Lögberg - 06.05.1897, Side 4

4
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 6. MAf 1897.
LÖGBERG.
ét að 148 PrincessSt., Winnipf.g, Man.
a( The Lögberg Prinx’g & Publising Co’y
(Incorpornteri May 27,1890),
RiUtjóri (Editor): Sigtr. Jónasson.
Business Manager: B, T. BjöRNSON.
A ticl ýninyrar: Smá-»uglýslngar í eitt sklpti 26c
yrir IÍ0 ord eda 1 þml. dálKslengriar, 75 cts um mán-
uriiuu. Á staarri uuglýsingum, eda auglýsingumum
lengri tíma, afsláttnr eptir samningi.
If ÚNtadfi-fiiklpt! kaupenria verdur ad tilkynna
Mkriílega og geta um fyrverand1 búatad jafnframt.
Utanáskript tll afgreidslustofu bladsins er:
I lie \ogberg Pnntinyr & Publiali. Co
P.O.Box 368,
Wlnnipeg, Maji.
Utaháskripfttil ritstjórans or:
Edltor Lögberg,
P -O. Box 368,
Winnlpeg, Man.
Samkvwmt landslögum er uppsögn kaupenda á
/bidiógild,nema hannsje skaldlaus, þegar hann seg
krapp.—Ef kaupandi, sem er í skuld vid bladid flytu
vHtferlum, án þess ad tilkynna heiinilaskiptin, þá er
þad fyrlr dómstólanum álitin sýnileg sönnum fyrr
lirettvfsum tllgangi.
-- FIMMTUDAQIcíN 6. MAÍ 1897. -
Hkr. og tolíiuál.
í sífasta blaði Hkr. birtist all-
löng ritstjórnargrein, með fyrirsögn:
„Toll-breytingar“. Greinin byrjar
með að sk/ra frá, að f>ví hafi „verið
fleygt fyrir að undanförmi, að klofn-
inaur sje 1 ráðaneyti Lauriers útaf
to l-bieytingunum, sem verið er að
gera“ o. s. írv. Þó slíku hafi verið
fleygt fyrir, f>á bafa r&ðgjafarnir af-
dr&ttarlaust lyst yfir að f>að sje ósatt,
al nokkuð f>essháttar eigi sjer stað,
svo f>að er vafalaust rugl og f>ví
ó[>aifi fyrir Hkr. að vera að hafa ann-
að eins eptir.—Há fræðir Hkr. les-
endur sína á f>vf, að peir rnenn sem
eru í ráðaneytinu í Ottawa hafi „hlífð-
arlaust andmælt öllum tolli og marg-
lofað að svipta honum burt, ef peim
b ira væri gefið tækifæri til f>ess“.
Þetta á að hafa verið stefna frjáls-
lynda flokksins að undanförnu. Hkr.
veit nö ofur vel, að hún er að segja
ósatt pegar hún heídur fram, að „lib-
eralar“ hafi pótzt ætla að „svipta af
Ollum tolli“. Eo til að taka af öll
tvíiuæli um, hvað hefur verið og er
stefna fijálslynda flokksins í tollmál-
um, pá prentum vjer hjer fyrir neðan
sampykktir f>ær, sem flokkurinn gerði
áhinu mikla flokksþingi er hann hjelt
I Ottawa í júní 1893. Sampykktin
hljóðar svo.
