Lögberg - 11.11.1897, Page 7

Lögberg - 11.11.1897, Page 7
LÖGBERG FTMMTUDAGINN 11. NOVEMBER 189^ r Tónskáldift Mozart. NiPurl. frá 2 bls. „Guði sje lof“, skrifar bann móð- ur sinni, „tónleikurinn minn var leik inn í gwr, og heppnaðist svo vel, að jeg’ get ekki lýst fyrir pjer hvað á gekk. í fyrsta lagi var leikhösið svo fullt af fólki, að fjöldi varð frft að hverfa. Við hvert lag, sem sungið var, var hrópað: ,lifi- meistarinn!1 Hennar hátign, kjörfurstafrúin, sem Sat á móti mjer, heilsaði mjer með ,lbravo!“ Og pegar leikurinn var úti, heyrðist ekkeit nema lófaklapp og húrra-hróp. Eptir þetta fór jeg með pabba inn í herbergi, sem kjörfurstinn átti að ganga f gegnum, og f>ar kyssti jeg hendurnar á hans hátign, frú hans og fieira aðalsfólki, og var f>að allt Undur náðugt við mig. Snemma í morgun sendi hans náð hiskupinn af Chiemse sjerstakan sendiboða til m(n með lukkuósk, í tilefui af f>vf hve leikur minn hefði heppnast ágætlega“. Jafnvel erkibiskupinn f Salzbury, varð, nuuðugur viljugur, að hlusta á lofræðurnar um concert meistarann, Setn hann sjálfur hafði svo lítinn heið- ur synt. Mozarts fólkiðbjó enn f Salzburg við þröng kjör, og var öllu til skila haldið að f>að gæti uunið .fyrir lífi slnu með söngkennslu og lagasmfði. Mozart var óánægður með meun yfir höfuð; aðallinn var drambsamur, skáldin voru drykkjumenn, og margir af peim einkisvirði, sagði hann. Hann skammaðist sfn fyrir f>á, og fyrir hinn grófa og sálarlausa söng við hirðina- Erki bisáupinn var einlægt hinn sami, og skapraunaði Mozart á ymsar lund- ir—hann sagði honum jafnvel eitt sinn, að hann hefði ekkert vit á söng-. list, hann þyrfti að fara I skóla og laera betur.- Hann fjekk ftalskan söngvara og tónskáld til sfn, en hirti ekki um Mozart, sem sat í fátæktinni- útaf pessu spratt megn óvild hjá }>eim feðgum, sem hvorugur þeirra gat leynt. Það er til brjef frá Mozart til erkibiskupsins, sem fannst í skjöl- Um hans 100 árum seinna. t>ar biður hann leyfis að mega fara út í heiminn —segist eiga svo bágt, faðir sinn geti ekki lengur unnið fyrir sjer, börnin sjeu skyldug að vinna fyrir foreldrana, o. s. frv., og hann endai brjefið með mestu undirgefni. Og svo fjekk hann f>á að fara, og fylgdist móðir hans með honum. Hetta var árið 1777. Peirra var sakn- að heima fyrir; faðir hans neytti hvorki svefus nje matar, og systirin grjet sáran. En Mozart sjálfur var vongóður. Hann hjelt að vegur sinn mundi verða rósum striður, og honum voru f>á huldir pyrnamir, sem upp frá f>ossu stungu hann svo sárt—allt til dauðadags. Stöðugt fóru brjefin á milli; föð- ursins voru full af áminningum og hollum iáðum; sonarsins f>akklát fyrir ást þeirra heima, og með lysÍDgu á því sem fyrir augu bar. Hannferðaaðst nú um, var allstaðar vel fagnað, en fjekk lítið að gera, og f>egar til borg- unar kom, var hún opt lítil. Um pess- ar mundir varð haDn ástfanginn f Btúlku, sem hjet Aloysia Weber, og var faðir hennar skrifari við leikhús í Mannheim—fátækur barnamaður. Mo'zart gerði allt, sem honum var auð- ið, fyrir stúlku þessa. Hann kennd; henni að syngja og spila, og hjálpaði skyldmennum uennar á margan bðtt. Um fjað bil orti hann sína nafnfræg- ustu tónleiki, en vonir