Lögberg - 27.01.1898, Blaðsíða 2

}
LÖGBERG, FLMMT )A< N’ 27. JANÚAR 1897.
PENINGAR *
ý ( V? ‘W 'K?
...TIL LEIGU...
?prrn veði í yrktum löndum. Rými-
legir skilmálar. — Einnig nokkur
YRKT OGÓYRKT
LÖND TIL SÖLU
með lágu verði og góðúm borgunar
. . . .skilmálum ....
Ths Lonúon & Canaöain
LQHN NND PGENCY CO., Ltö.
195 Lombard St., Winnipeg.
S. Christopherson,
Umboðsmaður,
Geund & Bai.duk.
Lifli nia ga I:i uu.
Engri grein vísindanna hefur ef
til vill farið eins mikið fram síðustu
hálfa öld og læknisfræðinni, sjerílagi
handlækningum. En eins og vant er
styður hjer hvað annað, og hafa rann-
sóknir og uppgötvanir í öðrum vís-
indagreinum hjálpað læknisfræðinni
áfram.—Eins og eðlilegt er, og eins
og átt hefur sjer stað f öðrum vísinda-
greinum, hafa ymsar kenningar, sem
áður voru taldar óskeikular, hruDÍð
niður og orðið að engu. Ein af þeim
skoðunum, sem pannig hefur breyzt.
rjett nylega, er skoðun lækna á starfi
magans, og er „uppskurður*1, sem
nylega var gerður, orsök til peirrar
breytingar. Uppskurður f>essi hefur
vakið svo mikla eptirtekt og er svo
inerkilegur, að vjer höfum |>ytt og
prentum hjer ágrip af f>ví sem vfsinda-
blöð hafa flutt um málið, og er f>að
sem fylgir:
Læknir einn á Svisslandi, dr.
Carl Schlatter í Zuricb, skar uppkonu
eina svissneska, og tók magann al-
gerlega burt. Það hafa áður verið
skornir partar úr maganum, en hann
aldrei verið algerlega skorinn burt.
Dr. Schlatter hefur sjáifur gefið
skyrslu um uppskurðinn, er birtist f
læknablaðinu The Medical liecord í
New York, dags. 25. desember síðastl.
Dr. E. C. Weudt, f New York, ritaði
einskonar formáia fyrir skyrslu dr.
Schlatters í nefndu blaði um upp-
skurðinn (sem hann nefnir „mjög
merkilegan og einsdæmi11), og farast
dr. Wendt f>annig orð:
„Þegar petta er skrifað, hinn 9.
des. 1897, eru liðnir meir en f>rír
mánuðir íðan maginn var algerlega
skorinn fir konuuni, og hún er enn
undir umsjón og athugun lækna á
spftalanum, par sem hún var skorin
upp. En hún má í raun og veru
teljast beilbrigð riú, og gerirsinn hlut
af peim verkum sem vinna f>arf f
peirri deild spftalans, sem hún er í.
I>egar jeg fvrst talaði við hana, var
hún mjög glöð í anda og vel skraf-
hreifin. Hún er nú farin að skilja,
hvað pyðingarmikill og merkilegur
f>essi uppskurður var, pví nafntogaðir
læknar úr öllum álfum heimsins hafa
komið til að sjá hana. Dagblöðin f
Evrópu hafa nú náð í fregnina um
f>að einstaka tilfelli, að til sje ,lifandi
kona sem enginn magi sje í‘.
í hin ymsu skipti, sem jeg skoð-
aði sjúklÍDginn, tók jeg sjerstaklega
eptir hvað hún var rjóð að yfirlit, leit
ytir höfuð vel út, hvað tungan var
hrein óg f>völ, að hún var laus við
alla andremrnu, æðaslögin jöfn og
sterk og konan fjörug í heild sinni.
ilúu sagði mjer, að hún hefði góða
matarlyst, en að hún væri aldrei látin
finna til verulegs sultar áður en henni
væri gefið að borða. Hún naut fæðu
sinnar eius og beilbrigð manneskja,
og fæðan smakkaði henni alveg eins
i.g áður en hún veiktist. Hún hafði
ba-gðir reglulega á hverjum sólar-
liring, L.g hún svaf vel og reglulega.
xdú i KVartaði ekki um verk af neinu
tagi.
Að undanskildu pví, að hún var
fiemur rnögur, húðin þurrari ou al-
iueni.t gerist og örinu á lífinu, leit
konan, í einu orði að segja, út fyrir
•að hafa meðal beilsu. Hvað lengi
getur hún lifað án f>ess að hafa maga
til að melta með? Hver veit f>að?
