Lögberg - 11.07.1901, Blaðsíða 4

4
LÖUliERU, FIMTUDAUINN 11 JÚLf 1901
LOGBERG.
er refid út hvcrn flmtndnp: af THE LÖGBERÖ
KINTING & PUBLTSHING CO., (löpplit), aó 309
Igír Ave , Winuipeg, Man.— Kostar $2.00 ura fírid
á lelandi 6 kr.]. Borgist fyrirfram, Einstök nr. 5c.
Pnblished every Thursday hy THE LÖGBEIIG
PKINTJNG fc PUBLISHING CO., llncorporatedj, at
30«» Elgin Ave., Winnipeg,Man. — Subecription price
fck 00 per year. payable in advance. Singíecopies 5c
Ritstjóri (Editor): Sigtr. Jónasson.
Business Manager: M. Paulson.
íiUGLYSINGAR: Smá-auglýsingar i eltt skifti25c
fyrir 30 ord eda 1 þml. dálkslengdar, 75 cts um
mánudinn. A stærri auglýsingnm um leugri
tíma, afaláttur efiir samningi.
BUSTAD \-SKIFTI kaupenda verdur ad tilkynna
skriflega og gcta um fyrveraudi bústad jafnfram
Utanáskripttil afgreidslustofubladsinser:
The Logberg Printing & Publishing Co.
P.O.Box I2Ö2
Winnipeg.Man.
Utanáakrlpcttllrltstjórans er:
£diior LOgberg,
f O.Box 1292,
Winnipeg, Man.
--- Samkvæmt landslögum er uppsögn kaupanda á
b‘»di ögild, nema hannsé skuldlaus, þegar hann seg
i npp.— Kf kaupandi,sem er í skuld vid bladidflytn
vtstferlnm.án þesu ad tilkynna heimllaskiptin, þá er
a<» íyrir dómstólunum álitin sýnileg sOnuum 1'yrir
prettvisum tilgangi.
— FIMTUDAGINN, ] 1. JULÍ 1901. —
Meira feilegt fleipur i
í liinu alræmda fjandablaði
Vestur-íslandinga, „þjóðólti'1, er út
kom 4. f. ni., birtist enn ein dellan,
sem hinn durgslegi ritstjóri biaðsins
gefur í skyn að só hóðan að vestan,
og bnýtir ritstjórinn aftan við þann
þokkalega tcxta prédikan frá sjálf-
um sér, er svnir bezt hvern mann
hann hefur að geyma. Vór prent-
um neí'nda „þjóðó]fs“-delíu hér fyrir
nefan, í heilu líki, og hljóðar hún
sem fylgir:
“Úr vkstri.
V Jafnvel þótt ganga megi að því vísu,
aðritstj. Djóðólfs taki greinar þær til
athugu.ar, sem Lögberg hefur liaft með-
íerðis, út af leiðréttingum séra Hafst.
Péturssonar á grein dr. Brandes um
vesturfarir Islendinga, leyfi eg mér að
fara nokkrum orðum hér viðvíkjandi því
máli.
Hver einasti maður, sem nokkuð
þekkir til og vill segja sannleikann,
hlýtur að viðurkenna það, aðséra Hafst.
hefur algerlega rétt að mæla í leiðrétt-
ingum sinum á grein dr, Brandes, enda
hefur ekkert af því verið hrakið enn þá,
Það er svo sem auðvitað, að danska
stjórnin er alls engin orsök i vesturför-
um ísl., þótt Lðgberg vilji svo veraláta.
Þaðeiu margar aðrar orsakirnar til þess,
að Isl. flytja vcstur, en aðalorsökin er
sjálfsagt tilraunir Kanadastjórnar, að
ná fóiki inn í landið. Kanada þarfnast
fyrir fólkið. Stjórnin gerir því allt, sem
henni framast er unt, til að fá fólkið til
að fiytja inn í landið, henni er siíkt alls
eigi láandj, ef hún eigi fer ódrengilega
að. Það, aö tilraunir hennar að ná Is-
lendingum vestur, fara stundum lengra
en góðu hófi gegnir, er naumast stjörn-
inni sjálfri að kenna, heldur þeim mönn-
um, sem liafa það starf á hendi. Vér
þekkjum sérstaklega tvo þessara manna
þá ritstj. Lb. oghr. Sigurð Kristófersson.
