Lögberg - 19.09.1901, Blaðsíða 4

4
LOGBERG, FIMTUDAGINN 19. SEPTEMBER 1901
LÖGBERG.
er Kefl ó íit hvern flmtndne af JHE LÖGBERG
RINTING & PUBLISHING CO., (lrtggilt), aó Cor.
Wllllrtm Ave. og Nena Str. Wlnoipeg, Man.— Kost-
ar $2.00 om árið [4 íslandi 6 kr.L Borgist fyrir i
fram, Einstök or. 6c.
Pnhlished every Thorsday hy THE LÖQBERG
PRINTING & PUBLISHING CO., flncorporatedj, at
Cor William Ave & Nena Stn Winnipeg, Man — 1
Subscription price ?2.00 per year. payable in ad-
vance. Single copies 5c.
Business Manager: M. Paulson.
*UGLYSINGAR: Smá-aoglýsingar í eltt skífti 25c
fyrir 30 orti eda 1 þml. dálkslengdar, 76 ct*. om
mánnðinn. A stærri aoglýsingnm om lengri
tíma, afsláttor eflir samningi.
BU8TAD \-SKIFTI kaopenda verðor að tilkynna
skriflega ög geta om fyrverandi bústad jafnfVam
Utanáskripttil afgreidslustofnbladsinser:
The Logberg Printing & Publishing Co.
P.O.Box 1292
Tel 221. Wlnnipef,Man.
Utanáakripntil rltstjórans er:
Editor LAfberg,
P *O.Box 1292,
Winnipeg, Man.
—— Samkvromt landslögnm er nppsögn kanpanda á
blaðl ógild, nema bann sé skoldlans, þegar hann seg
rupp.—Ef kaupandi,sem er í sknld vid bladidfiytu
vtotferlnm,án þess ad tilkynna heimilaskiptin, þá er
ad íyrir dómstólunnm álitin sýnileg sönnomfyrir
prettvÍ8um tilgangi.
-- FIMTUDAGINN, 19. SEPT. 1901 —
McKinley dáinn.
Eftir sjö daga stríð við dauöann
gaf William McKinley upp öndina
klukkan 2.15 á iaugardagsmorgun-
inn var. Honum var veitt bana-
tilæðið 6. þ. m., og þegar sú fregn
barst út um landið og löndin fyltust
hj jrtu allra góðra manna sorg, en
svo bættist tíjótlega úr bölinu me8
siðari fréttum af heilsu forsetans;
1 eknarnir, sem stunduSu hann, g4fu
minnum beztu vonir um, að hann
mundi komast til heilsu aftur, og
tJdu hann jafnvel úr hættu. þeg-
ar honum sló niður aftur og þær
fréttir h'rust, að honum væri .ekki
lífs von, þá komu þær því eins og
nýtb reiðarslag.
það er ekki að undra þó Banda-
ríkjamenn taki sér dauðsfall þetta
nærri, því að aðrar þjóðir gera það.
það roátti sjá það á andlitum mauua
hór í Winnipeg síðastliðinn laugar-
dagsmorgun, hvort þeir voru búnir
að frótta um dauðsfallið eða ekki.
þegar einhver enskumælandi þjóð-
anna reynir annað eins mótlæti eins
og það, sem nú gengur yfir Banda-
ríkjaþjóðina, þá leynir það sér ekki,
hvernig hinum rennur blóðið tiJ
skyldunnar.
öllum ber saman um það, að
William McKinley hafi verið ágætis
maður bæði sem meðborgari þjóðar
sinnar og embættismaður hennar og
forseti. Til þess að ná því áliti,
ekki að eins í augum Bandaríkja-
manna heldur alh hins mentaða
heims, þurfti hann ekki að deyja.
því var hann búinn að ná. Enginn
maður, sem jafnhHt hefir verið sett-
ur hjá nokkurri þjóð, og jafn mikil
ábyrgð hefir hvllt á, hefir verið
lausari við að baka sér óvild manna
en hann; og jafnvel þó stefna hans í
stjórnmálum væri yfirgripsmeiri og
einbeittari en fyrirrennara hans, þá
ekki einasta ávann hann sér virð-
ingu og traust annarra þjóða, held-
ur hafa Bandaríkin, sem stórveldi,
nið meira áliti í augum heimsins
undir stjórn McKinley en þau hafa
nokkuru sinni áður náð.
