Lögberg - 29.07.1897, Blaðsíða 7

LÖGBERQ,FIMMTUDAGINN 29, JÚLÍ 1897
Ljóðmæli S. J. Jóhaiines-
Honar.
Jeg hof verif5 beðinn af æskuvin
*nÍDum að sepja álit mitt um ljóð-
®#li fiessi. Þeirra hefur áður verið
getið, en sá er gallinn mestur, að f>ar
v&r talað úr myrkriuu sem „Anon“ á
h,«t að máli, og er f>að ekki rjett f>ar
Sli® um sllkt er að ræða. Lika veistu,
h®ri fóstbróðir, að jeg risti allt of
Rfunnt 1 allri pekkingu á skáldskaji
^ f>ess, að álit mitt yrði tekið til
Rr®ina af almenningi, til f>ess að reisa
fella f>essa Ijóðabók. En af f>ví
^jer falla Ijóðmælin I beild sinni
'ajög vel, f>á skal jeg segja nokkur
orð.
Kvæðin eru öll, eptir efninu sem
Ku innibinda, stutt og gagnorð, eins
forðast að teygja pau með útflúri
óþarfa mælgi, og er f>að afbragðs
Wtur. Og sama rólega stillingin,
Þrek og kjarkur gengur 1 gegnum
*Ha bókina; hún og höf. eru eitt og
h’ö sama; hann hlytur að eiga liana
öllu leyti einn; hún er hans lifandi
ePtirmynd.
Þannig’^er strax fyrsta kvæðið
hökinui kraptgóður og myndarlegu
skáldskapur og skír hugsun; par e
' upphafi trúlega gróðursett frækor
^anndóms, atorku og menningar, e
'láðleysi, slægð og varmennska fyrii
htin:
»En mein-slunginn Loki á seið-
hjalli sat“.
pað smá-dimmir og dregur upp
v°ðaleg ský á frelsis-himni hinna
^ömlu frægðar- og manndómsára ís-
*eudinga, og svo kom bráðum Sturl-
UDga-tlmabilið og hinn meinslungni
^issur jarl, sem drap alla dáð og
Þrek, og eptir pann æðisgang fellur
KDdans llf 1 dá ogsefur full sex hundr-
llð ár. En svo endar pelta kvæði;
01US og öll bókin ber með sjer, að par
*r enginn minnsti efi eða vantraust á
hv*> að allt er að batna og batnar:
»t>að frækorn í rústuin falið sem lá,
°g faldist und hrlmköldum örlaga-
snjá,
uiun fljótlega próast á fornhelgum
stað
ef forsjá og manndómur hlynna
pví að“.
ö*ý*n eru að hverfa, manndón>s og
"’enningar-sólin að senda hita og ljós
‘,lD I pjóðlífið. Þetta er einn mikli
h°sturinn við Ijóðmælin. Það er
U<5gu mikið til af vantrausti og lítil-
'uennsku, pó skáldin hlúi ekki að
með pvl, að syngja pau vanmeti
lQD 1 pjóðina. í næsta kvæði á eptir,
»Minni íslands“, stendur:
»Og eins og Fönix áður
pú upp munt rísa skjótt,
með yngdum hetju-anda
og endurbornum prótt;
á plnum pjóðlífs-himni
nú pynnast bölva-sky,
pað framtlð fegri boðar
og farsæld pjer á aýli.
pS »Til Fjallkonunnar“, sem er gott
hv#ði:
»1*0 dimm væru skyin opt dagmálatil
°g dauðalegt myrkur að kalla
ná rofar 1 lopti, og lífskrapt og yl
rjer ljósgjahnn sendir,um hádegis bil,
6t örátt getur yngt pig upp alla“.
»Vatnsdalur“ er fallegt kvæði, og
ehhi ólíkt 1 anda pvf, sem sjera Matt-
h,&s kveður stundum, en engar eptir-
^^•elir.gar get jeg samt fundið par eða
D°kkurstaðar 1 bókinni.
