Lögberg - 28.03.1901, Blaðsíða 4

4
LÖOBERQ, FIMTUDAQrNN æ, MARZ 1001
LÖGBERG.
er ffeflð ftt hvem flmtnd>ur »f THE LÖGBERO
RUSTIVO & FUBLI8HING Co . (nggl t), aó 309
Igin Ave , Winnipeg, Man. — KoatarfðOo nm ário
á IslandJ 6 kr.J. tíor^iflt G rirfrmn. EinstOk nr 6c.
Ptibílahei every Thnrsdny by THE LÖGBERG
PRINTING k PUBL18HING COM Inrorporated at
Sr-s* Elgln Ave., Winnipeg,Man — Subacriptlon prioe
f-k per year. payable iu advance. 8infcfecop»ee 6c
Ritatjóri (Editor): Siotr. Jónasson.
BudneBs Mana^er: M. PAULSON.
aLGLYSJNGAR: Smá-auglýgingar í eltt ikiftl 86c
fyiir 30 or<3 eða 1 þml. dálkslengdar. 76 cta nm
mánodlnn. A etarri auglýsingnm um lengrl
tima, afaláttnr eflir sammngl.
BUSTAD 4-8KIFTI kanpenda verdnr a<3 tllkynna
flk riflega og geta um fyrverandi búetad jafníVftm
Utanáskrlpttil afgreidfllnfltofnbladsinser*
The Logberg Pfintlng & PuWlshlng Co.
P. O.Box 1202
Wlnclpeg.MaD.
UU íáakripntil ritstJóranB #r *
Ksdltor Lögherg,
P *0. Bo* 1292,
Wlnnipeg, Man.
— Samkvæmt landslflgnm er nppsflgn kaupanda á
bGdi^eild.nema hftnnflé ikaldlans. þegar hann seg
( o> p.- Ef k»iupíindl,»em eríaknld vid hladld flytn
viflt:’erinm,án þens ad tllkynna heimllaflklptin, þá er
ad '•vrir A^rnetólnnnm álitin aýnlleg sönnnmfyrir
prettvísnro tilgsngl.
FIMTUDAGINN, 28 MAEZ 1901.—
..Mkr.‘* og já'nbrauta-
málin.
það er stór-hlægilegt, ef hað
væri ekki um leið hrryggilegt,
hvernig íslenzka lvoblin málgagnið
hérna í bænum hefur komið fram í
járubrauta samninga máli fylkis-
s tióruariunar. MaJgagnið hefur al-
garlega forsómað að gefa lesendum
BÍuum sannar og áreiðanlegar upp-
lýsingar um, hvernig járnbrauta-
samningar hásbænda blaðsins eru í
raun og vcru og hvílíka feikna-
Abyrgð hinu unga og tiltölulega fá-
menna fylki er hieypt í með þeim,
að vér ekki nefnum, að þetta óum-
rjeðilega mólgagn („Hkr.") hefur
varast eins og heitan e!d að skýra
lesendum sfnum frá. hinum mörgu
og þýðingarmiklu mótbárum, sem
komu fram í fylkisþinginu gegn
þeiro, þegar Boblin-stjórnin var að
berja þá í gegnum það með hinu
„þrælslega" meirihluta-afli sínu. ís-
lenzka Koblin-málgagnið hefur held-
ur ekki frætt lesendur s(na um hin
mörgu og mikln mótmæli, sem kom-
ið hafa fram gegn þessum glæfra
legu járnbrauta samuingum af hálfu
fjöldans af merkustu borguium
Winnipeg-bæjar af báðum hinum
rciklu pólitisku flokkum, í verzlun-
arsamkundunni og á annanliátt, og
heldur ekki fiæít lesendur sína um
það að heita m1', að almennir fundir
bafa verið haldnir breði hér i bœn-
um og víða út ura fylkið, til að ræða
samningana, og að fundir þessir hafa
gert samþyktir • með afar-miklum
me rihluta atkvæða á móti því, að
samuingamir gangi í gildi eins óg
1 þeir voru geríir—og þeir voru b uð-
i-- ( gegn um þingið þvfnær alger-
lega (brt yttir.
í staðinn fyrir að gefa lesend-
um sínum upplýsingar ,um nefnd
atriði og frreða þa uui málið ( heild
sinni, hefur hið óumrœðilega (sl.
