Lögberg - 11.04.1901, Blaðsíða 2

2
LOUBERQ, FIMTUDAUINN 11. APBIL 1901
Miss Ackennan uin Islaud.
(Framh. frá síðasta blaði.)
“Er eg hafðr&fráðið að halda Op-
inberan fyrirlestur, flaug sagan um
pað með undra hraða mann frá manni
út um allar nsrliggjandi sveitir, sem
nokkurakonar kynjasaga. .Dað hafði
aldrei heyrat par á landi fyr, að
kvennmaður kæmi fram á ræðupall
inn og flytti ræðu. Slikt er utan
kvennfólksina verkahrings, enda hef-
ur pað engan tfma til pessháttar. I>að
er önnum kafið, þvl fynr utan innan
hússverkin, verður pað llka aö hjálpa
til við útiverkin. Karlmennirnir þar
á móti hafa það f hjáverkum að semja
ræður, sem þeir vita að þeir verða að
flytja.
Daginn, sem fyrirlesturinn átti
að vera, þyrptust menn að úr ölluœ
áttum, og allir komu, sem farið gátu,
á 18 mílna svæði út frá bænum. £>að
mUti sjá smfia og stóra hópa, mest af
karlmönnum þó, kona þeytandi fi
la^móðum hestunum. En það var
eittbvað svo eiokennilega tilfinnan-
legt að sjá tvo eða fleiri karlmenn
hittast, því þá þurftu þeir allir að
kyssast, já, og það svo ástúðlega oft,
að þeir föðmuðust og klöppuðu hvei
öðrum. Eg spurfi konu, sem með
okkur v»r i þetta sinn, þvl mennirnir
kystu þ&nnig hver ann&n. Húu sagði:
,l>ið er algengur og sameiginlegur
hittur karla og kvenna að heilssst
með kossi. Kyssast þeir ekki 1 yðar
laudi?• ssgði hún ennfiemur. ,Nei*,
sagði eg, ,þair kyssa okkut*.
I>að koin upp úr kafinu í Rvlk
enu sinni, að verið var að búa ur dir
að halds okkur heiðursgi!di. Var
unnið að Öilum undirbúnÍDgi þess á
laun við okkur, svo að gloði okkar
yrði þvi meiri, sem heimboðið kærni
o'<kur meira að óvörum, þegar alt
væri reiðubúið. En hvort það, að við
urðum þess brátt fiskynja, orsakaðist
af þvf, sem karlmenn f heild sinni
eiga svo sammerkt með og rem ísl.
ekki hafa farið varhluta af, því sem
sé, að geta ekki þag&ð yfir leyndar
máli, cða hicu, að sökum þess að ein af
aðal skemtunum g ldisins átti að verðs
dins—og það með, að biskupinn átti,
að iandsins sið og venju við slik tæki-
færi, &ð opna dacsinn með einni okk-
ar—, þá kom spursmálið upp, hver af
okkur var róttilega kjörin til þeirrar
upphefðar. Sumir héldu mér fram
til þess heiðurs, aðrir hinni elztu; en
hvorugt þetta gat ucgdómuriun þol-
að fyrir hönd hinnar yngstu, og hélt
henni þvl fram. I>að var því eitt
sinn, er stöllur mfnar voru að ganga
sér til skemtunar um bæinn, að einn
af mönnum þeiin, er hafði ucdirbún-
ing þenna með böndum, kom til mfn
og ssgði mér kvað á seiði væri, en
gat þess þó jafnframt, að það væri
ekki ætiast til að við vissum neitt um
það, fyr en ait væri reiðubúið. Henn
spurði mig &ð, hvoit eg héldi að stall-
systrura mfnum nrindi mislika, ef >
þeir ve.d.i m g til þess beiðurs. Eg
afsakaði mig með því, s.ð eg dansaði
aldrei. Honum þótti þ&ó mjög ótrú-
legt og óskiljanlegt. Eg sagði hon-
um þfi, að dans væri fordstmdur af
trúarflokki þeira, er eg tilheyrði. Hann
virti&t kunna því illa, að við skyldum
ekki dansa, og svo fór hann. En
/nosir binna komu smfitt og sm&tt í
samkyns erindagjötðum sfðar. En
þegarþað kvissðist, hvað lélegar dans-
rneyjar við vætum, var dansinn num-
inn af prógramiou.
