Lögberg - 12.03.1903, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, 12. MARZ 1903.
• Jögberg
er kc£8 ót hvern fimtadet al THS LÖGBERQ
PRINTING & PUBLISHING Co. (löegilt), aS
Z»I. WIU.IAM AtH. 08 Ne»»S*.. Wi«iiipko.Ma*.
— Kottftr iioo om irlB lá íllftfltH > kr.) Borglat
tyrir tram. Einstok nr. « eanfc
Publlshed erery Tbarrdar by THB LÖGBERG
PRINTING & PUBLISHING Co. (Incorporated).
at Cor. Willim Atb. and Ni» St.. Wihnipeo.
Mae. — Sabecriotlon orice Hon per rear, payable
In adranoe. Slngle aopiee i aanta.
aararjóai (•
ir) t
Mngnoa Pnolaon.
-)
aoaiaaae Hanannn!
John A, Blondnl,
AUGLÝSINQAR;—Smá-enrlJalníar ( eltt aklW
j cent fyrir so or8 a8a « þtimí dálkalengdar, T>
aent um manaðinn. A atmrri aaglýaingnm nni
(angri tirna. afaiáttar eltit ajmningi
BÖSTAÐA-SKIFTi kaaponda wBoi a» tik
kynna akriflaga og geta am fjrraraodi báatai
lalniramL
Utanáakrift tll afaraiSslaatofa bUBaina arl
Tba Logbnrg Prtg da Pub, Oo,
P Ck Baa 1282,
TaUphotM ntfc Wlnnipag,
Utnoáakrift tll rkatidraar ac
Bditor Logberg
P o. Boi 1282, Winnlpoe Ifam.
!>f%.Samkvæmt la- dalðgom a- nppaögn aeapandt
á blaBi dgiid nema nano aé akuid'.aaa. þesar bana
eegir upp.—E.' kaupandi aom et í rknld vi8 blaSia
fiytur vistferlum án f^eFí- siö tiikvnna heimiíissKift
ín, þá er J>að fyrir dómsróluimrn álitin •ýniMí
§onnan fyrir prettvíslegum tilgangi. ^
Ti.---—---------—---------—
FIMTUDAGINN % Marz., 1903.
Fylkisreikningarnir.
þegar Greenway-stjómin var
viS völdin jós „Heimskringla" ill-
yrðum yíir hana fyrir það.hvað mik-
ið fé gengi til íslendinga úr fylkis-
sjóði og kallaði mest af því mútufó
og öðrum óvirðulegum nöfnum. Vér
sýndum fram 6, að þetta vœri rangt
gagnvart stjórninni, en þó rangara
gagnvart tslendingum sjálfum. ís-
lendingar eiga sama tilkall til þess
og aðrir menn að fá vinnu hjá stjórn-
inni og hið sama má um þau frétta-
blöð og prentfélög segja, sem ekki
eru stjórninni óvinveitt, þau eiga
sanngjarna heimtingáþví aö fá sinn
tiltölulega skerf af prentun og ann-
arri stjórnarvinnu, sem til blaðanna
gengur.
þetta viðurkendi Greenway-
stjórnin. En „Heimskringla" not-
aði hvert cent, sem fylkisreikning-
arnir sýndu að til íslendinga gekk,
sem ákæru gegn henni. þetta er
raDgt. Lögberg vildi gjarnan sjá,
að sem íiestir íslendingar gætu feng-
ið vinnu hjá stjórninni og hefir
aldrei sagt stygðaryrði 1 garð Rob-
lin-stjórnarinnar fyrir það, sem hún
hefir í því efni gert.
