Lögberg - 04.01.1906, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 4. JANÚAR 1906
Nyárssiöir,
IÞaö, aö láta eigi áramótin svo
hjá líða, að þeirra sé minst með
hátíðahöldum og viðeigandi við-
höfn, hefir verið forn venja grund
völluð fyrir orófi vetra, og eru or-
sakirnar til hennar nátengdar
mannlegu lífi og tilfirtningum.
Eftir að kristni hefst minnast
menn árskomunnar aðallega með
hátíðahaldi trúarlegs eðlis, en fyr-
ir þann tíma var og haldið upp á
nýársdaginn með ýmiskonar há-
tiðahöldum.
Gyðingar heilsuðu nýja árinu
iþegar í gamla daga með lúðraþyt
og básúnublæstri og er sá siður
þeirra enn í dag, því eins og kunn
ugt er, þá eru þeir flestum þjóðum
fastheldnari við forna siði og
venjur, en áramót eru hjá Gyðing-
um að vorinu til, eins og hjá
fleiri ' jóðflokkum Austurlaníia.
Forn-Persar höfðu þann sið, að
gefa hver öðrum egg i nýársgjöif,
en eggið var tákn hins skapandi
kraftar er alt lætur til vierða. Síð-
an hefir þessi siður orðið almenn-
ur á vorhátíðum hjá þjóðum á síð-
ari tímtlm og sérstaklega hefir
mikil venja verið að hafa egg í
máltiðir á páskum hjá mörgum
þjóðflokkum,svo sem Englending-
um o. fleir. — Hinir gömlu Róm-
vejrjar færðu guði sínum Janusi
miklar slátrunardórnir á nýárs-
dag, og hjá þeim verður fyrst vart
við þann sið, að hver óskar öðrum
gleðilegs nýárs, og með óskinni
fylgdu jafnaðarlegast gjafir, en
iþeir sem gjafanna urðu þó oftast
að njótandi voru meiri háttar
menn þjóðarinnar, og ficngu gjaf-
irnar brátt á sig skattblæ og færð-
ust síðan sem bein álög til keisar-
ans og runnu í fjárhirzlu lians.
Nýárssiðir vorír eru aðallega frá
Rómverjum komnir; en vel má
geta þess í sambandi við undan-
farið, að nýárið hefir verið hátíð-
legt haldið frá fornum tíma og
langt aftur fyrir miðaldir, á ýmsr
tim tímum og ýmsum helgidögum
ársins. Þannig hefir fæðingar-
dagur Krists verið hafður á nýárs-
dag alt fram á miðja 16. öld. Og
sá siður að gefa gjafir er í gotnesk
germönsku löndunum orðinn fast-
ur jólasiður, þar sem aftur á
móti í Belgíu pg á Frakklandi
er slíkt að eins tíðkað á nýári.
Það hafði verið almennur siður
í löndum Austurríkiskeisara, að
honum voru hamingjuóskir færð-
ar á jólum og páskum, frá þegn-
um hans, en 1766 lét keisarinn sem
iþá stjórnaði Austurríki Jóscp II.,
iþað boð út ganga, að slíkt hið
sama skyldi gert á nýársdag, og
mikil viðhöfn og hátíðabragur
með fylgja. Hefir sá siður slðan
orðið almannur við hirðir flestra
konunga og keisara víða um heim,
og hafa eigi óvíða fengið á sig
pólitískan blæ.
Hini’r mismunandi nýárssiðir
benda oftlega á ýms sérkenni hjá
þjóðflokkunum. Lengi var það
venja í New York að tízkufrúrnar
heimsóttu liver áðra, búnar sinum
baEtu og skrautlegustu klæðum,
alsettar gullskarti og gimsteinum.
tÞeirri frúnni, sem hepnaðist að
hafa náð i finasta og' skrautlegasta
skrúðann til að klæðast í, og bar
svo af hinum öðrum að hún var
einróma álitin bezt búin, henni var
það skoðað sem viss forboði góðs
og happariks komandi árs.
íbúarnir í Helgolandi, smáeyju
sem Danir eiga norðvestan við
Evrópu í Norðursjónum, kváðu
vera mjög ötulir í að óska hver
öðrum hamingju á áramótum.
Frá því snemma að morgni ný-
ársdaginn og alt til kvelds, er fólk
þar á stöðugri flugferð frant og
aftur til að heimsækja kunningj-
ana og árna þeim heilla, og
glevmist einhver af vinahópnun>,
þá skoðar sá hinn sami það sem
persónulega móðgun sér gerða.
t>ar óska menn hver öðrurn: heil-
brigði, hamingju og gttðsblessun-
ar, svo og ntargra þorska og
hjartafriðar.
