Lögberg - 23.09.1897, Blaðsíða 3

LÖGBERO, FIMMTUDAGINN 23 SEPTEMBER 1897.
3
pjóöhátífiin.
(Idendingadagurinn l Jieykjavlk).
Kcykjavík.
Ræöa Þórh. Bjarnarsonar; ágrip.
Hafið |>jer, lieiðruðu sanabæjar-
ínenn, nokkurnj tíma atliujrað [rað á
samkoroum yðar, hvað margir í iiójin-
um eru eiginlega Reykvíkingar? Jog
hef við yfms tækifæri og með ýmsuin
verið að reikna [>að sanna, og sjeð f>&
allra handa -firðinga og nesinga,
-strendinga og -dæli, allra sveita menn,
þvl hamingjan forði mjer frá að segja
„allia S7eita kvikindi“, en optast fáa f
hóp fullorðinna manna borna og barn-
fædda hjer í Reykjavik. En allir er-
um vjer pó Reykvíkingar fyrir pað,
Og viljum ekki heita annað, viljum
vinna hjer og bera beinin hjer. Oss
kemur öllum saman um, að fjallafjar-
gjfnið er hvergi fegurra á landinu á
björtu sumarkveldi en lijerna norður
yfir flóann, og við vildum ekki skipta
á grjótholtunum hjerna við Eyjafjarð-
ar árhólma. Við erum enda orðnir
svo heimavanir hjer, að við sættum
oss við útsynninginn, sein nú er að
gusa frainan í okkur og ætlar kannske
að spilla hátíðargleðinni. Það er ekk-
erteins há-hundreykvíkst til, eins og
útsynningurinn, en jeg skal ekki
lasta hann; hann hefur verið eina heil-
brigðisnefndin okkar f hundrað ár,
j>vf, eins og pið vitið, hefur bæjar-
stjórniu alveg nylega sanDprófað pað
og sampykkt, að kjer hefur i öll pessi
ár engin heilbrigðisnefnd verið til^
okkert heilbrigðisráð, nema bara út-
synningurinn.
Þetta nær nú auðvitað til (lestra
höfuðstaða, að peir byggjast af mönn-
um úr öllum hjeruðum landsins; en
pað er ekki einungis pessi innstraum-
ur frá landinu, heldur er og töluverð-
ur útstraumur hjeðan til lanásins,
sem við saulum minnast. Mikill porri
landsins leiðandi manna f öllum pess
byggðum hafa um lengri og skemmri
tíma dvalið hjer og flutt með sjer
meira og minna af Reykjavík út um
nllt landið. Það er svona, að vera
höfuðstaður landsins. Og svo mikils
metum við landið okkar, að okkur
mun pykja pað vegsemd, að vera höf-
uðstaður pess, og pað var einmitt J>að,
sem jeg vildi komast að, pví að pá
veit jeg, að ykkur kemur öllum til
hugar orðtakið, að vandi fylgir veg-
semd hverri.
Þessi mannstrauinur inn og út er
. að nokkru leyti lífsblóðið f pjóðlfkama
vorum. Það er ekki svo mikið ofsagt
með pví, að Reykjavfk er og hlytur
að vera hjartahvolfið. En hvernig er
svo pessi lífsstraumur, hvernig slær
petta hjarta pjóðarinnar? Ýmsum
kann að verða á að spyrja fyrst um
Jjað: Er bjartalagið íslenzkt? Það
hefur verið sagt margt misjafnt um
pað. Jeg veit ekki, hvað vel pið er-
uð lieima f „Pilt og Stúlku11; pað er
sagt uin okkur.bjeina við sjóinn, að
við lesum ekki mikið neina petta dag-
lega f blöðunum; en flestir munið pið
pó kannast við Indriða frá Hóli; en
hitt munið pið kannske ekki,[að pegar
Sigurður kaupi fór að syua honum
dyrð höfuðstaðarins og benti bonura á
I.augarnar, [>á bætti hann pví við, að
par gætu sveitamennirnir J)vogið af
sjer fslenzkuna, áður en peir færu
niður f Vfkina. Þessi var dómuritin
pá; en margt hefur skipazt á annan
veg síðan. Nú er slíkt álas fallið
niður; jeg hygg einmitt að flestir
muui samsinna pví, að Reykjavík er
nú orðin íslenzkasti og pjóðlegasti
kaupstaður landsins. Og votturinn er
hjer f dag, pessi afarfjölmenna pjóð-
hátíðarsamkoma, par sem Reykjavík
á undan öðrum hlutum landsins hefur
stornað til pjóðminningardags. Heill
og heiður peim, sem fyrir honum hafa
gengizt, pó að jeg vilji ekki með
peim ncfna daginn íslendingadag, pvf
að pað nafn á ekki við hjer, pó að pað
sje rjett erlendis.
