Lögberg - 09.03.1905, Blaðsíða 3

'LÖGBERG, FIMTUDAGINN 9. MARZ 1905,
Holdsveikis pistlar
frá
Sæm. Bjarnhéðinssyni.
II.
nokkuð hér i spítalanum. Ekki einu
sinni helmingur allra þeirra holcls-
Af þessusést,aðholdsveikinhef-|ve.klingaj gem hingað hafa kom.
ir rénað óneitanlega mikið á þessu
umrædda sex ára tímabili, eigin-
lega meira en vænta mátti.
ið, hafa átt nokkura holdsveika í
ætt sinni Ekki hafa þeir erft sjuk-
dóminn. I>eir hafa fengið hann af
En l>að eynir sér heldur ekki. aðjdnh -m vandalausum holds_
fylsta þörf er að halda baráttuunni
áfram móti þessum hryllilega sjúk
dómi og herða sóknina effir mætti. j?
víðsvegar um landið.
| sem ajfnmikið er af holdsveiki og
Vér vitum
um 56 sjúklinga, sem sýkst hafa á r”" Njenn. geta oft á ferðalöguni
þessu tímabih, og þo eru ekk, alhr sofið fi.. holdsveikum eða j rúmum>
taldir enti.
Til þess að verjast því, að veik-
in færist út, verður að beita hinni
mestu varúð í umgengni við holds-
veika. Einangrunarlögin frá 4.
Febrúar 1898 eru góður leiðarvísir
fyrir fólk, og mundu vafalaust gera
enn þá meira gagn, ef þeim væri
framfylgt. Því miður mun það þó
ekki vera gert alment.
Þó fólk sé miklu varkárara al-
ment við holdsveikina en áður,méð-
an þeir héldu, að hún væri ein-
göngu arfgeng, þá eru margir enn
ótrúlega skeytingarlausir. Það er j
eigi ótítt, að fólk stendur á þvi
fastara en fótunum, að holdsveikin
sé alls ekki sóttnæm. Hún sé ein-
göngu arfgeng. Að sannfæra þess
kcnar fólk er vanalega mjög erfitt.
Það kann svo ntargar sögur um, að
þessi og þessi hafi umgengist holds-
veika, kyst þá og sofið hjá þeim,
og orðið ekkert nieint við. Þeirj
heimta, að „smittandi" sjúkdómur
„smitti“ alla undantekningarlaust,
sem komið hafa nálægt þar sem
hann er. Vanti þetta skilyrði, þá
trúa þeir eigi því, að þar sé um
sóttnæmi að tefla, eða að nokkur
hætta stafi af þeim sjúklingum fyr-
ir aðra.
Þeir gæta þess eigi, að sótt-
kveikja, sem kemst til heilbrigðra
frá sjúklingum, þarf ákveðin skil-
yrði til þess, að geta dafnað á nýja
staðnum. Vanti þau, deyr hún, og
maðurinn kemst undan því að
sýkjast.
Flestir trúa því, að berklaveiki
sé sóttnæmur sjúkdómur, og þó er
það víst, að fjöldi manna, sem hafa
mök við berklaveika sjúklinga,
sýkjast eigi, þótt engrar sérlegrar
varúðar sé gætt. En jafnvíst er
hitt, að fjöldi manna fær veikina
þegar svo ber undir, og að það er
enginn svo vitur, að hann geti fyr-
irfram sagt, hver sleppi. Svona er
berklaveikin dutlungafull, og þó er
hún vafalaust sóttnæmari sjúkdóm-
ur en holdsveikin.
Allir þekkja tugaveiki, sem með
réttu er álitin alment mjög sótt-
næm. Stundum tínir hún upp alt
heimilisfólkið þar sem hún kemur
og berst frá einu heimili til annars.
En stundum lætur hún sér nægja
einn eða tvo, og það þótt engri var-
úð sé beitt.
Mislingarnir er umiklu sóttnæm-
ari en taugaveikin, einn af allra
næmustu sjúkdómum, sem til eru.
iÞó ber það við, að einstaka maður
fær þá eigi, þótt alt sé fult af misl-
ingum í kringum hann.
