Lögberg - 01.09.1898, Blaðsíða 4

4
LÖGBEKG, FIMMTUDAGINN 1. SEPTEMBER 1898
LÖGBERG.
GcfiS út aö 309;/, Elgin Avc.,WiNNirEG,MAN
•f The Lögberg Print’g & Publising Co’v
(Incorporated May 27,1890) ,
Ritstjóri (Editor): Sigtr. Jónasson.
Business Manager: B, T. Björnson.
A iijrl ýwinjrar: Smá-auglýsingar í eitt skipti 25
yrir 30 oró eda 1 þml. dálkslengdar, 75 cta um mán
Oinn. Á stærri auglýsingum, eóa auglýsingumum
lengritíma.afsláttureptirsamningi.
Rámaóa-Nkipti kaupenda verður að tilkynna
skridega og geta um fyrverand* bástað jafnframt.
Utanáskript til afgreiðslustofu blaðsins er:
1 l*e Lbnbcrg Fnnting A Fublinb* Co
P. 0. Box 585 _
Winnipeg,Man.
U^Utanáskrip ttilritstjórans er:
JEditor Lögberg,
P ’O. Box 5 859
Winnipeg, Man.
— Samkvæmt landslögum er uppsögn kaupenda á
wlaðiógild,nema hannsje skuldlaus, þegar hann seg
ropp.—Ef kaupandi, sem er í skuld við blaðið flytu
ftstferlum, án þess að tilkynna heimilaskiptin, þá er
það fyrir dómstólunum álitin sýnileg sönnum fyrr
prettvísum tilgangi.
ÍTMMTUDAGINN, 1. SKPT. 1898.
Quebec-funduriim.
Eins og um var getið í síðaata
blaði voru komu fulltiúar Bretlands
og Bandaríkjanna saman & fyrsta
fund sinn í Quebec-bae 23. &g. síðastl.
td að ræða hin ymsu f>rætumál milli
landanna, sem nefnd pessaii hefur
verið falið að ræða og ef unnt er að
útkljá.
Borgarstjórinn S Quebec, Parent,
og bæjarráðsmennirnir fluttu uefnd-
inni mjög hiýlegt og heppilega orðað
ávarp fyrir bönd Quebec-búa. í
ávarpinu er fyrst tekið fram, að Que-
bcc-búar meti mikils pann heiður,scm
peim hafi verið sýndur með pvf, að
velja borg peirra til að halda par
pcnnan pyðingarmikla fund, og að
peir álíti pað bæði heiður og sjeu
upp með sjer af pvi, að fá tækifæri
til að s^na gestrisni einhverjum merk-
ustu mönnum tveggja voldugra pjóða,
sem tengdir sjeu nánum ætternis
böndum og sem einmitt nú sjeu að
dragast nær bver annari af pyðingar-
miklum sameiginlegum hagsmunum
oy skoðunum, sem geti leitt til pess,
að pað hefjist nýtt og óvænt tímabil
f sögu heimsins. Avarpið endar með
eptirfylgjandi orðum:
„Vjer vonum, að fundur pcssi
beri alla pá blcssunarrfku ávcxti, sem
vonast er eptir að hann beri, og fyrst
að hann er vottur um nyja stefnu í
nýlendna-sögu brezka keisaradæmisins
o; er opinber viðurkenning um hið
pýðingarmikla hlutverk, sem nýlend-
urnar, einkum Canada, hafa i vcröld-
inni, pá vonum vjcr, að fundurinn sje
Sjiunig uppliaf vÍDgjarulogra sain-
bacds og viðskipta milli hins volduga
nábúarikis vors og sjálfra vor.“
Einn af fulltrúum Bandaríkja-
manna, Charles W. Fairbanks, senator
frá Indiana, svaraði ávarpi borgar-
stjórans með nijög vingjarnlegri
ræðu. Ilann sagðist, ásamt öllum
meðnefndarmönnum sfnum, kann-
ast sjerlega vel við og pakka
pann mikla heiður, sem sjer hafi
verið auðsýndur með hinu hlýlega á-
varpi frá bæjarstjórninni í hinum
fræga og söguríka Quebec bæ. Bret-
ar, Frakkar og Bandarfkjamenn hefðu,
sagði harm, allir lagt sinn skerf til
bæjar pessa, sem hetjurnar, forfeður
peirra, hafi gert frægan f sögunni
með hreysti sinni. Sögurnar um
Montcalm, Wolfe og Montgomery
muni lengi verða uppi eptir að minn-
isvarðar peir, sem Wolfe Og Mont-
gomery hafi verið reistir, sjeu fallnir
og gleymdir. Hann sagðist vona, að
ekkert strið biði pessa fræga bæjar á
ókomna tímanum, nema hin heilsu-
samlega samkeppnisbarátta til fram-
fara. t>að sje sjer, og Bandarikja-
mönnum yfir höfuð, hið mesta gleði-
efni, að hsimskulegir fordómar og
rfgur á milli frænd-pjóðanna, sem
pær hafa tekið að erfðum, sje dú að
hverfa. Hinir alkunnu viðburðir á
yfirstandandi ári, hafi leitt til pess, að
enskumælandi frænda-pjóðirnar,Bret
ar og Bandarfkjamenn, hafi færst nær
hver annari. Bandarfkjamenn hafi
pá vod, að starf fulltrúa beggja pjóð-
anna á fundi peim, sem nú byrji,
verði til pess, að frænda- og vina-
bandið, sem nú tengi pjóðirnar sam-
an, styrkjist meira og meira.