„Vjer, hinn frjálslyndi flokkur'
Canada, sem samsn erum komnir á
flokksping, lysum yfir pvf: Að tolla-
álögur landsins ættu að miðast við
útáíjaldaþörf landsstjórnarinnar en |
ekki við tollvernd, eins og nú á sjer j
8tað. Að núverandi tollur, sem grund-
vallaður er á óhollum grundvallar-
8etningum og notaður liefur verið af
stjóminni sem mútumeðal til að halda
henni sjálfii við völdin, Hefur fram-
leitt einokun og auímannasamtök
(trusts and ootnbinations). Hann hef-
ur dregið úr verði bújarða og annara
landeigna; hann hefur pjakað almenn-
ingi til gróða fyrir fáeina menn; hann
hefur dregið úr innflutningum; hann
hefur orðið landsbúum til mikils tjóns;
hann hefur lagt höpt á viðskipti; hann
hefur sjerstaklega spillt fyrir verzlun
Breta. A pennan og margan annan
hátt hefur hann valdið almenningi og
einstökum mönnum stórtjóni, og allt
petta illendi hlytur að proskast pví
meira, pví lengur sem núverandi toll-
fyrirkomulag helzt.
Að pað er óhjákvæmilegt fyrir
hina pyðingarmestu hagsmuni Canada,
að pessari tálman fyrir framförum
landsins verði úr vegi rutt, með pví
að koma á hollri fjárhagsstefnu, sem
ekki gerir neinum flokki manna rangt
til, en hjálpar áfram viðskiptum inn-
anlands og við önnur lönd, og flytir
fyrir pví að pjóðin nái aptur hagsæld
sinni.
Að í pví skyni ber að færa niður
tollinn svo, að hann nemi ekki meiru
en pví sem ráðvönd, sparsöm og dug-
leg stjórn parf á að halda til útgjalda
sinna.
Að toll lögunum á að að breyta
svo, að lífsnauðsynjar verði óiollaðar,
eða pá svo lítill tollur á þær lagður,
sem unnt er, og að viðskiptamál lands-
ins eiga að komast í pað horf, að við-
skiptin verði frjálsari við allan heim-
inn, en sjerstaklega við Stórbreta-
land og Bandiíkin. Vjer höfum pá
sannfæring, að árangurinn af toll-
verndarstefnunni hafi valdið pungum
vonbrigðum meðal púsunda af mönn-
um, sem hafa stutt hana af einlægni,
og að landið sje eptir pessa reynslu
reiðubúið til að aðhyllast skynsamlega
stefnu í fjárhagsmálum. Pað sem
hina tvo pólitisku flokka greinir á um
viðvíkjandí þessu mikla máli hefur
nú fengið skyrt form. Stjórnin við-
urkennir sjálf að vonirnar um fjár-
málastefnu sína hafi brugðist, og
kveðst nú fús á að gera nokkrar breyt-
ingar, en segir, að þær breytingar
verði að grundvallast á tollvernd sem
undirstöðuatriði.
Vjer afneitum tollverndar-hug-
myndinni, sem óhollri frá rótum og
ósanngjarnri gagnvart almenningi
manna, og vjer lysum yfir peirri sann-
færing vorri, að engar tollbreytingar.
sem á henni eru byggðar, muni hafa
í för með sjer verulegan ljetti undan
peitn byrðum, sem landið streitist
undir.
I>essa skoðun aðhyllumst vjer af-
dráttarlaust, og með henni bíðum vjer
fyllilega öruggir úrskurðarins frá
kjósendum Canada“.
Hver sá sem vill gera sjer pað '
ómak, að hera saman stefnu frjáls-
lynda flokksins, eins og hún kemur
fram í ofanprentaðri sampykkt og
stefnuna, sem kemur fram 1 hinni nyju
toll-löggjöf Laurier-stjórnarinnar.hlyt-
ur að sjá, að stefnan er nákvæmlega
hin sama. E>að sem Hkr. segir er ó-
sannindi og missyningar. Að koma
með aðrar eins staðhæfingar og Hkr.