Þessir menn eru alkunnir að því, að
vera hreinir og beinir skrumarar, er um
þetta land og þjöðlífið hér er að ræða.
Þeim finst alt hér svo undur gott og
blessað, þeir sjá svo sem ekkert annað
hér, þeir menn, en stórstígar framfarir
og sæld, þrátt fyrir það, að mikið af
hinu gagnstæða er hér til,— Þess er
naumast getandi, að mennirnir séu svo
övandaðir í sér eða prettóttir víð landa
sína, að þeir vísvitandi séu að narra þá
til Kanada með skrumi sínu. Þeir eru
sem sé blindir á báðum augum fyrir öllu
því marga og mikla, sem hér er ljött,
leiðinlegt og örðugt viðfangs. Auðvitað
hafa báðir þessir menn komið ár sinni
svo fyrir borð, að þeir með ýmislegalög-
uðum stjórnarstyrk. hafa staðið betur
að vígi í stríðinu og baráttunni fyrir til-
verunni, en meginið af Islendiugum, er
liingað hafa flutt, og þess vegna finna
þef sir menn ekki til þeirrar baráttu og
þurðar, er allur þorrinn hefur meira og
minna við að stríða.—Eins og það er
eigi nema eðlilegt, að Kanada vilji ná
íslendingum hingað, eins er það engu
síður eðlilegt að Island vilji halda sínu
fólki, og þegar nú Kanadastjórn er farin
að viðhafa ærinn kostnað og jafnvel ó-
drengilega aðferð, þótt sjálfri stjórninni
sé það líklega ósjálfrátt, þá er ekki nema
algerlega eðlilegt og sjálfsagt, að is-
lenzka stjóinin og sannfslenzkir menn,
fari að bera hönd fyrir höfuð sér, en
slíkt er ennþá veigalitið. Eins og séra
H. hefur skýrt frá, ver Kanadastjórn
miklu fé til þess, að ná íslendingum
vestur, bæði opinberlega og leynilcga,
hvað svo sem stjórnarblöðin hér segja
umþað; væri þá annað eðlilegra og
sjálfsagðara, en að ísland reyndi að
verja sig með sðmu vopnum, færi nú
loksins að manna sig upp þótt seint sé,
og verja nokkru af fé sínu í sínar eigin
brýnustu nauðsynjar, að lialda hjá sér
vinnuafli sínu. Því þá ekki að fara að
hafa agenta lika, hafa menD, sem að
kynntu sér sannleikann og flyttu hann
svo út um landið? Ef Kanada stenzt
við, að kosta ærnu fé fyrir skrum og
ýmislegt ranghermi, þá ætti ísland að
standast við al kosta ögn upp á sann-
leika og rétthermi.
Það er enginn vafi á því, að það er
mikill meiri hluti af íslendingum liér,
sem sárnar það mikillcga, lxvernig Lb.
reynir að útleika séra H. P. Mjög mörg-
nm ísl. er hlýtt til séra H., og þeir vita
það vel, að það er fremur persönulegt
hatur til hans, sem ræður fyrir hjá Lb.
en sannleiksást. Auðvitað skaðar slíkt
ekki séra H,, þar sem' hann er þektur,
en Lögb. veit það. að „aldrei er svo leið-
ur til að Ijúga, að ekki Iverði einhver til
að trúa.“
Það var hérna um árið, sællar minn-
ingar, að prestar og leiðandi menn
kirkjufélags vors Vestur-íslendinga fóru
opinberlega að hafa það á orði, að blað-
ið ,Heimskringla‘ væri eigihúshæf fyr-
ir vansæmandi rithátt; enginn vaíi var
á því að mennirnir höfðu mikið til síns
máls; hvað skyldi nú hinum sömu
mönnum flnnast um Lögberg, eins og
ritháttur þess er farinn að verða í seinni
tíð? Hafi það verið nauðsyn frá velsæm-
is sjónarmiði, aðlútrýma ,Hkr.‘ fyrir rit-
náttsinn fá, þá er sú nauðsyn orðin
engu minni gagnvart Lögb.