Já, pað er mikill vandi með peirri
vegsemd, að vera hjartahvolf landsins,
sem lífsblóðið streymir um. Slær
petta hjarta nógu ótt, er blóðið nógu
heitt, er pessi lffsstraumur hollur og
næraudi fyrir pjóð vora? A pessum
degi vif jeg ekki ávíta og dæma; en
dagurin í dag á að vekja oss alla, sem
Reykjavfk byggjum, konursem karla,
unga og gamla, háa og lága, til lif-
andi tilfinningar fyrir vorri helgu og
vandamiklu skyldu, að vera og verða
í sanuh ika hjarta og höfuð landsins,
til blessunar og prifa, andlegra og
líkamlegra.
Vjer purfum einmitt svona dag
eÍDS og pennan til pess að tala djarft
og hugsa hátt. Þegar vjer vorum
ungir, pá voru vonirnar svo bjartar,
pá var markið svo hátt. En svo rák-
um vjer oss á og móðurinn fór af oss,
og gott ef vjer ekki á stundum skop-
umst að hinum stórhuga æskudraum-
um sjálfra vor og annara. í dag eig-
um vjer allir að vera ungir. Á slík-
um degi ber maður pað fram hátt yfir
púsund höfðum, sem maður annars
porir varla að hugsa með sjálfum sjer
í einverunni. Mig dreymir stóra og
fagra drauma um Víkina mfna. Jeg
sje f anda holt og myrar orðiu að
skrúðgrænum túnum; jeg sje trje og
blóm pryða reitina kring um húsin,
smá og stór; jrg sje steinveggi rísa
upp úr sjónum, par sem vor oigin
skij>, stór og smá, leggja að og ljúka
erindi sínu á jafnmörgum stundum og
nú ganga til j>ess dagar og enda vik-
ur; jeg sje nyja krapta vinnandi og
pjónandi nyrri menningu; og jeg sje
pað, sem mest er í varið, nytt fólk
ineð nyju lífi, jeg sjo uppvaxinn
æskulýð, sem tamið hefur sjer hreysti
og fimleik, par sem æskufjörið hefur
eigi leitað sjer svölunar við staupa-
glaraur, heldur við ípróttir, par sem
hver atttaug er æfð, liver sálargáfa
hvesst. Jeg sje, að peira fækkar, er
eigi hafa annað af lffinu að segja en
svitanu og stritið einbert; jeg sje
fólk, par sem æ fleiri og fleiri vinna
jafnt ineð hendi og heila.