Vegna hvers? Þar vantar þau
lífsskilyrði og þróunarskilyrði, sem
sóttkveikjan þarfnast.
Það er því engin furða. þótt
hægt sé að tína til margar undan-
tekningar um holdsveikina. og þær
sanna ekkert gegn sóttnæmiskenn-
ingunni, sem nú er ríkjandi skoðun
í heiminum um þennan sjúkdóm.
foreldra sé hætt við að verða holds-lað verða til þess að koma þessari En það tekst bezt með því, að sjúk-
veik t. a. m.— Iherfilegu veiki á skyldulið sitt og lingarnir fari sem flestir í einang-1 ^
Eg hefi átt kost á að athuga þetta 1 aðra. Þeir losna við niðursetu- ursstofnun landsins, spítalann, sér-
hrakning um sveitirnar, — en það staklega þeir, sem líkþrána hafa.
verður oft hlutskifti þeirra, þegar Sameiginlegt skipbrot get eg eigi
þeir eru hættir að geta unnið fyrir ímyndað mér að neinum þyki sætt,
sér sjálfir, vanalega fvr eða síðar. þegar um holdsveiki er að tefla, á-
Þegar í spítalann er konnð, verða reiðanlega ekki þeim, sem hafa
þeir eigi þess varir, að neinn óttist hana ekki, og ekki heldur neinum
þá þar. Þar er að vísu beitt allri holdsveiklingi, að eg þykist vita.
vtiklingi, oft án þess þeir geti til- skvnsamlegri varúð, en þeir ganga Þeir eiga allir einhverja vanda-
greint nokkurn þess konar sjúkl- jannars óhultir að sinu starfi. — menn og vini, sem þeim er sárt um.
Auk þess fá sjúklingarnir miklu Þeir vita bezt, hvar skórinn krepp-
betri hjúkrun, húsnæði og fæði en ir, og ættu siz tað verða til,að herða
allur þorri þeirra á kost á heima hann á öðrum, en það gera þeir, ef
hjá sér. þeir eru þess valdir með óvarkárni
------------ sinni, að aðrir fái holdsveiki af
Til þess að spítalinn komi að til- þeim. — ísafold.
Verðlag á
Vörum hjá
mg er þeir hafi haft mök við. En
Fólk heldur áfram að sýkjast |slikt er ekk; furöulegt j landi> Þar
scm þeir hafa sofið í, án þess að
gruna nokkuð þess konar.
Tvær konur hafa komið hingað
meðal annarra. I ætt hvorugrar
var holdsveiki; önnur þeirra hefir
að líkindum fengið sjúkdóminn af
manni sinum holdsveikum, og hin
var í holdsveikissveit. 3 árum eftir
að þær veiktust, kom holdsveiki út
á mæðrum þeirra. Var önnur
þeirra hjá dóttur sinni, en hin á
öðru heimili; en mæðgurnar hittust
oft.
Einn sjúklingur, sem veiktist
I 1893, var heima hjá foreldrum sín-
um. Bæði voru þau hraust, og
engir náskyldir voru holdsveikir i
ætt hans. Móðirin hjúkraði þess-
um syni sínum, sem
fékk sjúkdóminn af holdsveikum
manni, er var þar á heimili /2 mán-
uð. Níu árum seinna en sonurinn
fékk veikina kom út holdsveiki á
móður hans.
í þessum dæmum er ómögulegt
að sjúkdómurinn hafi erfst, en hin-
ar mestu líkur eru til, aö þessar
tvær mæður hafi sýkst af þessum
sjúku börnum sínum, og sú þriðja
af manni sínutn.
Annars væri hægt að telja fjölda
dæma, sem bendir greinilega í sótt-
næmisáttina, en eigi er rúm til þess,
enda ætti það að vera þarfleysa.
Lake Manitoba Trading
& Lumber Company,
Oak Point, Man.
Dánarfregn.
ætluðum notum, er nauðsynlegt, að
hann verði vel sóttur, og hingað til
hefir eigi verið ástæða til að kvarta.!