Að annað eins ritháttar vansæmi og
stórhneyksli skuli koma frá blaði, sem
þykist standa á kristnum grundvelli,
koma frá þeim manni,scm stendur fram-
arlega í vorum kristilega félagsskap,
pað er meir en lítið sorgarefni fyrir flokk
vorn og of alvarlegt til þess, að slíkt sé
hummað þegjandi fram af sér.
Aðendingu dettur mér erindið eftir
vort góðfræga skóld í hug:
„Slettir kráka á svanin saur
samt er hann hreinn sem áðnr“....
o. s. frv;
Séra Ilafsteinn Pétursson verðurhreinn,
hverju sem Lögbergs-krákan slettir að
honum. Að sinni ætía eg ekki að fara
fleiri orðum um þetta efni, en það getur
vel verið, að eg þurfi að tala síðar.
Vestri.
* * *
Athgr. riTstj. — Hinum háttvirta
Vestur-íslendingi, er þessa grein hefur
ritað, skjátlast í því, að Þjóðólfur fari
að skattyrðast við aðra eins persónu og
Lðgbergs-ritstjórann, út af því, sem
hann leggur frá sér i þessu virðulega
kristindómsmálgagni(!) sínu. Þjóðólfur
hefur sannarlega önnur verkefni hér
heima, sem þýðingarmeiri eru og nær
liggja. Og hvað deilur þeirra sóra Haf-
steins og Sigtryggs snertir, þá þarfnast
séra H. engra varna eða meðmælis frá
Þjöðólfs hálfu, því að þoir, sem þekkja
báða mennina og hafa séð ailan óþverr-
ann úr Sigtryggi, sem engum siðuðum
manni er samboðinn, munu öldungis
sjálfkrafa geta dæmt um málstaðinn og
mennina, hvernig þeir haga orðum sín-
um. Frekar þarf ekki vitnanna við.
Til dæmis um, hvílíkur dánumað-
ur( () þessi Lögbergs-ritstjóri er, skulum
vér að eins geta þess, að hann kvað hafa
fullyrt (með breyttu letri í blaðinu), að
rithönd mín(!!) hafi verið á hneykslan-
legri orðsendingu héðan að heiman til
nafngreindra manna vestra, er rituð hafi
verið á vesturfarapésann ,Manitoba‘,
og sent ,Heimskringlu‘, en hún síðar
tekið ljósmynd af. Jafnvel þótt enginn
muni leggja trúnað á þessa ösvífnu lýgi
blaðsins, sem spunnin er upp vísvitandi
af hatri einu, þá vil eg samt leyfa mór
að lýsa Sigtrygg hreinan og beinan lyg-
ara að jafn svívirðilegum fullyrðingum.
Mór er alls ókunnugt um slíka orðsend-
ingu, og tel aðferðina mjög óviðurkvæmi-
lega. Slíkt skeyti: („Etið þið allir skít,
móðurmorðingjar“) mundi eg ekki senda
frá mér. Min skeyti eru annars konar
og koma að eins fram í Þjóðólfi, alveg
hispurslaust á mína ábyrgð. En þessar
nýjustu lygar Lögbergs eru ágættsýnis-
liorn þess, hve dæmalaust saurblað
Lögherg er, og hversu ritstjöri þcss er
fyrirlitlegur, enda finna Vestur-íslend-
ingar sárt til þerrar svívirðu, er hann
gorir íslenzkri blaðamennsku þar. Og i
þetta halda klerkarnir þeirra dauða-
haldi(!!).