Setjura niarkið hátt, og höfum
pað svo hugfast hver og einn, að pað
er alveg undir sjálfum oss koraið,
hvað langt oss miðar áfrara, pað er
dugur og pol, pað er vit og byggindi,
[>að er hugarfar og breytni hvers ein-
staks, sera skapar hina nyju, ókomnu
Reykjavík. Vjer sjálfir hver um sig
og allir til samans nfðum - hana eða
pryðum. Blessunaróskir vorar henni
til handa eru ekki aunað en dreng-
skaparheit sjálfra vor að duga henni,
hver um sig f sfnum verkahring. Eitt
getur glatt oss og styrkt: vjer vitum
pað, að nú er af sú ttðin, að Reykja-
vfk sje olnbogabarn landsins; pað
mun varla vera sá íslendingur, setn
eigi kannast fúslega við pað, að heill
og sómi Iteykjavfkur er heill og sómi
alls landsins. Oss er pað vegsemd og
vandi, að vera höfuðstaður íslands;
landið ann oss peirrar vegsemdar; pau
orð bergmála víðar en í brjóstum vor
Reykvíkinga, er vjeróskum með huga
og munni:
Blómgist og blessist Reykjavík!
—Isafold.
Vonin í hjartnnu
Lifnaði strax vi'ð brákun Dr. Agnewa fíure
for the Heart — Kröptugt vín-meðal—
Linar strax espustu hjartveik og lœknar
tíreiðanlcga.
„í 15 ár þjáðist jeg af hjartveiki. Allan
þennan tíma var jeg undir hendi eins af
vorum bestu læknum, og fjekk enga aöra
huggun frá honum en þá, að jeg kynni að
hrökkva upp af þegar ininnst varði. Opt
hafði jeg lesið um liiiiar mikiu lækningar
af Dr. Agnews Cure for the Heart. Jeg
leiddist svo til að reyna eina flösku af
meðalinu, og mjer til niikillar undrunar
linaði mjer stax við fyrstu inntökuna.
Þetta endurreisti batavon mína, otr áður
en fyrsta íiaskan var búin var vatnkálfur
(dropsy), sem hafði ónáðað mig, horfin, og
þegar jeg liafði lokið úr tveimur flö-ikum
var jeg orðin alheil.“—Mrs.-Tolin A.Jaines,
Wiarton.
VFNNARA VANTA.R TlL.
n Clw IW ft fl ft aö kenu við Lundi
skóla næstkomandi vetur.— Kennslan
byrjar kringum 24. okt. og stendur
yfir í 6 mátmði—Kennarinn verður
að hafa staðist próf, annars verður til-
boði hans enginn gaumur gefinn.—
Þeir, sem vilja gefa kost á sjer, snúi
sjcr til undirritaðs fyrir lð.september
næstkomaudi—G. Eyjólfsson, Ice-
landic Itiver, Man.
KENNARA
VANTAR VIÐ
Baldur skóla f 6
mánuði á tfmabilinu frá iniðjum októ-
ber næstkom. til 1. maí 1898. Um-
sækendur tiltaki hve mikil laun peir
vilji hafa ura mánuðina, og geti pess
hvert peir hafi tekið kennara próf eða
ekki- Tilboðum veitt móttaka af
undirskrifuðum til 29. sept. næstkom
til kl. 12. h. d.—Oiiour Akraness.,
sec. Treas. Hnausa, P. O. 28. aug. ’97.
CARPET-
VEFNADUR.
Undirskrifaður hefur kon.ið upp
gólfklæðn-vefnaðarverkstofu að
536 ELGIN AVE.,
og tekur að sjer vefuað á allskonar
gólfklæðum gegn lægsta verði. Efni
allt f íjólfklæði úr bandi legg jeg til
og hefi ætfð nokkur synishorn fyrir
fólk að velja úr. En efni í Rag-car-
pets hefi jeg ekki, en er tilbúinn að
vefa gólfklæði úr pvf efni, fljótt og
vel, ef fólk kemur með efnið.
Komið og sjáið synishornin.
Nyir
GuiTni. J. Austíjörð’.
Kaupendur
Peningar til Ians
gegn veði f yrktum löndura.
Rymilegir skilmálar.
Farið til
Tlje London & Carjadiaq Loan &
Agency Co., Ltd.