Á Þýzkalandi er það rnikill sið-
ur, í sumtim fylkjum landsins, að
prýða b'runna alla í borgujn og
þorpum, með grænviði og blóm-
um og danza svo í kring um vatns
bólið; sérstaklega er mikið að
þessu gert í fylkirru Elsass-Lothr-
ingeii. Púnsdrykkja, sem víða er
töluvert um hönd höfð á áramót-
um, er enskur siður. Nafnið á
drykknum púnsi (e. pnchj, er
upprunalega komið úr sanskrít,
fteitir þar „pantscha“ og þýðir
santa sem fimrn. Drykk þenna
þenna lærðu Englendingar að búa
til af Indverjum, og voru þá í
hann notuð fimm efni: vatn eða
vín, te, hrísgrjónabrennivín, sítr-
ónuvökvi og sykur. Frá þessum
fiinm efnum stafar nafnið.
Það var fvrst árið 1695, að
Englendingar tóku að minnast
nýja ársins- með púnskollu. Eigi
var það þó á Englandi sjálfu, þó
að stðar yrði það venja þar, held-
ur í Cadix á Spáni, þar sem hinn
enski flotaforingi Russel sat á
þeim tíma, og lét brugga drykk
þann á jóladag fyrir fjölda manns í
feykistó'rri skál. En nýársdagur
var þá haldinn á jóladag hjá Eng-
lendingum, sem mörgum öðrum
þjóðum. Og enn í dag senda
Englendingar af gamalli venjtt-
festu nýársgjafir sínar til kunn-
ingjanna á jóladaginn. Frá þíess-
ari nýnefndtt stóru púnsskál sem
flotaforinginn enski lét byrla í
Cadix er svo sagt í gömlum
ritum:
í miðjum garði gullepla og sítr-
óna var stór vatnsþró, í hana var
helt hálfu uxahöfði af ágætasta
fjallmalagavíni, 200 gallónunt af
brennivíni, 600 pundum af sykri,
vökva úr 12,000 gulleplum, musk-
at og vatni eftir þörfum. Síðan
bauð flotaforinginn öllum enskutn
kaupmönnum og liðsforingjum til
miðdegisvteizlu, og að lokinni mál-
tið, var gestunum boðið að ganga
ut í garðinn og setjast að drykkju
við púnsskálina niiklu, sem þar
var til reiðu, nteð þeim útbúnaði
er áður var sagt. í hinni geysi-
stóru vatnsþró var unglingspiltur
á ofurlítilli kæntt, prýðilega útbú-
inn og .skrevttu'r, og fylti sá
bikara og rétti að hinum saman-
söfnuðu gesturn. Ekki þarf að
efa, að slörkulegur hefir endirinn
orðið á leiknum, en þessir menn
voru börn sinnar tíðar, og ekki
uþpnæmir fyrir stnáskæringum.—
En sagan um þessa ntiklu og
fyrstu púnsdrykkju barst til Eng-
lands, og ruddi braut fyrir líkunt
gildum og þessu þó i smærri stíl
væru, og breiddist síðan út til ann-
arra landa Eyrópu og varð þar al-
gengur nýárssiður á þeim tima.
Réttindi kvenna á Kússlandi.
Rússneskt blað, útgefið í Jaris-
lavborg, hefir nýlega skýrt mál-
efni þetta allítarlega, og er hér
gerð grein fyrir því hielzta, sent
þar er tekið fram.
Altnennur áhugi ogháróma kröf-
ttr hljóma um land alt eftir frelsi
og framsókn, í allflestum áhuga-
ntálutn þjóðarinnar, og er þegar
bót fengin á mörgum þjeim einok-
unar og ófrelsisákvæðum, er öld-
um saman hafa staðið i vegi fyrir
framförum og þjóðmenn-ingu
allri, en. engin þessara frelsiskrafa
fier sanit í þá átt að bæta að neinu
leyti hag rússnesktt kvennanna,
sem frá alda öðli hefir verið hinn
aumasti, svo að heita má, að hvert
meybarn sem fæðst hefir meðal
alntúgans þar í landi, hafi vlerið og
sé enn i heiminn borið með ok
þrældóms og óvtrðingar á herðum
sér.