Herschel lávarður svaraði ávarpi
bæjarstjórans fyrir hönd brezku full-
trúanna. Hann sagðist, f nafni peirra
vera hjartanlega sampykkur öllu pví,
sem Mr. Fairbanks befði minnst á í
ræðu síddí, og votta Quebec-mönoum
innilegt pakklæti f^rir binar höfðing-
legu viðtökur. Bretar, eDgu sfður
en nágrannar peirra, Bandaríkja-
menn, geri sjer mjög miklar vonir um,
að fundur sá, sem nú byrjar, muni
hafa mikla og blessunarrfka pýðingu
fyrir framtíð beggja pjóðanna.
Báðir ræðumennirnir lýstu yfir
pvf, eins og sjest af útdráttum peim
úr ræðunum, sem birtast hjer að ofan,
að Bretar og Bandarfkjamenn sjeu
samhuga í, að vilja koma á fót vin-
samlegu samkomulagi á milli sín; en
til pess að slíkt komist í framkvæmd-
ir, fyrir aðgerðir Quebec fundarins,
verða fulltrúar beggja pjóðanna að
sýna hvorir öðrum,að peir vilji leggja
eitthvað meira en lftið í sölurnar.
t»rætumálin, sem tyrir fundinum
liggja til afgreiðslu, eru pannig vax-
in, að báðar hliðar geta undir engum
kringumstæðum fengið viJja sínum
framgengt í öllum greinum. Báðar
verða að slá af í mörgu og jafnvel
sleppa algerlega ýmsum kröfum sfn-
um. Komi Sir Wilfrid Laurier pví
til leiðar, að viðunanlegir verzlunar-
samningar fáist, og nýc markaður
pannig opnist fyrir ýmsan iðnað Can-
ada-manna, pá verða Canada-menn
auðvitað að slaka til við Bandaríkja-
menn í einhverju öðru. Komi Banda-
ríkjamenn selaveiðamálinu í viðunan-
legt horf, pá auðvitað verða peir einn-
ig að sýna tilslökun í kröfum Canada-
manna.
Og pað er ekki nóg, að samkomu-
lag verði á Quebec fundinum og full-
trúar pjóðanna skilji sáttir og sam-
mála að afloknu starfi sínu. I>jóð-
pingin, sem gerðir fulltrúanna veiða
á sínuui tíma lagðar fyrir til stað-
festingar, verða einnig að sýna lempni
og leggja eitthvað í sölurnar til góðs
samkomulags. Nokkrum sinnum áð-
ur hafa líkir fundir verið haldnir, en
pýðing peirra hefur orðið mjög lítil,
mest vegna pess, að pjóðirnar hafa
ekki gert sjer að góðu niðurstöðu pá,
sem fulltrúarnir hafa komist að; í pví
efni hefur efri deild Bandaríkja-con-
gressins verið örðugust viðfangs. En
margtmælir með,að pessiyfirstandandi
fundur hafi meiri pýðingu, en hinir
undanförnu. Aldrei f sögunni hefur
lýst sjer jafn almennur vilji beggja
pjóðanna til að slá stryki yfir allar
gamlar væringar og sættast heilum
8áttum. Bandaríkjamenn kannast
við, að frændsemi peirra við Breta
hafi komið sjer að góðu haidi í ófriðn-
um við Spánverja, og peir kannast
ennfremur við, að bjer eptir, pegar
peir hafi fært út kvýjarnar og eiguast
ítök langt undanlandi, pá sje vinátta
Breta sjer mikils vixði. Bretar aptur
á móti eru pví hlynntir, eins og fram
hefur komið, að enskutalaudi pjóð-
irnar, vegna hinna nánu tengda, sjeu
hver annari vinveittar. Rússar hafa,
nú á síðustu árum, sýnt ráðríki mikið,
og verið Bretum harla erfiðir í austur-
landamálunum, og svo hafa Þjóðverj-
ar og Frakkar sýnt tilhneigingu til,
að sigla I kjölfar liússa. Bretum
kemur náttúrlega ekki til hugar að
láta hlut sinn fyrir neinum pessum
pjóðum, og pessvegna kannast peir
við, að vinátta BandarSkja-manna geti
haft mjög mikla pýðingu fyrir sig.
