Lögberg - 07.04.1904, Blaðsíða 4

LOG :?I'KG.
'D \g:nn
PKIL r 04.
X ö q b t u g
Cor cElilliitin be. iTrnaog ,§t,
@itnnjví0. JRan.
Canada-þinginu, þá dragist
slík veiting án vaxta frá sölu-
veröinu, en hitt borgi stjórn-
in þegar hiín tekur viö slíkri
járnbrautargrein eöa grein-
um. “
þeSs braatiu á ekki aö leggjast
þangaö. Fyrir skömmu fóru þar
fram tvennar aukakosningar (í
Hochelaga og St. Jarnes) og
Laurier-stjórnin vann þær báö-
ar, þrátt fyrir alla óánægjuna.
M. PAULSON, Editor,
J. A. BLONDAL, Bus. Managcr.
UTANASKRIFT t
The LÖGBERG PRINTING & Pl'BL. Co.
P. O, Bo\ 130.. Winnipeg, Man.
Hér geta menn nú séö á hverju ; Laurier-stjórnin hefir vfst aldrei
,,Heimskringla“ byggir staöhæf- : haft eindregnara fylgi Quebec-
ingar sínar, sent hún svo segir, manna en nú. Afturhaidsflokk-
muni veröa Laurier-stjórninni til urinn í Quebec-fylkittu hefir vfst
falls. Menn geta nú séö, aö þaö aldrei veriö í meiri molum en nú.
i er ekki nokkur minsta hæfa fyrir; Hver leiötoginn er þar upp ámóti
----- -- . því, aö tími sá, sem félaginu er öörum og hver hendin upp á móti
leigöur austurhluti brautarinnar, : annarri síöan Tarte tók þar til
Grand Trunk Pacific hafi veriö framlengdur urn önnur! tneö verndartolla ofstæki sitt.
fimtíu ár. Aö fá leyfi til umferö-i Laurier-stjórnin haföi eins og
ar eftir brautinni (running powers; kunnugt er mjög eindregiö fylgi
Fimtwlaginn 7. Apríl,
sanin 1 ngarntr.
í síöasta blaöi drógum vér fram and haulage rights) þýöir alt ann- j Quebec-fylkinu viö síöustu tvenn-
að. í flestum og líklega öllum ar kosningar, en þó er talið víst
tilfellum þegar Laurier-stjórnin —jafnvel afturhaldsmenn búast
hefir hlynt aö járnbrautarlagn- viö því—, að enn þá eindregnara
ingu meö einhve.rjum styrk, þá fylgi fái hún þar viö næstu kosn-
hefir hún gert þaö að skilyröi, aö ingar.
öörum járnbrautarfélögum yröi
veitt umferöarl^yfi eftir slíkum
þaö helzta. sem leiðtogar aftur-
haldsflokksins í Canada þvkjast
byggja vonir sínar um sigur viö
næstu almennar kosningar á, og
sýndum jafnframt, hvaö óekta
allar þeirra sigurvonir hljóta aö
vera. Þaö sem fyrst og fremst
Það er enn þá eitt, sem í aug-
og helzt af Öllu á að verða Laur- : járnbrautum gegn hæfilegri borg- y g ?
; , , , , .. , manna mæhr miog mikið meo
ler-stiórninm til falls við næstu un, og hvers vegna 1 óskopunum . . ö
kosningar er Grand Trunk Paci- ætti þá ekki stjórnin að verta Járnbrautarsammngum Launer-
„ . ^ . í i/i*. f r . . . , .! st]órnarinnar, osr þao er, hvao
fic samninerarnir eða viss atnöi í i slikt á sinum eigin járnbrautom? J M ,, ;s, \ r ’
, . , , , x ~ , , íí , r • /1 r , 11 • erhtt gekk ao fa hluthaia 1 Grand
þeim og oánægia Ouebec-manna Fra upphan hafa sjalfsagt allir , , r,, ..
