Lögberg - 23.05.1901, Blaðsíða 4

4
l-ÖGBEUG, FIMTUDAOINN 23 MAÍ 1901.
LÖGBERG.
er aefl^ öt tovern flvntndAS' ef THE LOOBKRO
RINTIVG L PUBLTSHING CO . (\ ^t\ ad 309
Ave . Winnipeg, Men. — Koeter f'i OO u-n örio
A ImI .ixIí 6 kr.]. Bor(d*t Grirflram. Elnetök nr 6c
Pr.hlmhed every TharedHv by THE LÖGBEKG
PRiNTING & PUBL1SH1NG COM flmorporated }. at
309 K.lgin Ave., Wihrineg, Man — Subscription price
%'t 00 per yeer. payabie in advHnce- Smglecopies 5c
Ritstjóri (Editoi): Sigtr. JÓNASSON.
Busídcss Manager: M. Paulson.
eUGLVSINGAR: Smá-auglýsingar i eltt akifti26c
fyrir 30 ord eda 1 þml. dálkslengdar, 76 cta um
mánndinn. .\ stærri auglýaingum udi lengri
tímn, afshtttur eflir aammngi.
BnSTAD \-SKIFTI kaupenda verdnr ad tilkynna
ekriflega og geta um fyrverandi bijntad jafnfram
t Ttanáskrl p t tl 1 afgreldalu ntofu bl ad ai n a er:
The Logberg Pnntlng & Publishing Co.
P.O.Boz 1292
Wlnnipeg.Man.
UUniskrlpftti 1 rUst)drana er:
Etfitor Lflgherr,
P *O.Box 1292,
WÍÐDipeg, Man.
--- 8amkT»mt landslögum er uppaAgn kaupanda á
bl idlögild, nema hann«é akuldlaus. þegar hanu eeg
* lpp—Kí kaupandi,eem er í skuld vid bladidflytu
vHtferium, án þeas ad tilkynua heimilaskiptin, þá er
&d fyrtr ddmatdlucum álitin sýnileg sönnum fyrir
prettvianm tilgangi.
— FIMTUDAGINN, 23. MAI 1901. —
Enn um járnbrauta-samn-
inga Roblins.
í sF'asta númeri blaðs vors
skýrf'Um vér fr4, að frumvarp við-
v:kjandi hinum alræmdu járnbrauta
samninguui Roblin-stjðrnarinnar
hetði koiuist í gegnum 3 (sfðustu)
umræðu 1 neðri deild sambands-
þings ns í Ottawa. S ðan Lögberg
kom út seinast, hefur sama frum-
varpið komist í gegnum allar þrjár
umræður í efri deild þingsins, eins
og frá er skýrt í CaDada fréttuno á
öðrum stað í þessu númeri blaðs
vors. Ekkert utan staðfesting
landstjörans útheimtist þvf hér eftir
til þess að frumvarpið nái lagagildi,
og teljum vér víst að sú staðfesting
faist fyrirstöðulaust.
Með þvf svona er komið, Alítum
vér rétt að fara nokkrum orðum
um járnbrautasamninga-mál Rob-
lin-stjörnarinnar. En áður en vér
niinnumst á samningana sjálfa, álít-
um vér rétt og nauðsynlegt að gera
lesendum vorum ljóst hvert er inni-
bald frumvarpsins, viðvíkjandi
samningunum, sem Ottawa-þingið
hefur samþykt.
Frumvörpin voru upprunalega
tvö, annað viðvíkjandi samningi
Roblin-stjórnarinnar við Northern
Pacifie jámbrautarfélagið, en hitt
viðvíkjandi samningi hennar við
Canadian Northern járnbrautarfél-
agið. Eu járnbraulainála-nefnd
neðri deildar sauð hin tvö frumvörp
saman f eitt, og það er frumvarpið
sem baðar d«ildir sambandsþingsins
hafa nú sainþykt. Frumvarpið var
sam'iykt ' umræðulaust og mót
spyriiulaust í efri deildinni, og sann-
ar þetta þá tilgátu vora, að Can.