A thuganir lækna við rúm sjúklinga
ajjte<fveRft stucdum óþyrmilega um
koli kreddum peim viðvfkjandi líf
fræðinni, sem peim voru keundar f j
skóla og sem peir trúðu skilyrðislaust
að væru óskeikular kenningar.“
Dr. Weldt skyrir ennfremur frá
pví, að pó nokkrir læknar hafi í seinni
tíðsagt,'að magar hafi verið alger-
lega skornir burt úr sjúklingum, pá
hafi læknar pessir ætlð skilið eptir
meiri og minni parta af inaganum,
svo að petta tilfelli á Svisslandi sje
hið fyrsta, par sem maginn hafi verið
algerlega skorinn burt. Dyr hafi nú
samt áður lifað pað af, að maginn
hafi algerlega verið eyðilagður í peim,
svo að pað hafi verið ástæða til að
imynda sjer, að menn kynnu einnig
að lifa pað af.
Skyrsla dr. Schlatters er of löng
til að taka hana I heild sinni, Haun
skyrir frá að sjúklingurinn, sem hann
skar magann úr, heiti Anna Landis,
og að hún hafi verið veik af ígerð í
maganum, sem hafi eyðilagt, hann
nærri allan. Eptir að búið var að
skera magann burt, hafi parmurinn
sem gengur niður úr maganum verið
saumaður við vælindið, svo að fæðan
gæti gengið um munninn niður í
parmana eins og áður. Níu dögum
eptir uppskurðinn hafi sjúklingurinn
verið farinn að jete egg, kjöt og
súpu, og drekka te og vín, og hafi
styrksts dag frá degi. Eitt hið eptir-
tektaverðasta í sanibandi við petta
tilfelli væri pað, að sjúklingurinn
hafi kastað upp, sem lífEræðingar hafi
að undanförnu álitið að orsakaðist
einungis af verkun magans. Um
petta efni segir dr. Schlatter:
„Hvernig getur nokkur kastað
upp án pess að hafa maga? Hvaða
kreddur sem menn hafa lært viðvfkj-
andi maganum á fyrirlestra-stofum eða
af kennslubókum, pá er pað nú áreið-
anlegt að kona sú, sem hjer ræðir
um, fjekk hvað eptir annað vanalega
ógleði, kúgaðist og kastaði upp.
Maður neyðist pví til að álykta, að
menn hafi að uadauförnu gert mikila
til of mikið úr verkunum magans f
pessu sjimbandi....
„Degar tillit er tekið til pess, að
sjúklingurinn kastaði upp prjátfu
únznm í einu, pá er ekki nema eðli-
legt eð fmynda sjer, að parmurinn
neðan við magann hafi pegar verið
farinn að penjast svo mikið út, að
hann hafi eins og komið í stað maga,
tekið á móti og geymt fæðuna—sem
ef til vill var tilraun náttúrunnar f pá
átt að mynda nyjan maga.
I>egar maður reynir að útskyra
pað, hvernig uppköst geti átt sjer stað
án maga, pá veiður að muna eptir
að pað, sem verkar uppköstin, er
margbrotin verkan. I>að er verkan
taugakeifisius á margbrotna hreifivjel,
ef svo mætti að orði komast, sem
samanstendur af maganum, vöðvun-
um f undirlífinu og öllu pví sem er í
sambandi við petta tvennt“.
Dr. Wendt dregur eptirfylgjandi
ályktanir af afleiðÍDgunum af hinum
merkilega uppskurði dr. Schlatters:
„1. Mannsmaginn er ekki eitt af
peim lifEærum, sem lffið er algerlega
undir komið.
2. Menn hafa að undanförnu gert
allt of mfkið úr meltingarkrapti
magans.
3. Átmatur og spónamatur sá,
sem fæða manns vanalega saman-
stendur af, getur meltst og nært lík-
amann án hjáipar magans.
4. Líkann manns getur pyngst
pótt maginn vinni ekkert að ineldngu
fæðunnar.
5. Regluleg uppköst geta átt
sjer stað pótt rnagann vanti.
(>. Heilsu mauns í heiid siuni
parf ekki að hnigna strax fyrir pað,
pó maginn sje tekiun burt.
7. Hið pyðingarmesta ætlunar
▼erk mannsmagans er, að vera mót-
töku-ker fyrir fæðuna, sem maður
neytir, uudirbúa hana fyrir parmana
og reka fæðublönduna áfram í pörm-
unum. Maginn vinnur og pað gagu
lega verk, að jafna hita og kuhia alls
pess sem maður neytir, hvort sern pað
er átmatur, spónamatur eða drykkur.
8. Aðrirhlutar af pörmuuum geta
fullkomlega og viðunanlega unnið|
efnablöndunar-starf pað, setn manns-
maginn vanalega vinnur“.