~ ,, lrunk larnbrautartelaginu til ao
Mems og Ouebec-kosningarnar gengiö ut fra pvi sem nokkuru ( ..............
sýndu. •• Heimskringla“ skýrir sjálfsögðu, þó það ef til vill ekki gan°a
írá því 24. Marz, að það, sein sér- hafi verið greinilega framtekið í
staklega valdi óánægju manna; upphaflegu samningunum, að
með járnbrautarsamningana, sé, Grand Trunk Pacific féiagið fengi
að tími sá, sem félaginu er leigð- leyfi tll að láta vagna sína ganga
austuihluti brautarinnar, hafi eftir austurbrautinni, ef þörf gerð- ee,t ut a þa a &
, , , , , , ars pað, að G. P. K. felagið
pegar hun er komm 1 hendur . . , . .
fengið langt um betn kosti og
An þess gæti fanð n ,
til aö' “eiri °£ mein hlunnmdi *hjá þá
verandi stjórn þegar samið var
höndum (' Um laSninS C. P. R. brautarinn-
ar; að núverandi stjórn sé langt-
um óeftirgefaniegri og strangari í
I ■ - 0 jkröfum; aö við sig sé farið fram á
j fimm miljón dollara tryggingarfé,
sem sé meira en farið hafi verið:
fram á við C. P. R. menn. Eini
! vegurinn til að fá samningana við-
j tekna var að sannfæra félagsmenn
Þær hljóða þannig—og taki menn j Og hvað getur verið
nú eftir: ■ en það, að stjórnin kaupi járn- .
, „ , , . , , í-i •* Canada hlyti að verða aðal-hveiti-
10. gr. ,,Það sé enn fremur a-í brautargreinar þær, sem lelagið t J .
skilið, að fari svo, að stjórn- j byggir út frá austurhluta aðal-
in ákveði að annast sjálf brautarinnar, þegar hún tekur
starfsemi austurhluta járn- j við aðalbrautinni? Er ekki slíkt i
brautarinnar ■- eftir fimtíu j svo sem sjálfsagt? Væri ekki Vernif’ Sem Ve tlst
árin—, ,, þá eigi járnbrautar-j þannig um búið, þá mætti ganga
félagið tilkall til þess um ann- j út frá því sem gefnu, að á þeim ,
að fimtíu ára tímabil að láta! fimtíu áruin, sem brautin verður íi s'unt er‘a ^r' ffcl-vs ai>i l)eyra*
að alls óvíst sé hvort gengið hefði
verið að samningunum, ef ekki
gæti s\lkt orðið landinu óbætan”- Tætti ísk^ilegt að leggja mikið
„ • • i fé í ensk fyrirtæki meðan ekki er
Borgi greinar . J %
•,,• . 1 , , , ..... tj • séð fyrir endann á stríðinu á milli
milli vesturhiutansogannarra þessar sig ekki, eins og ,,Heims-' , J
járnbrautaGrand Trunk járn-j kringla“ gerir ráö fyrir, þá verð- Russa °g JaPansmanna °g T ibet-
brautarfélagsins, samkvæmt ur virðingarverð þeirra lágt; þaerj lei®angrinum-
borgunarskilmálurn þeim, j verða seldar eftir hæfilegu virð-l
sem hlutaðeigendur koma sér j ingarverði — ekki borgað meira
saman um á því og því tíma- fyrir þær en þær eru verðar.
bili, eða ef samkomulag ekki j Er það nú ekki allgóð sönnun
Mr. Charles M.
Hays, aðalráðsmaður GrandTrunk
I félagsins, segir, að hluthöfum hafi
ekki þótt samningarnir neitt sér-
j lega aðgengilegir og haft ýmis-
ann-
ur austuihJuti brautarinnar, hatí ettir austurbrautinni, ei pori gero- „
- , , /. , , i * . , , ,___, ars það, að C. P. R. felagið hafi
verið framlengdur um tímtiu ar íst,
og, að stjórnin skuldbindi sig til j stjórnarinnar.
að kaupa eftír fimtíu ár allar járn-jsvo, að félagið neyddist
brautargreinar út frá austurhluta j hætta starfi hér vestra og
brautarinnar, sem félagið þá kann j brautir sínar lenda í
að hafa bygt og vilja selja. ! P. R. félagsins. Hefði verið á-!
Til þess aö sýna hvaö allsendis j kveðiö í samningunum, aö félagið
ástæöulausar aöfinslur þessar eru j ætti aö fá leyfi til umferðar um
og, aö þær eru—hljóta að vera—j brautina án hæfilegrar borgunar,
geröar móti betri vitund, skulum j þá heföi veriö ástæða til aö kvarta,
vér hér gefa íslenzka þýðingu af j en nú á félagið að borga fult verð
greinum þeim í breytingunum viö j fyrir hlunnindi þessi, svo þaö
samningana, sem mál Þetta snerta 1 verður tekjugrein fyrir stjórnina.