Spítalinn hefir jafnan verið full- j _________
skipaður, og það þarf liann að vera ^ fjinn 18. Febrúar síðastl. andað-
meðan til eru 60 sjúklingar á land-^ ist að heimili sínu ; Fort Rouge>
inu, er kunnugt sé um. j Winnipeg, Runólfur Eiríksson, eft-
En ef vel væri, ættu ætíð að vera jr langa sjúkdómslegu> sjötiu og
svo margar umsóknir fyrir.að hægt dns árs gamalk Hann var sonur
væri að velja úr þá. sem mestrar Eiriks Einarssonar> Guðmundsson-
hjúkrunar þarfnast oghættulegast-! r< frá Húsey . Hróarstungu ;
ir eru fvrir aðra. Norðurmúlasýslu á íslandi og
Likþráir sjúklingar eru miklu
hættulegri en þeir, sem limafalls-
sjúkir eru, því hættulegri, því
meira sem þeir hafa af sárum.
Ilall-
Bjargar Guðmundsdóttur frá
freðarstöðum i sömu sveit.
Runólfur sál. var fæddur hinn
22. Júlímánaðar 1833 að Þorvalds-
Þeir eiga þyí að réttu lagi fyrst stöðum } Skriðdal Suöurmúla-
Hveiti og fóöurtegundir:
Qgilvies Royal Household. bezta
hveiti, sem fáanlegt er á
markaönum, fyrir $2.85.
Gienora. bezta tegund $2.65
Bran, $10.00 tonniö.
Shorts, $17.00 tonniö.
Hafrar, 40 cent busheliö, og
1
lægra verö ef mikiö er keypt
Ofantaldar vörur fást einn-
ig keyptar hjá Brother Mul.
veyhill í Mission,
Ennfremur eru til sölu
nægar birgöir af húsaviö,
huröum og gluggum, meö
sama verði og í Winnipeg.
B
B
*
Um eitt hundraö
brauö á klukku-
tímanum óx salan
áriö 1904. Þetta
bendir á aö
*
\V
»
*
*
Boyds’ braudin

B
*
\s
falla fólkinu vel í
Winnipeg.
Brauðsölu - búð: %
Á horni á Spence s
og Portage Ave. 2
Tel. 1030 W
B
Viö höfum þrjá vagnfarma
af hestum, sem veröa til sölu
á Oak Point meö vorinu.
Verölag og skilmálar, aö-
gengilegir.

Eyðið ekki
vetrannánuðitnum
til ónýtis, Lœrið eittbvað þarin.., '
Það hjálpar yður til þess að ná í beti i
stððu og koinast Afram Komið og
finnið.'okkur. eða skrifið til
CE»*TRAL
BUSINESS COLLECE
WlNNirKG. Man.
Biðjið um leiðarvísir ..B“, þar fáið þér
allar upplýsingar um dagskólann. Ef
þér óskið að fá eitthvað að vita um
kvelcLkólann þá getið þét- fengið litla
bók sem útskýrir fvrir yður ætlunar-
verk hatis. V ið höfum aðsetur í Maw
Block Cor. "Williara & King, rétt
bak við Union Bank.
Wð 1D & TVVV KI.\S,

að líkindum °g fremSt að komast að 1 sPítalan- , sýslu. Fjögra ára gamall fluttist WESLEY RINK
A horninu á Ellice og Balmoral
Stundum getur þó verið sér-|hann þaðan með foreldum sinum
um.
stök ástæða til að láta limafalls- aðEvrarteigi j sömu sveit og dvaldi
sjúka sjúklinga sitja lyrir sjúkl- v,ar þangað til hann var orðinn
ingum með Hkþrá á lágu stigi. 'fimtugur að aldri. Sumarið 1875
hinri 20. Júlí giftist hann Guðlögu
Auk varúðarreglua þeirra, sem
einangruunarlögin frá 4. Febr.1898
fyrirskipa sjúklingum Jæim, sem
heirna eru, en lítt er fylgt, er holds-
veikisspítalinn hér í Laugarnesi
annar aðalþátturinn i baráttunni
gegn holdsveikinni.
