Lögberg - 25.04.1901, Blaðsíða 3

LOUllKIlG, KIM.TUJUA01NN 25. At’li.lL 1901.
n
Heimskuleg nöfu.
Eftir Ben. Sveinsson.
Það er oft bœði hryggilegt og lil^gilegt
ftð heyra hve altof margir hér á landi
afskreeraa göranl og fögur mamianöfn
raeð þvi að skeyta aftan eða framau við
þau einhverri smekk- og lokleyeu, eða
þá nefna börn sin einhverjum útlendum
reifara eða riddarasögu nöfnum og
smekkleysis skiípanöfnum, sem ekkert
vit er í. Þó er mér einna verst við að
heyra tveim nöfnum, öðru islenzku (nor-
rænu) en hinu einhverju viðrinis-nafni,
lengst utan úr heimi, vera klínt á sama
raanninn.
Nú í seinni tíð hefur mér fundist
þessi ósiður ganga langt úr höfl, og hafa
l>ó ýmsir að því fundið i ritum og ræðu,
oghentmönnum á hérvillingsskapinn í
þessu tilliti, og það að maklegleikum
En betur má ef duga skal; það verður að
t>enda þjóðinni á það, sem miður for hjá
henni og það afdráttarlaust eins í þessu
tilliti eins og öðru og það oftar en einu
sinni eða tvisvar. Það lýsir stöku
emekkleysi hjá þjóðinni, að vera að taka
upp og halda við mörgumi þeim nöfnum,
sem nú eru farin að tíðkast. Eitt þykir
mér kímilegt, þegar fólk er að tala um
hvað þetta og þctta nafnið sé fallegt og
bvaðþettaog þetta nafnið sá ljótt, vit-
andi ekki vitund um þýðingu þeirra.
Eg hef hér tint saman töluvei t hrafl
af slíkum nöfnum bæði útlendum og
innlendum. En flestum gömlum nöfn-
um, þó útlend séu, hef eg slept, sem eg
áleit að væru hvort sem er búin að
vinna sér hér hefð. Einnig hef eg slept
flestum nöfnum ritningarinnar, því það
eru víst tiltölulega fá nöfn í henni, sera
eigi eru orðin að nokkru leyti innlend,
cða svo mun mörgum finnast, eitt að
minsta kosti, algengasta nafuið á land-
inu, nefuil. Jóu.
Þetta nafnregistur, sem hér fer á
eftir, er alls eigi sett nokkrum einstökum
raanni til hneisu eða rainkunar, nei alls
eigi, heldur er það sett hér einvörðungu
þjóðinni til athugunar, ef ske mætti að
einhver bót yi'ði ráðin á þessu, þvi æski-
legt væri, að þetta breyttist til batnaðar
sem fyrst.
Já, landar göðir! látura þessi útlendu
og óíslenzkulegu nöfn eigi ílendast bjá
osg meira on orðið er. Jíostum heldur
kapps ura að útrýma þeim smámsaman,
Notum heldur vor gömlu norrænu
fögru hetjunöfn, sem bæði eru þjóðinni
og hverjum einstaklingi hennar til
sóma.
Því miður heyrast nú sjaldan uefnd
“öfn eins og t. d. örn, Hrafn, Úlfur,
Haukur, Hildur, Herdýs, Ásto, TJnnur
o.s.frv., holdur t. d.:
Aðalbjörg, Aðalheiður, Aðaljón, Að-
alpétur, Albína, Arnórína, Ástaþóra,
Ástmann, Ástvaldur, Ástvin, Áströs,
Ástmundur, Augústa, Augústina.
Bentína, Brandþrúður, Bríet, Bir-
gitta, Baldvina, Bjarnasigrún, Bjarna-
þórey, Baldbjörgvin, Björnónfa, Bert-
hold, Björglín, Bernódus, Bóol.
Dúi, Dórhildur.
Engilráð, Engilbert, Einína, Emer-
entfána, Edvin, Edílon, Elisabjörg og
Elsa, Elínbjörg og Elínborg, Eirikka,
Evfemía, Eleónóra.
Feldýs, Eriðjón, Fjöla (nafnið er þó
ekki ljótt', Friðlína, Friðsemd, Frið-
rikka, Flóvcnt, Franklín Frímann-
viktor.
