Lögberg - 09.01.1902, Blaðsíða 4

4
t-OGMERU, FIMTUDAUINN 9. JANÚAR 1902
LOG B ERG.
er sreflð fit hvern flmtndie' THE LÖGBERG
RINTING & PUBUSHING CO-. (l >ggiH), að Cor
Wi'llrtm Ave«. og Nena &'tr. Winolpeg, Man. — Kost-
ar $2.00 utn árið [ v iehiiifli 6 kr ). Borgkt fyrir
fr.iin, EinstOk nr. 5c.
Pnblished every Thursday hy THE LÖGjBERG
PRINTING Hl PUBLLSHING CO., lncorporatéd], at
Cor William Ave &Nena St„ Winnipeg, Man.—
Subscription price 00 per year, payable in ad-
vance. Single copie9 6c.
Ritstjóri M. PAULSON.
Business manager: J. A. BLÖNDAL.
tUOLVSINGAR: Sm::-auglýsingar í elUskifti28c
fyrlr 30 oró eda 1 |>ml. dálkslengdar, 75 cts um
mánntiinn. A stærri auglýsingnm um lengri
tíma, afsláttur eflir sammngi.
BUSTAD V-SKIFTI kaupenda verður að tilkynna
skriflega ög geta nm fyrverandi b ústat) jafnfram
Utanáskripttil afgreiðsiustofnblaðsins er«
The Logberg Printing & Publishing Co.
P. O.Box 1292
Tel 221. Wlnnipsg.Man.
Utaniskripsttl! rltstjdrans er:
£<Utor Lðglterg,
P 'O.Box 1292,
Winnipeg, Man.
--- Satnivæmt landslBgnm er uppsögn kaupanda á
blad! ðgild, nema hann sé sknldlans, þegar hann seg
1 npp.—Ef kaupandl,sem er í sknld við bladlð flytu
vl tferinm, án þess að tilkynna heimilaskiptin, þá er
ad fyrir dómstólnnnm álitin sýnlleg sönnnmfyrir
prettvisnm tilgangi.
— FIMTUDAGINN, 9 JAN. 1902 —
Vinsölubannið.
Blaöiö Telegram flytur srolát-
andi fréttir af samtali fregnrita síne
og Roblics um vínsölubannið.
Fregcritinn spurði Mr. Roblin,
hvort hann ekki hefði séð bænarskri
um skaðabætur frá þeim mönnum,
sem álitu sig verða fyrir efnalegu
tjóni sökurn vícsölubannsin*. Vildi
hinn fá að vita, hvað Roblin hefði um
basnarskrá pessa að segjn, ef harn
hefði eéð hana. Roblin kvaðst hafa
heyrt getið um bæoarskrána, en par
sem stjórnin hefði a’drei verið form-
lega beðin um sk«ðnb»tur áliti hfin
sér pað mál óviðkomandi að gvo
stöldu, enda hefði slfkt aldrei legið
fyrir til umræðu.— Fregnritinn óskaði
að fá að vita, hvort meinÍDgin væri að
ónyta eða breyta og draga fir vínsölu-
banninu á einhvern hátt, og tók Rob-
lin pví fjarri að svo væri, stjórnin
væri bfiin að hafa of mikið fyrir pvP
til f>ess nú að fara að gera nokkurar
breytingar, áður en reynsla væri feng-
in fyrir hvernig pað mundi gcfast í
fiamkværndinni. Ekki kvað hann
heidur p&ð, sð óvenjulega snemma
væri kvatt til pingretu, stacda i neinu
sambandi við vínsölubannið.
Spursmálið um pað, hvenær lög-
in skyldu öðlast gildi og koma til
framkvææda kvað hann auka sér
raestar áhyggjur. I>að væri tvent
sem hann óskaði að geta verið viss
um. Fyrst: hvort 1 Manitoba sé svo
öflugur, eindreginn, yfirgnæfandi og
ósveigjaalegur meirihluti fylgjandi
vfnsölubanninu, að h&nn só fær um
að standast allan mótpróa og árásir
gegn pví að lögin nái fram að ganga,
Detta sé öldungis nauðsynlegt,
því annars verði lögin áhrifalsus
og betra að pau aldrei hefðu
verið til. í öðru lagi vildi hann bfða
við og sjá hverju fram færi í Ontario-
fylki, f> f auðsætt væri, að pað væri
pyðingarmikið að vínsölubannið væri
orðið að lögum par áður en pað gengi
í gilli hér 1 fyikinu. Sameining
beggja fylkjanna um lög pessi gæfi
þeira ómetunlegt framkvæmdarafl.