gerir á ymsum stöðuin i grein sinni
viðvíkjandi pessu máli, er hin mesta
ósvífni og lýsir mjög lítilli virðingu
fyrir vitsmunum og skilningi lesenda
blaðsins. Hkr. veit vel, að tollstefna
flokkanna var ekki spursmálið sem
barist var um við síðustu almennar
kosningar, svo pað er rangt að gefa í
skyn, að frjálslyndi flokkuricn bafi
snúið við blaðinu pegar hann var bú-
inn að „gabba alpyðu til að hreykja
sjer í stjórnarsætið.“ Vjer höfum sjeð
álit allra merkustu blaða, bæði
hjer í landi og á Stórbretalandi,
um tellbreytinguna, og er það
álit peirra eindregið, að breytingin
sje 1 hina rjettu átt, að verndartolls-
stefna apturhalds flokksins hafi nú
fengið banasár sitt og að hin nyja
tollstefna muni verða til að auka
viðskipti og styrkja bræðrabandið milli
Breta og Canada-manna. Hkr. hefur
nú náttúrlega sjeð álit þessara blaða
líka, en hún er ekki að segja lesond
um sínum frá pví. I>að er ekki í
samræmi við hennar kokkabók. Hkr.
verður nú að fyrirgefa, pó vjer leggj-
um meira upp úr pvl sem önnur eins
blöð og London 1 imes segja um
petta mál. en pvi sem hún segir.—
Vjer ætluðum að gefa útdrátt í pessu
blaði af áliti ymsra merkustu blað-
anna um tollbreytinguna og ágrip af
henni, en höfum ekki pláss fyrir pað í
petta sinn. En pað kemur f næsta
blaði, og pá munu lesendur vorir furða
sig enn meir á staðhæfingum íslenzka
tollverndunar- og apturhalds mál-
gagnsins hjer í Winnipeg.
Atliugasemdir M. Pjeturs-
sonar.
Mr. Maguús Pjetursson, einn af
stjórnarnefndarmönnum Hkr.-fjelags-
ins og prentari hjá nefndu fjelagi,
leggur út á ritvöllinn í pví númeri
blaðsins sem siðast kom út (29.f . m.)
og skrifar par grein undir sínu eigin
nafni með fyrirsögn: „Athugasemdir.“
Hann pykist vera að leiðrjetta stað-
hæfingar í greinarstúf vorum í Lög-
bergi, sem kom út 22. f. m. Mr. M.
Pjetursson segir, að í grein vorri sjeu
„ymsar missagnir og ósannindi,“ sem
honum finnist ástæða til að leiðrjetta.
Mr. Pjetursson segir og að það sje
auðvitað bara bull, sem vjer sögðum,
að „margt affólkiþví, erfundinn sótti, |
hafi verið ung’ingar og börn, sem hafi J
verið ,trommað‘ saman til að greiða |
atkvæði 1 blindni“. Mr. Pjetursson
hefur nú ekki haft orð vor rjett eptir,1
pó pau væri á prenti. Hanu sleppir j
pví, að vjer sögðum líka, að pað hafi
verið „formælendur 2. ágústs“, sem
gerðu þetta, og hann sleppir pví einn-
ig, að vjer sögðum, að mörgu af fólki
pví, er fundinn sóiti, hafi verið
„trommað“ saman, „til að gera há-
vaða“. Ef Mr. M. Pjetursson ekki
hefur sleppt ofannefiidum staðhæfing-
um vorum af klanfaskap, pá hljóta
menn að álita að banu játi, að pað
sje satt, að „formælendur 2 ágústs“
hafi „trommað“ pessu fólki saman „til i
að gera hávaða“, því ekki leiðrjettir
hann pessi atriði.
Pá segir Mr. M. Pjetursson, að
vjer höfuin „eflaust“ átt „við meðlimi-
ísl. leikfimisfjelagsins (1. A. C.), sein
eru allt ungir menn og sem ilestir eða
allir greiddu atkvæði ineð 2. ágúst, og
peir höfðu auðvitað eins mikinn rjett
til að vera þar og greiða atkvæði eins
og ritstj. Lögbergs eða hver annar.