það, sem „Heimskringla" fór
hörðustum orðum um í þessu sam-
handi, var borgun til Lögbergs
fyrir auglýsingu og blöð, borgun til
Guðna Thorsteinssonar á Gimli og
ferðakostnaður Sigtryggs Jónasson-
ar til þings. þetta þrent sagði
„Heimskringla“ að væri mútufé og
þjófnaður úr fylkissjóði. Og trúað
getum vór þvf, að þetta hafi "verið
gert að þeirri grýlu í augum sumra
mauna, að það hafi haft áhrif á at-
kvæði þeirra við síðustu fylkiskosn-
ingar. þeim mönnum til fróðleiks,
og þá jafnframt öllum lesendum
Lögbergs.setjum vór hér samanburð
á þessum þremur útgjaldaliðum á
stjórnarárum þeirra Greenway og
Roblins. þess skal getið, að „Heims-
kringla“ benti á það sem hróplegt
ranglæti að borga Sigtr. Jónassyni
$460 í fertakostnað til þings „norð-
a£ Elgin ave. og suður á Kennedy
street;“ en nú vill svo skringilega til,
aS B. L. Baldwinson & enn þá
skemmra að fara.
þessi útgjöld Greenway stjórn-
ariunar, sem „Heimskringla" kallaði
„þjófnað" og „mútur" og „dúsur“
voru á þessa leið:
Til „Lögbergs“ (auglýsÍDg .og
..........................
Guðni Thorsteinsson........... 200.00
Sigtr. Jénasson (ferðakostnaður) 4.60
Samtals............ $1,604.60
Um þetta fórust „Heimskringlu"
þannig orð 27. Apríl 1899 (þá fókk
Lögberg $1,400 fyrir auglýsingar og
blöð og t350 fyrir að prenta bækl-
ing):
..Svo er dúsan til Lögbergs—hátt á
annað þúsund dollars. í’að er allstðr
upphæð og ætti að fara all-langt með að
httlda út blttðinu, með þeim auglýsing-
um, sem það befir, þó engir væru kaup-
endur, að minsta kosti getum vér stað-
hæft það, að slík upphæð mundi nægja
til að borga alt vinnukaup, húsaleigu,
ljós, og útgáfu „Heimskringlu'*. Að
blaðið þarf þennan gífurlega styrk á
hverju, ári, er að voru áliti sterkasta
sönnunin fyrir þvi, að Lögberg er í raun
og veru hreppsmatur og á sér engrar
uppreisnarvon að þvf er sjálfstæði
snertir.11
Um þessa $200 til Guðna Thor-
steinssonar kemst sama blaðið þann-
ig að orði:
„Það eru ttðallega lögreglustjóra-
launin til Guðna á Gimli, sem oss finst
vera óþörf útgjaldagrein, þegar tekið er
tillit til þess, að ekki eins cents virði er
unnið fyrir þeim peningum, nema lítil-
fjörleg atkvæðasmölun umkosningar og
misbrúkun á stöðu hans sem friðdómari
til þess að halda lögmætum kjósendum
frá að greiða atkvæði. Auðvitað getur
þetta verið núverandi stjórn dálítill
hagnaður. En það sýnist ekki alveg
réttláttaðborga fyrir þaðúr fylkissjóði,1*
Víða í blaði sínu kallaði rit-
stjóri „Heimskringlu" það sem Lög-
berg fékk „mútur" og „stolið stjórn-
arfó“, sem það fengi fyrir að rógbera
óvini stjórarinnar, þvl að, segir
„Heimskringla" „það mundi ekki
verða lengi alið á stolnu stjórnarfé
ef það sýndi nokkurn snefil af fróm-
lyndi eða sjálfstæðri hugsun."
Maður skyldi nú ímynda sér,
að hér hefði komist breyting á þeg-
ar Greenway-stjórnin féll. Jú, víst
varð breyting, en ekki til að minka
þetta svokallaða ranglæti heldur í
hina áttina. Samskonar ranglœti
Roblin-stjórnarinnar á síðastliðnu
ári lítur svona út:
,,Heimskringla“ (auglýsing og
blðð)................. $2,606.40
B. B. Olson, Gimli............. 595.00
B. L. Baldwinson................ 12.20
Alls................. $3,213.60
þess skal getið, að af þessum
$595 til B. B. Olson er $125 talið
lögregludómaralaun og $470 fyrir
að tala við fólkið um—búskap!!
Enn frernur má geta þess, að B. B.