Eg var að skýra verkahring minn
fyrir einiim af herrunum f Reykjavlk
og spurði bann að, hvað unnið væri
hinu fallc i kveanfólki þar til viö-
reisnar. Hsnn fcvaraði ttjótt og á
kveðið, að hann gæti ekkert u'm þ&ð
sagt. Eg yrði að fá þær upplýsingar
hjá kvennfólkinu. ,Yður er b?zt‘,
svgði bann, ,&ð finna Ólafíu Jó-
haunsdóttur. Hún getur sjálfsagt
frætt yður um það. Eg hef rcyedar
aldrei heyrt getið um slfkt fólk hér.
Ó'afic Jóhannsdóttir er vcl fróð koaa
og heima í öUum kvenuamáluni. Húu
er agent fyrir lífsábyrgðarfélag eitt í
New Vork og hcfur skrifstofu hér f
bænum'. Við fórum því síðar að
finua bnna.
Iðnormerki Ólaffu Jóhsnns
clóttur, með árituðu nafni hennar í
s&mbandi við lffs&byrgðar-umboð
hennar. hékk yfir dyrunum. Hún tók
okkur vel. Hún er kona vel mentuð,
skír og vel að sér f sögu lands sfns að
fornu og nyju.' Hún er atkvæðamik-
il kona og frí* sýnum, gáfulep, skör-
ugleg og alúðleg f viðmóti. Hún ei
mesta valkvendi.
Er rstðan barst aö efni þvf, er
okkur var vísað til hennar um, ssgði
hún: ,Hvað? hór er um ekkert slikt
að tsla. Hér er ekki stfkrar hjálpar
þörf, þvf hér kemur aldrei neitt slfkt
fa.ll fyrir. Fólkið giftist þegar það er
orðið fullorðið; ekki fyr. I>vl gefst
rægur tfmi til að kynnast, þar sem
það vinnur alt Baman, ungt og gam-
alt, piltar og stúlkur, menn og konur.
I>að er ekki hætt við, að það fari að
giftast ef það eér að það á ekki svo
vel saman, að það geti lifað sómasam-
legu hjónabandi, og þvl er engin
bætta á hjónaskilnaði1.
Við fórum að sjá I>ingvelli,gamla
alþingisstaðinD. £>að eru vellir á
bökkum einrar stórárinnar, er hún
rennur f gegn um afarmikinn eldgíg.
Dsð er tilkomumiki), hrikaleg og tign-
srieg m^ nd, sem n.áttúran hefur dreg-
ið þar upp, með himingnæfaDdi, fsi-
typtu fjöllin f bakgrunninum. t>a*
er einhver sú yndislegssta sjón, sem
eg hef lltið, og er þó bæði fjölbreytt
og tilkoinumikiö lacdslag vfða á ís-
landi. Við riðum alla leið niður f
botn á gfgnum. Landslagið út frá
hinum mikla oldgfg hérá H waii, nið-
ur við sjávarsfðuna, er að mörgu leyti
svipað því, sem er f kringum £>icg-
velli.
Við ferðuðumst þvert yfir landið,
fi*á höfuðst&ðnum á suðurlandinu til
hðruðstaðarios á norð :r'and:nn. Ferða-
maðurinn verður að gis*a ft bænda-
bylunum meðfram veginum, þvf þar
eru engin önnur gistibús. I>að gofur
bonum tækifæri að kynnast lands-
mönnum, báttum bændanna, heimius-
lffi og lunderni, Bæjahúsin eru flest
bygð f sama formi og úr sama efni:
tóptin úr torfi og grjóti, með timbur-
göflum og torfþaki. Urassvörð-
urinn á íslandi er víða mjög auðugur
af tágum, marg samantvinnuðum, og
og torfið þvf seigt eins og flóki og
vatnshelt þegar búið er að þekja með
þvf. I>au eru fögur til að sjá, þessi
bús, þegar þau eru alsett hinu fjöl-
breyttasta blómskrúði sumarsins; eitt
yndislegt blómhverfi,. Rngan og sæla.