* eölilegra!fyrSt Um þaÖ’ hvaö SlæsileSa
I fraintíö Vestur-Canada ætti; aö
da hlyti aö veröa aö
hlaöa brezka ríkisins, þar s£m
j væru þrjú hundruö miljón ekrur
af bezta hveitilandi heimsins; aö
hlyti þessi
j nýja fyrirhugaða járnbraut að
! hafa yfirfljótanlega mikiö aö flytja.
lestir sínar ganga eftir henni,
að svo miklu leyti sem nauö-
syn krefur til þess aö geta
haldiö viö starfssainbandi
höndum félagsins, yröu engar!
greinar bygðar út frá henni, ogj
og skiftist þar járnbrautin. Fyr-
ir tíu árum var þetta svæði í hönd-
um viltra mannflokka. Þá ætluöu
þjóðirnar á meginlandi Norðurálf-
unnar aö reyna aö krækja í átta
hunruð þúsund ferh. míluraf landi
því, sem nú gengur undir nafninu
Rhodesía, en Cecil Rhodes brá þá
við og varö fyrri til aö ná landinu
þeim til mestu gremju. Hann
brá sér til Ehglands og myndaöi
hið svo nefnda British South, Af-
rica Company samkvæmt konung-
legu leyfisbréfi, sem vissan ára-
fjölda hefir umráö yfir landinu og
afhendir brezku stjórninni það
þegar leyfiö rennur út. Tilgang-
ur Cecil Rhodes var sá aö láta
Bretajeignast land þetta þeim að
kostnaöarlausu.
Afríkujárnbrautin.
Snemma í þessum mánuði á
fæst, þá á þann hátt sem á-; fyrir því, aö Grand Trunk Pacific! Capeto ÓVímijárnbrautin aö veröa
kveöið er í tuttugustu og sarnningarnir séu góöir, aö leiö-1 komin og fullgerö noröan til Vict-
fjóröu grein (2. lið) samning-, togar afturhaldsflokksins reyna að
11
anna, sem þetta heyrir undir. ; gera þá óvinsæla með því að
gr. Fari svo, aö félagið, j segja, að í þeim standi ákvæöi,
á þeim tíma sem þaö hefir j sem hvergi er þar að finna; að
brautína leigða, byggi grein afturhaldsleiötogarnir treysta sér
eöa greinar út frá einhverj- ekki til að setja neitt út á samn- vingstone kannast viö
um staö eöa stööum á austur-? ingana nema á þann hátt aö segja hann fann fossa þessa.
oriufossanna — eitt þúsund og sjö
hundruömílur frá Cape town—og
fyrsta fólkslestin aö ganga alla
leiö þangað norður. Þeir sem
lesiö hafa söguna um David Li-
það, aö
Þeir eru
hlutanum, þá skal stjórnin,
ákveöi hún aö taka viö störf-
um téös austurhluta þegar
leigutíminn er útrunninn,
kaupa grein þá eða greinar,
sem félágiö ekki æskir aö
halda, fyrir verö þaö sem
hlutaðeigendur koma sér|
saman um eða, ef ekki fæst
samkomulag, úrskurðaö verö-
ur samkvæmt ákvæöi tutt-
ugustu og fjóröu greinar
samninganna (2. liö), sem
hér meö er áskiliö, aö slíkt
heyri undir. Hafi slík járn-
brautargrein eöa greinar feng-
ið nokknrn styrk samkvæmt
reg!ugjörö eöa lögum frá
þá alt öðruvísi en þeir eru?