Pacific járnbrautarfélagið só ekki
andstætt samningum Roblin-stjórn-
arinnar. Mestöll áhrif Can. Pacific-
fólagsins í sambandsþinginu eru sem
só meðal afturhaldsmanna í efri
deildinni—þeirri deildinni, som þeir
hafa enn meirihluta í Afturhalds-
menn í efri deild hreifðu hvorki
legg nó lið á móti frumvarpinu, ssm
sýnir Ijóslega að Cau. Pacific-félagið
er énægt, að það hefur náð tangar-
haldi á braut Canadian Northern-
félagsins héðan frá Winnipeg austur
til Port Arthur við Superior vatn,
ef ekki á öllu brautakerfi fólagsins
—þar á meðal brautum Northern
Pacific-félagsins hór í fylkinu. Can.
Pacific félagið hefur verið að ráð-
gera það undanfarin ár, að leggja
annað spor á braut slua hóðan frá
Winnipeg til Poit Arthur, til að
geta staðið straum af hinum sívax-
andi flutningum milli nefndra staða,
en hættir nú að líkindum við það,
þv/ braut Can. Northern félagsins
getur 'du iað Can. Pacific-félaginu í
staðinn fyrir hið anuað spor á þess
eigin braut.
þí skulum vér athuga inniliald
þessa frumvarps, viðvíkjandi járn-
brauta-samningum Roblin-stjórnar-
innar, sem komist hefur í gegnum
sambandsþingið. þótt frumvarpið
sé ekki mjög langt, þá ftlítum vér
aðgengilegra fyrir lesendur vora að
fá einungis ágrip af hverri grein
þess, en að vér þýddum það í heild
sinni—rneð öllu hiuu flókna laga-
máli og málalengingum þess. Ágrip
frumvarpsins er sem fylgir:
1. grein leyfir Northern Paci-
fic & Maaitoba- járnbrautarfólaginu
að leigja Manitoba stjórn brautir
þess bér í fylkinu.
2 grein lýsir yfir, að Oanadian
Northern fólagið hafi vald til að
gera samning þann við Manitoba-
stjórn, er það hefur gert.
3. greinin tekur skýrt fram, að
ekkert, sem só í samningum járn-
brauta-félaganna (Northern Pacific
og Canadian Northern) við Mani-
toba-stjórn, skuli taka úr höndum
samliands-stjórnarinnar nokkuð af
réttindum þeim, sem hún hafi nú
samkvæmt Jögum, viðvíkjandi um-
ráðum yfir járnbrautum og flutn-
ingsgjaldi á þeim, o. s. frv., og að
ekkert, sem er í samningunum,
skuli setja sambands stjórnina- í
nokkura jieningalega ábyrgð eða
skuldbindingu í sambandi við
nefnda samninga, nó heldur leyfa
Canadian Noith-rn-fól. að heimta
hærra flutningsgjald eu það, sem
sambands stjórnin ákveður, og ekki
heldur að setja hærra flutningsgjald
á brautum sínum í einurn parti
landsins en öðrum.
4. grein veitir Canadian North-
ern-félaginu leyfi til að fá til al-
gerðrar eignar þær brautir North-
ern Pecific-járnbrautarfél. f Mani-
toba, sem tilgreindar eru í sanin-
ingnum.
5. grein skipar fyrir um, hvern
ig Canadian Northern-félagið skuli
fara að til að nota kauparétt þann,
sem Northern Pacific-félagið hefur
veitt Mauitoba-stjórn með samn-
ingi sínum við hana, og hverjum
andvirðið, $7,000,000, skuli afhend-
ast (nefnilega borgast inn f King’s
Bench-réttinn hér í fylkinu.
