranghermt gátum vjer ekki
varast, bæði af pví, að höf. bijefanna,
sem vjer byggðum á, eru sannorðir
meun og liafa sjálfsagt farið eptir
fregnmn er peir álitu áreiðanlegar, og
svo af hinu, að pað, sem sagt var um
hluttöku peirra O. Akraness og St.
Sigurðssonar, er í fullkomnu samræmi
við undangengið kosningabrall vissra
apturhalds leiðtoga í Nyja ís-
landi — cinkum og sjerílagi Stef-
áns Sigurðssonar. Allar leiðrjetting-
ar, sem oss berast, tökum vjer í blað
vort, og enginn er fúsari á að gera
pað en vjer, Jjví oss er annt um, að
sannleikurinn komi fratn í hvaða máli
sem er og hverjir setn í hlut eiga. Og
pó enginn hafi verið eins fjarri pví að
fylgja peirri mannúðar-reglu gagn-
vart oss, sem Mr. B. Marteinsson
minnir ft, eins og einmitt St. Sigurðs-
son í ópvorra og dónagreinum sínum
i Eiturdækjunni, [>& tökum vjer leið-
rjettingu Mr. Marteinssonar með eins
mikilli ánægju fyrir pví. „Það er
munur—jft, pað er mikill munur“.
Ritstj. Lögiiekgs.
PYNY - PECTORAL
Positively Cures
COUGHS and COLDS
in a surprisingly short time. It’s a sci-
entific certainty, tried and true, soothing
and healing in its effects.
W. C. McComber & Sok,
Bouchette, Que.,
report in a Mter that Pjrny-l’octoral cured Mni.
C. Garceau of chronic cnld in rheat and bronchial
tubea, and also cured W. G. McCuiuber of a
long standlug cold.
Mr. J. H. IIutty, Chemist,
528 Yonge St., Toronto, writes:
" As a goneral cougli and lung synin Pyny-
Pectoral itt a inoat invaluable preparation. It
lias given tho utmnat Batiafaction to all who
havo trled It. manr liavlng spokon to me of tho
honoftta derived from Ita uao in their familioa.
It is Ruitablo for old or young, boing ploaaant to
tho tasto. Ita sale with me has beon wondorftal,
and I can always rrcommend it aa a aafo aud
reliablo cough medicino. *
Larffc Ilottlo, 25 Cts.
DAVIS & LAWRENCE CO., Ltd.
Sole Proprietors
Montrbal
JOSHUA CALLAWAY,
Rcal Easlatc, Itining antl Financial Agent
272 Fokt Street, Winnipeg,
líemur peningum á vöxtu fyrirmenn,meö
góðum kjörum. Öilum fyrirspitrnum
svarað fljótt. Bæjarlóðum og bújörð im
í Manitoba er sjerstakur gaumur geflnn
I. M. Cleghorn, M, D.,
LÆKNIU, og YFIRSETUMAÐUR, Et>
Útskrifaður af Manitoba læknaskólanum,
L. C. P. og S. Manítoba.
Sknfstofa yflr búð I. Smith & Co.
EEIZABETH ST.
BALDUR, - - MAN.
P. S. Islenzkur túlkur við liendina hve
nær sem þörf gerist.
Peningar til lans
gegn veði í yrktum lönduin.
Rymilegir skilmftlar.
Farið til
Tlje London & Carjadiarj Loan &
Agency Co,, Ltd.
195 Lombard St., Winniteg.
eða
S. iTiristoplicrsou,
Virðingamaður,
Grund & Baldur.
Richards & Bradshaw,
Hl'AlaficrsIiiinciin o. s. frv
Mdntyre Block,
Winnipkg, - - Man.
NB. Mr. Thomas II, Johnson les lög hjá
ofangreindu fjelagi, og gcta menn fengiS
hann til að túlka þar fyrir sig þegar þörf gerist
0. Stephensen, M. D„
473 I’acific ave., (þriðja hús fyrirneðan Isabel
stræti), Iíann er að finna heima kl. 8—1 ()}■£
f. m. Kl. 2—4 e. m. og eptir kl. 7 á kveldin.
T
Tv
VINNI! IVINNI!
Vjer höfum nægau billdaratvillllil handa Olluili
Islcndingum.
Látið ekki hjá líða að finna okkur áður en pjer
kaupið annarstaðar. — Vjer höfuu. að eins góðílli
tvinna, og seljutn hann tneð eins lftgu verði, ef ekki
lajgra en nokkrir aðrir.
JOHN GAFFNEY.Af^s
Crystal, N. D.
35
voru stæfti, fegurri og tindruðu enn meir en hinir.
beir voru mjög fallegir par som peir lágu parna og
skinu og tindruðu á hvíta borðdúknum, og stóri
tnaðurinn virtist gleðjast eins og barn af að horfa á
pft, pvl hann færði pá til með stóra vÍ3Ífingrinum og
og breiddi úr peim með stóra, rauða lófanum, og
virtist hafa eins gaman af að horfa ft, hvernig stein-
krnir náðu Ijósinu og köstuðu geislurn frft sjer, eins
°g barn hefttr af nyju leikfangi.