Roblin mélgagn gelt dahtið að Lög-
bergi útaf einstöku atriðum í þeim
miklu upplýsingum, er blað vort
hefur flutt um málefnið. Eitt af
þeim atriðum, sem „Hkr.“ gelti dá-
btið að Lögbergi fyrir, var það, að
vér sögðum, að fylkis-stjórnin hefði
ekki rétt til, samkvœmt járnbranta-
samningum sínum, að kaupa North-
ern Pacific brautakerfið í Manitoba
fyr en að 29 árum liðnum, og sagði
málgagnið lesendum sínum, með
hinum vanalenu digurmælum, að
fylkið gæti keypt brautarkerfið
hvenær sem vœri á nefndu tíma-
bili. Anna/hvort botnar ritstjóri
Roblin malgagnsins ekki 1 samn-
ingunum, eða hann hefur vfsvitandi
verið uð kasta ryki í augu lesenda
sinna í þessu atii'i. því þótt fylk-
ið hefði rétt til, samkvæmt Sdinn-
ingnum við Northern Pacific félng-
ið, að kuupa braiáakerfi þess hér í
ManitoVra fyrir 7 miljónir dollara
hvenær scm vœri á leigu tímabilinu,
þá afsalaði Roblin-stjórr.in sér þess-
um rétti til Canadian Noithern-
járnbrautarfélagsins með samnÍDgi
sínum við það, sem altaf befur ver-
ið ræddur og er ræddur ( sambandi
við hinn samninginn. Hvernig
fylkið getur haft þann rétt, sem
það er búið að afsala sér með samn-
ingi, yfirgengur vorn skilning. Að
halda þvílfku fram, er ámóta við
það þegar aðal-hlunnindin—í r»un-
inni einu hlunnindin—sem fylkið á
að fá fyrir hartnær 6 milj. dollaia
ábyrgð sína á skuldabréfum Canada
Noithern brautaiinnar á 290 m lum
af henni austur 1 Ontario, en þau,
að fá að ráða flutningsgjaldi, sem
eigendur brautarinnar voru áður
búnir að selja satnbands stjórninni.
Vér höfum ætíð verið og erum
með, að landið ætti sjálft jarnbraut-
irnar, eða hinar helztu þeirra, og
þess vegna erum vér því ekki and-
vígir að fylkið skyldi kaupa North-
ern Pacific kerfið, en vér erum því |
andvígir, að Roblin borgaði nál, 2
railj. dollara meira fyrir kerfið en
hægt hefði verið að kaupa það fyr-
ir, og helmingi meira en hægt væri
að fá sömu brautirnar bygðar- fyrir. \
Og vér erutn því andvígir.að Roblin- ^
stjórnin afsalaði sérNorthern Paci-
fic brautakerfinu til Can. Northern-
fólagsins í 30 ár—kaupréttinurn þar
á meðal—en stendur í ábyrgð fyrir
eftirgjaldinu af brautar kerfinu og
vöxtum af skuldabréfum. Samn-
ingar Roblin stjðrnaiinnar * ru loka
fyrir þv(, að fylkið geti eignast
nokkrar járnbrautir 1 30 ár, bygt
nokkrar járnbrautir, eða styrkt
járnbrautir til samkepni á nefndu
30 ára tímabili. Manitoba (rer
.þjóðeign'* járnbrauta akulda, en fé-
lsgið á brautirnar!
Agrip af ræðu fjármála-
ráðgjaía Fieldiug'S.
í s ðasta nútneri Lögbergs lof-
uðum vér að birta fullkomnari út-
dratt úr, eða ágrip af, hinni fróðlegu
ræ''u um fjármál og ástand Canada,
sem fjármála ráðgjafinn ( Laurier-
stjórninni, Mr. Fielding, hélt í sam-
bandsþinginu í Ottawa hinn 14. þ.
m., og skulum vér nú binda enda á
hað loforð með útdrættinum hér
fyrir neðan.