Og svo má Sigtr. sparka, eins og
houum sýnist, því að hvernig som hann
ævist og springur gegn Þjóðölfi, getur
hann engan skaða gert honum, heldur
miklu fremur stúrgreiða og sæmd og
það því meir, því ver sem manngarmur-
inn lætur. Lygastimpillinn límist bara
fastar og fastar við Lögbcrgs óþokkann.
H. Þ.
*
* *
Svona hljóðar nú þessi sfðusta
„þjóðólfs“-della, og skulum vér fara
nokkrum orðum um hana. Fyrst
snúum vér oss að þessum eineygða
launritara „þjóðólfs“, sem ritstj.
blaðsins segir að sé „Vestur-íslend-
ingur“, og byrjuui á rugli hans útaf
staðhæfingu dr. Brandesar um or-
sakirnar til að útflutningar húfust
frá íslandi, staðhæfingu, sem afdank-
aði „Tjaldbúðar“-presturinn lézt
vera að mótmæla, td að koma öðru
rugli inn í hlutaðeigandi blað undir
þessu falska yfirskyni.
Ef þessi svokallaði “Vistur-ís-
lendingur" þckkir nokkuru skapað-
an hlut til sögu útflutninga fólks
frá Islandi, þi veit hann að það er
rétt, sem Lögberg hefur sagt, að ís-
lendingar voru farnir að flytja til
Canada í stórhópum áður en Canada-
stjórn gerði nokkurn hlut til að
hlynna að því, að íslendingar flyttu
hingað. Hann veit þá Hka að al-
þektir sómamenn á íslandi, t. d. Ein-
ar sál. Ásmundsson í Nesi, hvöttu
til útfiutnings sökum óánægju við
dönsku stjórnina útaf stjórnarfarinu
og örðugleikunum, er landsmenn
áttu við að búa sem afleiðing af
illri og óhentugri stjórn. þetta er
sögulegur sannleiki, sem engirin
upplýstur, heiðarlegur maður dirf-
ist að neita, enda var ekki ritstjóri
„þjóðviljans unga“, Skúli Thorodd-
sen, lengi að átta sig á. að afdankaði
„Tjaldbuðar‘‘-presturinn var að fara
með rugl, og ritaði hann (S. Th.)
grein í blað sitt um þetta efni löngu
áður en hann sá mótmæli vor í Lög-
bergi. Vér prentuðum þessa „þjóð-
vilja-“grein upp í Lögbergi, svo hver
hér vestra, sem vill, getur séð liana.
Vór förum ekki fleiri orðum urn
þctta atriði, því það er þýðingar-
laust að læða það við hina síljúg-
andi, nafnlausu ómerkinga „þjóð-
ólfs.“
þessi síðasti „þjóðólfs“-ómerk-
ingur er að þvætta um, að Mr. S.
Christoplierson og vér (ritstj. Lögb.)
séum alkunnirað því, “að vera hrein-
ir og beinir skrumarar, er um þetta
land og þjöðlítið hér er að ræða“.
það er nú ofurhægt fyrir nafnlausan
„ómerking“ að koma með svona
staðhæfingar, því hann veit að hann
þarf ekki að sanna þær, og sýnir
heldur ekki minsta lit á því, En
því hafði ekki „ómerkingurinn" rit-
stjóra „Hkr.“ (B. L. Baldwinson)
með í sama númerinu? þar kom
hann því upp um sig, að hann er
jafn hlutdrægur og hann er illgjarn.
Ef nokkur ærlegur blóðdropi er í
þessum síðasta ómerkÍDgi „þjóðólfs",
þá sanni hann að við S. Christephcr-
son sóum „skrumar'1 um þau efni,
som hann segir, og það með hinu
réttr nafni sfnu undir.