Og svo eru menn fræddir á því,
ein míla á breidd, og þrisvar sinn-
um eins háir og Nagara-foss-
að nýafstaönar aukakosningar í arnir og taldir meö heimsins mestu
Quebec-fylkinu hafi sýnt, hvað ó-j furöuverkum. Til þess aö láta
vinsæl atriði þau séu, sem hér ekki mannshöndina skemma út-
hefir verið rætt um. Ut á þájsýni fossanna, hefir stjórnin á-
niöurstöðu höfum vér alls ekkert! kveðiö aö sex mílna langt og
að setja, því aö Laurier-stjórnin j einnar til tveggja mílna breitt
vann sigur við þær allar. Auka- svæði umhverfis þá skuli verða
kosningar þær, sem ,, Heims-1 stjórnareign og notað fyrir skemti-
kringla“ talar um, voru til fylkis-j garð. Vatnsafl fossanna, sem er
þings og á þær höföu vinsældir j ósegjanlega mikilsvirði, verður
eöa óvinsældir Laurier-stjórnar- notaö til aö framleiða rafmagn
innar ekki hin allra minstu áhrif.
Eini stafiurinn í Quebec-fylkinu,
þar sem oss vitanlega varfi óá-
nægja út af G. T. P. samningun-
um, var í bænum Montreal, vegna
án þess aö óprýða útsýniö, sem
er álitifi meira viröi en alt annaö
og búist viö afi dragi til sín feröa-
fólk úr öllum áttum. Aöalbær-
inn í Rhodesíu heitir Buluwayo
l'yrir þessar aðgerðir Cecil
Rhodes og aöstoöarmanna hans
hefir landið tekiö feikna-breyting-
um. Blómlegir bæir hafa komiö
upp og yfir tvö þúsund mílur af
járnbrautum eru bygöar, sem all-
ar gefa nú af sér hreinar tekjur.
Rhodesíukol eru nú flutt eftir járn-
brautum til Kimberley og Johann-
esburg, og enn fremur til hafnar
staöanna Capetown, Delagoa Bay
og Beira. Kol þessi eru sögö
betri en Cardiff-kol, sem þó hafa
veriö tekin beztu kol heimsins.
Loftslagið er hiö ákjcsanlegasta
og má þar rækta allan þann
jarðargróöur, sem þrífst
Bandaríkjunnm. Síöastliöiö
haust voru nokkurir baggar
af Rhodesíubaömull seldirfLiver
pool og seldist hún talsvert betur
en Bandaríkja baömull vegna
þess hún þótti bera af Banda-
ríkja baðmullinni aö gæöum.
Næstu ár er gert ráö fyrir aö
rækta baömull ístórum stíl í Rho-
desíu ef hiö háa verö hennar
helzt. Tóbak og India-Rubber
eru innlendir afurðir í Rhodesíu;
aldini þrífast þar einkar vel og
hveitirækt er verið aö innleiöa.
þar er og mikiö af málmum i
jöröu: kopar, kol, járn, tin, blý
og vafalaust gull. Markaöur er
þar góöur og nærri fyrir alt sem
framleitt er. Búist er viö, aö
fyrir Rhodesfu liggi aö veröa bæöi
verksmiöju og jaröyrkjuland.
Þannig er þá land þetta, fljótandi
í mjólk og hunangi, sem járn-
brautarlestir fleygjast eftir innan
fárra daga noröur til Victoriu-
fossanna.
A næsta sumri — næsta vetri
þar — heldur brezkt vísindafélag
ársfund sinn hjá Victoriufossun-
um, og komast fundarmenn þá
alla leiö þangaö, frá London á
Engl. á þremur vikum. Yfir verk-
fræöingur viö járnbrautina, Sir
Charles Metcalfe, segir, aö menn
geti feröast viö meiri þægindi eftir
járnbraut þessari, heldur en með
■Twentieth Ccntury Limited frá
New York til Chicago. Lestinni
fylgja öll þægindi sem nokkurum
járnbrautarlestum fylgja. Og
þegar noröur til fossanna kemur
býður feröamannanna þar fullgert
og í alla staöi vandaö og fullkom-
iö hótel.
Auðvitaö heldur brantarlagn-
ingin áfram noröur unz hún aö
lokum samtengist járnbrautinni
aö noröan, sem veriö er aö leggja
suður frá Khartoum. Þá rætist
þaö, sem Cecil Rhodes þráöi mest.
Brautinni er ekki hroöaö áfram
eins og t. d. Síberíu-brautinm
Brýr allar eru bygðar úr steini og
stáli; öll vagnstöövahús eru bygð
úr múrsteini, hvergi notaöir timb-
urkofar, og sumstaöar eru járn-
brautarböndin úr málmi, þar sem
viöarbönd eru í mestri hættu fyr-
ir pöddum. Þess verður því ekki
sérlega langt aö bíöa, aö óslitin
járnbraut liggur norður um Afríku,
alla leiö frá Capetown til Cairo.