Guðjón, Guðjöna, Guðanua, Guðlín,
Guðmuudína, Guðþórvíum.
Helena, Elínu, Elín, Hersilía, Há-
konía, Hausína, Haraldína, Hilmar.
Indfana.
Jónmundur, Jónína, Jóna, Jokkum.
Kristjana Kröjer, Kristrúu, Krist-
mundur, Krákur, Kristmann, Konrad-
ína, Karólína.
Lárentius, Lnrs, Lovísa, Lalla.
Matusalem,Mikael,Mensaldur,Mens-
aldrína, Marsibil, Maríis,Magnea,Magn-
úsína, Mikkaelina,Magudýs,Magnfiíður.
Nataniel.
Otúel, Ormar (flt. fyrir eint. Orrnur),
Olgeir (latmæli fyrir Holgeir eöa Hólm-
geir).
Pálný, Pálína, Petrína,Petría,Petra,
Petrún, Petiónella,
Róshildur, Rósamunda, Rösenkars,
Rösenkrans, Ragúel, Rústíkus; isleuzka
nafnið Búi væri víst betra.
Sigurlínus, Sigurpáll, Salómon, Sal-
ómo, Salóu, S gurviu, Sigurraaj-, Sveins-
sina, Svíaliu, Svialin, Sigurlína, Sigui-
sturla, Sylvia.
Úlfar (einn Úlfur ætti að duga).
Valdör, Þórstína.
Tvi og þrinefní; Lilja Lalíla, Lov-
ísa Svava, Bjartmey Sigurmoy, Guð-
mundina Valgerður Mikkelina, Jóbanna
Eyólfína, Ólafia Seymóra, Ólafur Þórð-
arson Guðfinnur, Ferdínant Karles,
Randver Karles, Árnfna Jónlieiður, Jón-
ína Petría, Frímanfa Margrét, Lárus
Karl Pétur og ættarnafnið til uppfyll-
ingar Waldorf, Óskar Janúarius, Diðrik
Nóvember, Ottó Nóvember, Ólöt Októ-
lína, Guðrún Malin, Muría Ilósamunda.
—Bjarki,
* *
*
Greinin hér fyrir ofan er mjög
þörf hugvekja, ekki síður fyrir
Vestur-íslendinga en landa vora á
íslandi, sem hún er rituö fyrir.
Vestur-íslendingar ættu að velja
börnum sínum falleg norræn eða
íslenzlc nöfn, som þá vafalaust fest-
ust í ættunum og mundu benda á
uppruna þeirra, jafnvel þótt (slenzk
tunga týndist hér í Ameríku, sem
vér búumst ekki við að verði um
langan aldur. En só það smekk-
leysi og ómyud að skíra nöfn sín
skrípauöfnum, hversu miklu moiri
ómynd er þá ekki að afbaka skírn-
arnöfn sín allavega, eins og sumir
Vestur-íslendingar hafa gert og
gera. Að breyta t.d. nafninu Björg
( Bertie, Guðríður í Gertie, Sigríður
í Sarah, Ingibjörg í Emrna, Sigurð-
ur í Sam, Eyjólfur í Óli, Hjálmar
( Pete, o.s.frv., er ómynd og getur
ásíðan ollað allskonar ruglingi og
orðið stórskaðlegt viðvíkjandi ætt-
fræði, arfamálum og fleiru. Margir
afsaka þessar nafnabreytingar með
því, að enskumælandi fólk geti ekki
borið íslenzku nöfnin fram. En
þetta or tórnur hugarburður.
Enskumælandi fólk getur borið
hvert einasta íslonzkt uafn fram ef
það vill, því öll, eða hór um bil öll,
(slenzku hljóðin eru til í enskunni.
Vér fslendingar verðum að læra
heilt tungumál þegar vór komum til
þessa lands (Ameríku), svo vér vor-
kennum ekki enskumælandi fólki
hór að læra að bera fram og rita
nokkur fslenzk nöfn. Enskumælandi
fólk verður að sætta sig við að bera
fram og rita frönsk og þýzk nöfn,
sem þó eru engu þjálli en íslenzku
nöfnin, þv( fólk af þessum þjóðum
gerir sér ekki að góðu að láta lim-
lesta eða afskræma nöfn sín. Hví
skylduin vér íslendingar þá löta
bjóða oss það að limlesta og af-
skræma hin fögru noiTænu nöfn
vor, eða jafnvel gera það sjálfir af
heimsknlegri þægð við enskumæl-
andi fólk? Vér sjáum enga ástæðu
til þess, og álitura það meira að segja
vott um litilmensku. Og í stað
þess að enskumælandi fólk þakki fs-
lendingum fyiir þessa þægð eða
virði þá meira fyrir hana, þá kímir
það að ósjálfstæði íslendinga í þessu
efni og metur þá minna fyrir bragð-
ið, eins og eðlilegt er.