Tilgangurinn er bæði sá, að
stemma stigu fyrir veikinni með
því, að veita eins mörgum og hér
geta verið heimili á einum stað út
af fyrir sig, þar sem þeir geta
vcrið áhyggjulausir um það, sem
þeir þurfa nauðsynlega í sig og á,
og- svo er spítalinn ætlaður til þess,
að veita sjúklingum þá hjúkrun og
læknishjálp, sem unt er, en þeir
verða að miklu leyti að fara á mis
við heima hjá sér.
Spítalinn er þvi bæði fyrir þá,
scm heilir eru, og hina, sem veikina
hafa fengið. Hann verndar heil-
brigða frá að sýkjast, og er hjúkr-
unarhæli fyrir hina holdsveiku.
Til þess að sanna, að veikin
gangi að erfðum, er vant að benda
á það, að hún komi oft fram sem það, verður munurinn að því leyti
ættarfylgja, að börnum holdsveikra lítiíl.. En þeir losna líka við það,
Það er vel skiljanlegt, að sjúkl-
ingarnir kinoki sér oft og einatt við
að fara í spítalann. Þeir verða að
yfirgefa skyldulið sitt og aðra ást-
vini, fara á ókunnan stað, þar sem
þeim eru settar ýmsar reglur, er
nauuðsynlegar eru til þess, að spít-
alinn sé í nokkuru lagi. En sannast
að segja er ekki erfitt að hlýðnast
þessum reglum, og alment virðast
þeir sætta sig við spítalalífið, þegar
þeir fara að venjast því. Það er
auðvitað ekki hægt, að láta þá vera
jafn-sjálfráða hér eins og heima
hjá sér, — ef þeir fara þar eigi
eftir þeim fyrirskipunum, sem ein-
angrunarlögin setja. Ef þeir gera
Því fieiri umsóknir sem fyrir
eru, þeim mun hægra er að vinza
ur þá hættulegustu, og því fljótara
verður sjúkdómnum útrýmt úr
landinu. En ölluin ætti að vera
Árnadóttur frá Gilsárvallahjáleigu
í Borgarfirði í Norðurmúlasýslu.
Sumarið 1883 fluttust þau hjón til
Vesturheims og tóku sér land í
umhugað um.að það yrði sem Dakota Voru þau þ j sjo ár.
Opinn á hverjum degi eftir hádegi
og á kveldin: Bandið spilar á
hverju kveldi.
Principala.
ELDII) VID GAS
Ef gasleiðsla er um gðtuna y3ar leið
ir félagið ptpurnar að götu Hnuuni
ókeypis, Tengir gaspíp ir við eidastór
sem keyptar hafa verið að þvi án
þess að setj* nokkuð fyrir verkið.
GAS RAKGE
ódýrar, hreinlegar, wtíð til reiðu.
Allar tegundir, $8.00 og þar yfir.
K í ið og skoðið þser.
Thc Wmnipeg Etectrie Slreet Railuay C*.
,3iidin
21S Fobp Avmvmr
fvrst.
Flestir sjúklingar liafa kotnið í
Sumarið 1890 seldu þau land sitt!
og fluttu til Winnipeg, og hafa
spítalann úr Gullbringu- og Kjós- dvalið w síðan
arsýslu og Ámessýslu, 17 úr hvorrij Þáu hjón voru full 2y ár J
(á 6 árumý ; Eyjafjarðarsýsla hjónabandi og áttu saman sex börn>
kcmst næst, með 16, og þá Rangár-' þrjá pilta Qg þrj4r stúlkur. Ufa
aivallasýsla og Reykjavík með 10 þau öu föður sinn 4samt með móð_
hvor, þá Borgarfj,- og Mýrasýsla r sinni Tvær af dætninum eru
og Snæfellsnessvsla með q hver, og -r. •• , • , •
r a ■ í * o •■ti í&'“ar’ onnur enskum manm, lnn
Sigfúsi Sveinssyni Brynjólfssonar í
CANADA NORÐVESTURLANDIÐ
tneð
8 sjúkl-1
Barðastrandarsýsla
inga.
Eins og vænta má, hafa komið
fiestir sjúklingar úr þeim sýslum,
sem mest holdsveikin var i 1896.