Svo kem jeg að fegursta mál-
'erkinu 1 ljóðmælunuin, sem „Anon“
^inum varð svo starsýnt á, pað er:
»Miðnætursólin“, og hvað sem hann
Dfi eegir, pá er kvæðið að öllu frum-
J6gt og reglulega fagurt og vel kveð-
Og væri jeg skáld, mundi jeg
hMa porað að setja pað 1 flokk með
' etamálverkum skáldanna, par sem
Dd> llkt er að ræða. Jeg hef sjálfur
verið staddur 1 sömu sporum og skáld-
’ö, og gjeð sólina að eins snerta hafið
°g breiða roða-gyllinguna yfir lopt
°g lög, og mundi jeg ekki hafa hikað
v,ð að yrkja um pá sjón, pótt aðrir
h&fi áður um pað kveðið, ef jeg heföi
^nndið mig færan til.
Annað náttúru-lýsingar kvæði
Dt par næst á eptir: „Vorið“, tilprifa
skáldskapur sumstaðar; pað hefur
eiargur áður kveðið um blessað vorið,
®D ekki getur pað yfirskyggt pá
drætti, soin höf. dregur lijer í mynd-
1D&; peir eru sumstaðar fagrir og bllð-
ir, allstaðar skfrir, og sveiílu — ef svo
mætti kalla—eins og pessa:
„Klökknar jökuls bólgin brá
bogar svitinn vöngum frá,
hrædd á flótta hrökklast mjöllin,
hrftnpussar og nætur-trölliu“
mætti tileinka kraptaskáldi eins og
Bólu-Iljálmar var stundum.
„íslenzka leikfimisfjelagið11 er táp-
legt kvæði, laust við allan glamranda,
eins og bókin yfir höfuð. Og pað
synist eins og peir einir menn, sem
par áttu lilut að máli, hafi kunnað að
meta skáldgáfu höf., pvl peir gáfu
honum fallega gjöf, og hvöttu hann
til að gefa ljóðmæli sfn á prent; samt
skarar petta kvæði hvergi framúr
öðrum. Flest eru kvæðin í bókinni
svo jafn-vel gerð, að ekki ber sjer-
staklega að minnast eins frekar en
annars, og yrði f að óparflega langt
mál.
Söguljóðin eru mjög skýr og
jafn vel kveðin, pó „Víg Grettis og
Illuga“ skari máske framúr. Enda
er pað prýðisvel ort kvæði,og par hef-
ur skáldið reist peim bræðrum ódauð-
legan minnisvarða, sem mun alla tíð
standa óbrotgjarn í Bragatúni, og á
hann er fagurlega og djúpt rist dáð
og drengskapur Illuga, sem hann átti
vel skilið.
Af hreysti og staðfestu-karakter
fornkappanna dregur skáldið ályktun
til pjóðar sinnar; í „Fall £>órólfs“
segir:
„Sæmra leist með drengskap deyja
drengjum fornaldar,
heldur en undir ok sig beygja
illrar harðstjórnar,
fágað dýrstum frægðar-ljóma
frelsið pegar stóð í blóma.“
„í höll Hrólfs Kraka“. Til að
standast hnútukast heimskingjanna:
„Drekka purfum Bjarka blóð,
blóð vort svo að fái móð,
móð sem eykur por og prótt,
prótt er hæfir frjálsri drótt,
.kvala hnútum kúgarans
köstum svo á nasir hans.“
Þetta er engin glingurs kveðskap
ur eöa fimbulfamb; pað er hrein og
skír áminning til pjóðar vorrar að
halda fast við dáð og hreysti. Ekki
með ærslum og óskapa-gangi, en eins
og jeg hef áður sagt með rósemd og
staðfastri hyggni.