Mörg helztu blöð Bandaríkjanna
lýsa ánægju sinni yfir fundinum, og
mæla sterklega með samkomulagi; en
pó eru pau blöð til, sem öllu sllku
reyna að spilla. Blaðið „New York
Sun“,sem ætSð hefnr einkennt sig með
pví að leggja Bretum og öllu brezku
illt til, fær nú hvert Breta-fælnis
flogið eptir annað, og brýnir mjög
kappsamlega fyrir fulltrúum Banda-
rSkjamanna, að engin ástæða sje fyrir
pá að slaka til fyrir Bretum í neinu,
ef peir ekki vinni pað fullkomlega
upp í öðru. Vjer vitum ekki hvað
rnikil áhrif „Nevv York Sun“ og önn-
ur eins blöð kunna að hafa, en lítill
vafi er á pví, að heldur spilla pau fyr-
ir málinu.
I síðasta blaði voru skyrðum vjer
frá aðalmálunum, sem fyrir fundinum
lægi að úikljá. SSðan kafaýms sinærri
mál bæzt við, sem einstakir menn og
fjelög hafa lagt fyrir fundinn,og tnunc
um vjer geta peirra siðar. *
Manitoba-vatn.
Nú lítur út fyrir, að Dominion-
stjórnin hafi fyrir alvöru ákveðið, að
láta ræsa fram Manitoba-vatu, annað
hvort I haust eða strax á næsta vori.
Vjer efumst ekki um,að íslendingum,
sem búa meðfram vatninu, pyki slíkt
góðar frjettir eptir að bafa stritt við
flóðin nú í mörg ár; og vjer hikum
oss ekki við að segja, að hefðu pessar
nauðsynlegu umbætur verið gerðar
fyrir nokkrum árum sfðan, pegar pess
var fyrst leitað við fylkisstjórnina,
pá væru fleiri sterkefnaðir íslenzkir
bændur meðfram vatninu en nú eru,
búskapurinn yfirleitt í miklu meiri
blóma og landið pjettbyggðara.
Margir bændur hafa haft svo tak-
mörkuð slæjulönd vegna bleytunnar,
að peir hafa ekki getað fjölgað skepn-
um sínum nema af skornum skamti,
og fjöldinn hefur ekki porað að koma
upp góðum byggingum af ótta fyrir,
að peir pyrftu pá og pegar að hrekj-
ast burtu.
Eins og ýmsum er kunnugt ætl-
aði fylkisstjórnin að ræsa vatnið fram
simkvæmt beiðni bændanna og auð-
sjáanlegri nauðsyn, en Dominion-
stjórnin, sem pá var í höndum aptur-
haldsnianna, bannaði pað, og bar pað
fyrir, að vatnið mundi grynnast svo
mikið, að skipgengi pess eyðilegðist.
£>ar við sat pangað til frjálslyndi
flokkurinn komst að völdum í Ottawa,
pá var málið tekið fyrir á ný, og
munu framkvæmdir pess vera mest
pÍDgmauninum, Mr. Macdonell, að
pakka.
Blaðið „Commercial“ sem gefið
er út hjer S bænum, hefur mælt á
móti svona lagaðri framræsingu, og í
síðasta númeri pess (27. f. m.), scm
flytur auglýsingu stjórnarinnar eptir
tilboðum til að vinna verkið, er cnn
reynt að koma vitinu fyrir stjórnina.
t>að heldur pvS fram, að ef vatninu
verði veitt eptir Fairford ánni pá vaxi
St. Martin-vatnið svo mikið, að pað
flæði yfir landið par umhverfis og sje
pá lítið unnið. Skynsamlegast muni
vera, ef annars Manitoba-vatn sje
lækkað, að grafa skipgengan skurð
frá suðurenda pess íil Assiniboine-
árinnar. Með pví móti verði áin skip-
geng, og fáist pá óslitin skipaleið
alla leið norður til Saskatchewan.