Úr Reykjavík hafa komið tiltölu-
lega margir sjúklingar, og þó hefir
fækkunin eigi órðið mikil þar, að-
allega vegna aðflutnings holds-
veiklinga úr öðrum sýslum, en það
eykur tölurnar.
Úr Eyjafjarðarsýslu hafa að vísu
komið allmargir holdsveikir á spít-
alann, en þó eigi tiltölulega eins
margir og úr öðrum holdsveikis-
sýslum. Fram að árslokum 1902
komu 14 sjúklingar, en til sama
tíma frá árslokum' 1896 hefir veikin
komið út á 10 sjúklingum, svo I kastoroliu
kunnugt sé. Einn Jæirra hefir þó *
Winnipeg. ,
Runólfur sál. var allan síðari
hluta æfinnar mjög heilsulasinn, en
þó sívinnandi og berandi um-
hyggju fyrir hag og velferð fjöl-
skyldu sinnar. Hann var trúmaður
hinn mesti. vinfastur og vandaður
til orða og verka.
Friður sé með minningu hans.
Ættingi.
Reglur viO landtöku.
Af ðflum sectíouum með jafnri tölu, sem tilheyra sambandsstjórninni, 1
Maniitoba og Norðvesturlandinu. nema 8 oy 26, geta tjölskyldnhðfuð og karl-
menn 18 árs gamlir eða eldri, tekið sér 160 ekrur fyrir heimilisréttarland, þad
er að segja sé landið ekki áður tekið, eða sett tíl síðu af stjórninni tíl við-
artekju eða ein hvers
aunars
um
menn
ið er $10.
Rá'ðlesrging móðarinnar.
líklega verið i Þingeyjarsýslu
fFnjóskadal), er veikin kom út á
honum fyrst.
„Eg vil ráða öllum mæðrum til
að hætta að gefa börnunum sínum
og önnur hreinsandi
meðul.en brúka heldur Baby’sOwn
Tablets.“ Þetta segir Mrs. Josep
E. Iiárley i Worthington, Ont.,
sem hefir reynt það að þessar Tab-
lets eru bezta barnameðalið í heimi.
Mrs. Harley bætir við: „Litla
mín hefir aldrei brúkað
önnur meðul en þessar tab-
Það er auðséð á öllu, að Eyja-
fjarðarsýsla verður að senda árlega ‘ stúlkan
fleiri sjúklinga í holdsveikraspítal-! nein
ann en aðrar sýslur, ef holdsveik- lets síðan hún var tveggja mán-
inni á að verða útrýmt þar jafn- aða gömul, og þær hafa viðhaldið
snemma eins og annars staðar. Eft- ' heilsu hennar.“ — Þessar Tablets
ir skýrslunum, hinu eina, sem hægt eru ágætar handa börnum á öllum
er að styðjast við, þa er hún nú aldri og lækna fljótt og vel alla
sem stendur aðalgróðrarstöð holds- maga og nýrnaveiki, varna kvefi,
veikinnar hér á landi, eða réttara barnaveiki, drepa orma og lækna
sagt. Eyjafjarðarhéraðið ásamt alla tanntökusjúkdóma. Full á-
Flateyjardal. Þar voru samtals byrgð er tekin á því, að þær liafi
23 sjúklingar holdsveikir í árslok ekki inni að halda neina minstu vit-
1902. i und af deyfandi efnum. — Seldar
En þótt þar sé mikið af holds- hjá öllum lyfsölum eða sendar með
veiki, er hún og víðast til í öðrum pósti yfrir 25C. askjan, ef skrifað
sýslum, og vona eg, að allir geri er til „The Dr. Williams’ Medicine
það sem hægt er til að eyða henni. Co., Brockville, Ont.“
íanritun.
Menn mega skrifa sig fyrir landinu á þeirri landskrifstofu, sera næst liggw
u) landinu seir tekið er. _ Með leyfi innanrikisráðherrans, eða innfiutninga-
boðsraa: r iir? í Winnipeg, eða næsta Dominioi. iandsamboðsmanns, ge<»
n gefið ð< - z t mboð til þess að skrifa sig fyrir landi. Innritunargjaíd
- $10.
fleimilisréttar-skyldur.