í engu rnáli, sem nokkra þýðing
hefir,er konunni gefinn kostur á að
láta vilja sinn i ljós, eða njóta
sjálfstæðis síns á nolckurn veg.—
Hún er í öllum atriðum háð fyrst
vilja forieldra sinna, og ef hún
giftist þá mannsins, sem hún hefir
verið gefin. Að eins ein undan-
tekning er frá ófrelsis- og ósjálf-
stæðisreglunni, og hún er sú, að
konurnar hafa af sérstakri náð
fengið að taka þátt í sunnudags-
skólauppfræðingu, á stöku stöð-
um, en það er að eins í hámentuð-
ustu héruðunum í landinu, en
vtíðast hvar þar sem uppfræð-
ingin er á lægra stigi, svo að heita
má að lítill setn enginn ljósglampi
mentunar hafi inn í þjóðfélagið
skinið, þar er réttur og staða kon-
unnar á lítið eitt hærra stigi en
skynlausu skepnunnar..
Rússneska skáldið Rekasow hef-
ir og tíðum dregið fram litskarpar
myndir af hinni mannúðarlausu
meðferð á almúgakonunutn rúss-
nesku. Síðan hann samdi ritverk’
sín þar að lútandi, er langur timi
liðinn, og hefi,'r hagur bændanna á
Rússlándi verið töluvert bættur
síðan, en i norðurhluta Rússa-
veldis eru kjör konunnar að nyestu
leyti hin sörnu og áður. — Hún
er enn þá þrælkuð og kúguð og
jafnvel sleppur eigi við likamlega
misþyrmingu bóndans eða þeirra,
sem yfir hienni hafa að segja. Hún
hefir engan rétt til að kvarta, má
það ekki, getur það ekki, en verð-
ur að bera böl sitt ein síns liðs, og
örmagnast undir Hfsbyrðinni ogi
falla í valinn, þegar hún gfetur
ekki risið undir henni lengur.
Það skal eigi farið hér frekar
út í lýsingu á högum rússnesku
konunnar yfir höfnð, en drepið á
eitt atriði að eins, nefnilega hjóna-
bandið. Val eiginmannsins, sem
hjá öllum mentaþjóðum heimsins*
er og hefir verið álitið vandamesta
sporið, sem hin unga mær stígur,
á morgni fullorðinsáranna, er
aldriei stígið af almúgastúlkunni
sjálfri á Rússlandi, heldur eru það
forekfrar hennar og vandamenn,
sem frani úr því ráða, án þess hún
sjálf hafi þar minstu vitund að
segja. Hún verður að sitja með
þann útkjörna, hvort sem henni
þykir súrt eða sætt. — Þrátt fyrir
það þó hér sé um það atriði að
ræða, sem eingöngu snertir hana
sjálfa, og hin tímanlega vellíðan
hennar stendur og fellur með,
hvort vfel tekst eða illa, þá á hún í
þessu máli ekkert atkvæði.
Sama kúgunarhöndin er krept
enn þá utan um kvenréttindin í
þessu landi, sem hélt bændunum
bundnum á þrælaklafanum þar, á
dögum ánauðarinnar miklu, sem
öll rússnesk alþýða stuivl undir og
sfcit af sér að lokum, en hagu'r
kvennanna var samt óbættur, þó
bænda ánauðinni væri af létt. Eins
og oft skfeði á þeim dögum, þegar
ríkir jarðeigendur, sem bæði áttu
' jarðirnar og líka bændurna, sem á
þeim bjuggu, neyddu landsetana
til að gefa dætur sínar þeim, sem
eigendunum sýndist og þær eigi
ósjaldán teymdar grátandi á b’rúð-
arbekkinn, svo er og enn venja
meðal bændanna, en sá munurinn,
að nú eru það foneldrarnir og
vandamennirnir sjálfir, sent mis-
bjóða tilfinningum sinna eigin af-
kvæma og nánustu, í stað þess að
áður voru þeir neyddir til þess, að
meira eða minna leyti, svo að bót-
in er engin, né afsökun nein á
þtessu gjörræði. Almenna venjan
er nú, að húsfaðirinn lítur í kring
um sig eftir girhilegum tengda-
syni, afgerir hjúskaparmálin við
hann, og verði þeir ásáttir, kunn-
gerir hann einkamálin fyrir fjöl-
skyldu sinni, með orðum og í svo
hátíðlegum rómi, að enginn dirfist
að andmæla. Enda þorir dóttirin
ekki að kvarta eða sýna neinn
mótþróa, að andmæla vilja for-
eldranna í þessu efni , væri að
brjóta venju, sem búin er aö fá
hefð, og sem hefir of djúpar rætur
fiest í rússneska almúgalífinu til
þess, að nokkur einstaklingur væri
fær um að buga hana eða brjóta á
bak aftur, og á hverja tilraun, sem
í þá átt færi, væri litið sem rang-
láta uppreist gegn góðum og vel-
viljuðum foreldrum, og enginn
gæti framar litið þá stúlku réttu
auga, er slíkt leyfði sér að gera.