I verzlunarmálunum fylgdi
McKinley fram verndartollastefnu
repúblíkana eins og nærri má geta,
en á síðustu árum var hann farinn
að sýna, að skilningur hans á þeim
málum var mjög frjálslegur, og í
síðustu ræðunni, sem hann hélt,
lýsti hann afdráttarlaust yfir þv',
að hann væri hlyntur verzlunar-
samningum við aðrar þjóðir. Hefði
honum enzt aldur til þess aS vera
forseti Bandaríkjanna þetta kjör-
tímabil á enda, þá er ekki ólíklegt
að þoss hefðu sézt merki meira en í
oiði kveðnu.
McKinley forseti var búinn að
fá þá viðurkenningu áður en hann
dó, bæði hjá sinni eigin þjóð og víð-
ar, að hann stæði jafnhliða allra
mestu og ágætustu forsetum Banda-
ríkjanna og að ýmsu leyti framar.
Og hans verður minst f sögunni sem
eins af hinum stærstu ljósum nítj-
ándu og tuttugustu aldanna.
Nýi forsetinn.
Við lát McKinley’s verður Theo-
dore Roosevelt forseti Bandaríkj-
anna. þegar forsetinn deyr, þi er
varaforsetinn sjálfkjörinn eftirmað-
ur hans og afleggur embættiseið
sinn strax eftir að hann er ddinn.
þaö er þvf í rauninni þannig um bú-
ið, að þó forsetinn deyi þ& verður
forsetasætið aldrei autt. Banda-
ríkjamenn geta því sagt, þegar þeir
heyra Ht forseta síns; Forsetinn er
dáinn! Lengi lifi forsetinn! Eða eins
og James A. Garfield, þá ungur mað-
ur og síðar forseti Bandaríkjanna,
sagði í ræðu í New York um firiS,
sem hann hólt til þess aS stöðva
ofsann í fólkinu og hugga það þegar
sú frétt barst þangað, að húið væri
að inyrða Abraham Lincoln: „Guð
stjórnar, og stjórnin í Washington
lifir.“
Sumum finst Bandaríkjamenn
ekki vera nógu vandlátir í vali vara-
forsetanna, því að æfinlega má hú-
ast við, að forseta störfin geti kom-
ist í þeirra hendur, jafnvel þó slíkt
hafi tiltölulega sjaldan komið fyrir.
En í þetta skifti lítur út fyrir, að
þjóðin hafi verið gæfusöm mitt í ó-
láninu, því að þó Roosevelt só ekki
nema f jörut'u og þriggja ára að aldri
og því mjög ungur þegar miðað er
við aldur Bandaríkjaforsetanna, þfi
hefir hann lengi starfað á einn og
annan hátt að opinberum málum
og reynst nýtur maður. það eru
nú liðin yfir tuttugu ár sfðan hann
varð fyrst þingmaður fi ríkisþinginu
í New York, þar var hann þing-
maður þrjú kjörtímabil, og þó hann
væri þfi kornungur maður, þá varð
hann leiðtogi flokks sfns fi þingi.
þegar hann var tuttugu og átta ára
sót.ti hann um borgarstjóraembættið
í New York fyrir hönd flokks sfns.
Árið 1897 og 1898 var hann að-
stoðar sjóliðs-r&Sherra, og er sagt,
að hann hafi skrifað skipunina til
Dewey um að taka Manila-höfnina,
og sem gerði útaf við flota Spán-
verja þar. Allir kannast við »f-
skifti hans af Cuba-stríðinu, og
hvern lofstfr flokkur hans (the
Rough Riders) ávann 3Ór þar, AS
því búnu var hann kosinn ríkis-
stjóri í New York rfkinu og þeirri
stöðu hélt hann þangað til hann var
kosinu varaforseti Bandarfkjanna.
Af þessu, sem hér að ofan er
sagt, sést, að BandaríkjaþjóSin hefir
við síðustu forseta kosningar verið
svo heppin að kjósa varaforseta, sem
í alla staði ætti aö vera forsetastörf-
unum vaxinn, og fyrir það sam-
gleðjast nágrannaþjóðirnar þeim
jafnframt og þær samhryggjast þeim
fyrir aS missa McKinley.