Samkvæmt núgildandi lögum verða landnemar að nppfylla heimilisrétt-
ar skyldur sínar á einhvern af þeim vegum, sem fram eru teknir í eftir
fylgiandi töluliðum, nefnilega:
[1] Að búa á landiuu og yrkjalbað að rainsta kosti í sex mánuði á
hverjn ári i þrjú ár.
[2] Ef faðir (eða móðir, ef faðinnn er látinn) einhverrar persónu, sem hefi
rétt til aðskrifa sigfyrir beimilisréttarlandi, býr á bújðrð i nágrenni við land-
ið. sem þvílik persóna hefii skrifað sig fyrir sem heimilisréttar landi, þá getur
persónan fuflnægt fyrirmælum .aganna, að því er ábúð á landinu snertir áður
en afsalsbréf er veitt fyrir því, á þann hátt að hafa heimili hiá föður sinum
eða móður.
I Ef landnemi hefir fengið afsalsbréf fyrir fyrri heimilisréttar-bújöri
eða skirteini fyrir að afsrlsbréfið verði gefið út, er sé undirritað í sam-
íæmi við fyrirmæli Dominion iHndliganna, og hefir skrifað sig fyrir síðari
heimilisréttar bújðrð. þá getur hann fullnægt fyrirmælum laganna, að þvi er
3nertir ábúð á landinu (síðari heimilisréttar-bújörðinni) áður en afsalsbréf sé
gefið út, á þann hátt að búa á fyrri heimilisréttar-bújörðinni, ef síðari heim-
ilisréttar-jörðin er í nánd við fyrri 6eimiiisréttar-jörði na.
(4) Ef landneminn býr að stað \ bújörð sem hann á [hefir keypt tek-
íð orfðir o. s, frv.jí nánd viðheimiíisroutarland það, er hann hefir skrifað siv
fynr þá getur hann fullnægt fyrirmælum laganna, að þvi er ábúð á heimilis
réttar-jðrrinni snertir, á þann hátt að búa á téðri eignarjörð sinni (keyptula
ndio. s. frv.)
Beiðni um eignarbréf
ættí aðvera gerð strax eftir aðSáiin eru liðin, annaðhvort hjá næsta um-
boðsmanni eða hjá Inspector sem sendur er til þess að skoða hvað unnið hefir
veriöá landinu. Sex mánuðum áður verður maður þó að hafa kunngert Dom-
inion lande umboðsmanninum i Ottawa það, að hann ætli sér að biðja um
eignarréttinn.
LeiÖbeining;ar.
Nýkomnir inn , á innflytjenda-skrifstofunni í Winnipeg, og v
ÖLum Dommion 1 < ruminnan Manitoba og Norðvesturlandsins, leið-
beiningar um það ur aru ótekin, og allir, sem á þessum skrifstofum
vinna veita inDflytjendum, kostnaðaríaust, leiðbeiningar og hjálp til þess að
ná í löndsem þeim eru geðfeld: ennfremur allar upplýsingar viðvlkjandi timb
ur, kpla_ og náma lögum. Allar slíkar reglugjörðir geta þeir fengiðþar gef-
ins, einnig geta menn fengið reglugjörðina um stjómarlönd innat. járnbrautar-
heltisins i Britisl Columbia, með því að snúa sér bréflega til ritara innanríkig
beildarinnar i Ottawa innflytjenda-umboðsmannsius i Winnipeg, eða til ein-
dverra af Dominion landi umboðsmðnnum i Manitoba eða Norðvesturlandinu
W. W. CORY,
iDeputy Minister of the Interior.
Dr G. F. BUSH, L. D. S. Matt<*ve,kl
Allskonar magaveiki og melt-
TANNLÆ.KNIR.
Tennur fyltar og 'dregnar! út án
sársauka.
Fyrir að fylla tönn $1.00
Fyrir aðdraga út tönn 50
Telephone825. 627 Main 8t.
ingarkvillar læknast
vel meö
fljótt og
7 Monks Dyspepsia Cure.