195 Lombard St., WlNNIPKG.
eða
S. €hristoplicrson,
Virðingamaöur,
Grund & Baldur.
PATENTS
IPROMPTLY SECUREDl
NO PATENT- NO PAY.
E" Book on Patents
I" ll S" I" Prlzes on Tatents
I llkL 209 Inventions Wanted
Any one Rending Rl-otch and Descrlptlon m»y
qnickly nscertain. íree, whether an invontion ia
rrobably patcntable. Commuiiicatioiia au-ictly
conntleutial. Fees moderate.
MARIOiM & MaRION, Exports
TEirLE BliIlDIKQ, 1S5 ST. JIHES ST., MOSTEEit
The only flrm of GRADUATE ENGINEERS in
tl.e Dominion transactinR patent business ta.
dusively. Mcntion this Paper.
ÍSLENZKUR LÆKNIR
Dp. M. Halldorsson,
Stranahan & Ilamre lyfjahúS,
Park liiver, — — — N. ])ak.
Er aC hitta á hverjum miðvikudegi I Grafton
N. D.,frá kl. 5—6 e. m.
LÖQBERGS^
fá blaðið frá byrjun sögunn-
ar „Sáðmennirnir“ til 1. jan-
úar 1899 fyrir eina
$2.00
ef borgunin fylgir pöntun-
inni cða kemur oss*að kostn-
aðarlausu innan skamrns.
Þeir sem ekki hafa pen-
inga nú sem stendur geta
eins fengið blaðið sent til
sín strax, og ef þeir verða
búnir að borga $2.00 tím-
anlega í liaust fá þeir sömu
kjörkaupin og þótt þeir
sendu borgunina strax, en
annars verður þeim reikn
að blaðið með vanalegu
verði.
SO YEARS’
experience.
'ATENTS
TRADE MARKS,
DE8ION8,
Ao.
Anyone sendtnff a sketch and deecrlptlon may
quickly aacertaln, free, whether an lnventlon is
probably patentable. Communlcattons strlctly
contldentlal. Oldest aítency forsecurinK patenta
in Ainerlca. We have a Washington oftlce.
Patents taken throuKh Munu & Co. receive
speclal notice In the
SCIENTIFIC AMERICAN,
heautifully Ulustrated, larKest clrcnlatlon of
anv scientlflc lournal, weekly, terms $3.00 a year;
f 1.60 six months. 8pecimen copies and IÍAND
Book. on Patknts sent free. Address
MUNN & CO.,
361 Brondway, New York,
173
sannaði, sjálfum sjer til ánægju og mörgum yngri
mönnum til truflunar, hvað hann var leikinn í [jeirri
prúðmannlegu list, að komast áfram 1 veröldinni.
Skammt frá honum stóð holdugur, miðaldra
maður, með mikið, ljóst yfirskegg, sein var burstað
pannig, að endarnir á pví stóðu upp. Maður pessi
bar einhvern svo fyrirmannlegan svip, að pað var
eptirtektavert, jafnvel í pessu samkvæmi; pví hjer
var margt af frægum mönnum samankomið, og
franskir heldrimenn leika „rullu“ sína betur en vjer^
hinir leiðinlegu, póttafullu eyjabúar. Maður pessi
leit út fyrir að vera yfir-horforingi, hann var svo
teinrjettur, svo hvasseygur og hann bar höfuðið svo
frjálslega.
Hann stóð með hendurnar fyrir aptan bakið og
horfði hátíðlegur á samkvæmis- gleðina. Hann
hneigði sig og lypti liattinum fyrir mörgum, en liann
gaf sig ekki á tal við neinn.
„Þetta er Vassili“, heyrði hann menn optar en
einu sinni hvísla að öðrum. „Hann er hættulegur
maður“.
En hann brosti að eins enn viðkunnanlegar.