Vestur-íslondingum or meiri
vorkun þótt þeir taki hér upp föst
ættanöfn, en að breyta oða afbaka
skfrnarnöfn sín. Gamla aðferðin,
að sonur noti ætíð skírnarnnfn föð-
ur síns fyrir ættai-nafn, er altaf að
ganga meira úr gildi í heiminum.
En menn ættu að velja þessi ætta-
nöfn vel og smekklega—sem mikið
vantar á að sumir hafi gert.—Vér
minnumst frekar á þetta efui síðar.
—Ritstj. Lögbergs.
Mrs. WinsIowVSoothing Syrup.
Wr CHmalt o}? reynt hellgnbótarlyf nem í molra en 60
&r nefar verio brfikad af miUiónum msefírt handa
bórnmn þeirra ft tanntókujikeUilnn. perir bam-
ir róleeft. mýkir tannhoMid, ilrejair Or bðlcra. eydir
euioa, ]t»*knar nDp]>«mbii, er ]>e*ole^t h bm?o og
beíts lækuing vio nlðnrgHnjd. Sclt i óilu'n lyfjabúo-
um í heitni. 25 cents flaékan. Biðjfð am Mre. W1n
•low’e Soothhig Syrup. Kezta meonlit) er miedur
geta fengld huuda bðrnum & tanntðktíinanum.
.... '
Or, G. F. BUSH, L. D.S.
TANNL.Æ.KMIR.
Tennur fylltar og dregnar út &n s&rg,
auka.
Fyrir að draga út tönn 0,50.
Fyrir að fylla tönn $1,00.
627 Mjli* St.
VHja Spara Peninga
Þegar þið i-urfiö skó há komið og
verzlif) viö okkur. ViB höfura ails
konar skófatnaö ogveröiö hjá okk
ur er lægra en nokkursstaöar
bænnm. — Viö liöfum islenzkan
verzlunarþjón. Bpyrjið eftir Mr.
Gillis,
The Kilgoup Riinep Co,,
Cor. Main & James St.
WINNIPEG.
iulual Ikservc liniil Lií'c
Association. INCOflPORATED.
FhEJL>KR1CK A. BuKNHAM, KKbSIDKNT.
^ '
g
3
S
C5

o
s
_ jl
$ « =
Ssl
.•3-«
ígS
'!§’§
A. R McNICHOL,
M.CNAOICB.
411 Mclntyre BloekJVinnipeg, Man.
417 Guaiauty Loan Bldg., Miaueapolis, Miun.
CHR. OLAFSON,
GEX. AGENT.
♦ *
j Mnímil Rosmta Fnnd íifii l
♦
:
♦
♦
♦
♦
♦
♦
Tuttugasta ársskýrsla yílr áriO 1800
sýnir, að ailar tekjur á árinu hafa numið.... $14,021,7:8.70
Borganir til átiyr'gðarhafemli........... 5,014,094 08
Öll lítgjöld til samans.........- ............ 6,318.707.56
Tekjur umfram útgjöld......................... 8 807,051 15
Eig ir á vöxtum......................... Í2,2öl838'21
Fyrirfram borgaður lifsábyrgdir............... 198.267,274.00
#Nýjustu lífsábyrgðsr-skýrteini Mutual K^serve félagsins á-
hyrgjast mönnum meirl HAGNAÐ, RETTINDI og UVIVAL eu
nokkurt anriað lífsábyrgðarféiag hefur hingaö til viljað bjóða.
Óhaegauleg, ákveðia iðgjðld frábyrjun. Mutnal Reserve er
ekki hluthafa g’óðafélag, heldur gengur gróðiuu tiltölulega jafut
til allra fólagsmauua.
v
WINNIPEG, MAN.