Hann kv&ðst ekki vilja gera bindind-
ismálinu né fylkinu pann ógreiða að
hrinda áfram lagaboði, er kynni að
reynast óheillavænlegt. Hann hefði
pví ákveðið að bíða við og sjá hverju
fram færi. Sfi bið ætti ekki að veiða
löng pví Ontario-pingið yrði kallað
saman þann 7. {>. m. og þá ættu lög-
in strax að verða tekin til umræðu.
Næðu lögin ekkí fram að ganga f
Ontario-þinginu, yrði Manitoba-fylk-
ið að fara sinna eigin ferða, eftir að
vilja fólksins hefir verið leitað.
Loksius opuaði pá stjórnin
munninn 1 vínsölubannimálinu, og
takist Roblin ekki að komast klak-
laust fit fir bobba þeim, sem pað hefir
komið honum í, þá verður þvi þó
sannarlega ekki um kent, að hann
hafi ekki haft tóm til að hugsa
sig um. •
Við engu góðu có myndarlegu
bjuggust mena frá Roblin-stjórniani
í máli þessu, en enginn bjóst við því,
að meðferð hennar á málinu yrði jafn
ómyndarleg eins og hfin er. Með
þyí að ákveða ekki, hvort vínsölu-
banns-lögunum skuli nokkurn tíma
verða beitt eða ekki án þess að leita
enn á ný vilja fólksins, fyr en sézt
hvað Oatario-þingið gerir, er getið s
skyn, að Manitoba-fylki só meira en
lítil drusla. Dingið í Manitoba hefir'
með ærnum kostnaði innleitt vlnsölu-
bannslög; og að því bfinu á svo að
hengja þau upp 1 rótina og beita
þeim ekki fyr en sézt hvort eitthver;
annað fylki ekki semur samskonar
lög. Verði það, þá á tafarlaust að
beita lögunum; en verði það ekki, þá
á að leggja það undir atkvæði fólkins,
hvort þeim skulí beitt eða ekki. Hef-
ir nokkur heyrt vitlausara? Roblin
segir það sé vafasimt hvort vilji
fólksins með málinu sé nægilega ein-
dreginn. Er nokkuð meiri söanun
fengin fyrir vilja fólksins í Manitofca
þó vínföiubannslög komist & 1 Ontario-
fylkinu?
Hvers vegna f ósköpun.im skyldi
ekki lögum Manitoba fylkis vera
beitt án t llits til annarra fylkja?
Eða ef Roblirs-stjórnin vill binda sig
við það, sem Oatario-itjórnin gerir,
þvf tók Etjórnin það ekki fyrri í höf-
uðið og dróg að semja lögin þang-
að til Ontario eði eitthvert annað
fylki hafði geDgið á vaðið?
S mnleikurinn er sá, að R >blin
ætlar sér aldrei að láta vínsölubdncs-
lögin ganga í gildi geti hann við það
ráðið. Og svo reynir hann við næstu
kosningar að láta hverja um sig, vín-
sölumennina og bindindismennina
standa í þeirri moining, að hann sé
þeim hlyntur.
Járnbraut til Qu’Appelle-
nýlendunnar.
Dað er osa gleðiefni að geta frætt
lar.da vora í Q i’Appelle nýlendunni
á þvf, að járnbraut sfi, sem þeir hafa
svo lengi þráð og svo tilfinnanlega
þarfnast, á nfi að leggjast næsta sum-
ar. Brautin á, eftir því sem þeir
segja, sem kunnugastir eru, að leggj-
ast norður frá Moosomin og með tím-
anum alla leið til Prinoe Albert, og
liggja eftir Isiendinga-bygðinni
bændunum sem allra þægileg&st.
íslendingar í Qu’Appelle-ný-
lendunni, sem margir ern bfinir að
bfia þar um all-Hngan tíraa, hafa átt
frá tuttugu til þrjátíu mflur til mark-
aðar að fara og má geta nærri hvað
erfitt ilfkt er fyrir fátæka frumbýl
inga, sem mescmegnis gefa sig við
hveitirækt. Og það eru litlar líkur
til, að þeir hefðu cokkurn tíma ráðist
í að reisa bfi á stöðum þessum ef þeim
ekki hefði verið gefið að skilja, að
þangað legðist járnbraut fyrir löngu
síðan.