Ef nú einhver skarpskyggn maður hefði látið
pyrpinguna eiga sig og haft augun á tveimur mönn-
um einungis, pá kynni hann að hafa uppgötvað pann
sannleika, að Claude de Chauxville var hægt og
liægt, en með yfirlögðu ráði, að færa sig nær mann-
inum sein nefndist Vassili.
Barón de Cbauxville pekkti marga parna og
Í80
út í heiminn f tylftum. Hann klæðir sig vol, er
vanur lfkamsæfingum og er pögull—og pað er allt“.
Það kom svipur á andlit Vassili, sem lysti ein-
hverju er llktist mjög vantrú á, að Chauxvillo vissi
ekki meira, en hann sagði aðeins: „J—á,“ og pað
mjög dræmt.
',,Og hvað vitið pjer um hann?“ sagði Chaux-
ville.
„Þjer eptirlátið ímyndunarafli mfnu of mikið,“
svaraði Vassili. „Þjer teljið einungis upp pað, sem
öllum er auðsætt—ímyndið pjer yður ekki neitt, eru
engar spurningar í huga yðar viðvíkjandi manni
pessum?“
„Mig langar til að vita, hvaða augnamið maður
pessi hefur f lffi sínu. Hann hefur auguamið—mað-
ur sjer pað í andliti hans. Mig langar einnig til að
vita, til hvors hann notar afgangs tíma sinn; hann
hlytur að hafa mikinn tfma afgangs á Englandi“.
Vassili kinkaði kolli og byrjaði svo allt f einu á
að segja öll atriði, sem hann póttist vita í málinu.
„Prinz Pavlo Alexis er ungur maður,“ sagði
hann, „sem notar sjer á ytrasta hátt og djarilega
bina sjerlegu stöðu sína. Hann byður ymsum lög-
um byrginn, á sinn hægláta en einbeitta hátt, sem
hefur áhrif á hin lægri yfirvöld og hindrar að nokkru
leyti aðgerðir peirra. Hann var f Gódgerða banda-
laginu—djúpt innvíklaður I pað. Það skall hurð
nærri hælum fyrir honum par. llinn slingasti u:að-
ur, sem til er á Rússlandi, bjargaði honum“,
169
„Við verðum pá að beygja okkur undir úrskurð
yðar,“ hjelt Steinmetz áfrain og leit til hins háa
manns, sem skálmaði áfram við hlið peirra.
„Já,“ sagði Alexis blátt áfram.
Steinmetz brosti hlálega með sjálfum sjer. Það
var ein af hans hálfgerðu mannhaturs-kennÍDgum, að
kvennfólkið hafi úrskurðar-atkvæði um alla jarðncska
hluti, og pegar önnur eins skýringarmynd og petta
kom fram, til að sanna niðurstöðuna er hann hafði
komist að, pá brosti hann einungis. Hann vur ekki
að eðlisfari mannhatari—heldur var liann pað vegna
pvingandi kringumstæðna.
„Viljið pið koma með rojer til kastalans?“ sagði
Katrfn eptir nokkra pögn,en Steinmotz vísaði sjiurn-
ingunni frá sjer með bendingu til Alexisar.
„Jcg held ekki nú í kveld. —pakka yður fyiir,“
sagði Alexis. „Við ætlum að fylgjayður aðhliðinu“.
Katrfn gorði enga athugasemd við petta. Þegar
pau voru komin að háa hliðinu, stönzuðu pau öll, og
pá heyrðu pau liófadyn að baki sjer.
„Hvað getur petta verið?“ sagði Katrín.
Það er bara starosta-inn, sem kemur með hest-
ana okkar,“ svaraði Steinmetz. „Hann hefur ekki
uppgötvaö ueitt“.
Katrín kinkaði kulli og rjetti út höndina til að
kveðja.
„Góða nótt,“ sagði hún fremur kuldalega.
„Lcyndarmáli yðar er óhætt bjá mjer“.
„Það parf pjóf til að veiða pjóf,“ hugsaði Stein»