Blaðið The Medical Record flyt-
ur pess utan nokkrar hugleiðingar af
ritstjórnarinnar hálfu útif pessu efni.
Blaðið segir nefnilega:
„t>að er fremur óvænt auðmyk-
ing fyrir pað líffæri, sem ætíð hefur
verið álitið eitt af hinum alveg ómiss-
andi lífEærum líkamans og að ríkt yfir
öllum hinum líffærunum eins og ein-
valdur kouungur, að hugsa sjer að
pað sje nú ekki eptir allt saman svo
nauðsynlegt. Eptir pví sem reynzl-
an er nú búin að syoa, hefur tnisklið-
ur inagans við hina parta líkamans í
I dæmisögu ŒLops ekki haít við neitt
annað en ímyndun og ástæðulausar
getgátur að styðjast. Elvað sem
maður kynni að geta sagt ineð eða
rnóti viðvíkjandi pessu málefni, pá
virðist pað vera sannað, að manneskj-
an getur lifað og sinnt vanaleguin
störfum, svo mánuðum skiptir sam-
fleytt, án pess að hafa nokkurn maga,
og að pað sem eptir er af pörmunum
geti melt fæðu og látið líkamanum í
tje alla pá næringu,sem nauðsynleg er.
Það er mögulegt, að parmarnir hafi
nytt starf, sem menn hafa ekki pekkt
eða skilið hingað til, eða hafa menn
misskilið og gert of mikið úr ineltingu
| magaus? Hvað sem pessu liður, pá
| rekur maður sig hjer á undarlegan
: sannleika, sern kollvarpar mörgum
kenningum er menn áður álitu góð-
ar og gildar, og ónytir að mestu leyti
niðurstöðuna, sem menn hafa koinist
að við tilraunir sem áður hafa verið
gerðar.
Hvað uppskurðinn sjálfan snert-
ir, pá er hann afbragð og má teljast
einn af hinum allra merkilegustu
uppskurðum, sem nokkurntima hafa
verið gerðir, og hinn vogaði og ágæti
læknir, sem gerði hann, fær vafalaust
viðurkenningu pá sem hann verð-
skuldar í svo ríkulegum mæli hjá em-
bættisbræðrum sínum (læknunum) um
alla veröld. Hann hefur samið fyrsta
kapítulann í nyrri sögu sigurvinninga
handlækninganna“.
MANITOBA.
fjekk Fykstu Vbbðlaun (gullmeda-
líu) fyrir hveiti & malarasýningunni,
sem haldin var 1 Lundúnaborg 1892
og var hveiti úr öllum heiminum synt
par. En Manitoba e ekki að eins
hið bezta hveitiland í heitK '; heldur er
par einnig pað bezta kvikfjárræktai-
land, sem auðið er að fá.
Manitoba er hið hentugasia
svæði fyrir útflytjendur að setjast að
í, pví bæði er par enn mikið af ótekn
•im löndum, sem fást gefins, og upp-
vaxandi blómlegir bæir, bar sem gott
fyrir karla og konur að fá atvinnu.
í Manitoba eru hin miklu og
fiskisælu veiðivötn, sem aldrei bregð
ast.
í Manitoba eru járnbrautir mikl-
ar og markaðir góðir.
í Manitoba eru ágætir frískólar
hvervetna fyrir æskulyðinn.
í bæjunum Wiunipeg, Brandon
og Selkirk og fleiri bæjum munu
vera samtals um 4000 íslending&r.
— í nylendunum: Argyle, Pipestone,
Nyja-íslandi, Álptavatns, Sboal Lake
Narrows og vesturströnd Manitobs
vatns, ihunu vera samtals um 4000
rslendirigar. f öðrum stöðum í fylk
inu er ætlað að sjeu Ö00 ísiendingar.
í Manitoba eiga pví heíma um 8Ö00
íslendingar. sero eigi irmnii iðrast
pews að vera. pangað komnir. í Mauí
toba er rúm fyrir mörguni sinnum
annað eins. Auk pes» eru í Norð-
vestur Tetritoríunuro og British Co-
lumbia að minnsta kosti um 1400 ís-
eiidingir.
íslenzkur umboðsm. ætíð reiðu-
búuinað leiðbema Isl. innflytjeudum.
Skrifið eptir nyjustu upplysing-
m, bókum, itortum, (allt ókeypis) t
Hon. THOS. GREENWAY,
Vliiuster *í Agriculture & Immigration
WlNNIPBG, MaNITOBA.
WINNIPEG
Olotliiug lluuse.
Á^móti Hotel Brunswiok
D. W. FLEURY,
sem í síðast liðin sex ár hefnr verið
i „Blue Store", verzlar nti sjálfur
með
Karlmanna- og
Drengja-alfatnad,
Nærfatnad, Skyrtur,
Kraga, Hatta, Húfurog
Lodskinna-vörur
- AÐ -
564 MAIN STREET.
Næstu dyr norðan við W. Wellband.