Roosevelt er lærður maður og
gáfaður og liggur allmikið eftir
hann af ritverkum mest sögulegs
efnis, og þykir talsvert til þess
koma.
það er vandasamt verk að taka
sæti McKinley og sitja vel í þvf, en
miklar líkur mæla með að Roose-
velt muni vera því vaxinn. Hann
hefir lofað því nú strax, aS fram-
fylgja eftir mætti stefnu fyrirrenn-
ara síns, og hann hefir beðið alla
rúðherra McKinley’s að halda áfram
sem sitt ráðaneyti til þess því betur
að geta efnt það loforð sitt.
Boinir skattar.
þegar afturhaldsflokkurinn í
Manitoba var að sýna fylkisbúum
fram á það hérna um árið, hvaða
hagur það yrði að láta ekki Green-
way-stjórnina sitja lengur að völd-
um, þá var aðaláherzlan lögð á þetta:
„Greenway leggur skatta á bændur
ef hann verður lengur við völdin;“
„Hugh John Macdonald gerir beiua
skatta ómögulega." „Vilji bændur
komast hjfi því að láta leggja á sig
beina skatta, þá er bezt fyrir þá að
greiða atkvæði s'n með þingmanns-
efnum afturhaldsflokksins.“ Auð-
vitað var það hagur fyrir fáeina út-
valda menn, og það meir en lítill
hagur, að afturhaldsmenn komust
til valda; en bændunum og fylkis-
búum yfirleitt er það skaði og ú eft-
ir að verða það betur.
Vér g&tum þess nýlega í Lög-
bergi, að Winnipeg-menn þættust
vera hart leiknir af Roblin-stjórn-
inni með beinum sköttum, sem hún
leggur á þá. t*eir eru auðvitað ver
leiknir tiltölulega en nokkur annar
bær eða bygðarlag í fylkinu, sem
auðvitað stafar af því, að þingmenn
þeirra eru ónýtar rýjur, sem láta sig
það engu skifta hvernig kjósendur
þeirra eru leiknir.
En það eru fleiri illa leiknir
heldur en Winnipeg-menn. Vér
skulum t. d. benda á bygðarlögin,
þar sem íslendingar eru fjölmenn-
astir, og sem tiltölulega eru verst
leikin næst Winnipeg bæ, af hverju
sem þaS kemur?
Argyle-búar borguðu $924.58 í
fylkissjóð teinasta árið, sem Green-
way-stjórnin var við völdin. E>egar
Hugh JohD Macdonald tók við, færði
hann þettastrax upp f $1,157.51; og
Roblin, þegar hann tók við, upp í
$1,951.31. í staS þess að lækka
skattana á Argyle-mönnum, hafa
þeir þannig meira en tvöfaldast
strax á tveimur fyrstu árunum.
Sama er að segja um Gimli-
sveit. Síðasta árið, sem Greenway-
stjórnin var við völdin, borgaði sú
sveit $182.24 í fylkissjóð; nú borgar
hún $372.36—meira en helmingi
meira.
Og Posen-bygðin, sem borgaði
$120.90 í fylkissjóð síðastaárið, sem
Greenway-stjórnin var viö völdin,
borgar nú $251.37—meira en helm-
ingi meira.
Svo það hefir ekki verið sér-
lega mikill hagur að því fyrir fylk-
isbúa að afturhaldsmenn komust til
valda. En þaS hefir orðið til þess,
að menn eru nú farnir aS trúa því
loksins, að afturhaldsmönnum er
ekki trúandi fyrir stjórn fylkisins,
og að öll þeirra loforð eru minna en
einskisvirði.
Stórkostlegt raiifflæti.
Eins og Hugh John Macdonald
lofaði um sfðustu kosningar, voru
kosningalög fylkisins útbúin þannig
að Galicíumenn geta ekki fengið
fullkomin borgaraleg réttindi í fylk-
inu fyr en þeir hafa lært að lesa
ensku. þetta þótti rangRtt eins og
það líka er. Og það kom ekki til
af góðmensku stjórnarinnar, að hið
sama var ekki látið ganga yfir alla
aðra útlenda þjóðflokka í fylkinu.