i
þi gefur „ómerkingurinn“ í skyn,
að S. Christopherson og • vér höfum
komið ár okknr svo fyrir borð, að
við með ýmislega löguðuin stjórnnr-
styrk höfum „sta^ið betur að v'gi í
stríðinu og barnttunni fyrir tilver-
unni, en meginið af íslendingum, cr
hingað hafa flutt“, o. s. frv. þessi
staðhæfing er bcinlínis hlægileg í
augum þeirra, sem til þekkja. Við
hefðum, hvor um sig, verið mörgum
þúsundum dollara ríkari þanu dag í
dag, ef við þefðum engin afskifti
haft af opinberum málum, og m»l-
efnum landa vorra hér í landi. Við
höfurn varið miklu af kröftum okk-
ar og efnum til að styðja þau mál-
efni, er við álitum þessu nýja föður-
landi okkar til góðs’ og þjóöflokki
okkar til gagns og framfara. Við
höfum ekki verið eins og þessi og
aðrir „6merkingar“, scm aldrei hafa
lagt annað til en gjamm og gelt úr
einhverju skúmaskoti, sem ekkert
kostar og engum er til gagns, en
sem er sönnum Vestur-íslendingum
til skaða og skammar.
Hvað snertir viðskifti afank-
aða „Tjaldbúðar“-prestsins og Lög-
bergs, þá þoldum vér hinar óverð-
skulduðu árásir hans og lygar þegj-
andi eins lengi og vér gátum. En
loks neyddumst vér til þess, sann-
leikansog sóma vors vegna, að taka
ofan í lurginn á þessum óviðjafnan-
lega Merði vorra daga, og leikar
hafa farið þannig, að hvert einasta
íslenzkt mannsbarn hér vestan hafs,
sem fylgst hefur með þessum við-
skiftum, er núsannfært um í hjaita
3i'nu, að Lögberg befur haldið upj»i
málstað sannleikans, on sá „afdank-
aði“ málstað lyginnar. Samt liöf-
um vér ekki notað öll þau vopn á
hinn „afdankaða," er vér höfum í
höndum, þó það hefði verið maklegt
útaf lyga-dylgjum hans um oss og
vissa menn hér, er hafa reynst hon-
um sem beztu vinir—menn, hverra
skóþvengi hann er ekki verður að
leysa. En það getur enn farið svo,
að vér leysum algcrlega ofan af
skjóðunni, og þá skal hann ekki
einasta standa sem marg-afhjúpaður
Mörður—eins og hann nú er—, held-
ur sem annað margfalt verra.
Ilvað snertir rugl „ómerkings-
ins“ viðvíkjandi rithætti Lögbergs,
þá er hann augsýnilega einn af þess-
um fyrirlitlegu hræsnurum, sem
ekki skirrast við að brjóta hvert
einasta boðorð í ritningunni, drýgja
hvern einasta glæp, sem upp er tal-
inn í hegningarlögura landsins, og
misbjóða öllu sannleiks- og dreng-
skapar lögmáli, en gera sér upp
hrylling út af þvl ef einhver nefnir
boðorða-brotin, glæpina, lygina og
ódrengskapinn sínu rótta nafni.
Vér liöfum aldrei viðhaft harðari
278
„Þér hafið rétt að mæla,“ sagði Mitchel. „Sum-
ir menn álíta enn, að Matthew Mora, vinur minD,
hafi drepið föður sinn. En eg fullvissa yður um, að
hann er saklaus."