Maðurinn,sem mest og bezt hefir
fyrir því baríst nfi á sfðustu árum, að
járnl raut þe3si legðÍ8t, er dr. J. M.
Douglas þingmaðurinn fyrir East
Assiniboia, og það er honum aðallega
að þakks, að járnbrautin nfi er að
eins ókorain. C&n. Pac. járnbrautar-
félagið, sem nú ætlar að byggja braut-
ina, fór sér hægt eins og von var, þvf
þ&ð á járnbiautirnar baggja megin;
en dr. Donglas var í samninga-undir-
bfiningi við Bandaríkjafélag, og þeg-
ar Can. Pac. járnbrautarfélagið sá það
þá loksins ákvað það að bregða við
og byggja brautins. Menn reka sig
smátt og smátt á það, að það er ekki
alveg sama hvaða m&ður flest atkvæð-
in fær við kosningar, eða hver þíng-
maður þeirra er.
Ef ekki væri fjarlægUnni til
markaðar um að kenna, þá væri land-
ið f íslendinga-bygðinni og umhverfis
hana alt upptekið, því að það ber öll-
um saman um, að landið sé gott og
héraðið fagurt. Að landið sé gott,
um það hljóta allir að sannfærast, sem
til þess vita, hvað vel mönnum hefir
bfinast þar svona útilokuðum frá mark-
aði eins og þeir hafa verið.
£n nfi þegar opinberast, að járn-
braut verður lögð þar næsta aumar,
þá má reiða sig á, að menn streyma
þangað strax í vetur, ekki að tala um
með vorinu, og að áður en næsta sura-
ar er liðið verður hver uýtilegur blett
ur upptekinn.
Nfi er tækifæri, eftir þvf sem vér
hðfum getað spurt, að fá góðar bfi-
jarðir í eða rétt hjá íslendinga-bygð-
inni, og vildum vér ráða njöf'nura til
að bregða við sem allra fyrst sé þeim
ant um að eignast gott land á góðum
stað. Dað ætti ekki að vera frágangs-
sök fyrir íslendinga að velja sér lönd
þar vestra að vetrarlagi, því að P-
lenzku bændurnir þar eru laudicu
svo nauða kunnugir og myndu með
ánægju leiðbeiua mönaum og gefa
þeim marg&r mikilsverðar bendingar.
Degar fréttin barst um það hérna
um árið, að járnbraut ætti að leggjsst
inn í Swan River-dalinn, þá voru ís
lendingar ekkf bfinir að átta sig á þvf,
hvort þeir ættu að trfia þvf eða ekki
fyr en öll béztn löndin þar voru tekin.
Dað er vonandi, að ekki fari e:ns f
þetta skift’.
Athugasemdir Heims-
kringlu.
Fyrir nokkuru síðan gerði Lög-
berg athugasemdir við ymsar óaannar
staðhæfingar, sem Heimskringla tíutti
út af flokksþingi frjálslyada flokksins,
sem haldið rar 11. Des. stðastliðinn.
Nfi í síðustu Heimskringlu koma at-
hugasemdir við athugasemdir Lög-
bergs. Dessar athugasemdir Heime-
kringlu eru ekkert annað en fitút-
snóningar og staðlaus ósannindi eins
og reyndar mátti við bfiast, þvf að
um athugasemdir Lögbergs var ekk-
ert að segja annað en samsinna þeim.
Dar var hvergi vikið frá réttu máli.
Framvegis dettur oss eigi í hug
að eltast við það þó Heimskring’a
segi, að ósatt sé sagt frá málum f
Lögbergi. Slfkt mætti æra óstöðug-
aD, því það lítur fit fyrir, að það só
lsgt niður fyrir blöðum Roblins að
segja ósatt frá öllu og lýsa alt ósann-
indi, sem önnur blöð segjs. Og þó
Lögberg framvegis leiði þ&ð að meira
eöa minna leyti hjá sór þsgar Heims-
kringla segir það fari með ósannindi,
þá mega menn ekki misskilja það.