hans um fasta stöðu brugðust. „Jeg er ekki skap- aður til að kenna söng“, sagði hann, „heldur til að yrkja hanD, og jeg má ekki grafa f>að pund í jörðu, sem for- sjónin hefur gefið mjer f svo ríkug- legum mæli“. Hann langaði til að fara til Ítalíu, semja f>ar tónleiki og láta Aloysiu syngja í f>eim. En faðir haris hafði ekki trú á f>essu, og skrif- aði honum ávítunarbrjef fyrir að vilja fara út í heiminn með ókunnugu fólki. Hessar fyrstu ávftur frá föðurhúsunum fengu svo mikið á hann, að hann lagð- ist veikur. Að vilja föður síns fór hann f>á til Parísar. t>á bættist f>að við raunir hans, að móðir hans, sem var f>ar hjá hon- wm, dó snögglega. Og nokkru síðar fjekk hann líka vitneskiu um, að Al- oysia kærði sig ekki um bann lengur. í þessum kringumstæðum samdi hann eitt af meistarastykkjum slnum, sem heitir „Idomeneo“. í Parls varð hann sem optar fyrir öfund og illvilja, Og hinar björtu vonir hans voru nú tekn- ar fyrir alvöru að bila. Einn öfundar- maður hans—ítalskur tónmeistari— kotn f>ví til vegar, að ekkert af f>ví sem Mozart samdi var leikið I Patís, og varð hann enn að lúta að f>vl að keuna hljóðfæraslátt og söng, til pess að geta ha'.dið við lffinu. Faðir hans, sem f>ekkti hvað Mozart var saklaus tog hreinn I lund og hve auðvelt var að tæla hann, f>orði ekki að láta hann vera þarna til lengdar, úr f>vl móðir hans var dáin. Mozart vonaði að geta fengið fasta stöðu I Munchen, en f>að fórst fyrir, og fór hann pvl til Salzbury að finna föður sinn, semásamt systir hans tók honum með opoum örmum. Uetta var um sumarið 1779. Þremur árum seinna gekk hann að eiga Constance Weber, yngri systir Aloysiu, fyrri unnustu sinnar, en ekki bættist hagur hans efnalega við pað. I>au hjónin áttu stöðugt I basli og skuldakröggum. Mozart var sffellt að semja, spilaði við margar söng- samkomur, og var I metum við hirðina I Víuarborg og vfða annarstaðar. Kringum árið 1787 veitti keisarinn houum embætti, með 800 gyllina (890 dollara) launum. En f>ó hann stund- um tæki inn töluverða peninga upp- hæð, var hann pó 1 sífellri pröng. Kona hans var f>á lfka búin að missa heilsuna. Árið 1789 fór hann til Ber- línar,og bauð konungurinn par honum embætti, með 3000 dala launum (ná- lægt 2,200 dollara). Hó honum væri n auðugt að yfirgefa pjónustu keisar- ans, pá sagði hann honum samt frá pessu tilboði, og bað um leyfi að segja af sjer embættinu I Vfnarborg. „Ætl- ið pjerpáaðyfirgefamig?“ spurði keis- arinn. Mozart hryggðist við petta svar, og rjeði af að sitja kyr I sultinum. „Töfraflautan“ var eitt af pví seinasta sem Mozart orti. Og annað stórt tónsmíði hafði hann á höndum, en var ekki búinn að ljúka við f>að, pegar hann dó. Hað var „requiem“> sem ^tóð nokkuð sjerstaklega á. I>aÖ kom nefnilega eitt sinn til hans 6- kenndur maður með nafnlaust brjef, bvar I hann er beðinn að yrkja petta. Sendimaður var hár maður, fölur I andliti og einkennilegur mjög, og hafði Mozart beig af honum frá pví fyrsta. En kona hans hvatti hann til að sæta boðinu, f>ar sem góðri borgun var lofað og töluvert mikið var borg- að fyrirfram. En pessi tónsmlði hafði mjög ónotaleg áhrif á Mozart, og gerði liann þunglyndan. Hann gat ekki hrundið f>ví frá sjer, að