Mr. Fie’ding byrjaði ræ*u sína
með þessum orðum: „Eg hef verið
svo heppinn, að geta í nokkur skifti
hvert arið eftir annað, við svipuð
tækilæri og þetta, óskað þinginu og
bindinu til lukku með það, að yfir
hefur staðið tímabil stöðugt vaxsndi
velgengni. það gleður mig að vita,
að eg hef rétt til að gera samskyns
sta^hæfingu í dag viðvlkjandi mál-
efnum CanHda á hinu liðna «ri. I
þvinær sérhverri atvinnngrein, sem
Canada búar hafa stundað, hefur
verið ánægjulegt fjör. Verzlun,
viðskifti og iðnaður af öllu tagi hef-
ur blömgast. Hér og þar, eins og
ætíð má búast við f eins íifarvíðáttu-
miklu landi, með jafn margbrotnum
ntvinnugreinum, og Canada er, hafa
ef til vill einhvei jar óhagkvæmar
kringumstæður eða hindranir átt
sér stað, en þegar alt er lagt saman,
getum vér með sanni sagt, að landið
hati notið meiri velgengni en nokkru
sinni áður. Velgengni ( verzlun og
iðnaði hefur leitt af sér velgengni í
f jármálum þjóðarinnar, og gerði það
mér mögulegt við lok fjárhagsárs-
ins að auglýsa niðurstöðu, sem ekki
er of langt farið þó eg segi, að sé
hin ónægjnlegasta fjármala skýrsla,
er nokkrum fjármála-ráðgjafa í
Canada hefur nokkurn t'ma hlotn-
ast að birta. Og með því talsverð
peninga-ekla átti sér stað 1 heiinin-
inum, og stjórnin hafði verið að
vinna ýms mjög kostnaðarsöm verk,
þá er því anægjulegra, að tekjur
vorar skyldu vera svo r flegar, að
vér gátnm staðið straum af öllum
nauðsynjum landsius án þess að
verða að taka. nokkur ný r’kislán,
eða svo mikið sem gefa út nokk'ar
fjárhirzlu skuldbindingar (treasury
bills).
TEKJHR OG UTBORGAXIR.
„þrgar maður gætir að tekjun-
um og útgjöldunum og ber saman
við undanfarandi ár, þá sér maður,
að hvorttveggja hefur aukist. Árið
1898—1899 voru tekjurnar $46,-
741,249, en árið 1899—1900 voru
þær $.51,029,994. og höt'ðu þannig
aukist (á einu ári) um $4,288,745.
þegar eg var að tala um horfurnar
t'yrir síðnsta fjárhagsár (sem endaði
30. júní 1900) í fjármálaræðu minni
í síðasti. marzoiónuði, þá lét eg í
ljósi það álit mitt, að tekjurnar
mundu fara yfir 50 miljóna tak-
uiarkið. Tölurnar, sem eg hef nú
getíð, sýna, að þessar vonir mínar
hrfa ræzt. Tekjurnar á fjárhags-
órinu voru yfir 51 milj. doll.“ (Lófa-
klapp).
Mr. Fielding sýndi þá fram á,
að aðal aukningin á tekjunum hefði
verið af tollum, sem hefði orsakast
af aakning á inntiuttara vörum, og
vafalaust að sumu leyti af verð-
hækkun á innhutturn vörum. Hann
sagði, að það hefði orðið ánægjnleg
aukning á tekjutn póstmála-deildar-
innar, þratt fyrir að burðargjald »
bréfum hefði verið fært niður í 2
c*jnt fyrir 1 til 2 árum sfðan. Að
(búar Inndsins mettu þessa niður-
færslu eins og vert væri. Svo að
þo tek jur landssj^ðsins hefðu mink-
að af þessari orsök í braðina, pÁ
væii ekki ástæða til að harma það,
enda væri Canada komin yfir eifið-
asta kaflann í þessu efni. Fram að
þessum tíma væru tekjur póstmda-
deildarinnar fyrir bréf, me' 2 centa
burðargjaldi, að vísu ekki orðnar
jafn-háar eins og þær hef 'u verið
þegar 3 centa burðargjaldið hef'i
verið afnumið, en fyrir janúartnnn-
uð 1900 hefðu tekjur deildarinnar
nuinið $393,289, þar sem þær hefðu
fyrir sama mánuð árið 1898, með 8
centa burðargjaldinu, verið $368.-
941. Hann S'gði, að tekjur undir
fyrirsögninni ýmidegt hefiu aukist
allmikið, og hef'i aukningin verið
mest af járnbr'utura, eða hef'u
aukist í þeirri grein um $828,344.
Tekjurnar af Intercolonial jarn-
bruutinni, fyrir árið 1896, hefðu
verið $2,957,644, en síðastl, ár hefðu
þær verið Í4,552,071, eða hefðu
þannig aukist um $1,594,481. All-
ar tekjur Canada s'ðastl. ár hefðu
verið $51029 991, en öll útgjöld (
sameiginlegra tekna reikningi, þ. e.
vanaleg stjórnar-útgjöld, hefðu ver-
ið $42,975,180, og heföi tekna af-
ganguánn þannig verið $8,054,714.