O. var ekki lögregludómari nema
part af árinu eins og stjórnartíðind-
iu sýna. Tímann sem hann var
embættislaus fékk hann $345.10 fyr-
ir vinnu við vínsölubanns-niður-
skurðinn. S4 höfðingi hefir alls
fengið $1,003.10 úr fylkissjóði á
árinu.
Nú sjá menn af samanburði
þessum, að „Heimskringla“ fær
$2,606,40 fyrir bókstaflega það
sama sem Lögberg fékk $1,400 fyr-
ir, og því fer fjarri, að oss korai til
hugar að kalla þetta þjófnað eða
mútur eða neinum öðrum ónöfnum.
þetta sýnir eitt, sem oss er mikið á-
nægjuefni að geta nú bent íslend-
ingum á: „Heimskringla“ hefir eðli-
lega fengið verk það, sem Lögberg
hafði, en Mr. Baldwinson sem ný-
lega lýsti yfir því á þingi, að hann
væri eigandi „Heimskringlu,“ hefir
ekki verið ánægður með borgun þá
sem Lögberg fékk og álitið hana of
litla. Oss kemur ekki til hugar að
geta þess til, að hann líti þannig ó,
að fé þessu só „stolið handa honum
úr fylkissjóði og hann alinn á því
til þess hann ófrægi óvini stjórnar-
innar og sýni engan snefil af fróm-
lyndi og sjálfstæðri hugsun." Að
taka við stolnu fó og vita, að það er
þjófstolið, varðar þungri hegningu
samkvæmt landslögunum; og vér
leiðum hest vorn hjá því að geta
annars eins til um „Heimskringlu‘‘
eigandann.
þeir, sem kunnugir eru Guðna
Thorsteinssyni og B. B. Olson og
þekkja hæfileika beggja mannanna,
munu inn á það ganga, að hafi það
verið vítavert af Greenway-stjórn-
inni að borga hinum fyrnefnda $200
á ári, þá sé eitthvað gruggugt við
það að borga hinum síðarnefnda
$595 fyrir sama verk.
Um ferðakostnaðinn til þingser
ekki talandi, það er svo ómerkilegt;
ea hafi það verið rangt að borga
Sigtryggi $4.60 í ferðakostnað frá
skrifstofu hans á Elgin ave. og suð-
ur á Kennedy st., þá er of mikið að
borga Baldwin $12.20, því að frá
skrifstofu hans er enn þá skemmra
að fara.
Roblin-stjórnin á grafar
bakkannm.
það lýsir sér daglega betur og
betur, að það er ekki ástæðulaust þó
Roblin-stjórnin sé hrædd um sig og
grípi til allra þeirra meðala sem
hugsanleg eru til þess að tjarga sem
lengst í sjálfa sig lífinu. Aftur-
haldsmönnum hefir lengi verið við
brugðið fyrir flokkhollustu: að yfir-
gefa ekki flokk sinn fyr en í fulla
hnefana þó eitthvað meira en lítið
sé að. Við þetta kannast allir þeir,
sem að einhverju dálitlu leyti hafa
kynt sér hina pólitísku sögu lands-
ins. En Roblin-stjórnina og aðfarir
hennar geta ekki heiðarlegir aftur-
haldsmeun gleypt (því það eru til
heiðarlegir menn í flokki afturhalds-
manna þó fremur lítið hafi á þeim
borið síðan Roblin-stjórnin tók við
völdum í fylkinu), og nú eru þeir
hver eftir annan farnir að lýsa yfir
því opinberlega, að þeir verði nauð-
ugir viljugir að yfirgefa flokk sinn
heldur en að mannskemma sjálfa
sig með því að leggja öðrura eins
manni og Mr. Roblin er lið sitt við
í hönd farandi fylkiskosningar.
Einn manna þessara er William Mill-
ar í bænum Boissevain. Maður sá
hefir alt til þessa verið talinn með
helztu mönnum afturhaldsflokksins
í fylkinu, og þangað til nú fyrir fá-
um dögum var hann í stjórnarnefnd
aðal félagsskapar flokksins í fylk-
inu. Svo hljóðandi bréf frá manni
þessum birtist í blaðinu Manitoba
Free Preas núna í vikunni, ugglaust
vegna þess „Telegrarn" hefir neitað
að birta það:
Bo'ssevain, 20 Febr. 1903.