í ljóðabrjefi til kunningja síns
segir skáldið:
“Heimsins undan glettni gráta
get eg ei fundið neina bót.“
Og aptur:
„Ltfið gengur sífellt svona,
sumt er dimint en hitt er bjarc.“
öllu að taka æðrulaust, eins og
skynsömum hreystimanni sæmir, er
höf. mark og inið. Og petta er sem
skáldin ættu framar öllu öðru aðspýta
inn í lífæðar pjóðlfkamans, en ekki
peim meðölum sem ala veikina, eins
og sum vel ort kvæði gera hjá ýmsum
skáldum, en yfir peim hvflir svo
dimmt og pungt farg, að öhugsandi
er að rfsa undir eða sjá skæra birtu.
Þetta sloka peir í sig eins og sár-
pyrstir menn, sem eru veikir af peirri
ímyndan að heimurinn sje bölvaður
og allt honum að kenna, en peir sjálfir
góðir. En petta sjest hvergi hjá höf.
ljóðmælanna. Heimurinn er góður,
pú gengur annaðhvort of stuti eða of
langt eða pá anar áfram eins og flón,
vÍDur minn, og pví finnur pú aldrei
gullið á götunni eða rósirnar hjá veg.
inum. Þetta má lesa milli línanna
f kvæðunum hjá S. J. J.
Jeg man ekki eptir öllu betraárs-
lokakvæði jafn stuttu og pessu: „A
hraðstreymi tfmans hið útliðna ár“ o.
s. frv. “t>orrablót“ er tröllaukið
kvæði að ásýnd og atgjörfi, og yfir
höfuð öll kvæðin vel ort, pótt jeg ekki
tfm ans vegna tali um pau frekar, og
sum jafnvel betri en pau er pegar hcf-
ur verið minnst.
Gamankvæði eru of fá pví höf.
hefur tekist par mjög vel. Ádeilu
gætir Iftið enda er höf. óádeilÍDn
maður.
Svo skal jeg geta um erfiljóðin,
pví hjer hjá oss virðist vera að tnynd-
ast erfiljóða heimur með afgömlum
leiðindablæ. En pað á ekkert skylt
við pau fáu erfiljóð, sem íbókinni eru.
Þau eru öll fyrir minn smekk svo
mátuleg f öllum sniðum, og lfka jafn-
vel kveðin. Lífsstarf og lyndisein-
kunir peirra, sem ep$ir er inælt, skipta
blæ kvæðanna og pað hefur vill ,Anon‘
—pótt hann sje skfrara skáld en jeg—
„B. Pjeturssou“ er ekkert betur ort
en „G. Pálsson“; t. d. eptir pann fyrri
er sagt:
„Þú barðist scm hetja með dáðrökk-
um dug
í dro tins o ' kærleikans nafn:,
pjer blöskraði’ ei háskinn, pig brast
ekki hug
pótt bylgjurnar riðu að stafni.“
Eptir pann sfðara:
„Þín lnnd var svo ljúf og svo góð
að líkt var sem brysti pig móð
við harðýðgi heimsins að berjast
oghans brögðum verjast“.
I.átum nú hvorutveggja vera heil.
sannleika, pvf pað mun höggva nærri.
En ólíkt er efnið, annar práðurinn 6-
slítandi en hinn mjög veikur, en
hvorutveggja vel kveöið. Og svo eru
öll erfiljóðin.
Svo ætla jeg að smeygja hjer innf
um leið, svona utan við aðal efnið, að
m jer finnst nærri grátlegt að heyra og
sjá, pegar verið er að hnoða í dag-
blöðin erfiljóða-syrpum, sem eru til
smá skammar binum dauða, en stór-
skammar peim lifandi, og ekki inni
binda svo sem neitt annað en ósam-
róma sorgblandið gaul. Að slikt ekki
magnist, verður að fela f ábyrgð rit-
stjóranna. En auðvitað eru til undan-
tekningar.