íslendingar eru einkar gestrisr'ii.
Uisting er velkomin ferðamanninum,
hver sem hann er og hvar sem hann
fer eða ber að bæ, og ekkert honum
ofgott, sem bægt er að láta honum
I té.
Við komum til höfuðstaðarins á
norðurlacdinu tveitn dögum & undan
skipinu, sem viö ætluðum t:l Skot-
Lnds mi ð I>að var þfi orðið býsna á-
iiðið tímans, skamdegið að fæiest
yfir, dagurinn nær þvf enginn orðinn,
en nóttin því lengri. Eg get þvf að
eir.s fmyr.diið mér hvernig þar muni
vera fistatt. Mér var sagt, að eitt-
hvert hræðilegt, ómótstæðilegt þung-
lyndi sækti fi fólkið um sólhvörfin,
er yiði sumura smfimsaman gjöream-
leg sálarþjánirg, sem gerði þá vit-
stola eða kæmi þeim til að fremja
sjálfsnorð áður hin þriggja mánaða
nóttni erá ecda. Einkum væru það þó
karlmenrircir. Kvennfólkið hefur
eklri tfma t;l þess fyrir tóvinnu-ann-
rfkinu. En þrátt fyrir þetta eru ísl.
aðdáanlcga glaðlyndir um aðra tfma
firsins og ánægðir með kjör sfn, og
cngan anuan mannflokk þekki eg,
er botur mundi þola langnættið en
þann, sem skaparinn hefur sett þar.
Islendingar eru norrænir að upp-
luna. £>eir hafa bygt Jandið f meir
en 1,000 ár. Sfi, sem fyrstur fann
það, hældi þvf mikið og kvað það
kostarikt land. Konungur Norð-
manna f þann mund var harðstjóri
tnikiil. NorðmeDD voru skapstóiir
og þoldu ekki harðstjórnina; stukku
þvf úr landi og fluttu unnvörpum til
íslands. I>eir voru siglingarnenn
miklir og fluttu varning sinn til
ýmsra fjarlægra landa, svo sem til
Orkneyja, Skotlands, Euglands og:
Danaierkur. Einnig er sagt &ð þeir
Hafi fundið Grænland og bygt þir, og
&ð þ&ð&n hfcfi þeir fundið Ameríku
■>g bygt vfða á ai'sturströndinui, suð-
ur um Rhcde Ii'and eða jafnvel leDgra,
og kallað það Vfnland. Dað er sagt
&ð Columbus bafi f .rið til íslands, og
aflað sér þar upplýsinga sem leiddu
til að bann fann Arnerfku.
ísleudingar voru um nokkurn
tfma framan af ób&ðir öðrum þjóðum.
£>eir stjórnuðu sér þá sjálfir. Síðnr
náðu Norðmenn nokkrum yfirrfiðum
þar. Fram að þeim tfma voru ísl.
heiönir. Kristni var þ& lögleidd þar
Og tóku landsmenn kaþólska trú.
Pegar Danir tóku Noreg, komst ls-
land undir þ& líks og hefur fivalt síð-
an tilheyrt þeim. Með dönskum
lögum var lútérskan slðar lögleidd í
landinu. Og þó ísl. væru fil þess
tíma trúir og góðir kaþólskir menn,
þá tóku þeir þessari trúarbreytingu
jafn vel og öðrum lagabreytingum, og
hafa ávalt sfðan staðið stöðugir f trú
sinni.
íslendingar eru starfsamir, kost-
gæfnir og sparssmir. Karlmennirnir
róa til fiskjar, og konur jafnvel lfka
við og við. £>egar karlmenn koma
uf sjónnm, bjálpar kvennfólkið til að
gera að fiskinum, salta hann og ná
Iý8Ínu úr lifrinni. £>orskurinn er
þveginn, eftir aö hann hefi r verið f
saltinu nokkurn tfms, sfðan er hann
fergður, þurkaður á þ»r til gerðum
steiureitum, og má sjá mnrgsrekr u |af
roitum þoim alþakta f fiski. Lýsið
kreistir kvennfólkið úr einskonar smá-
um fiski, 6—8 þuml. á lengd, er
karlmennirnir veiða úti & hafinu.