Veslings Galicíu-mönnunum fe'd-
ur þetta illa og hafa ásett sér að
uppfylla sem fyrst þessi ákveðnu
skilyrði til þess að fá atkvæðisrétt i
fylkismálum. þeim hefir farnast
mæta vel síðan þeir komu hingað til
fylkisins og eiga að því leyti álit-
lega framtlð fyrir höndum, og þeir
hafa möglunarlaust og fljótt greitt
þá skatta, sem á þá liafa verið lagð-
ir. Og að því, er ennþá verður séð,
hefir það verið happ fyrir fylkiS að
f& þá, því þeir hafa sezt að á lönd-
um, sem aðrir höfðu sneitt hjá og
óvfst er að sezt hefði verið að á svo
árum skiftir.
En það lítur út fyrir, að Roblin-
stjórnin ætli ekki að eins að hamla
Galioíu-mönnum fr& að fá atkvæðis-
rétt þangað til þeir geta lesið enska
tungu, heldur einnig því, að þeir
geti átt kost á aS læra mfilið, Sér-
staklega hefir stjórnin sýnt þetta á
þeim, áem búa í suðaustur fylkinu.
þeir hafa reynt & allan hútt að fá
hjá sér skóla, en hingað til hefir
stjórninni tekist að gera þeim það
ómögulegt.
Hefir uokkur heyrt meira rang-
læti en þetta? Er það ekki dæma-
laust, að auuað eins og þetta skuli
viðgang&st í frj&lsu landi? það
kveður svo ramt að, að maður getur
ekki annað en skamrnast sín fyrir
stjórnina.
Maður fqr nú að skilja hvers-
vegna sumir stuðningsmenn Roblin-
stjórnarinnar hafa tekið múlstað
gamla Krugers.
Stj órnartí ðimlin
frá síðasta fylkisþingi hafa Lögbergi
verið send, þau koma nokkuð seint
í fir, og ef vér ekki vissum, að það
eru fleiri blöð hér, og það meira að
segja blöð, sem eru í enn þá meira
uppáhaldi hjá Roblin-stjórninni en
Lögberg, sem ekki hafa til mjög
skamms tíma fengið þau, þá hefðum
vér verið farnir að halda að Roblin-
stjórninni væri eitthvað í nöp við
Lögherg og ætlaði að setja þaS hjá.
Á undanfarandi árum hefir
Heimskringla gefið greinilegan út-
drátt yfir alt það fé, sem ísleudingar
hafa fengið frá stjórninni á einn
og annan hátt. það, að sú ársskýrsla
Heimskringlu hetír enn ekki komið
út, sýnir, að hún hefir ekki fengið
stjórnartíðindin fyr en um leið og
Lögberg fékk þau.
þegar Greenway-stjórnin sat að
808
m&ðurinn hótaði Öllu illu, og sagði um leið og hann
fór, að hann skyldi drepa son sinn ef hann yrði svo
fífldjarfur að koma nokkurn tlma heim aftur. Hvern-
ig l'zt yður & petta?“
„Vitaskuld er deila oft fyrsta sporið til morðs,
en fjarri fer þv(, að morð sé sj&lfssgðar afleiðingar
af deilu. Eftir því, sem pér segið, var f>að faðirinn
sem heityrði brúk&ði. Hefði sonurinn verið drepinn,
p& hefði saga yðar haft meira sönnunargildi.“
„t>að er ekki hlaupið að þvl að lfita yður skifta
skoðunum. Eg ætla nú að lofa yður að heyra gild-
ustu sannanirnar, sem eg hef. Munið pér eftir pjón-
inum, sem klæddi sig 1 fót húsbónda sins til pess að
koma mér til að fylgja sér eftir?“
„Nei! langt frfi! Mr. Barnes. £>»ð er bezt að
lfita hvern raacm njóta s&nnmælis, hvað illur sem
hann annars er. Ljónninn var Ifitinn lara 1 fötin
einungis til að leika fi yður. í>að var búist við pví,
aö pér pektu'' pjóninn og fylgduð honum ekki eftir
heldur drægið pfi filyktun af búningi hans, að hús-
bóndinn vildi hafa yður í buitu frfi sór. Þetta tókst;
pér s&tuð kyrr og pjónninn gat í næði gert pað, sem
honum var falið & hendur að gera.“
„I>að hefir að hinu leytinu enga pýðing nú. Eg
er húinn að komast eftir pvl síðan, að sfi maður er
alræmdur bragðarefur.“
„Eg veit um pað.“
„t>að lltur út fyrir, áð pér vitið um alla hluti,“
fcagði leynilögregluþjóanii.n, stuttur í spuna, „en
407
drap Mora gamla, og eg veit hver drap Samúel
sleipa. Sami maðurinn drap pfi b&ða, en maðurinn
var ekki Mora.“
„S&uð pér pegar Samúel sleipi var drepinn?