„Jæja, eg vona yðar vegna, að svo sé,“ sagði
stúlkan. „Væri ekki skemtilegt að vita vin sinn
sitja í rafmagns-stólnum*, eða hitt þó heldur. Uh,
við akulutn tala um oitthvað annað. Eg fæ hroll f
mig af að hugsa um þetta. Eg vcrð nú líka að fara
á staö héðan.“
„Þctta minnir mig á, að eg er líka búinn að tefja
of lengi,“ sagði Mitchel. „En ef þér eruö gangandi,
þá skyldi mér vora ánægja í að mega verða yður
samferða, á meðan leið okkar liggur saman.“
„Gott og vel; komið þá,“ ssgði stúlkan. „Eg
ætla að fara 1 gegnum borgina. Jæja, vertu nú sæl,
óstr a mín. Eg kem aftur & mfinudaginn, cf eg verð
lifandi. Vertu sæl.“
Um leið og stúlkan sagði sfðustu orðin, kysti
hún gömlu konuna, sem leit ákefðarlcga td Miíchel’s
og sagði:
„Eg skal vera komin fi skrifstofnna fi fikveðnum
tfma f fyrra mftlið. Er áreiðanlegt, að eg fái pening-
ana?“
*) Það hefur verið löglcilt, í Niw York-tíki, að aflífa
sakamenn, sem dæimlir eiu til (lauöa, meö rafmagni, og
ler aftakan fram þannig, að þeir eiu lálnir silja í svTo-
neíndum rafmagns ötúl.— ltuetj. Logb,
287
„Eg sé ekki hvers vegna eg skyldi segja yður
sögu mfiia,“ sagði húu loks og saeri sér hispurslaust
að honum, „on það er eitthvað sem segir mér, að eg
ætti að gera það. Sannleikurinn er, að eg hef ekki
vcrið mjög sæl I seinni tíð, og mig hefur langað til
að hafa einhvem til að tala við ura það alt saman—
einhvern, scm ásak&ði mig ekki of mikið og ávftaði
mig ekki, en mundi bara hjálpa mér. Eu eg vissi
ekki af neinum þvflfkum meða! kunningja minna.
t>að var sú tfð, að eg mundi hafa snúið mér til fóstru
miunar með þetta, en hún er oftast full af brenni-
vfni um þessar mundir, og maður getur ekki búist
við hluttekningu í brennivfnsflösku, eða finst yður
það ekki?“
Eftir því, cm hún talaði lengur við Mitchel,
náði hún hinu vanalega valdi yfir sjálfri sér, og það
var glotnis-geisli í augum hennar þegar hún bar upp
hina síðustu spurningu sína.
„Nú, auðvitað ekki!“ sagði Mitchel með mestu
alvörugofni. „Eo svo get og sagt yður það, að eg
drekk aldrei brennivín. Upp á mína æru og trú, eg
geri það ekkib*
Mr. Mitohel talaði við Lilian eins og skóladreng-
ur mundi tala við s*kólastúlku, og jafnvel rómur hans
var þannig, að ha in bauð til vináttu og trausts, som
hún líka veitti hiklaust á móti.
„Nú! Mér uatt aldrei í hug, að þér gerðuð það,“
sagði T.ilian. „Eg var að tala um fóstru mína. Þér
voruð heppinn, að þér skylduð hitta á hana ódrukna
282
„Hvað er nafn yðar þá?“ spurði Mifchel.
, Eg er Mrs. Matthew Crane,“ sagði stúlkan.
Þessi stiðhæfing gerði Mr. Mitchel jafn forviða
oins og spurning lians hafði gert slúlkuna. Tvær
hugsanir flugu snögglega gegnum heila hans. Ilin
fyrri var sú, að nafn móður Jim’s prédiksra hafði ver-
ið Margaret Crane; en hin síðari var, að Margarot
hafði f samtali sfnu við hann minst á son sinn sem
„Matthew.“
XIV. KAPÍTULI.
NÁTTÓRAN PRÓFUB.
„Þér 8egið mér, að þér séuð Mrs. Matthew
Crace?“ hafði Mr. Mitchel upp eftir stúlkunni.
„ Já, eg geri það!“ sagði stúlkan. „Sjáið þér
rokkuð undarlegt við það?‘‘
„Mér virðist það mjög undarlegt“, svaraði Mit-
chol, „vegna þoss, að eg er kunnugur MattheAV Crane,
þótt eg vissi ekki að hann væri giftur“.
„Þér þekkið hann? Þér eruð kunnugur mann.
inum mfnum?“ hrópaði stúlkan, og var auðsjfian-
lega í mjög miklurn vandræðum.
„Já, eg þekki hann mjög vel!“ sagði Mitchel.
„Ó, en þér segið honum ekkert um þetts, eða er
ekki svo; verið svo vænn að segja honum ekki, að
eg hafi sagt yður að við værum—værum gift“, sagði
stúlkan í bænarróm.