í stuttu máli er pá, bróðir minn,
álit mitt á ljóðmælunum petta: Að
pegar maður tekur bókina alla í gegn,
pá er hún pað lang bezta, sem jeg
hef enn sjeð eptir ólært skáld, svo
jafn vel kveðin, að munurinn er sára
lítill; pað á allstaðar við hann hend-
ingin, sem kveðin var um pann bezta
gæðing, er við báðir pekktum heima:
„Spakur, fríður, sporheppinn11; en pó
hann dragist aptur úr hamhleypu-
skáld-gæðingunum, pá er pað einung-
is fyrir pá sök, að hann hefur verið
alinn upp á útigangi, en peir við
töðu-stallinn. En svo eru peir samt
margir miklu hjört-kælli en klárinn
og pað stiillir, en haon lætur ekki
pjóðina herma eptir sjer að hatna,
eins og jeg gat um fyrri. Jeg legg í
öllu máli meiri áherzlu á skfrt og
gagnort skrifað, og pvf er rækilega
fylgt í pessum ljóðum. Jeg skal
nefna eina stöku, sem sýnist ekki vera
neinn skáldskapur á, en innibindur
allt pað, sem margur hefur purft
heila örk til að koma á, bæði f bundn-
um og óbundnum stýl;hún er svona:
„Veitu nú sæll og segðu kunningj-
unum
að Siggi gamli biðji að heilsa peim,
hann lifi og svona líði eptir vonum,
og langi stundum til að skreppa heim“.
Jeg vildi mæla með pví að fólk
keypti bókina; hún er vel pess virði.
Frágangur er fremur góður að prent-
un og pappfr, laglegt band og góð
mynd af höf. framan við.
Ljóðmælin eru fallegt blóm, sem
plantað er á hinni nýju landnámstfð
íslendinga hjer, og munu geymast
með fullri sæmd í bókmenntasögu
vörri.
LXeus Guðmundsson.
TRJAVIDUR.
Trjáviður, Dyraumbúning, HurBir,
Gluggaumbúning, Latlis, öakspón, l’appír
til húsabygginga, Ymislegt til að skreyta
með liús utan.
ELDIVIDUR OG KOL.
Skrifstofa og vörustaður, Maple street.
nálœgt C. P. R. vngnstöðvunum, Winnipeg
Trjáviður fluttur til hvaða staðar sem
er í bænum.
Verðlisti gefinn þeim seiri um biðja.
BUJARDIR.
Einnig nokkrar bæjarlóðir og húsa-
eigmr til sölu og í skiptum.
James M. Hall,
Telephone 655, P. O, Box 288.
Jaröarfarir.
Sjerhvað pað er til jarðarfara
heyrir fæst keypt mjög bil-
lega hjá undirskrifuðum. —
Hann sjer einnig um jarðar-
farir gegn vægu endurgjaldi.
(S. J. Joltannc4fion,
7t0 |Í06s iibc.
Thompson & Wing
Crystal, - - N. Dakota.
Eru nýbúnir að fá inn mikið af Dýjum skófatnaði sem peir geta selt mjög
ódýrt. — Einnig hafa peir mikið af góðum sumarvörum bæði fyrir karl-
menn og konur. — Allr góðir viðskiptamenn geta fengið hvað helst sem
peir vilja upp á lán til haustsins; jafnvel matvöru.
Thompson & Wing.
Vjer erum enn
“NORTH STAR’-BUDINNI
og erum par til að verzla. Viðskipti okkar fara allt af vaxandi og viðskipta-
vinir okkar eru meir en ánægðir. Hvers vegna ? Vegna pess að vörur okk-
ar eru góðar og prísarnir lágir. Við reynum að hafa góðar vörur og hugsum
ekki eingöngu um að geta selt pær heldur líka pað, að allir verði ánægðir
með pær. Sem sýnishorn af verðlagi okkar, pá bjóðum við eptirfylgjandi
vörur fyrir $G.49 fyrir peninga út í hönd:
20 pd. raspaður sykur .........f 1.00
32“ D. & L. marið haframjöl..... 1.00
14“ Saltaður þorskur............ 1,00
1 “ gott Baking Powder....... 20
% “ Pipar....................... 20
“ Kúmen ...................... 20
“ Kanel...................... 20
“ Bláma......................... 20
8 “ Stykki af góðri þvotta sápu.... 80
5 pd. besta S.H.It, grænt kaffl... 1.00
2 “ gott japaniskt te.............. 50
4 “ Sago........................... 25
3*4“ „Three Crown“ rúsínur.......... 25
10 “ Mais mjöl ..................... 19
B. G. SARVIS,
EDINBURG, N.DAKOTA.