Kvennfólkið tfnir æðardúcinn úr
hreiðruuum. í fyrsta sinn tekur það
hann allan, og reytir þá æðurin sig
aftur; í annað sirn fer eins. En f
þriðjn sinn hefur hún reytt af sér all-
an dúninn, fer þi og kemur aldrei
fram&r, sé hreiðrið þi rænt fyr en hún
heiur ungað út.
Kvennfólkið verður að annast
karlmennina, er þoir koma votir af
sjóuum, fá þeim þur föt og hafa til
mat hacda þeim. £>að spinnur og
vefur, en karlmennirnir annast um
ýmiskonar ufachúss störf. Hver vinn-
ur verk sitt með ánægju, og þvf
gecgur það ljúft og létt.
Ekki berast ísl. mikið á f klæðn-
aði, og hvorki befur tfzkan áhrif á
sniðið né útgjöldin. Karlmenn eru
þvínær allir eins klæddir. Og bðnda-
dóttir giftist stundum f brúðkaupsföt-
unum bennar ömmu sinnar. £>jóð-
búningur kvenna er mjög einkenni-
legur: Blátt pils, felt jafnt alt f
kring; tlá prjónapeisa, opin að fram-
anverðu, barmarnir og ermarnar að
framan lagt breiðum flauehborðs, og
er ekki krækt á parti milli sjálfra
brjóstanna, svo að sjáist í hvftt lfn-
brjóstið, þannig, að það myndi eins
og aflangan tigul. PeDan er flegin
og nær neðan til é miðjan hálsinn,
jafnt alt I kring, og or með silkiborða
umhverfis hálsinn, er hnýtist að fram-
an. En neðan á paisunni að aftan
eru þéttar fellingar, sera hylja sam-
skeytin fi henni p:lsinu um mittið.
£>A er svuntau. Au hncnsr er ósómi
að l&ta sjfi sig. Hún er það eina, sem
ekki að sjálfsögðu hlýtur að vera
bl&tt. Litur hennar og smekkvfsi
konunnar fylgist oftast að. Svo er
húfan. £>að e* svolftiJs kotthúfs, meö
skúf úr silkitvinns, með 2£ til 8 þml.
löngum silfurhólk fi, þar sem skúfur-
iun og húfan mætsst. Húfan er næld
niður I hvirfiliun og nær þáskúfurinn
liðlega niður á öxl. Hárið or flóttað,
og fléttunum nælt f lykkjum upp f
húfuna.
Skrautbúningur hefðarkvenna er
alt öðruvísi. £>ar er hvftur skauta-
faldur, f staðinn fyrir húfuna, er rfs
um 6—8 þurnl. upp af bvirflinum og
beygist fram 4 við að ofan (nokkuð
svipaö að lögun hinu gríska nægtar-
horni), en gudbíað um enni. Pilsið i
að neðan er sett gullnum útsaum j
upp á miðja dúka, og treyjan skreytt!
á líkan hátt. Iivorttveggja er dökt
»ð lit og mætist undir gullnu spanga-
belti um mittið. En undan gulihlað-
inu rfs hvít slæðs, úr mjög fínu efni, j
yfir faldinn og breiðist um hcrðar!
■ niður. £>ó eg kynni rofiské ekki sem !
hllra bezt vií búuingiun fyrst, þft
vandist eg honum þó tijótt —Eg gr< t
ekki gíeynii hve tilkomumikil uiér
þótti kona ein þar. Hún var hft
vexti, eftir þvf sem þar gerist., og
beinvaxin, með ljósbjart, mikið h&r,
hátt enni, blfi augu og stór, beint nef
og rjóðar kinnar, hæglát í framgöugu
og viðmótsþyð. Henni fór rel
skautbúningurinr.
íslendingar eru vel mentaðir.