Vjer höfum ekki mikla trú á kenn-
ingu pessari, pví fyrst og fremst
mundi ekki útrennsli úr vatninu auk-
ast nema á vissum tímum ársins, og I
öðru lagi mundi bændunum meðfratn
Manitoba-vatni verða farið að lengja
eptir upppurkun pegar slfkur skurð-
ur kæmist á.
Degar búið er að ræsa vatnið
fram, sem vjer teljum vfst að vcrði
gert, og landið umhverfis er komið í
sitt eðlilega ástand, pá munu íslend-
ingar ekki iðrast eptir að hafa setið
par kyrrir í öll pessi ár, prátt fyrir
erfiðleikana, sem af bleytunum hafa
stafað, pvS hvergi ef til vill f öllu fylk-
inu er betra eða pægilegra land fyrir
kvikfjárrækt en með fram pvl vatni,
enda eiga bændur par nú glæsilega
framtíð fyrir höndum.
Eptir 136 ár.
Vjer ímyndum oss, að peir menn,
sem kunnugir eru sögunni, muni bafa
veitt pvf eptirtekt, að pað,að herlið og
floti Bandaríkjamanna skuli hafa tek-
ið Philippine-eyjarnar, hefur einhvern
skáldlegan rjettlætisblæ á sjer. t>eg»r
William Pitt, hinn eldri, var ráða-
neytisformaður Georgs III. Breta
konungs, pá ljet hann pjóðirnar ótt-
ast Breta, og lúta peim. Hann dró
Canada úr höndum Fiakka og tók
Havana og Philippine-eyjarnar fr&
Spánverjum. En konungur losaðist
við Pitt, sem honum pótti okki nægb
Iega undirgefinn, og gerði JBute 16*
varð að ráðaneytisformanni I haiS
stað. Stjórnaraðferð Pitts, sem gelt
hafði Breta sigursæla, var gersamlegft
breytt f mjög ragmennskulegum flýti,
og hinir svívirðilegu l’arísar-friðar-
satnningar, 1762, undirskrifaðir. Sain*
kvæmt peim var Spánverjum skila®
aptur bæði Havana og Philippine-
eyjunum, pvert ofan I mótmæli brezku
flotaforingjanna. Eptir pessa fyrii'
litlegu uppgjöf reyndi konungur, með
hjálp Bute lávarðar, að gera stjórn
sina dýrðlega með pví að undirok*
pjóðina, og komst grcmja pjóðarinn-
ar yfir slikri aðferð á sitt hæsta stig £
pólitísku fundunum, sem haldnir vor*1
árið 1769. Óinægja sú, er panni#
var komið á hreifingu, bergmálaöi
mcð miklu meiri krapti f vesturheiniS'
nýlcndunum. l>ar var hinum pungu
álögum Bute stjórnarinnar harðlog8,
inótmælt, sem endaði panuig, að ný'
lendurnar brutust undan stjórn Bret»
eins og kunnugt er. Sfðan Bretaf
slepptu Philippine-eyjunum eru
liðinn 136 ár, og nýlendurnar, 8e,,,
sögðu sig úr lögum við Breta og
eru orðnar voldugt lýðveldi, bæta »6
fyrir hina ólieiðarlegu Parísarsainö'
inga á pann hátt að taka aptur Pbil'
ippine-eyjarnar, og neyða Spánverj®
til að sleppa öllum eignum sfnun1 *
Yestindla eyjunum. Bandaríkin b»f*
pannig bætt fyrir forfeður sSna, °í>
náð aptur á vald afkomenda peirf®
pví, sem Georg 111. ljet af hendi.^"
Pað væri einkcnnileg samhljóðan *
rás viðburðanna, cf eiunig pe9ðl
194
þau stönzuðu nú samt á brúarsporðinum, studdu oln-
bogunum á steinvegginn og horfðu á andlit sjálfra
sfn, sem spegluðu sig í biuu tæra vatni, og á silungs-
bröndurnar, sem skutust aptur og fram og sáust
glöggt við móleita malarbotninn.
Sir Nigel var lftill og grannvaxinn maður, og
var rödd hans mjúk og baun dálStið blestur á máli.