Mr. Fieldiug benti á, að þetta væri
hinn mesti tekna aftanqw, eem
nokkum tíma hefði átt sér stað í
sögu Canada. Siðan ftrið 1896
nærni tekna afgangur til sttmans
$14,615,075. Ef þar l’rá væri dreg-
inn tekna-hnKi fyrir árið 1896, sem
að nokkru leyti hefði orðið undir
s'jórn afturhalds-tíokksins, þá væri
tekna afgangur, eða mismunur á
vanal. tekjum og útgjöldum stjórn-
arinnar, til samans á 4 stjórnarárum
frj-iUynda flekksins $14,095,144.
Útgjöld stjórnarinnar í cupital-
reikningi, þ. e. fyrir opinber verk
landinu í h>ig, svo sem i skipaskurði,
stjórnar jHrnbrautalagningar, styrk-
ur til járnbrautalHgninga og ýmsar
sárstakar útgjalda-greinar óvana-
legs eðlis, hefðu verið $7,468,843.
Við þessa upphæð yrði að bæta
j íi nbrautastyrk—þar í $340,000 til
Crow’s Nest Pnss-brautarinnar—í
alt $721,720; ogeinnig kostnaðinum
'ið sending herliðsins til Suður-
Afríku og við setuliðið ( Halifax,
samtals $1,374 623. Nefnd útgjöld
i capital reikningi og fessi sérstaki
kostnaður, árið sem leið, gerði til
samans #9 742 183. þrátt fýrir öll
þessi niiklu sérstöku eða óvanalegu
útgjöld hefði rfkis8kuldin ekki
Hiikist, heldur minkað um $779 639.
Hann sngðj, að við enda fjárhags-
ersins 1899 hefði ríkisskuldin num-
ið $266,273 440, en sama dag árið
1900 hpf 'i hún verið $265,493,800.
það hefði einuugis komið fyrir á
tveimur árum í allri sögu Canada
áður, að fj irmála-rá''gjafinn hefði
geta' skýrt þinginu frá, að r kis-
skuldin hefði lækkað.
KETTA FJÁRHAGSÍR.
þi sneii Mr. Fielding máli s'nu
að yfirstindandi fjárhagsári, sem
endar 30. júní nrestkomandi, og
sagðj. að tekjurnar hefðu, upp til
10 þ. m. (macz). nmnið $34 942,177,
eða verið $1,227,693 meiri en til
sama tíma siðastl. fjárhagsir. Toll-
tekjurnar. sem œtíð séu aðaI tekju-
greinin, hefðu verið hér um bil hin-
ar sömu og árið áður, og hann sagð-
ist ekki búrst við, að þær mundu
aukast til muna frnm yfir það, sem
áður hef'i verið, það sem eftir vœri
af fj rhagsirinu, en hann bjóst viS
nokkurri vi’bótar-aukningu þaö
sem eftir er af árinu á tekjum af
•járnbrautura, póstmála deildinni og
innanlands eða tilbúningstollum,
Hann gorði ráð fyrir, að allar sam*
anlagðar tekjur Canada yrðu á fjár-
hagsárinu, sem endar 30. júnf næst-
komandi, $52,750,000, eða $1,720,-
000 meiri en næsta ár á undan.
Hvað sneiti útgjöldin þetta fjár-
bagsár, þá sagði Mr. Fielding að upp
til 10. þ. m. (maia) hefðu vanalegar
útborganir numið $27,731,602. Um
112
tók bugs hap* evo slgerlega 1 nokkur augnabitk, «9
hanu gleymdi hinum manninum, þar til Sam, sem nú
var kominn að hlið hans með tvo góða stóla, með
bökum fi, vakti hann af þeesum drauroi, er bsnn var f.
„Darna er hnnn“, sagði 8*m 1 g'eðshrærÍDgu, sem
hann þ<5 var að bæla niður.
„t> roa er hver?-‘ sagði Mr. Mitchel.
„Nú, hann Jiro prédikari, auðvitað“, sagði Sam.
„Sj&ið til! Haon er að taka sér pláss þarna & bak-
við boiðið. H&nn ætlar að fara að byrja rétt strax.
Hlustið &!“
Mr. Mitchel leit yfir í hinn enda salsins, og nú
þekti hann að Jim prédikari var sami maðurinn, sem
bafði verið að athuga hann fáum augm-biikum áður.
Var það hanD, sem hafði talað hin leyndardómsfullu
oið við eyra hans?