„Nei! ‘
„I>fi getið pér ekki verið viss I yðar sök. t>&
hljótið pér að vera 1 vafa.“
„Engum minsta vafa!“
„Jæja. Gott og vel, hver er p& hinn seki?“
„t>að er annað m&l. I>að vildi eg slður segja
yður.“
„Er pað tilgangur yðar að halda pvl leyndu ef
pér vitið pað? Að slfi verndarhendi yfir glæpa-
manninn?“
„Detta er ekki algerlega & minni vitund, pað er
að aegja, eg var ekki sjónarvottur, og ekki heldur
hefir maðurinn meðgengið pað við mig. Eg hef
dregið pessa filyktun af ýmsum atvikum, og undir
peim kringumstæðum fillt eg mig ekki skyldugan
að fikæra mann fyrir morð.“
Barnes pagði, Jím prédikarl, sem hingað til
hafði tekið nfikvæmlega eftir öllu, tók nú til mfils.
„Eg hefði mjög mikla finægju af að heyra hvern-
ig pér komust að pessari niðnrstöðu,“ sagði hann,
„jafnvel pó mér komi ekki til hugar að biðja yður
að segja nafu mannsins yður nauðugt.“
Mitchel horfði einbeitt framan I hann fiður en
h&nn svaraði, en Jim prédikara brfi hvergi.
„Gott og vel,“ sagði Mitchel. „Eg skal verða
402
„Þér hafið ekki sagt mér frfi pessu,“ sagði Barn-
es. „Eg veit ekkert um hvaöa giftingu pið eruð að
tala.“
Mitohel bauð peim b&ðum að setja sig niður,
lét bera inn vln og vindla og sagði siðan alla söguna
um fundna barnið, um Lilian og Mora,og loksins um
ferð sína til Boston.
„Degar eg kcm inn I hótelið,“ sagði hann svo,
„pfi sá eg yður, Mr. Barnes, par sem pór s&tuð við
gluggann og létuð fréttablað skyggja fi andlit yðar.
Eg hraðaði mér fram hjfi yður, pvl eg vildi siður að
pér pektuð mig. Degar eg var búinn að vinna Mora
til pess að ganga inn fi að giftast Lili&n, pfi fór eg
með hana og barnið inn I herbergið til hans. D&ð
urðu miklir fagnaðarfundir með peim, og pið getið
reitt ykkur fi, að framtlð peirra verður eftir pví.
Litlu slðar kom presturinn og gaf pau saman. Þ&
fór eg afsiðis með Mora og sagði honum frfi hætt-
unni, sem hans biði niðri; að pér mynduð t&ka hann
fastan fyrir að hafa drepið föður sinn fiður en hann
kæmist I burtu úr l.ænum. Við pær fréttir gugnaði
hann algerlega. Þegar hann var parna nýbúinn að
bæta fyrir einu syndina, sem hann h&fði diýgt, pfi
varð hann yfirkominn af sorg yfir psssu nýja mót-
læti, sem beið hans. Það var pví eg, sem lagði fi
r&ðin. Eg lét hann hafa fat&skifti við mig og svo
skiftum við um ferðatöskur. Að pvl búnu flýtti eg
mér ofan og gætti pess að gera nógan skarkal*, svo
I ér tækið eftir mér, Mr. Barnes, cn gætti pcss jafij.