Iíann var sro lágur,að kona hans, sem ekki var mjög
há vexti, var um premur fingur-pykktum hærri en
hann. Sjón hans hafði skemmst I hernaðar-leiðaDgri
einum á yngri árum hans, og atvikaðist pað pannig,
að fullri körfu af kalki hafði verið hellt yfir hann par
sem hann var fyrir áhlaups fylkingu jarlsins af Der-
bey, cr hún klifraði yfir skörðin.sem brotin liöfðu ver-
ið S múrana við Bergerac, og var hann nokkuð lotinn
1 herðum, augun deplandi og svipurinn eins og hann
væri alltaf að rýna á eitthvað. Hann var liðlega
hálf fimmtugur að aldri, en hin stöðuga æfing hans i
vopnaburði og bið hreina lfferni hans hafði gert pað
að verkum, að hann var eins liðugur og políuti eins
og hann hafði nokkurn tfma verið, svo hann var til
að sjá eins limagrannur eins og unglingsmaður. En
audlit hans var nú samt sem áður svo veðurbarið, að
pað var mógult að lit og leit út eins og garfað leður,
sem benti til, að hann hefði alið aldur sinn mest-
uicgnis uudir beru lopti, cu hið lilla, oddmyndaða
hökuskegg, scm liann hafði eins og siður var á peitu
dögum, var orðið talsvert hært. Andlitsdrrettirnir
yoru smáir, fíngerðir og reglulegir, og nefið yar fall-
203
blakta fyrir sunnan Spánar-fjöll áður en næsta ár
cr liðið“.
„£>að var skraf um pað í Bordeaux“, svaraði
bogaskyttan, „og jeg sá sjálfur að vopnasmiðirnir og
hertýgja-smiðirnir áttu eins annrfkt eins og rottur S
hveiti-stakk. En jeg flyt yður petta brjef frá hinum
vaska riddara Sir Claude Latour. Og yður, lafði
mín,“ bætti hann við eptir litla pögn, „færi jeg frá
honum pennan kassa n:eð rauðum Narbonne-sykri
f, ásamt sjerhverri kurteisri og riddaralegri kveðju,
sem hraustur riddari getur sent fagurri, aðalbor-
inni frú“.
Hinn berorði bogamaður hafði eytt mikluin tíma
f að undirbúa pessa litlu ræðu sína; en bann hefði
getað sparað sjer pá fyrirhöfn, pvf frúin var eins
sokkin niður S brjefið eins og maður hennar. £>au
bjeldu í sitt hornið á pvf hvert og stöfuðu sig fram
úr pvS mjög seint, cn augabrýr peirra voru dregnar
saman í hnikla og varir peirra tautuðu orðin. £>egar
pau voru um pað búin að lesa brjcfið sá Allcync,
scm stóð við hliðina á Hordle-Jóni, nokkur skrcf frá
fjelaga sfnum, að frúin saup hveljur, cn riddarinn
hló mjúklega með sjálfum sjer.
„Sjerðu ekki, clskan mín“, sagði riddarinn, „að
peir vilja ekki lofa gamla seppatium að sitja kyrrum
198
vi
kreppti hina breiðu hægri hönd síntt. „Jeg
bara að jeg hefði verið við hliðina á henni!“ .
„£>að vildi jeg iSka, pvf pá hefðir pú verið p
ilíl'
nær mjer, hjartað mitt“, sagði hann. „En jeg
cf»9*
ckkT um að pú hafir rjett að mæla, að pað purfi s
klippa vængina á Maud, og pað má jeg trúa P)et
fyrir að gera pegar jeg er farinn, pvf satt að segj® ,
petta friðsama lff ekki við mig, og ef pað væri e^
fyrir ástúð pína og hina blíðu umönnun, pá gæti j0^
ekki dvalið hjor cina viku. Jeg heyri sagt að P*
sje I ráði, að draga enn einu sinni saman lið við #°f|
doaux^og, við hinn heilaga Pál! pá væri pað nýtb j
cnsku ljónin og hiri rauða Chandos-súla sæist f>ftr
herbúðunum, en Loring-rósirnar blöktuðu ekki v'
hliðina“. ,
„Hamingjan veit að jeg hef alltaf óttasb
svona færi!“ hrópaði hún og varð föl S andliti.
hef tekið eptir, að hugur pinn var annarssta®>fJ
tekið eptir að augu pln blossuðu stundum
og að pú hefur verið að reyna gömlu herklæðin P.j
Athugaðu pað, elskan min, að pú hcfur pegar
pjer mikinn orðstfr, að við höfum ekki verið
saman og að pú bcrð á líkarna pfnum mcir en ^
ugu ör eptir bættuleg sár, scm pú bcfur fengi^i Ia
veit ekki 1 hvað mörgum blóðugum orustuin. ^
pú ekki búinn að ávinna pjer nóga frægð og v
nógu lengi í pjónustu landsins?14
„£>ogar ljcusdrottinn vor, konungurinn, se*|j,
ur að aldri, og Chandos lávarður, sjötugur að (j)
taka sjer glaðir og viljugir spjót I hönd EDglsÐul 7