W. H. Hastings, Esq.,
ritari afturhaldsmanna-félagsins
1 Winnipeg.
Kssri herra,—
Hér með segi eg af mór sem með-
limur stjórnarnefndarinnar í aftur-
haldsmanna félagi fylkisins. Ástæð-
an til pess er sú, að eg er ekki sam-
þykkur stefnu núverandi stjórnar
formanns. Eg er mötfallinn járn-
brautarmálastefnu hans, aðferð hans 1
vínsölubannsmálinu og kosnÍDgalög-
unum. begar Mr. Roblin lagCi járn-
brautarsamninga sína fyrir pingið f>4
gætti hann pess að leggja áhsrzlu á,
að alt fylkið ætti að hafa gott af peim.
Eg efaðist um það þá strax, og nú
oftir tvö árin er eg sannfærður um, að
samningarnir voru ekki öllu fylkinu
til góðs. Eg sagði ekki mikið fyrra
árið, því eg áleit rétt að lofa jirn
brautarfélaginu að reyaa sig. En
þegar flutnÍDgar ganga ver annað árið
f>4 er timi til kominn að lasta samn-
ingana. Eg er ekki í tölu þeirra
manna, sem halda að samningarnir
setji fylkið á höfuðið, pví eg hefi meiri
trú en svo á landinu. En vitaskuld
er það, að þó eitthvað botra byðist pá
getur nú ekki fylkið styrkt neitt það,
sem simkepni gæti aukið. l>að á!it
eg verstu hlið samainganna.— Refer-
endum málið álit eg verstu prettvisi
sem nokkur stjórn hefir sýnt, sem
enginn maður ætti að sætta sig við.
Væri pað stjórnin ein, sem við slikt
liði, f>á væri undan litlu að kvarta; en
allir (tfturhftldsmeua eru par i sömu
fordæmingunni. Eins og f>ér munið
var eg i nefndinni sem samdi stefnu-
skrá flokksins fyrir síðustu fylkisko3n-
ingar, og mótmælti vfnsölubanag á
kvæðinu, en hólt pvi jafníramt fram,
að ef grein sú yrði viðtekin og flokk-
urinn kæmist til valda pá yrði ræki-
lega að efna pað, sem par væri lofað.
JÞannig leit eiunig leiðtogi flokksins
Hugh John M-cdona'd 4. Hsnn hét
f>ví, að ef flokkur hans yani þá skyldi
verða staðið við hvert loforð í stefnu
skránni. I>að hefir ekki Mr. Roblin
gert.—£>á eru kosDÍngalöft/in. Eg get
ekki imyndað mór, að si, sem þeira
lögum réði, hafi nokkurn tfma við
f>að átt að koma nöfnum á kjörskrá.
Vel man eg eftír stjórnarnefad-
arfuadi þegar Mr. lloblia lag'i s''
okkur að fi anaia leiðtoga en hann.
Hann sagði, að gagaslaust væri fyrir
flokkinn að leggji út i kosningar með
sig sem le ðtoga. Hann sagðist hifa
lagt sier a bn fram á þingi, en fólkið
bæri ekki traust til sfn. I>ér munið
hvað erfitt okkur veitti að fá Hugh
John M cdo mld til að ger*st leiðtogi.