Lögberg leggur Iherzlu á það og
mun gera að fara ekki vfsvitandi
rangt með nokkurt mál, hvort sem
um Roblin-stjórnina, Heimskringlu
eða nokkura aðra skepnu er að
ræða.
En fyrst farið er að tala um
Heimskringlu og aðferð hennar, þá
er bezt að gefa ofurlitið sýaishorn af
því, hveraig hfia svarar Lögbergi
síðast.
Lögberg sagði frá því, að Roblin
hefði farið með þau tilhæfulaus ó-
sannindi á fundi í Holland, að efri-
doild Dominion-þingsins hefði mjög
viturlega gert það að skilyrði þegar
Mr. Greenway hefði beðið um skóla-
féð, #ð því yrði varið til mentamála,
Mr. Grcenway hefði ekki ætlað eð
verja fénu til þesi og því ekki feagið
það. Og Lögberg sýndi, hvernig aft-
uihaldsflokkurÍDn sagði alt annað en
R >blia um afgerðir efrideildar.
Dessu svarar Heimskringla með því
að segja, að Roblin biðji ekki um
nerna vissan bluta fjárins. Kemur
annað eins Dokkuð máiinu við? Lög-
berg sagöi ekkert um það, að hann
bæði um alt íóð. Mr. Greenway bað
ekki heldur uua það alt. Dað er engu
líkara en svar þetta hefði komið frá
Arnóxi á Narfastöðum.
Lögberg segir, að Roblin stjðrn-
in viti það, að fijáislyndi tiokkuriun
hafi aldtei verið sterkari og ákveðnari
hér í fylkinu en nfi.
Dessu svarar Heimskringla með
þvl að segja, að „einn af ræðumönn-
um“ á frjálslynda flokkaþinginu hafi
sagt, að „Roblin-stjórnin mundi verða
vel lifandi eftir 10 ár.“
Darna leggur Heimskringla ein-
hverjum manui orð í munn, sem aldr-
ei voru töluð, því þetta eru tilhæfu-
laus ósannindi. l>að hefir víst enoum
manni á því þingi komið til hugar, að
Roblin-stjórnin lifði f tíu ár, þvf síð-
ur, að nokkurt orð væri talað þar í
þá átt.
Lögberg segir, að Roblin-stjórn-
ia hafi svift vissa bæi og bygðarlög
hluanindum þeim að geta lagt skatta
á jáinbrautarfélögin. Og Heimskr.
er svo ósvífin að lýaa þetta ósann-
indi. Dó aðal-m&lgagn Roblins sé
ekki alt 1 sóm&num, þá hefir það aldr-
ei verið svo óforskammað að neita
þvf; en það hefir haldið hinu fram, að
skattar þessir væri svo litlir, að bæina
og bygðirnar munaði ekkert um þá.
Heimskringla segir, að þ&ð
mundi ekki slá miklum „ljóma yfir
flokkinn“ ef orsakirnar til burtrekst-
urs embættismanna fylkisins sfðan
afturhaldsflokkuriun komst til valda
væri opinberað&r.
Dað er bfiið að marg skora á
Roblin-stjórnina að opinbera orsak-
iraar til burtrekstura manna þessara,
en árangurslaust. í einu einasta til-
felli hefir verið reynt að sýna í blað-
inu Telegram, að bókfærsla hjá ein-
um manni hafi verið óformleg, en að
öðru leyti ekkert að—engin óráð-
vendni. Láti nfi Heimskringla sjá
og geri betur en Roblin hfisbóndi
hennar eða Telegram aðalmálgagn
hms með þvf að lofa lesendum sfnum
að heyra um nokkurar burtreksturs-
ástæður. Ætli það vefjist ekki fyrir
henni, kindinni? Sannleikurinn er,
að menn hafa verið reknir fir embætt-
um til þess eíngöngu að koma vinum
stjórnarinnar að, og f sumum tilfell-
um verið settir tveir og þrír í stað
hvers eins, sem rekinn hefir verið.
80
„Eg skil þig," svaraði unga hetjan. Hann
hélt Marju þannig, að hann gat horft í andlit henn-
ar. það var einmitt þetta, sem mig langaði mest
til að tala um. Eg veit vel, að eg er ekki óhultur
þar, sem eg er. Eg á við mannorð mitt og líf mitt,
því enginn skal fá mig til þess viljugan að gera
mig sekan í syndum þeim, sem stöðugt eru drýgðar
umhverfis mig. Eg hef of mikinn óbeit á þeim.