Tibet-leiflfanj'urinn.
Þótt ekki væri þaö tilgangur
Breta aö láta leiöangur þann, er
gerður var út til Tibet undir for-
ustu Younghusband ofursta, leiða
til blóösúthellinga, þá hefir nú
þegar oröiö manníall allmikiö í
liöi lamanna. Tilgangur Breta
meö leiöangri þessum var sá aö
fá lamastjórnina í Tibet til þess á
friösamlegan hátt aö standa viö
áöur geröa samninga.
vitanlegt, þó reynt hafi v
halda því leyndu, aö Tibet-menn
hafa á síöari tímum veriö undir
áhrifum Rússa og brotiö samn-
inga viö Breta. Indlandsstjórn-
in segist meira aö segja hafa í
höndunum ólöglegasamninga und-
irskrifaða af Rússakeisara og |
lamastjórninni, sem séu átján
mánaöaJgamlir. í samningum
þessum eru Rússum gefin svo ó-
takmörkuö ogyfirgripsmikil einka-
réttindi, að samkvæmt þeim má
heita, aö Tibet sé algerlega gefiö
þeirn á vald.
Rússar hafa nú aö vísu neitað
tilveru neinna slíkra samninga,
en allir, sem til Rússa þekkja,
vita, aö lítiö mark er á slíkum
neitunum takandi. Auk þess
bera Tibet-menn frain hiö gagn-
stæöa: kannast viö, aö samning-
arnir-hari geröir veriö og fara f
enga launkofa meö þaö, aö frá
og hinir síöarnefndu í Tibet. E11
meö því Japansmenn eru í banda-
lagi meö Bretum er þó ekki álitiö
unt að komast aö neinum slíkum
samningum meðan á stríðinu
stendur.
Og Associated Press þykist
hafa komist aö því, aö Edvvard
Breta konungur geri sér von um
að koma góðu samkomulagi á
milli Breta og Rússa þegar friður
kémst á; fylgir það sögunni, aö
veröi Rússar ofaná í viöureigninni
viö Japansmenn, þáfái þeir (Rúss-
ar) þaö, sem þeir fara fram á í
Það er ! Manclmnu, Dardanella-sundiö
/eriö aö ver^i °Pna^ til umferöar fyrir skip
allra þjóða og óháð umferð til
Persneska flóans; en gegn því fái
Bretar algerða tryggingu fyrir aö
vera óáreittir á landamærum Ind-
lands og í Tibet.
En jafnt og stöðugt eru rúss-
nesku blöðin þungorð í garö
! Bandaríkjamanna. í blaðinu
Novoe Vrcmya stóö nýlega grein
með fyrirsögninni ,,Blindni Eng-
lands“, og var þar sýnt fram á,
aö engum væri þaö meira tjón
en Englendingum ef Japansmenn
ynnu sigur, sem ekki -séu annaö
en Bandaríkja sharpshooters.
,,Ósk Bandaríkjatnanna er afi
gera Kyrrahafiö að amerísku Miö-
jaröarliafi“, segir blaöiö. ,,Mundi
slíkt verða hagur fyrir Breta?
Geta ekki Bretar skilið þaö, aö
með hatri sínu til Rússa eru þeir
aö hjálpa til að gera Ivyrrahafiö
aö amerísku Miöjaröarhafi ? Fyr
Rússum hafi þeir átt von á ein- eöa síöar munu Norfiurálfulöndin
dreginni og öflugri aðstoð ef til v'8 það kannast> aö Bandaríkja-
sundurþykkis drægi með þeim og i menn eru óvinir þeirra sameiRin-
Bretum. En viö því má aö lík-1lega' Þvf skyldu ekki Bretar °S
indum búast, eftir því sem nú RÚSSar taka höndum saman- sem
stendur á fyrir Rússum, að lítið! svo miklar eignir eiga atan Norfi-
veröi úr liöveizlunni og því gangi urálfunnar ? Hagsmunir Rússa
greiöara meö samkomulagiö milli. og Bnglendinga reliast hvergi á.