Og pað er ástæðulaus ósvífni að bera
peim á bryn, að þeir hafi greitt at-
kvæði í blindni og án pess að hafa
sjálfstæða skoðun á málefninu.“ Við
pennan makalausa samsetning Mr. M.
Pjeturssonar leyfum vjer oss að gera
eptirfylgjandi athugasemdir: Vjergáf-
um ekki með einu orði f skyn, að vjer
ættum við „meðlimi fsl. leikfimisfje-
lagsins, og pess vegna er full ástæða
fyrir oss að segja, að pað sje „ástæðu-
laus ósvffni“ af M. Pjeturssyni að
staðhæfa, að vjer höfum eflaust átt við
pessa meðlimi leikf. fjelagsins. Vjer
vitum satt að segja ekki, hverjir eru
meðlimir nefnds fjelags, að undaa-
skildum fieinum mönnum, og vjer
vissum ekki til að pessir fáu meðlimir,
sem vjer pekktum, gerðu hávaða.
Oss var einnig ókunnugt um, hvernig
[>eir meðlimir leikfimisfjelagsins, sem
vjer pekkjum, greiddu atkvæði, svo
vjer höfðuin enga ástæðu til að bera
þeim á bryn, að peir hafi greitt at-
kvæði f blindni. t>að, hve kuunugt
M. Pjeturssyni virðist vera um at-
kvæðagreiðslu o. s. frv. meðlima leik-
fimisfjelagsins, gefur sterkan grun
um, að hann viti til að einhver undir-
róður og samtök hafi verið á ferðinni
meðal peirra,og pað sem hann segir er
einmitt sterk ásökun, pó óbeinlínis sje,
gagnvart meðlimum fjelagsins. „Sá
sem afsakar,hann ásakar,“ segir enskur
málsliáttur og sannast hann hjer. Það
var eDgin ástæða til fyrir M. Pjeturs-
son að fara að afsaka meðlimi fjelags-
ins frá pvf, sem vjer aldrei höfðum
með einu orði borið á pá, eða á nokk-
urn hátt gefið í skyn. En það er full
ástæða fyrir menn að ætla, að sam-
vizka hans hafi ásakað hann fyrir
undirróður—að sök bíti sekan —og
pvf sje hann roeð þessar hlægilegu af-
| sakanir útaf sínum eigin „fistæðu-
i lausu“ og „6svifnu“ getsökum gagn-
| vart oss. E>að er auðsjeð, að Mr. M.
Pjetursson vill hafa illt á hornum sjer,
hvernig sem málstaður hans er, en
hanu bætir ekki málstað sinn eða inál-
stað þeirra, sem fundarspjöll gerðu,
með þvættingi, „ástæðulausri ósvífni“>
útúrsnúningi, endemis lokleysu og
hugsunarvillum.
Mr. M. Pjetursson kannast við, að
„ólæti og hávaði“ hafi átt sjer stað I
fundinutn, en vill kenna petta eioS
mikið peim sem hlynntir voru 1 >•
júnl eins og peim, sem með 2. ágúsf
voru. Vjer segjum nú Mr. Pjeturs-
syni pað i öllu bróðerni, að annað"
1 hvort veit hann ekkert um petta at-
riði, eða hann fer hjer vísvitandi nieð
ósannirjdi. Blístrið, baulið og óhljóð-
in byrjaði strax og þeir fóru að tala>
sem mæitu með 17. júní, og bjelt
pessi ósómi áfram alltaf ineira og
minna á meðan á ræðum peirra stóð-
En þeir, sem mæltu nieð 2. ágúst,
fengu góða áheyrn, nema Sigurðui
Vilhjálmsson, sem talaði undir það
seinasta og sem varð að hætta vegn*
óhiljóðanDa. I>að má vera að eto-
hverjir þeirra, er 17. júnf vorO
blynntir, hafi pá verið orðnii
syktir af 2. ágústs baulurun-
um og hafi tekið undir, en
gefa f skyn að peir hafi gert pað frain-
an af fundinum, er rangt og eiuhvcf
liin lúalegasta og ódrengilegasta af-
sökun eða vörn, sem hægt er að kotn*
með. Miklu veldur sá sem uppbaf'
inn veldur, eða vill M. Pjetursson
neita, að það hafi verið meðhaldsmenO
2. ágústs, sem byrjuðu ólætin og
hjeldu peim áfram pangað til S. Vil'
hjálmsson byrjaðiað tala?