En eg hef heitstrengt það að vera ekki þarna leng-
ur en eg má til. Oft hefði eg getað flúið frá ill-
menninu, en eg vildi heldur deyja með honum en
fiýja einsamall. Einhvern tíma—einhvern tíma
þegar eg get tekið þig með mér—þá flý eg frá þeim.
Skilur þú mig nú, Marja?“
„Já, Páll.“
„Og mundir þú vilja flýja með?“
„Með mestu ánægju—og það strax!“
„Og þegar við værum flfiin, þá vildir þú til-
heyra mér alla æfi?“
„Eg vildi gera alt—hvað sem væri—fyrir þig.
P4ll, ef eg bara gæti losast frá þessuin skuggalega
herra okkar.“
„þú elskar mig þá? þú elskar mig af öllu
hjarta?“
„Eg hef æfinlega elskað þig; þú ert það eina
hér á jörðinni, sem eg hef til að elska," svaraði hún
einlæglega.
övo s&tu þau stundarkorn þegjaudi í faðmlög-
89
„Og þetta er þá alt, sem þú heyrðir?"
„Já,“ sagði Hagar og bretti út varirnar svo
skein í hvítar tennurnar, „nema hvað ungfrúin
sagði hcrra Páli frá því, hvernig bú létir“ halda
vörð um hana, og að þú hefir aukið vörðinn um
kastalann. Herra Páll sagði henni, að þú mundir
reiðanlega ætla að giftast henni, og þá sagði hún
,guð blessi mig‘—nei, hún sagði, ,guð varðveiti mig!‘
það sagði hún. Og svo, skal eg segja þór, kom
herra Páll og opnaði dyrnar og rakst á mig, og tók
í handlegginn á mér, en hann rak sig á það. að það
var ekki við lamb að leika sér. Eg komst í burtu
mína leið.“
Og svo skellihló gamla konan að því, hvernig
hún hefði getað slitið sig af Páli.
Marl Larún gekk aftur um gólf í herberginu,
og þegar hann stanzaði, lék djöfullegt bros á vör-
um hans.
„Hagar,‘‘ sagði hann, „þú hefir gert vel, og þér
skal verða launað það. þú hefir verið mér þarfari
en þú hefir nokkura hugmynd um. Að mér heil-
um og lifandi skulu nöðrur þessar komast að því
fullkeyptu! Buffó Burnington skal fljótlega úttaka
sín laun—miklu fyrri en hann grunar. Hann skal
fá eitthvað annað að gera, en—en sleppum því;
hann er ágætur í beitu!“
,.J4, það er hann,“ tók gamla konan fram í, og
84
sfðastliðna ári held eg mér hefði verið ómögulegt
að strjúka þó eg hefði aldrei um annað hugsað.
Én heldur þú—ó, heldur þú, að tilgangur hans sé
að—að—“
„Eg er hrœddur um, að hann ætli sér þig með
lífi og sál.“
„Ætli mór að verða Jconan hans, £ttu við?“
hvíslaði Marja rneð skjálfandi rödd.
„Ji. Eg býst við hann mundi kalla það konu;
og skeð gæti hann fengi reglulegan prest til þess
að gifta ykkur," bætti Páll við hnugginn.
Unga stúlkan hengdi niður höfuðið og nötr-
aði af geðshræring. það var farið að rökkva, því
sólin hafði sezfc fyrir góðri sfcund og skuggar næt-
urinnar færðusfc óðum ytír landið. Marja snóri sér
að glugganum og leit úfc. Pall stóð á fætur og
gekk stundarkorn um gálf; svo stanzaði hann alt í
einu nálægt dyrunum, sem út í ganginn vissu og
Páll hafði komið inn um. þegar haun stanzaði
heyrðist honum einhver vera hinumegin við hurð-
ina. Hann opnaði dyrnar umsviíalaust og sá
svertingja-kvenmann skunda frá þeim í mesta
flýti. Hann hljóp á eftir henni og náði honni.
„Hvað ert þú að gera hér?" spurði hann í því
hann tók um handlegginn á henni. Hún var ein
af þrælum Larúns, fimmtíu til sextíu ára gömul,
og bar andlit hennar vott um slægð og grimd.
„Hvað ert þú að gera hór?“ tók Páll upp aftur j