♦♦♦♦♦♦♦♦*♦**♦»♦**♦**♦♦*♦*♦*»♦*♦♦♦♦♦♦»♦♦♦♦♦»♦*♦♦♦♦♦♦♦♦♦
Aiexanöra Silvindurnar
eru hinRr beztu. Vér höfum selt nieira af Alexar.dra i>p!ta
sumar en nokkru siuni áður og húu er eun á uudan öllum
“oppinautum.
Vér gerum oss í hugarluucl, að salan veröi enn meir:
næsta ár, og vér afgreiðum fljótt og skiivíslega allar pant-
auii seudar til umboðsmanns vois
IVJr. Cunnars Sveinssonar
og eins |>:er sem kunna að verða semlar beiua leiðtil vor
R. A, Lister & Co„ Ltd.
232 Ki.\u Sm, WINMli’EG
Dr. O. BJOIINSON, 618 ELGIN AVE-, WINNIPEG. Ætíö heima kl. i til 2.80 e. m, o kl. 7 til 8.80 N m. Telefón lió<>.
f.ŒKNIS. W W. McQuoon, M D.,C.M , Physician & Surgeon. Afgreiðslustofa yflr State Bauk.
Dr. T. H. Laugheed, GLENBORO, MAN. Hefur ætíð é reiöum höndmn allskonar meðöl.EINKALEyif iS-MEnÖL, 8KRIF- FÆItl, SKO/ABÆKU’U, SKRAUT- MUNI og V EG G J APAPPIU, Veið lágt.
TANLÆKMK. J. F. McQueen, Dentist. Afgreiftsluetofa yflr Stvte Bank.
Stpanahan & Hamre, PARK RIVER, - N. DAK SELJA ALLSKONAR MEDÖL, BCEKUR SKRIFFÆRI, SKRAUTMUNI, o.s.fvv. IVT" Menn geta nú eins og aðnr slu'iff-ð okkur á íslenzfcu, hegar heir vilja fé meðöl Munið eptir að gefu númerið á glnsiuu.
DÍKAIÆUSIB. 0. F. Elliott, D.V.S., Dýralæknir ríkisins. Ji*kiiar allskonar sjdkdóma á skepnum Sanugjarnt verð.
LYFSALI. H. E. Close, (Prófgenginn lyfsali). Allskonar- lyf og Patant meCöl. Ritföug &Ct—Læknisforskrlftum nákvæutur guum ur gefiuu. Bp. M. Halldopsson, Stranahan & Hamre lyfjabúð, Park River, — . 9i'(oU Er að hiíta á hverjum miðvikud, í Grafton, N. D,, frá kl.5—6 e. m.
lfll
til auuars af hinum tveimur niönnuuj, oft [>að ineð
augnar&ði aem virtist fremur ögrandi. Ilaka hans
var 6tór og kjftlkarnir pótttir, som benti til að maöur-
inn hefði mikið aíl til að stjórna sj&lfum aór. Hanu
var karlmannlegur í sjón að sj& og fiemur fríður
♦ynum, andlitedrsettirnir hreinir, h&rið svart og klofið
1 miöju, cn greitt paunig, að það var ekkert kveifar-
tegt við það. Mr. Mitchel athugaði hann vandlega,
°g við það fékk hann nyjan áliuga fyrir m&!inu. Gat
þessi maður verið morðingi? Ef svo væri, fanst
Mitchel að erfitt mundi verða að sanna pað & hann.
Hann boið pess vegna eftir samtali Mr. Barnesar og
kotnumani)8, og vonaðist eftir að huun hefði garnan
ftf f>vl. Dað &tti að verða hardagi milli vitsmuua, og
það hafði retlð mikið töfra-sll fyrir Mitchcl.
„Þór b&ðuð mig að korna hingað og finna yður
að mér skildist, Mr. Birnos“, sagði Mora, og byrjaði
þannig sj&lfur talið.
„J&, eg gerði pað“, sagði leynilögreglumaður-
„Leytð mór að gera Mr. Mitohel yður kuuu.
Ugan; og gerið nú svo vel og f&ið yður s»ti“.
Hinir tveir menn hneigðu sig hver fyrii öðrum,
og Mr. Mitchel frerði að stól, sem Mora settist ft.