Honum var engin þægð ( þvi. Lang-
aði ekkert í fylkis pólitfk. Eg hefi
afturhi'dsmaður verið alla mína æfi
og barðist gegn Greenway-stjórninni
þegar hún var við völdin. öll þau
mörgu ár, sem eg hefi haft afskifti af
pólitfk, hefi eg engan leiðtoga þekt
sem jafn marga hefir fæ’t f burtu úr
flokk sínura eins og Roblin. Eg bið
menn að skilja það, að eg tilheyri
ekki frjálslynda flokknum. Eg trúi
á gruodvallarkenningar afturhalds-
flokksins; en ekki eins og núverandi
stjórn heldur þeim fram. Eg bið
menn ennfremur að skilja það, að eg
ber enn þá traust til sumra meðlima
stjórnarinnar; en þeir eru á leiðinni
að gera út af við sig. Eg er ekki
einn i þeirra flokki, sem fordæma a> d-
stæðinga okkar fyrir það,sem þeir svo
hslda sjálfir með innan afturhalds-
flokksins. Eg get ekki verið að-
gerðalaus af því eg hugsa eins og eg
hugsa. Við næstu fylkiskosningar
beiti eg öllum kröftum mínum til
þess að fella þingmannsefni Roblins i
kjördæmum þeim sem eg get að nokk-
uru liði orðið í. I>að er sárgrætilegt
fyrir mann á mfnum aldri að verða að
snúast þannig gegn flokk sem eg hefii
haft jafn löng og náin afskifti af.
Eftir að Roblin-stjórnin hefir verið
feld verð eg aftur þar sem eg heti
ætið áður veiið — í liði afturhslds-
manna. Fyrirgefið ónæðið.
Yðar einlægur, .
(undirskr) Wm, Millar.
Svona farast nú þessuai manni
orð, og það skilst hverjum þeim, sem
bróf þetta les, að Mr. Millar er hugs-
andi maður og samvizkusamur. Beri
menn nú þetta saman við það sem
„Heimskr." hefir sagt um járnbraut-
armálin, kosningalögin og vínsölu-
bannsmálið.
Útdráttur úr ræðu
Mr. Thos. Greenway
í Manitoba'þinginu 28. Febrú-
ar síðastliðinn.
Óffrlrgefanleg ejösluseml Roblin-atjórn-
arinnar,—Grundvallarlög fylklalns fót-
um troöin.
(Framh.)
Sölulaun.
Vinur minn sagði, að stjórnin
væri hætt að borga sölulaun, en í
fylkisreikningunum finn eg sölu-
launa upptalning á næstum heilli
blaðsíðu—alt fyrir að selja land.
þegar stjórnin var spurð hvaða vald
hún hefði til slíks, þá svaraði hún
því, að við hefðum gert það. það er
ekki góð og gild ástæða. Og það,
sem við gerðura, ætti ekki að vera
eftirbreytnisvert fyrir stjórnina
þegar hún er stöðugt að kvarta und-
an gerðum okkar. En hvað gerð-
um við nú í þessu efni? Við borg-
uðum í örfáum tilfellum sölulaun til
manna Man. og N. W. járnbr.félags-
ins af því þeir seldu okkar lönd með
sínum löndum. Og af því við kom-
umst ekki hjá að gera þetta (tveim-
ur eða þremur tilfellum þá leyfir
stjórnin sér að gefa vinum sínum
hér í bænum stórfé fyrir að selja
löndin. Eg veit ekki af neiuu sem
róttlætir aðferð þessa
önnur ósannindi.
það er enn þá eitt, sem mig
lang&r til að minnast á—ein ósann-
indi fjármálaráðgjafans í gær. Hann
segir, að þogar afturhaldsstjórnin
kom til valda, þá hatí verið $317,000
í peningum ( sjóði (þeim ber ekki
vel saman fjármálaráðgjafanum og
ritstjiira ,,Hkr.“) Ef fjármálaráðgj.
vildi leggja það á sig að fletta upp á
491. bls. i þingtiðindum, þá mundi
hann sjá það í skýrslu konunglegu
nefndarinnar alrærndu, sem svo
miklu kom til leiðar og sem fékk
svo myndarlega þóknun fyrir starf
sitt, að í sjóði voru $498,060.57“.
[Hvað skyldi Roblin-stjórnin hafa
gert við upphæðina ($181,069.57)
sem hún dregur þarna undan og læt-
ur ekki koma til reikninga? Hvað
mundi Gimli-þiugmaðurinn hafa
kallað það, hefði hór verið um Mr.
Greenway að ræða?].
„Oheyrilega eyöslusöm stjórn.