þeir eru lðgblyðnir, skylduræknir og
siðferðisgóðir. Siðgæði karla og
kvenna jafnt er söon fyrirmynd, hvort
heldur f heiaailisHfinaeða í víðtækara
félagslífi. £>að er engino lögreglu-
þjónn f landinu; slfkt þekkist þar
ekki, og eitt hegnÍDgarhús sero þar
er, er tómt, eða þvf sem næst á
stundum. Ykkur kann að fiunast
þetta óskiljanlegt. En þegar eg
eegi, að það eru að eins tvö hótel eða
vfnsöluhús í landinu, sitt í hvorum
höfuðstaðnum, þá skyrist það máské
nokkuð.—Ekkert öl- eða vfogrjörðar-
hús er til f landinu. £>að litið, sem
selt er af þessh&ttar, er innflutt. £>eir
verða að bafa það til að hressa út-
lenda sjóraenn á, er þeir koma þreytt.
ir af langri sjóferð.—£> ö er lítið um
verkefni á íslandi fyrir bicdind's-
postula. Eg get af eigin reyod og
með ánægju sagt, að þeir þurfa ekki
að ómaka sig þangað.
Aðal verzlunarvaran á íslandi ec
saltfiskur og lysi. Um 7,000 hestar
ern seldir út úr landinu árlega, og
um 5,000 pd af æðardún.
Landið er mjög hrjóstugt og ó-
frjótt. Fyrir utan grasið, vex þar
fátt nema kartöflur. En það er un
aðsrfkt og fagurt og tilkomumikið
fyrir hinar inndælustu og fjölbreytt
usfu landslags-myridir, með síq bröttu
og háu Isikryndu fjöll—fjöllin mnð
eldi og ís—þar sem dalúnir breiða
armana móti lækjuaum og breyta
þeim í ár og fossa, í ár með beljand)
strengjum og þunglarnalegum lygu-
um, er hann speglar sig I og steypú
stðan f hið ægilega úthaf.
Á íslandt er eitthvert hið heil-
næmasta loftslag I heimi. Og hvar
sem mann ber að læk eða lind, þá er
vatnið altaf kalt, tært og laust við
hverskyns málmblöndu. — Eg varð
eins og annar og nyr maður á meðan
eg var þar. Mér fanst eg orðin ung
í annað sinn. Eg hafði þyngst um
60 pund.
Skyldi aitthvert ykkar eiga eftir
að koma til Norðurlanda, hvort held-
ur á skemtiferð eða til heilsubótar, þá
vil eg segja: ,Kaupið ykkur f&r til
íslnnds., Ykkur mun ekki iðra þessl
—£>að eru nú orðnar greiðar ferðir
þangað. Að eins fjögra daga ferð
frá Skotlandi.“
Giftinga^leyflsbréf
selur Magnús Paulson bæði heima hjá
sér, 660 Ross ave. og á skrifstofu
Lögbergs.
Tlme Table.
ailwaj

LV, AR
16 Oo
lo 15
OO oo
8 00 18 Ct
16 30 I4 2o
7 8o 2?. 3c
7 3° 22 30
7 3° 22 30
7 3C 22 3o
7 30 22 3o
|4 Io 13 36
1S 30
Io oc
12 io 18 5G
7 40 17 10
S 20 15 45
9 oð 4 3-'
16 Oo
>4 20
16 oO
14 2o
Montreal, Toronto, NewYork&
east, via allrail, daily ex Fri
Montreal, Toronto, New York
east, via rail, daily ex Tues
Owen Sound.Toronto, fciewYork,
east, via lake, Mon., Thr.,Sat.
OwenSnd, Toronto, New York&
east, via lake, Tues.,Fri .Sun..
Rat Fortage, Ft. William & Inter-
mediate points, daily ex. Sun..
Portagela Prairie, Brandon.Leth-
bridge.Coast & Kootaney, dally
Portage la Frairic Brandon & int-
ermediatc pKiints ex. Sun..
Portagela Frairie,Brandon,Moose
Jaw and intermediate points,
dally ex. Sunday...........