„Mr. Mcra“, hólt Barnes ftfram, „þér skiljið
m&gke ekki í, hvers vegna og bað yður að tiuna mig
hér. Eg skal poss vegna tafarlaust gora grein fyrtr
þvl atriði. Mér skilst að þór hafift, síðan lögreglan
iót yður lausaun, boðið t(u þúsund dollara verðlaun
hverjum peitu, sem twki fabtann og sanuaði sök &
þauu er myrti föður yðar. Ilef eg rétt að uia>la?“
168
til pess að skifta þar um klreðnað—fara par i öuuur
og ódyrari föt en pau, sem eg er vanur að vera í hór
uppi í borginni. Eg held að pað sé lika óhætt að
segja, að það sé ( sama húsinu kcna or hoitir Mrs.
Morton. Eg skal fara enn lengra og segja yður, að
eg þckki pessa konu mjög vel, og að þ&ð var bún
sem r&ðlagöi raér að leigja petta herbergi í liúsinu.
Degar eg lelgði herbergið, sagðiat eg hoita Morton,
fyrst og fremst til sð dylja hver eg væri 1 raun og
veru, og í öðru lagi til pess aö gera einhverja grein
fyrir vinfengi mfnu og hinnar ungu konu. Eo eng-
inn ( húsinu muu bera pað, að eg h*fi pótzt vera
ciginmaöur hennar. f’ólkið í húsinu ftleit að eg vreri
mágur hounar. Maður hennar er einhverBst. ð&r (
burtu“.
„Dað er pá ekkort & milli yðar og pessarar
konu?“ sagði Barnes.
„Ekkert annað en vin&tta“, sagði Mora. „IIúu
útvogaði mór oft aðgang að stöðum, þar sem eg fékk
tækifreri til að kynna mór líf, b&ttu og kjör fólksins
í peim hluta borgarin íar, stöðuro, som enginn ókend-
ur og ókunnugur maður hefði fengið aðgang aö.
Hún var mór gagnleg f pessum efnum, og mór er
mjðg vel við hanft. Ef pér sjáið eittbvað gruusamt
við pað, p& er yður velkoutið að nota yður pað sout
bezt pér getið“.
Mr. Barnos fór nú að gruna, að pað hefði verið
yfirsjón að minnast & Mortons-nafnið. Mr. Mitohelvissi
að svo var. Ilvcrsu óllkleg sem possi skyriDg vaf,
157
v&r drýgður, eða &n pess að finna persónuruar, seiri
grunaðar eru. í praktiskri roynslu helzt pað sem
nefnist vitsmunaleg prófun I bendur við það scm pér
kallið njósnar fyrirkomulagið. Ef yruusamar kring-
umstreður benda & vissan mann, p& höfuin vér gætur
& öllum hrcifingum h&ns, og p.á komumit vér oft aft
pvl brftölega, hvort hann er sekur eða sykn,—eink-
um ef vór njósnum um hann ftður en hann veit að
hann er grunaður. Eftir að hann veit &ð hanu er
grunaður og farið er að njósna unt bann, er hann auð-
vitað miklu vark&rari. Hvað raig snertir, pi álít eg
pað bór um bil vlst, að IMora hiun yngri hali drep ð
föður sinn. Eg ftlyktaði sem svo, að haun visti ekkcrt
um, að varðmaðurinn hefði vcitt honurn eftirtekt, par
til haun fókk aö viu það daginn eftir. Hann haffti »kift
um klæð að vegna blóðsius, sem hifði spyzt & I a ;n, og
t:l pess &ð ónyta framburð varðm tnitsias neitafti hanu,
að hann hefði komið heim í húsið í fyrra skiftið“.
„Eg heyri hvað pór segið—htldið &frain“, sagði
Alitchel.
„Hugeið yður ura eitt augnablik”, sagði Mr,
Barues. „Ef eiuhvcr raaður getur skift um klreðnaft,
burt fr& eigin heiudli slnu, um miðja nótt og kornift
svo aftur ( fötum, scin ckki cru vý og sem kunnugt
er að hauu hali áður vonð (, pi hiytur uiaftur «ft
draga p& ftlyktun af pessu, aft liann hafi anuan hú-
etaö, som hann or nógu kuuuugur á td að geyatH J>,vr
part af fatnat i síaum-'.
„Já, J>ér hatið rétt að mrela“, sagði Mr. Mitchíl,
„Ilaldið áíratn11,