Eg ætla að benda á hvað Rob-
lin stjórnin leggur mikið á fylkið
til að styðja vini sína, fréttablöðin,
því að sKkt er mjög þýðingarmikið
atriði fyrir fylkisbúa og lýiir vel
háttalagi stjórnarinnar. Hórna á
árunum þegar eyðslusemi okkar
átti að hafa verið svo mikil, þá var
kvartað undan þvf, að við borguð-
um alt of mikið fyrir preutun, aug-
lýsingar og ritföng. Eitt af hinum
margvíslega sparnaði okkar lá auð-
vitað í því, hvað mikið við færðum
þann kostnað niður. Hvemig stend-
ur þetta nú? Eg ætla að tilfæra tvö
ár, annað þegar við vorum við völd-
in, hitt á stjórnartíð Roblins. Eg
tek þá árið 1898 vegna þess þá voru
cngar kosningar. Stjórnarreikn-
ingarnir sýna, að.það ár var borgað
$17,584.01 fyrir prentun, bókband,
ritföng og auglýsingar. Eg bið alla
að veita tölum þessum nákvæma
eftirtekt svo þeir geti áttað sig á
því, hvað stjórnin er að gera. Herrar
þessir eru að reyna að telja fylkis-
búum trú um, að þeir séu sparsamir.
Eg hefi áður sagt það á opinberum
fundi í Winnipeg, og skal standa
við það hór í þinginu, að við höfum
nú þá lang eyðslusömustu stjórn,
sem nokkurn tíma hefir setið aö
völdum í fylkinu. Eias og eg sagði
borgaði gamla stjórnin fyrir það, sem
eg taldi upp $17,584.01. Fyrir
samskonar borgaði Roblin-stjórnin
árið 1902 $37,635.07 — meira en
helmingi meira en við borguðum,
eða $20,051.06 meira. Reikningarn-
ir eru hór við hendina. Hver sem
vill getur sóð, að hér er rétt fariS
með.“
Mr. Roblin: „Væri ekki jafn
gott að geta þess, að það ár gáfum
við út endurbætta lagasafnið?“
Mr. Greenway:—„þeirra er hór
ekki getið. í þessari upphæð er
ekki eitt einasta cent fyrir útgáfu
lagasafnsins. En eg só ( reikning-
unum upphæðir, sem borgaðar hafa
verið fyrir það verk. Samanburður
sá, sem eg geri, skal vera i alla staði
sanngjarn. Fjármálaráðgjafinn
stendur upp og talar um þennan „á-
litlega tekjuafgang", og að hjá
gömlu stjórninni hafi vorið „tekju-
halli,“ og svo tilfærir haun upphæö-
ina. Eg hefi verið að líta yfir fylk-
isreikningaua og só, að stjórnin hefir
haft miklu meiri tekjur en við höfð-
um síðustu þrjú árin. Kunningi
minn segir, að tekjuafgangurinn só
$289,000. Hann heföi getað verið
miklu meiri ef löndin hefðu veriS
seld fyrir peninga eins og var ( lófa
lagið og verðið svo lagt í fylkissjóð;
þá hefði getað verið fallegur tekju-
afgmgur. Ástandið í Manitoba hef-
ir breyzt stórum og eg álít, að stjórn-
in hefði getað meðhöndlað löndin
betur en hún hefir gert. Eg álit, aS
hún hefði getað fengið hærra verS
fyrir löndin og meira borgað niður
vegna þess eftirspurnin hefir veriS
svo mikil.
HvaS hefir svo stjórnin gert?
Hafi stjórnin haft meiri tekjur
en við höfðum, þá eigum við nú
heimting á að spyrja, hvað við þann
tekjuauka hafi verið gert. Eg hefi
dregið fram fáein sýnishorn yfir það,
hvað af fónu hetír orðiö. Nú ætla
eg að draga fram samanburð á tekj-
unum á báðum tímabilunum. Síð-
ustu þrjú stjórnarár mín fengum
viö í vexti af skólasjóð $44,876.43 á
móti $296,464,42, sem stjórn þessi
hefir fengið. í sekta té fengum við
$13,493.75, en þeir $18,966.50. 1
þóknanir (fees) fengum við $17,980,-
72, en jæir fengu á sömu tímalengd