NÝJAR OG GAMLAR
SAUMAYJELAR—
Þær beztu í heimi og pær verstu f
heimi.—í>ær dyrustu í lieimi og
pær ódyrustu í lieimi—og á ðllum
tröppum par á milli.
Sú heppilegasta hátíða-gjöf, sem nokk-
ur maður getur gefið, hvort heldur til
móður, systur, heitmeyjar, konu eða
dóttur, er ein Singer saumavjelin.—
Skrifið strax og gerið kaup á einni.
Þær verða sendar hvert á land sem
vill, nema til Alaska, kaupendum að
kostnaðarlausu.
G. E. DALMAN,
SELRIRK, MAN.
Umboðsm. fyrir The Singer Mfg.Co.
|ÖGBERG ÖEFUR
kaupendum sinum, sem borga fyrirfram
eina god b ok i kaupbœtir.
Þeim kaupeudum Lögbergs, sem góðfúsiega vilja taka upp
pá reglu að borga blaðið fyrirfram, gefum vjer eiua af
eptirfylgjandi bókum alveg frítt, sen, póknun. Þessar
bækur eru allar eigulegar og eptir góða höfunda, og kosta
að jafnaði ekki minna en 25 cents.
Þegar menn senda borgunina er bezt að Ulyreina númerið
á bók peirri, sem óskað er eptir. Bækurnar eru pessar:
1
2.
3,
4
5.
6
7.
«_
ú!
10.
11.
12.
13.
14.
Chicago-för mín, M. J. 18.
Helgi Magri, M. J. 19.
Hamiet (Shakespear) M. J. 20.
Othello (Shakespear) M. J. 21.
Romeo og Juliet (Shakesp.) M. ,T. 22.
Eðlislýsing jarðarinnar (b) 28.
Eðlisfræði (b) 24.
Efnafræði (b) 25.
Gönguhrólfsrímur, B. Gr. 26.
íslenzkir textar (kvæði eptir ýmsa 27.
höfunda).
28.
Ljóðm, Gr. Thomsens, eldri útg. j 29.
Ritreirlur V. Ásmundssonar 30.
Brúðkaupslagið, skáidsaga eptir [ 31.
Björnstjerne Björnson, B. -T. 32.
Blómsturvallasaga ' 33.
Höfrungshlaup, J. Verne 34.
“ örg 1 35.
15,
16.
l7. Högni og Ingibjörg
Sagan af Andra jarli
Björn og Guðrún, B. J.
Kóngurinn í gullá
Kári Kárason
Nal ogDamajanti(forn-ludv. gaga
Smásöifur handa börnum, Th. H,
Yillifer frækm
Vonir, E. H.
tanför, Kr. J.
tsýn I., býðlngar í bnndnu og
, óbundnu máli
I örvænting
Quaritch ofursti
Þokuiýðurinn
1 Leiðslu
Æflntýri kapt. Horns
Rauðir demantar
Barnalærdómsbók H. H. (b)
Lýsing íslands
2'
Ui
Mumð eptir, að hver sá sem borjrar einu árgangr af Lögbergi fyrirfram
vánalegu verði ($2) fær eina af ofannefndum bókum í feaup-
bætir.—Sá sem sendir fyrirfratn borgun fyrir 2 eintðfc, fær tvær
af bókunum o. s. frv.
NYIR KAUPENDUR
Þeir sem senda oss 82.00 sern fyrirfram borgun fyrir Lögberg petta
nybyrjaða ár fá tvær (3) bækur af listanum hjer að ofan í
aaupbætir. Ennfremur skulum víð senda peim frítt, aukablaðið,
sem vjer gáfum út um jólin. Oss pykir tnjög llklegt að menn hafi
gaman af að eignast pað, bæði sökum myndanna og innihaldsins.
Logberg Prtg <5c Publ. Co.
P. O. Box 585, Winnipeg, Man
‘.'NEW RAYMOND‘.‘
Sauma-vjelarnar.
ATHUGIÐ:—Yjer nefum sjerstakan afslátt af possum raum-vjelum í
desember. Ef pjer eigið vjel, skulum við gera við hana fyrir ykkur, eða
taka hana sem borguu uppi nyja vjei, sem kevpt ar af oss.
RENNUR
LJETT
ENDIST
YEL
ABYRGST
GODIR
BORGUNAR
SKILMALAR
FALLFGT
YIDARVERK
ÖLL AUKA
STYKKI
FYLCJA
HATT
UNDIR
BORDID
Til sölu í stórkaupum eða stnákaupum hjá
w n ross
Cor. McDermott ave o.