6. greinin skipar fyrir um,
hvernig andvirði Northern Pacific-
brautakerfisins hér í fylkinu skuli
borgast og skiftast milli hinna
ýmsu félaga og manna (veðhafa o. s.
frv.), sem tilku.ll eigi til fjár hjá eig-
endum brautakerfisÍDS.
þetta er nú ÍDUÍhald frumvarps-
ins í stuttu máli, og sjá lesendur
vorir á því, fyrst og frem9t, að sam-
bandsþingið hefur komist að þeirri
niðurstöðu, að blanda sér ekki inn í
stjórnméla-stefnu Manitoba-fylkis.
Stjórn fylkisins befur rétt til þess
jsamkvæmt lögum.að gera sainninga
. þá, sem hér er um að ræða, en hlut-
jaðeigandi járnbrauta-félög höfðu
ekki rétt til að gera samningana
Inema með samþykki sambands-
þingsins. En þingið veitir þeim
þenna rétt með frumvarpinu. Sam-
bandsþingið fer ekkert út í það
spursmál í frumvarpinu, hvort
samningarnir séu illir eða góð-
jir fyrir fylkið. þingið álítur að
það spursmál komi einungis
fylkis stjórninni við, og að það
(sambandsþingið) bori «nga ábyrgð
í af því þó þeir sóu illir. Manitoba-
8tjórn hefur ákveðið vald samkvæmt
gtundvallarlögum fylkisins, og er
ekki háð löggjöf sambandsþingsins i
jsvona löguðum mélum. Ef fylkis-
stjórninni þóknast að setja fylkið á
höfuðið fjárhagslega, þá á hún *in-
ungis um það við kjósendur sína og
skattgreiðendur í fylkinu, sem öll
byrðin fellur á ef illa fer. Sam-
bandsþingið tekur skýrt fram í
frumvarpinu, að sambands-stjóroin
beri enga peningalega ábyrgð af
samningum Manitoba-stjórnarÍQiiar.
Og sambandsþingið tekur einnig
skýlaust fram, að það afsali ekki
neinu af rétti sambauds-stjóruarinn-
ar, viðvíkjandi þvl að ákveða flutn-
ingsgjald, 1 hendur Man’toba Btjórn-
ar. Af þessu leiðir, að Manitoba fær
ekki umráð yfir flutningsgjaldi á
brautum Ctnadian Northern félags
ins, sem er hið eina er fylkið átti að
fá í aðra hönd gegn hartnær 6 rnilj.
doll. ábyrgð, sem fylkinu er hleypt
í með samningunum við Canadian
Northern-félagið. Samningarnir eru
þannig vondir samkvæmt yfirlýsing
Roblins sjálfs!
Pan-American sýníngin.
Eins og áður hefur verið getið
um í Lögbergi, var hin svonefnda
Pan-American sýning opnuð í
Buffalo-borg, í New York-riki, binn
1. þ, m. Veðrið var óhagstætt þann
dag—regn og hvassviðri—en samt
var manngrúi mikill samankominn
þegar hlið „Regnboga-borgarinnar"
—svo nefna Bandarlkjamenn oft
sýningar-staðinn—voru opnuð. Rétt
áður en hliðin voru opnuð, dundu
fallbissuskotin—hin vanalega þjóð-
kveðja—og rétt á eftir var þúsund-
um af bréfdúfum slept lnusum, til
að bera tíðindin til ýmsra staða út
um landið. Telegrafþræðirnir báru
tíðindin einnig út um allan heim,
en bréfdúfurnar voru til hátíða-
brigðis. Sökum óhagstæðrar veðr-
áttu um tíma, áður en sýningin rar
opnuð, vantaði allmikið á að hún
væri komin í fult lag—það var ekki
búið að prýða garðinn til fulls, sum-
ar byggingarnar voru ekki fullgerð-
ar og allmikið af sýningarmunum
var ekki komið 1 lag. En nú er alt
komið í gott l»g, og aðsóknin, sem
var lítil fyrstu dagana, er nú þegar
orðin allmikil.