pessi sendiboði væri frá öðrum heimi, og ætti að gera honum aðvart um, að hann ætti skammt eptir ólifað, og prá- faldlega sagði hann við vini sfna, að liann væri að semja „requiem“ fyrir sjálfan sig. Þetta punglyndi stóð mjög I sambandi við heilsufar hans, sem nú fór óðum hnignandi. Sein ustu æfidagar hans voru I alla staði átakanlega raunalegir. Seinnipart nóvembermánaðar tók lasleiki Mozarts að ágerast, og hann fann á sjer að seinasta strfðið væri I Tsánd. Hann bauð einum vini sfnum heim, til að drekka með sjer vín, en pegar hann kom, var Mozartí rúminu. Hann dó 5. des. 1791, snemma morg- uns, pá 35 ára gamall. Daginn áður hafði hann sagt við konu sína, að sig langaði til að heyra „Töfraflautuna“ sfna enn f>á einu sinni, og með veikri og óstyrkri röddu raulaði hann eitt af hinum fjörugu lögum úr pví stykki. Allt, sem Mozart eptirljet ekkju sinni, voru hjer um bil 60 flórin (sama sem 30 doll.), bókasafn sitt og nótna- handrit, sem virt voru á 23 flórin (um 12 dollara). Vegna þessara peninga- legu ástæðnffVar pað, að vinir hans vildu gera útförina sem kostnaðar- minnsta. Daginn eptir að hann dó, var lík lians borið I kirkju, f>4 sömu sem hann var giptur I. Að eins fjórir vinir hans voru viðstaddir, en sökum óveðurs, 8em skall á rjett um pað bil sem kistan var borin út, fylgdu peir henni ekki nema stuttan spöl. Kona hans lá f>á rúmföst, og pannig atvik- aðist pað, að engin vinur sá gröfina, sem tók á móti leifum mannsins er hafði glatt hjörtu þúsunda fólks. Hann fjekk ekki einu sinni gröf út af fyrir sig. Það var siður f>ar, að hafa eina stóra almennings-gröf handa fátækl- ingum, sem tók um 40 lík, og voru grafir pessar tæmdar með 10 ára millibili. Ekkjan vissi ekki af þessu, og pegar hún seinna fór að sjá gröfina hittist svo á, að grafarinn var dáinn og eptirmaður hans vissi ekkert hvar Mozart var grafinn. Á þessu stutta og ófullkomna á- gripi af sögu Mozarts sjest, hvað margt og misjafnt hefur drifið á daga hans — bæði blftt og strítt 1 miklum mæli. Áhyggjan bjó undir sama paki og hann. Fátæktin sat til borðs með honum. Sálarangistin leiddi hann við hönd sjer að banabeði heittelskaðrar móður, að lfkbörum ástrfks föðurs. Ástin breiddi ylgeisla sfna yfir hjarta hans, og gróðursetti far fögur fram- tíðarblóm. Hinn kaldi gustur von- brigðanna sleit burt blómknappana. Én ástin brosti við honum aptur, raeð hreinni og sterkari geislum. HaDn vafði sína elskuðu Constance upp að' brjósti sjer, með gleði og þakklætis- tárum. Hann hjelt nyfæddu börnun- um sfnum 1 faðmi sjer og fjekk að smakka á föðurgleðinni. Sjúkdómar hafa setið á rúmstokknum hjá honum — hans eigin og ástvina hans — en allt petta, bæði hið blíða og stríða, hefur verkað I sömu áttina — til að framleiða dyra fjársjóðu hljómfegurð- arinnar, sem aldrei munu gleymast. Uóttir sinitisins Yar lógð í einclti nf hinum slœga&ta rœningja —Nýrna xftlkdómnum—Enfrelsant mcð því að bnika South American Kidney Curc, sem er bara fyrir nýrun. Theophile Ganbois, í Arnprior, skrifar: „Dótlir niín pjáðist mjög af nýrnaveiki. Læknarnir reyndti sitt ítrasta við hana og við gáfum heuni öll hugsanleg meðöl, en allt var áraugurslaust þar til við reyndum South American Kidney Cure. Eptir 3 inntökur fór henni að skána. og 2 eða 3 floskur læbnuðu hana algerlega svo að nú eru engin merki veikinnar eptir. Það er undra meðal“. DRCHASES KIDNEY-LIVER i PiLLS MR J H. BEEMER. C.P.R. A?t., Wingham, Ont., Rays he wae trounled with Hyspensia. and Kidney and Liver trouble for about3 vearfl. Hotook Dr. ChaKe’e K.