Gladstone, Neepawn, Miunedosa
and interm. pomts, dly ex Sund
Shoal Lake, Yorkton and inter-
mediate points ... Tue.Tur.Sat
Shoal Laká, Yorkton and inter-
mediate points Mon, Wed. Fri
Can. Nor. Ry points......Tues.
Thurs. and Sat..............
Can, Nor, Rypoints.......Mon,
Wed, and Fri...............
Gretna, St. Paul, Chicago, daily
West Selkirk. .Mon., Wed,, Fn,
We8t Selkirk. .Tues. Thurs. Sat,
StonewalI,Tuelon,Tue.Thur.Sat,
Emerson.. Mon, and Fri.
Morden, Deloraine and iuterme-
diate points...daily ex. Sun.
Glenboro, Souris, Meiita Alame-
da and intermediate points
daily ex. Sun..............
Prince Albert.....Sun., Wed,
Prince Albert.....Thurs, Sun.
Edm.ton Sat Sun,Mon,Tue,Wed
Edm.ton Thur,Fri,Sat.,Sun,Mon
JAMES OBORNE, C. E. McPHER;
General Supt, Gea Pas Ag<
Qaaadian Pat ific [f ail’y
Are you goipg
To the East?
To the West ?
On business or pleasure ?
Do you want to take the
Quickest
and Most
Pleasant Route ?
Do you wish to víew
Finest Scenery
In the World ?
CARS running through without
change to
Toponto
Montt-eal
V anc onirsxp
Seattle
First-class Sleepers on
all through trains.
PASSENGERS’ comfort. assured
in through TOURIST ears
to
Toronto
nxoxitireal
Bos ton
V ancouvev
Seattie
RATES quoted to Tourists
OaULfopuia
Olxl rx h. jrapnxx
Ajroixn d the -nrOvld
These advantagee are all yours by
taking tho
For full information apply to
Wm.STITT, C.B.mcPHBRSOH,
Aset. Gen. Pass. Agent. Gen. Pass, Agt
WINNIPEG.
Til Nyja Islands.
Eins og’undanfarna vetur hef ég
á hendi fólksflutuinga á milli Winni-
peg og íslendingafljóts. Ferðum
verður fyrst um sinn h&ttað á þessa
leið:
NORÐUR.
Frá Winnipeg hvern sunnud. kl. 1 e.h
„ 8elkirk „ mánuj. „ 8 f.h
„ Gimli „ þriðjud. „ 8 fJi.
Kemur til Islend.flj. „ „ 6 e.h.
SUÐUR.
Frá ísl.flj 'ti hvern fímtudag kl. 8 f.h.
„ Hnausa „ „ „9 f.h.
„ Girali „ fÖ3tudag „ 8 f.h
„ Selkirk „ laugarda^ „ 8f.h
Kemur til Wpeg. „ „12áh.
Upphitaður slefi og allur útbún-
aður hinn bezti. Mr. Kristján Sig-
valdason, c i hefur almennings orð
á sér fyrir dngnað og aðgætni, keyrir
sleðann og mun eins og að undan-
förnu láta sér ant um að gera ferða-
fólki ferðina sera þægilegasta. Ná-
kværaari upp'yiingar fást hjá Mr.
Valdason, 605 Ross ave., Winnipeg.
Daðan leggur sleðinn af stað klukkan
1 á hverjum sunnudegi. Komi sleð-
iun oii hverra orsaka vegna ekki til
Winnipog, þá verða menn *ð fara
mcð anstur b. autinni til Selkirk sfðari
bluta sunnudvga og verður þá sleð-
inn til staðar á járnbrautarstöðvunum
East Selkirk.
Ég hef einnig á hendi póst-
flutning á milli Selkirk og Winnipeg
og get Qutt bæði fólk og flutning með
þeim sleða. Pósturinn fer frá búð Mr
U. Olafssouar kl- 2 e. h. á hverjum
rúmhelgum degi.
Geoge S. Dickinsou,
Sklkxrk, - - Man
Dr. M. HaUdorsson,
Stranahan & H&mre lyffabúð,
Park River, — .iJi^oU
Er aO hitta á hverjum miðvikud,
í Orafton, N. D„ frá kl.ú—fl e. m.