það hafði verið auglýst, að sýn-
ing þessi mundi verða undur hinnar
nýbyrjuðu aldar hvað snerti raflý3-
ingu, enda hefur þetta reynst rétt.
Um kvöldið var aíli Niagara fossins,
sem er skamt frá sýningar-garðin-
um, breytt í Ijöshaf, og brann eldur
þrumu þórs um allan garðinn—á
turnum, hvelfingum og hvervetna
á og 1 byggingunum. Lýsingin var
svo dýrðleg, að inaður nokkur, sem
ritaði um þetta efni í Butfalo blaðið
„News“, segir, að þaðhafi ekki þurft
mikið imyndunarafl til þess
manni fyndist, að „andi hinnar nýju
aldar befói snortið jörð vora einmitt
á þessum bletti og verið að gefa
dauðlegum mönnum forsmekk af
þeim undrum, sem ske mundu á
næstu eitthundrað árum fyrir kraft
framsóknar Ameríkumanna".
það er kunnugra en frá þurfi
að segja, að Bandaríkjamenn eru
smekkmenn miklir í öl'u er lýtur
að bygginga-stíl o. s, frv., enda lýs-
ir þessi smekkur sér aðdáanlega í
öllu er lýtur að sýuingu þessari.
Eftir því scm ráða isá af ritgjörð-
um f ýmsum blöðum um þetta efni,
þá tekur Pan- Am.erican sýningin
fram öllum sýningum, sem áður
hafa verið haldnar, hvað fegurð og
smekk snertir. Einhver b’zta lýs-
ingin, er vér höfum séð um þetta
efni, er 1 ritgjörð eftir Mary Bron-
son Hartt, sem birtist í blaðinu
„The Independent1’, Höfundur rit-
gjörðarinnar segir 1 upphafi hennar:
„Alt á vel við, svarar sér að öllu
leyti og er í fullu samræmi hvað við
annað“. Alt er nýtt eða nýstárlegt:
„Bj’gginga-stýllinn er nýr, litirnir
eru nýir, hið tilbúna útsýni í garð-
inum er nýtt, gosbrúnnarnir eru
nýir, óhrifiu, sem alt í heild sinui
gerir, eru ný, og rafinagns fyrir-
komulagið og áhrif þess fyrir augað
er nýtt“. Höfundinum farast enn-
fremur orð sem fylgir:
„Frá sjónauniði íegurðar-tilfinning-
arinnar má segja, að hin ákveðna frum-
nóta sýningarinnar er nóta litarins.
Veggir sýningar-bygginganna eru mál-
aðir með hinum fínustu lita-samsetn-
ingum, en í hvelfingunum, göngunum
gluggakistunum og undir hinum breiðu
þakskeggjum eru ákveðnir litir mjög
notaðir. Eg álít, að hvergi í veiöldinni
hafi áður verið lagt út í að prýða bygg-
ingar að utan, i svo stórkostlegum stíl,
með jafn fíngjörvu litaskrauti. Maður
gæti máske ímyndað sér að það, að nota
svo mikið ákveðna liti, mundi hafa í för
með sér að áhrifin yrðu bæði meiðandi
fyrir augað og útsýnið í heild sinni of
glyslegt. En alt lita-fyrirkomulagið er
í höndum sórlegs listamanns, Mr. C. Y.
Turners frá New York, sem skoðar sýn-
ingargarðinn í heild sinni hér uih bil á
sama hátt og hann mundi skoða afar-
stóran dúk, sem hann ætti að niála á
mynd er væri litauðug, en þó öll í sam-
ræmi—fullkomin í heild sinni. Þegar
maður tekur til greiha háttúru-umgjörð-
ina, himininn, grassvörð og vatn, þá
hefur honum (Mr, Turner) hepnast að
búa út ágætlega samsvarandi litastiga-
fyrirkomulag, sem innibindur í sór jafn-
vel hinar sórlegu byggingar á Midway.