Alltaf Fremst
Þess vegna er pað að ætíð er Ös í pes3ari atóru búð okkar. Við höf-
um prísa okkar pannig að peir draga fólksstrauminn allt af t íl okka
Hjer eru nokkur Juni-Kjorkaup:
$LU aanuiauua aifatuaOur fyru- i.UO.
$ 8 “ “ “ $5.00.
Dreugjaföt með stuttbuxum fyrir 75c. og upp.
Gottou worsted karimauuabuxur frá 75c. og uppí $5.00.
Buxur, sem búnar eru að hggja uokkuð I búðiuui á $1 og uppí $L0J
Kveuu-regukápur, liJ.UO viroi fyrir $1,89.
10 oouia Kveuusokkar á 5c. — Góðir karlmaunasokkar á 5c. parið.
V 10 gcíum beztu kaup á skófatuaöi, sem nokkursstaðar fæst I N. Uak.
85 styaki a£ sjorslakiega góðri pvottasápn fyrir $1.00.
Oil uiatvara er seld meö 8t. Paul og Minneapohs verði að eins flutn-
_____mgsgjaldi bæu vió.
_____ Komið og sjáið okkur jáður^empið^eiðiðfpeninguin^ykkar^aun-
^ arsstaðar. f
L. R. KELLY.
MILTON,
N. DAKOTA.

COMFORT IN SEWING^ssís*-^ a
Comes from the knowledge of possess- 'J
íng a machíne whosereputatíonassures &
the user of long years of high grade Íi
scrvice. The §
Latest ImproYed WHITE
withits BeautífuIIy Figured Woodwork,1
Durable Construction,
Fíne Mechanical Adjustment,
1 coupled wíth the Fínest Set of Steel Attachments, makes ít the
i MOST DESIRABLE MACHINE IN THE MARKET,
De&lers wanted where we are not represented.
Address, WHITF. SEWING MACHINE CO.,
..... Cleveland,
Ohio.
Til’sölu hjá
r."
ElisTThorwaldsDn, Vt»sr»cvÞ»,' Ní.o

I. M. Cleghorn, M. D.,
LÆKNIR, og YFIRSETUMAÐUR, Et-
(JtsVrifaöur af Manitoba læknaskólanum
L. C. P. og S. Manítoba.
Skrifstofa yflr búð 7. Smith & Co.
EEIZABETH ST.
BALDUR, - - MAN.
P. S. íslenzkur túlkur við hendina hve
nær sem þörf gerist.
J. W. CARTMELL, M. D.
GLENBORO, MAN.,
pakkar íslendingum fyrir undanfarin póð við
sklpti, og óskar aS geta verið þeim til þjenustu
framvegis.
Hann selur i lyfjabóS sinni allskonar
„Patent“ meöul og ýmsan annan varning, sein
venjulega er seldur á slíkum stö'Sum.
Islendrngur, Mr. Sölvi Anderson, vinnur
apóthekinu. Ilann er bæði fús og vel fæða
úlka fyrtr yður allt sem þjer æskið,
Ricliards & Bradshaw,
Málafærslumcnn o. s. frv
Mílntyrc Block,
WlNNrPEG, - - MaN
NB. Mr. Thomas Ii.Johnson Ies lög hj
ofangreindu fjelagi, og geta menn fengi
hann til að túlka þar fyrir sig þegar þörf geti
Globe Hotel,
146 Pbixcksr St. Winnipko
Gistihús þetta er útbúið með öllum nýjast
útbúnaði. Ágætt fæði, frí baðherbergi og
vínföng og vindlar af beztu tegund. Lýs
upp meðgas ljósum og rafmagns-klukk-
ur í öllum herbergjum.-
Ilerbergi og fæði $1,00 á dag. Einstakn
ináltíðir eða hurbergi yflr nóttina 25 ctg
T. DADE,
Eigandi.