-L. Pills. Tbey cured him. acd now he recommenda them to others. HENRY MOORE, Piokering, Ont., flays that for Costiveness and Stomach Troubles he never found tbe beat of Dr. Chase’s K.-L. Pills. He Buffered m&ny years, tried v&rious remedies, but noue gave the same relief as Dr. Chase’s. Sold and iP\\l\ Recommended A \ by all Dealers- Ricliards & Bradsliaw, Málafærsluinenn o. 8. frv Mrlntyre Block, WlNNrPEG, - - Man. NB. Mr. Thomas H, Johnson les lög hjá ofangreindu fjelagi, og geta menn fengið hann til að túlka þar fyrir sig þegar þörf eerist TANNLÆKNIR, M. C. CLARK, er fluttur a homið a MAIN ST> OG BANATYNE AYE. Dr. G, F. Bush, L..D.S. TANNLÆKNIR. Tennur fylltar og dregnar út ánsárs- auka. Fyrir að draga út tönn 0,50. Fyrir að fylla tönn $1,00. 627 Main St. Globe Hotel, 140 Pkincsiss St. Winnitbg Gistihúa þetta er útbúið með öllum nýjasl útbúnaði. Ágætt fæði, frí baðherbergi og vínföng og vindlar af beztu tegund. Lýs upp með gas ljósum og rafmagns-klukk ur I öllum herbergjum. Herbergi og fæði $1,00 á-dag. Einstakn máltiðir eða herbergi yflr nóttina 25 ct> T. DADE, Eigandi. HOUCH & CAMPBEiL Málafærslumenn o. s. f. v. Skrifstofur: Mclntyre Block, Main St WlNVIPKfl, Ma gegn veði í yrktum lönl im. Rymilegir skilmilar. Farið til Tl\e London & Caqadiaq Loai & Agency Co., Ltd. 195 Lombakd St., WiNNirEO. MANITOBA. fjekk Fyrstu Vkrðlaun (gullmeda líu) fyrir hveiti á malarasýningunni, sem haldin var í Lundúnaborg 1892 og var hveiti úr öllum heiminum synt (>ar. En Manitoba e ekki að eina hið bezta hveitiland I heitai, heldur er f>ar einnig f>að bezta kvikfj&rræktar land, sem auðið er að fá. Manitoba er hið hentugasta svæði fyrir útflytjendur að setjast af l, f>ví bæði er J>ar enn mikið af ótekc am löndum, sem fást gefins, og upp vaxandi blómlegir bæir, bar sem gott fyrir karla og konur að fá atvinnu. í Manitoba eru hin miklu og fiskisælu veiðivötn, sem aldrei bregð- ast. í Manitoba eru j&rnbrautir mikl- ar og markaðir góðir. í Manitoba eru ágætir frlskólat hvervetna fyrir æskulyðinn. í bæjunum Wiunipeg, Brandoc og Selkirk og fleiri bæjum munn vera samtals um 4000 íslendingar — í nylendunum: Argyle, Pipestone, Nyja-íslandi, Álptavatns, Shoal Lake Narrows og vesturströnd Manitobn vatns, munu vera samtals um 4000 rslendingar. í öðrum stöðum I fylk inu er ætlað að sjeu 600 íslendingar. í Manitoba eiga (>ví heima um 8600 íslendingar, sem eigi munu iðras: (>ess að vera (>angað komnir. í Manf toba er rúin fyrir mörgum sinnum annað eins. Auk f>ess eruíNorð vestur Tetritoriunum og British Co- lumbia að minnsta kosti um 1400 ís endingar. íslenzkur umboðsm. ætíð reiðu- búinn að leiðbeina ísl. innflytjendum. Skrifið eptir nyjustu upplysing m, bökum, kortum, (allt ókeypis) t> Hon. THOS. GREENWAY. Minister «f Agriculture & Immigratioi, Winnipeg, Manitoba. eða S. Christoplicrson, VirðinjjainAÖur, Gbund & Baldue. Northern PACIFIC RAILWAY G ET SELT TICKET TIL VESTURS Til Kooteney plássins,Victoria,Vai - couver, Seattle, Tacoma, Portland, og samtengist trans-Pacific líoum til Japan og Kína, og strandferða og skemmtiskipum til Álaska. Einnig fljótasta og bezta ferð til San Francisco og annara California staða. Pullmau ferða Tourist cars alla leið til S.in Francisco. Fer frá St. Paul á hverj- nm Miðvikudegi. Deir sem fira frá Manitoba ættu að leggja á stað satna dag. Sjerstakur afsláttur (excursion rates) á farseðlum alit árið um kring. TILSUDURS Hin ágæta braut til Minneapolis, St. Paul, Chicago, St. Louis o. s. frv. Eina brautin som hefur borðstofu og Pullman svefnvakna. Tll AUSTURS Lu.-. »sta fargjald til allrastaðf sost- .r Ca- ada og Bandaríkjunum 1 g„^n- um St. Paul og Cbioago eða vatað.ei,) frá Duluth. Menn geta baldið stans- laust áfram eða geta fengið að stanza í stórbæjunum ef J>eir vilja. TILGAMLA LANDSINS Farseðlar seldir með öllum gufu- skipalínum, sem fara frá Montreal, Boston, New York og Philadelphia til Norðurálfunnar. Eínnig til Suður Ameníku og Australíu. Skrifið eptir verði á farseðlum eðn finnið H. Swinlord, Stranahan & Hamre, PARK RIVER, - N. DAK SELJA ALLSKONAR MEDÖL, BŒKUR SKRIFFÆRI, SKRAUTMUNI, o. s. fr.\ Mr. Lárur Árnaron vinnur í búðinni, og e því hægt aS skrifa honum eða eigenúunum á isl þegar menn vilja fá meir af einliverju meðali, sem þelr hafa áðurfengið. Ln œtið skal munaeptirað sanda númerið, sem er á miðanum á meðala- glösunnm eða pökknuum. NOKKUfí OfíD UM * * * & % * | BfíAUD. % * * § $ * $ & m Líkar ykkur gott brauð og smjör? Ef þjer hatið smjör- ið og viljið fá ykkur veru- lega gott brauð — betra brauð en þjer fáið vanalega hjá búðarmönnum eða bökurum—þá ættuð þjer að ná í einhvern þeirra manna er keira út brauð vort, eða skilja eptir strætisnafn og núme- ykkar að 370 eða 679 Main Street, W. J. Boyd. Bezta „lce Cream“ og Pastry í bænum. Koinið og reynið. * # * $ * * * * m X * * Gen. Agent, & hormnu á Main og Waterstrætuin Manitoba hótelinu, Winnipeg, Mau. Northern Paciflc By. TIME OARD. MAIN LINE. lArr. Lv. Lv i.cna I2Sp ... Winnipeg.... 1 0Op 9 3f P 5.55 a 12 OO , .... Morris .... 2.28 p 12oip 5-15a . . . Emerson ... 3.20 p 2 45P 4.15a ... Pembina.... 3.35p 9.3ijp l0.20p 7.S0a . .Grand Forks. . 7.05 p 5.55 p l.löp 4.05 a VVinnipeg lunct’n I0.45p 4.00 p 7.30a .... Duluth .... 8.00 a 8.30 a .. Minneapolis .. 6.40 a 8.00 a .... St Paul.... 7.15 a 10 30a ... .Chicago.... 9 3 5 a MORRIS-BRANDON BRANCH. Arr. Arr. Lv. Lv. ll.OOa 1.2óp . •. Wmnipeg . . 1.00 a 6 a 8,30p 11.50a 2.35 p 7.00p 6.15p 10.22a .... Miami 4.1'6 p 10. n 12. lOa 8.20a .... Baldur .... 6 20 p 3.22 P 9.28a 7.25a ... Wawanesa... 7.23p 6,02 P 7.00 a 6.30a .... Brandon.... 8.20p 8.’K)p PORTAGE LA PRAIRIE BRANCII. Lv Arr. 4 45 p m ,. . Winnipeg. .. 12.35 p m 7.30 p m Portage la Prairie 9.30 a m CIIAS. S. FEE, H. SWINKORD, G.P &T. A.,St. Paul. Gen.Agcnt, Winnipe Sjerhvað f>að er til jarðarfara ’neyrir fæst keypt injög bil- lega hjá undirskrifuðum. —. Hann sjer einnig utn jarðar- farir gegn vægu endurgjaldi. (S. $. JohamtezsoiT, 710 abc.

x

Lögberg

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.