Ekkert orðamálverk, sem nokkur frétta-
ritari getur búið til, getur lýst áhrifun-
um sem garðurinn gerir á mann, Til
þess að geta dæmt um þessa djörfu til-
raun Mr. Turners, verður maður að sjá
alt saman með sínum eigin augum.
„Hér um bil hið sama má segja við-
víkjandi myndastyttunum, sem svo mik-
íð er af í sýningargarðinum, umútsýnis-
áhrifin, um hina völundarlegu gos-
; brunna, og jafnvel um hina undursam-
I legu rafmagns-uppljómunm-aður verður
j að sjá alt þetta, því það er ekki hœgt að
lýsa því með orðum. En eg æfela samt
að segja fáein orð viðýíkjandi uppljóm-
uninni. Hinum svonefndu bogaljósum
hefur verið bygt út úr garðinum, því
þau þóttu of skerandi fyrir augun og of
bláleit slykja á þeim; en i staðinn eru
þúsundir af hinum svonefndu skeifu-
ljósura, sem varpa flóði af þægilegri
I birtu um allan garðinn. Að utan eru
byggingarnar lýstar á alveg nýjan hátt.
I staðinn fyrir að ljósin skíni alt í einu
með fullri birtu þegar dimma tekur, og
20(5
„Meíf éti þáð“, aagði Jim prédikari. „í>ér hafið
rétt aO mæ!a, eins langt og orO yOar n&. ÖkumaOur-
inn er meÖlimur félsgsskspar vors, og hann fór eftir
skip’inum, sern haun h-tföi fengiö. Hann var l&tinu
vit8, *0 bo um yröi ef til vill veitt eftirför, og var
j«fi.frnmt sk’paft aft hir.dra þafl, hvaft sem þaÖ kostaöi11.
„Hver gaf þeasar skipanir?* sagOi Mitchel.
,.N ú, hver annar en maÖurinn, sem leigöi vagn.
inn, skyldi hafa gefiö þvilikar skipanir? ‘ sagfti Jim
p édikar .
„Þér mei-’ift f>á, aÖ Mora hafi gefiö þessar akip-
anir? ‘ 88gfti Mitchel. „Þér mciniö, aö hann 8é þaö
sem f>ið nefnift ,krókarefur‘?’‘
„Þaö er hlutur sem f ér og Mr. Barnes verðiÖ aö
uppgötva“, sagÖi Jim prédikari. „En f>ér gleymif i
f>ví, aö f>aö var herbergisþjóon Mr. Mora, sem leigði
vagninn“.
„Hann er [>&:—“ sagði Mitchel.