Allir, sem 1 salnum voru, þögnuðu þegar maöur.
inn tók sér stöðu bakvið borðið, en Jim horfði þegj-
andi I kringum sig I nokkrar míiútur, svo Mr. Mit-
chel hafði figætt tækifæri til að athuga hvernig hann
var i útliti yfir höfuð að tala. Hér var nú maður
seiu befði ruglað þfi menn, er hafa búið til kenu-
ingu um vissa líkamlega „fyrirmynd" af glæpamönn-
um. 3Iaður þessi var ekki fyrirmynd Deios sérstaks,
oema ef hann var fyrirmynd fullkomnasta rnann-
dóms. Hann var ueðalmaður fi hæð, en hann svar.
aði 8ér svo vel og likamsbyggingin virtirt öll steypt,
í þvi móti, að maðurinu skyldi fá ssm uiestan atyrk
leika og þol. Höfuðið var mjög fallegt 1 laginu og
119
■júkdómum. fceir sern þjfist af stðarnefndum sjúk-
dómum eru hætta fyrir lif, eða taka lif, einhverra 1
manníélaginu, og þá er lif þeirra tekið sem borgun
fyrir hin lffin. Dannig fremur mannféJaeið sem
beild einmitt rsma verkið, sem það hefur dæmt vesl-
ings glreparesnninn til dauða fyrir. Ef eÍDhver skyldi
halda þvi fram, að maonfétagið atíifi, en myrði ekki,
þfi er alhægt að sanna, að það er villandi rökleiðsla.
I>vl ef einhver skyldi drepa morðingja, sem búið
væri að sanna sök & og dæma til dauða, og fremja
þannig það verk, sem mannfélsgið hefur kosið sjfilft
sig til að fremja, þ& yrði sfi maður samt sem fiður
filitinn sekur um morð. En ef allir mfilavextir vwru
nú samt athugnðir, þar t& meðal atriðið sem er þýð-
ingarrr est af öllu, þnð sem sé, að allir sem bafa mðr.
alska sjúkdóma eru einnig likamlega ófullkomnir, og
að hvorttveggju sjúkdómarnir hafa fihrif hvorir fi aðra,
þfi mundi heimurinn rumskast og kannast við hina
miklu villu sina, og mannfélagið mundi neyðasc tU
að viðurkenna, að það hafi engu meiri rétt til að af-
lifa þ&nn sem sýktur er af móralskri líkþrá en þann,
sem sýktur er af holdsveiki & likamanum. Sfi dagur
mun, sfi dagur hlýtur að koma, að lækninga aðferð
verði notuð við glæpi, eins og við sjúkdóma, I stað,
inn fyrir hegningar-aðferð. En sfi dagur er enn ekki
kominn og við lifum I yfiratandandi tið, og verðum
þvf að haga oss eftir fistandinu sem er. Hvemig eig-
um vér glæpamenn, vér ,krókarefir‘, að haga lifi voru?
„Eg hef bent yður fi hina tniklu villu, sem mann-
1U
1 guðfræði, og það er heldur ekki mtkið sameiginlegt
með þeim og mér, að undanskildri alvörunni I því,
að þræða þ& leiö, sem eg hef figett mér að feta i llfinu,
„Eg fæddist 1 þenna heim fyrir hér um bil þrjfi-
tiu firum siðau. Samkvæmt því allsherjar D&ttúru-
lögmfili, sem ræður yfir oss öllum, var eg ekki spurð,
ur til r&ða í þvl mftlefni. Eg var borinn 1 þenna
heim, en ber enga fibyrgð af þvi sjfilfur, að eg kom 1
hann, cé heldur af atvikunum sem l&gu til þess. I>ótt
þesú staðhæíng megi virðast óuauðsynleg, þ& stend.
ur hún í þýðingarmiklu ssmbandi við það, sem eg
mætti kalla umtalsefni mitt nú í kvöld. £>egar eg
var fæddur, fikvað einbver sð eg skyldi þ»kkjast með
nafninu James, sera he>ur verið stytt í Jim, Mór
v&r gefið þetta nafn hér um bil & sama h&tt og ísama
skyni eins og hundi er gefið nafn; til þess að eg
skyldi koma þegar kallað væri fi mig, og til þesa að
aðgreina mig frfi öðrum af minni tegund. Og þann.
ig stendur fi, að eg þekkist sem Jim, Kg hef ekkert
annað Dafn, þvl aö hinum œruverða föður mínum
s&st yfir þetta form, að giftast móður minni. Siðar
s&st honum yfir bæði móður mina og mig, og við
vorum skilin eftir til að hrekjast f straumi mannlffs.
ins, og sannleikurlnn er, þótt það sé undarlegt, þeg-
ar tillit er tekið til menningar þessa tfmabils, tem
svo mikið er gortað af, aö þvflíkt vogrek slrandar
ætíð að lokum fi hinni hrjóstugu strönd /yrirdæm-
ingarinnar,
„Þegar eg var fimm fir& gamsll, byrjsði eg &ö