Tibet-manna og Breta. | Rllssar hafa engan hng á Kyrra-
En nú fyrir skömmu lenti í or-; hahnu’ heldur einungis því að ná
ustu milli brezka leiðangursins og: fil hafsins 1 vladivostock og Port
Tibet-manna, sem haft er fyrir
satt, og engirin minsti vafi er á,
Arthur. “
Þettasýnir, hvernig Rússar hafa
nú á síðustu vikunum söðlaö um
og eru nú aö reyna aö aka sér
u ip viö Englendinga og komast
upp á milli þeirra og Japan og
Bandaríkjanna. Litlar líkur eru
til aö þeim takist slíkt, og takist
þ.iö, þá eru ekki miklar líkur til,
að slíkt yröi Bretum gróöi.
að átt hafi upptök sín hjá hinum
síðarnefndu. Yfir fjögur hundruö
Tibet-manna féllu og særöust, en
mannfall f liöi Breta var lítið eöa
ekkert. Vopn Tibet-manna eru
léleg og gamaldags, en þeir eru
ofurhugar miklir, það höföu þeir
sýnt í viðureign þessari.
Margir bjuggust viö því, aö
Rússar mundu rumskast og láta!
ófriðlega viö fregnina um þessa!
fyrstu orustu, en þess sjást engin ;
merki enn þá og er þar vafaiaust |
ástandinu í Manchúríu um aö |
kenna. Rússar hafa sem stendur; __________
nóg á sinni könnu og þaö lítur |
enda út fyrir, að þeir séu því ekki i Uppboðssala á landi, er
Wiimipei-Itær.
bærinn hefir keypt á
skattsöluþingum.
fráhverfir að láta samkomulagið {
milli þeirra og Breta batna ef!
unt væri. Rússnesku blöðin flest i
hafa aö undanförnu veriö harðorö!
og óvinveitt í garö Breta, og þaö Rér með gefst til vitundar að til þess
svo mjög, aö ills vottur hefir liótt! að £ra“5í«a. ákvæð“m bæjarstjórnar-
J 5 11 mnari Winmpeg verða lóðir þær, sem
þegar þess er gætt, undir hve ! nefndar eru i skrá er liggur til sýnis á
Ströngum ritverði blööin standa ! skrifstöfu bæjargjaldkerans, og bærinn
og út frá því uiá ganga, að öll ill- 1 hefir eignast á und«nförnuni skattsölu-
, . ... > þmgum, bodnar til kaups við opinbert
yröm og ógnamrnar hafi veriö í uppboð. sem byrjað verður i hæjar-
•með fullu samþykki stjórnarinnar
rússnesku.
En einmitt nú þegar viö hvaö
verstu var búist, sööla ýnis helztu
blöðin á Rússlandi algerlega um.
í þvf efni vekur blaöið Novoe
Vremya einna mesta eftirtekt.
Hinn fyrsta þessa mánaöar segir
þaö, aö Bretar séu nú á góöum
þingstofunni í Winnipeg hinn 20. þ. m.
rApril]. kl. 8 að kveldinu, og síðan
framhaldið, með þeim uppboðsiresti er
til verður tekinn, unz sölu eignanna
er lokið.
Borgunarskilmálar verða þannig: —
Einn fjórði út í bönd, afgangurinn í
þremur jöfnum ársafborgnnum, að við-
bættum sex prct. árlega. Kaupandi
hefir 1 étt til að borga alt söluverðið áð-
ur en þrjú ár liða, ef hann óskar.
vegi meö aö ná yfirráðum í Tibetk KauPeudur verða um teið Peir
, . 1 r 1 . , : kaupa að Pknfa undir kaupsamning
eins og peir hafi lengi þráð, og, hjá bæjargjaldkeranum.
rnuni hvorki Rússar né Kínverjar
setja sig upp á móti því. Frétta-
ritari sama blaös í París segir, aö
hægt ætti að vera aö koma þann-
ig löguðu samkomulagi á milli
Rússa ogBreta, aö hinir fyrnefndu
yröu látnir sjálfráöir f Manchúríu
Eignirnar eru seldar samkvæmt eign-
arheimiidum þeim, er bærinn hefir á
þeim.
Nákvæmari skilmálar verða lesnir
áður en uppboðið byrjar og verða til
sýnis á uppboðsstaðnum oghjátæjar-
gjaldkeranum.
WM. SCOTT,
Treasurer, City of Winnipeg.