Gerald leit í kringum sig órólegur. Ókunni
maðurinn dreifði demöntunutn um borðið einhvern
veginn svo hirðuleysislega, að Gerald poldi varla að
horfa ft pað. Honum fannst sjftlfsagt, að allir í stof-
únni væru að horfa ft pá, og pess vegoa ljetti honum
lalsvert við pað að sjft, að stofan var orðin nærri tóm
°g að flestir, sem verið höfðu að borða, voru farnir.
Hálægt hlífiuni, sem stóð fyrir framan innganginn í
eldhúsið, stóðu nokkrir af borðpjónunum og horfðu
á borðið, sem hann sat við, og hvísluðust ft. Það var
enginn vafi á, að peir voru að tala um hinn einkenni-
lega, stóra komumann, en Gerald vonaði, að peir
hefðu eklci tekið eptir demöntunum.
Ókunni maðurinn virtist ekki hugsa um annað
en að skemmta sjer við fthrifin sem pað, að sjá alla
þessa doinanta, hafði ft Gerald.
„Jeg skal segja yður pað, fjelagi“, sagði komu-
biaður um lcið og lnnn ballaðist fram ft borðið og
lalaði með peir:i hfttíðlegu alvörugefni, setn er eig-
ioleg manni er drukkið hefur fjögur stór glös af
38
„Gott og vel“, sagði hann, „jeg skal með mestu
ánægju hlíða ft sögu yðar um deir.antana. En væri
ekki betra að fara í annað herbergi, par tem við
getum reykt?“
Mr. ChickerÍDg kinkaði kolli til samjjykkis
peirri uppftstungu og sagði:
„Þjer hafið rjett að mæla, fjelagi. Mjer gengur
æfinlega betur að tala, ef jeg hef tóbak á milli tann-
anna. Hvar er ólukku reykinga-herbergið?“
Hann saup glas sitt alveg til botns um leið og
hann sagði J>etta, og svo studdi hann stóru, rauðu
höndunum á borðið og vóg sig á fætur ft patin hfttt.
Gorald stóð cinnig ft fætur og vísaði honnm veginn.
Hið reglulega reykinga-herbergi klúbbsins var
niðri; en pað var ofurlítið herbergi, einskonar skot
út frft stiganum, miðja vega milli gólfsins niðri Og
loptsins, er borðsalurinn var 6, sein meðlimir klúbbs-
ins máttu oinnig reykja í, og petta litla herbergi var
uppáhalds-staður Geralds. Hann fór pví pangað
með hinn nýja vin sinn og Ijet hann setjast á pægi-
legan, stoppaðan bekk, sem lá allt um kring í her-
berginu eins og „divan“-ar á Austurlöndum, baö að
færa peim kaifi og sæt vín, settist svo við hlið Mr.
Chickerings og spurði hann að, hvað hann vildi
reykja.
Mr. Chickering sagðist vilja reykja pað, sem
hann kallaði sigarettu, svo Gerald tók upp hylkið,
sem liann liafði pær í, rjetti lionum pað, tók svo eina
sjálfur, hallaði sjer aptur á bak, og beið pangað til
31
„Hann var myrtur, ekki fyrir löngu^vésalíngs
gamli Jim—Gentleman Jim“, sagði komumaður.
Hin sorglega endurminnÍDg, sem hafði ollað
pví, að komumaður pagnaði um stund, leið fljótt
frá. Hann saup stóran sopa úr kollunni sinni, og
hjelt svo áfram sögunni eins og fylgir:
„Jæja, jeg fór til Gentleman Jims og sifndi
honuin dagblaðs-snepilinn og sagði: ,Eruð pið tveir
fuglar með sömu fjöðrunum?‘ Og hann leit upp og
sagði hlæjaudi: ,151cssaðir verið pjer, pað er bróðir
minu‘. Þá sagði jeg: ,Mftske pjer vilduð gera svo
vel að láta mig hafa meðmælingar-miða til hans‘, og
svo útskyrði jeg fyrir honum hugmynd mína að
verða meðlimur í pessum klúbb. Þá hló hann aptur
og sagði, að hann og bróðir sinn væru ekki neitt
sjerlega miklir mátar; en samt ljet hann mig hafa
brjef til hans eptir nokkra stund, og jeg sendi gamla
Raveu J>að liingað yfir um, ftsamt brjefi frá sjftlfum
mjer í hverju jeg sagði honum, að jeg hefði verið
b^sna mikill ferðalangur um dagana, og mundi vera
eins góður og nokkur annar af meðliinum klúbbsina
1 Jjví efni.“
Gerald gat varla að sjer gert að brosa ekki, pví
hann hugsaði sjer svipinn ft Kruinma kapteini pegar
hann hefði verið að lesa pennan undarlega pistil.
En liann jiassaði sig að brossa ekki, eða öllu heldur
sneri brosinu upp í alvarlega eptirtekt, og lilustaði ft,
sögu ferðamannsins, scm lijeltftfram og sagði:
„Jæja, tíminn leið og boið og ,veldt‘-ið beið og