Mr. M. Pjetursson dróttar því að
oss, að vjer höfum gefið í skyn að þeiU
sem atkvæðin töldu, „hafi sym óráð-
vendni eða hlutdrægni.11 E>að er auð-
sjeð, að Mr. M. P. hefur lesið grein
vora eins og sagt er að Lucifer lo®1
ritninguna. Vjer gáfum ekkert slfkt
í skyn, heldur hitt, að óreglan hefð1
verið avo mikil á fundinum, að nolckf'
ir hefðu rjett upp báðar hendur, sem
mundi hafa verið talið, af pvl óregl aÐ
átti sjer stað. M. P. veit vel, að vjel
segjum pað satt, að nokkrir rjettu upp
2 hendur, og hann veit líka að pessir
nokkrir voru ómyndugir ungling»r>
sem fyrst og fremst báru ekkert skyn
á pyðingu rnálefnisins, sem um var að
ræða, og sem búið var að trylla með
gauraganginum, sem 2. ágústs meoQ
komu af stað. Að nafngreina þess*
unglinga er pyðingarlaust; og pó N'
P. taki fullan munninn útaf pessai1
staðhæfingu vorri, pá er hún eW®
sönn fyrir pví, og pað getur haon
ekki hrakið.
Mr. M. P. segir að vjer höfum
staðhæft, „að I7.júní hafi orðið mcrki’
lega ofaná á fundinum hjá þeim, sem
nokkuð skildu eða vildu skilja í vnil’
inu“. Ilann setur tilvitnunarmerk1
við pessi orð, en setur pó „merkileg*11
(og upphrópunarmerki aptan við) fyr'
ir „mikillegau, auk pess að hann
486
„Ef Mr. Aspén VaSri nú hjer staddur, pá pyrð-
uð pjer ekki að fara óvirðulegum orðum um hann.“
Bland gaf pessutn orðum hennar engan gaum,
og sagði: „Jeg komst að pví í dag, pegar jeg sá
yður og hann og lafði Scardale vera að tala saman
og á ráðstefnu. Enginn sagði mjer það. Jeg get
lesið ymislegt bókarlaust. Jeg komst líka að öðru I
dag. Jeg hef nú ,loksins uppgötvað, hver Ratt
Gundy er og hvar hann er niður kominn.“
Fidelia hrökk saman við pessi orð, og sá hinn
skarpskyggni skilmingakennari pví strax, að hann
hafði snert hana á viðkvæmum stað.
„Hann var staddur hjer í dag,“ hjelt Bland
Afram. „Jeg vissi það strax og jeg sá hinn fyrir-
mannlega Mr. Rupert Granton rjetta yður hendina.
Jcg sá, hve aumingjalegur og iðrandi hann var, peg-
ar hann nálgaðist yður, og hvernig þjer eina og
dróguð yður til baka, og undranina I augum lafði
Scardales; og jeg tók eptir, hvað pjer og haDn flytt-
uð ykkur að ljúka við að taka hvert I hendinaá öðru.