„Kinn af oss“, greip Jím prédikari frara 1. „Eg
skal r.'ú gera þetta enn Ijósar fyrir yöur, Mr. Mitchel;
eg skal vera algerlega einlægur viÖ y*nr, og þ&
veröið f>ér ef til vill jafn hreinskilinn viö mig. Mora
komst aö f>ví i roorgun, aÖMr. B'rnes heföi upp-
gftivaÖ aö bann hefðt herbergi I Eseex-stræti, og hann
ásetti sér aö bindra, að Barnes skyldi spyrja of
roargr* epurninga i húsinu f>ar. Hann var nógu
hygginn til aö ,fara hina lengri leiö í kring1, eins og
viö aegjum. t'l f>ess eö vera viss um aft engir njósn-
arar fylgdu homim eítir. Hann komst br&tt að J>ví,
215
ingar í því eru einungis steinsnar fr& Broadw.iy, hinni
miklu verzlunar-lffæð borgarinnar. Miljóna virði ft
miljónir ofan af eignum er hlaöið f>ar í sölubúðir,
banka og varningshús, sem liggja beggja vegna aö
Broadway, hið þyðingarmesta stræti & meginlandi
Ameríku. í>að er f>ess vegna eðlilegt, aÖ gangstétt-
irnar beggja vegna 1 strætinu skuli vera troÖfullar af
fólki. En [>ótt Mulberry-stræti aé að sfnu leyti eins
f&tækt eins og Broadway er auðugt, f>& er mann-
þyrpingin samt enn þéttari í Mulberry stræti. Og
það er heldur ekki iöjulaus þyrping, því allsstaftar
sjfist merki um rtsrf. í öllum búðunum er verzlað,
og öllum göngum hefur verið breytt í ofurlitlar sölu-
búÖir; og f>að eru verzlu-iarborö & röðum gangstétt-
auna, og jafnvel úti & miðju etrætinu, hlaðin vam-
ngi f>eim sem umferðasalar hafa & boðstólum. Með
f>vf öllu þessu svæði hefur þannig veriö breytt í sölu-
törg, f>& neyöast f>eir, sem koma þangað til aö gera
kaup og f>e:r sem eru & ferö eftir strætinu gangandi,
til f>ess aö feta aig fifram, stundum eftir gangstéttun-
um, en oftar eftir hinu asfalt lagöa stræti & milli
stéttanna, sem, f>ó f>að sé ætlaö fyrir umferö meö
hesta og vagna, aldrei er svo autt, að hægt sé að nota
f>aö til f>ess.
Þrátt fyrir þetta er ætfö góð regla á öllu í Mul-
berry-stræti, aö undanteknu pvf, að stöku sinnum
lendir f rimmu meöal lbúanna sj&Ifra. Strætið er
málverkslegt sökum þess, hvað f>að er sórlegt. Alt
virðiat f>ar svo ólfkt f>vf sem vaoaloga & sér stið 1
210
Hann hólt & myndinni og starði & hana með að-
d&un, en Mr. Mitobel gat ekki dæmt um [>að af svip
hans, hvort hann þekti konuna, som myndin var af,
eða ekki. En hann spilaði trompi afuu út tifarlaust.
, Þessi ljósmynd, Jitn prédikari“, sagfti hann, og
f>að var djúp þýðing í röddu hans, „er mynd af móð.
ur ungbarnsins, sem far.st f grafreitnum“.
„Jim prédikara varð augsýnilega hverft viö, og
hann horfÖi & Mitchel með dullausri undrun.
„Hvernig komist f>ér að þeirri niÖurstöðu?“
spurÖi hann f geöahræringu, sem var augtýnilog, f>6
hann reyndi aö bæla liana niður.
„A f>ann h&tt aö nota vit mitt, Jim p édikari“,
sagði Mitohe). „Dað er uppfihalds-aöferð sj&lfs yÖar,
ef mér skj&tlast ekki“. En nú haföi Jim prédikari
algerlega n&Ö valdi yfir sjálfum eér aftur, og hann
fókk Mitchel myndina, skellihló og sagði:
„Þór hljótið að hafa dæmalausa vitsmuni, Mr.
Mitchel. Þetta er mynd af litlu stúlkunni sem kall-
ar sig ,Dal-lilja‘. Hún syDgur & samsöngvum á veit.
ingastöÖum 1 B >wery. Og f>ér segiö aö hún sé móÖ-
ir UDgbarnsins, sem út var boriö. Ensj'iÖ [>ór ekki
& myodinni, að bún er einungis barn 8jálf?“
„Eg ímynda mér, að húo hafi veriö um fjórtán
ára gömul f>egar f.essi mynd var tekin af henni, en
hvernig & eg að vita hvaö göinul hún er nú?“ sa»öi
Mitchel.
„Jæja, eg skal segja yður aldur hennar“, sagði
Jim prédikari. „Hún er liðugra sextán &ra nú; svq
|>ér sj&ift, að húa or baru cnnf>&“.