E>egar jeg sá allt þetta, pá rann nytt ljós upp fyrir
mjer. Jeg hafði reyndar baft óákveðinn grun í
þessu efni, en petta var regluleg opinberun fyrir
mig! Og, Fidelia, mágur lafði Scardales er maður-
ídd, sem drap föður yðar! Hvílík frjett er pað ekki
til að segja lafði Scardale! Hviiík vogstöng er pað
ekki fyrir mig!“
„Vogstöng við hann?“ sagði Fidelia. „Hann
mun bjóða yður byrginn. Hann hefur sagt mjer
frilan sannleikann 1 pessu efni.“
495
jeg mig ekki um, að vera hjer lengur“. Hann var
nú orðinn alveg rólegur, og hið föla andlit hans—
fölt allsstaðar nema rauði bletturinn eptir hnefa
Grantons—var alveg hreifingarlaust. „Góða nótt,
Miss Locke. . E>að hryggir mig ef jeg hef gert yður
skelkaða. En aðrir blutir hryggja mig samt meira
en pað. Góða nótt, lafði Scardale; jeg byst við að
pjer eigið varla von á mjer á morgun?“
„Jeg vona, að jeg sjái yður aldrei framar, Mr.
Bostobk“, ssgði lafði Scardale einlæglega.
„Nefnið hann ekki Bostock11, greip Granton
fram í fyrir lafði Scardale. „Hann heitir ekki
Bostock. Nafn hans er—“
„Hættið“, sagði Bo3tock, og hann sagðí petta
svo grimmúðlega, að Granton stanzaði. „Mr. Gran-
ton“, hjelt Bostock áfram, „við höfum báðir gengið
undir nefnum, sem ekki voru okkar eigin nöfn. Á
jeg að segja hvaða öðru nafni pjer hafið gengið
undir?“
„Ó, pegið þjer!“ greip Fidelia fram I, og þá
brosti Bostock.
„E>að er máske bezt, að maður geyrni pað, sem
maður veit, hjásjálfum sjerl bráðina“, sagði Botsock.
„E>að má vera að frúm þessura pyki fróðlegt að
heyra það einhvern iíma“.
Granton horfði forviða 4 Bostock, en um leið
lysti augnaráð og svipur hans aðdáun fyrir stillingu
hans. Bostock gekk síðan til Grantons og ávarpaði
hann,
490
eða röngu. Sjáið pjer ekki, að pað útaf fyrir sig>
jeg finnst bjer I herbergi yðar nú í kveld, getur le'1'4
til pess, að jeg nái takmarki mínu? Menn mun11
benda á yður með fyrirlitningu ef pað kemst í bá'
mæli, að jeg bafi verið hjer I herbergi yðar I kveU'1
„Þjer eruð heigull, að reyna að hræða kvenO'
mann á pennan hátt!“ hrópaði hún. „En pjer getíð
ekki hrætt mig!“
„Hvað segið pjer um unnusta yðar, hann Mr-
Gerald Aspen?“ sagði hann. „Mjer pætti gaman a^
vita hvað hann segði, ef hann heyrði slíka sögu?“
„Hann myndi segja hið sama og jegsegi, að pjer
sjeuð heigull og lygari; og jeg skal segja yður nieira>
Mr. Jafet Bland—-pjer eruð morðingi! Jeg hef griW'
að yður 1 langan tlma; nú pekki jeg yður loks eiIlS
og pjer eruð. Jeg lofaði yður að tala við mig aö
eins til pess, að jeg gæti komist að leyndarmáli yð*r‘
Svo lofið mjer nú að fara, eða drepið mig ef pjef
viljið“, sagði Fidelia.
„Jeg vildi holdur drepa yður, en láta yður g'P*1”
ast honum“, sagði Bland. „Það, sem jeg gerði hop'
honum (Aspen), gerði jeg af pvl, að jeg elskaði yð'
ur, af pví, að jeg var fastráðinn I að pjer skyld"^
ekki giptast houum. Það er eitt af því sem jeg koin
hingað I kveld til að segja j ður. Giptist mjer
farið burt með mjer, og pessi maður, Aspen, sW
vera óhultur til eilífðar, og getur fengið pening*
slna og skrifað fyrir blöðin, og getur fengið ö111”
hverja fríða, vanalega stúlku, af pví tagi sem VftX*