Þó hefir það komið fyrir, að
brúðarefni hefir látið óánægju
sina í Ijósi; en þá var tekið til
þeirra ráða, sem hlutu að fækka
slíkurn mótþnijatilfellum, cnda
kváðu þau nú koma örsjaldan fyr-
ir. Ef brúðurin maldar eitthvaö i
móinn, þá kalla foreldrarnir sam-
an vini sina og vandamcnn og er
síðan skotið á húsþingi, og fyrst
með margvislegum fortölum reynt
að fá stúlkuna til að láta undan,
dugi það ekki, þá er hún skömm-
uð óbótaskömmum og áð síðustu
er tekið til likamlegra misþvrm-
inga, og endirinn verður þá jafn-
an, að hin ógæffusama brúður sér
þann kost vænstan að hlýða og
líöa. — Þetta eru bcinar afleiðiug-
ar og menjar kúgunarinnar á
bænda ánauðartimunum. Þá var
altítt að draga brúðurina jafnvel
út úr kirkjunni, ef hún þverskall-
aðist við að greiða jáyrði sitt, og
lemja hana þangað tií hún þorði
ekki annað en hlýða, og játa að
hún hefði valið sér manngefniö af
vel yfirlögðu ráði og einlægum
vilja.
IVT, Paulson,
660 Ross Ave.,
selur
Giftingaleyflsbréf
Chamberlain's Cough Rcmcdy al-
getlega skaðlaust.
Hver einasta móðir ætti að vita,
að Chamberlain's Cough Remedy
er algerlega skaðlaust fyrir börnin
og hefir engin eiturefni inni að
halda. Selt hjá öllum kaup-
mönnum.
“EIMREIÐIN”
Fjölbreyttasta og skemtilegasta
tlmaritiS á Islenzku. RitgerSir, sög-
ur, kvœSi myndir. VerS 40c. hvert
hefti. Fæst hjá H. S. Bardal og S.
Bergmann.
~ \ --------------------------
The Northern Bank.
Utibúdeildin á horninu á Nena
St. og William Ave.
Rentur borgaöar af innlögum. Ávísanir
gefnar á Islandsbanka; og víðsvegar um
heim
Höfuðstóll $2,000,000.
ABalskrifstofa í Winnipeg,
THE TCANADIAN BANK
Of COHHERCE.
á horninu á Ross og Isabel
HöfuSstóll: $8,700,000.00.
VarasjóSur: $3,500,000.00
f SPARISJÓÐSDEIRDIN
Innlög $1.00 og þar yflr. Rentur
iagðar viS höfuSst. á sex mán. fresti.
Víxlar fást á Englandsbanka,
sem eru borganlegir á Islandi.
ADAIjSKRIFSTOFA I TORONTO.
Bankastjóri I Winnipeg er
o------JOHN AIRD-----------<
THE DOHINION BANK.
á horninu á Notre Dame og Nena St.
Ails konar bankastörf af hendi
leyst.
Ávísanir seldar á útlenda banka.
Sparisjóösdeildin.
Sparisjóðsdeildin tekur við innlög-
um, frá $1.00 að upphseð og þar yfir.
Rentur borgaðar tvisvar á ári, 1 Júní
og Desember.
Imperial Bank ofCanada
Höfuðstóll - . $3,500,000.00
Varasjóður - 3,500,000.00
Algengar rentur borgaðar af öllum
innlögum. Avísanir seldar á bank-
ana á Islandi, titborganlegar I krón.
Otibú I Winnipeg eru:
ASalskrifstofan á horninu á Main st.
og Bannatyne Ave.
N. G. I.ESI.IE, bankastj.
Norðurbæjar-deildin, á horninu á
Main st. og Selkirk ave.
F. P. JARVIS, bankastj.
Df.M. halldohsson,
PARK RIVER. N. D.
Er að hitta á hverjum miðvikudegi
I Grafton, N.D., frá kl. 5—6 e.m.
GABINET-MYNDIR
$3.00 TYLFTIN,
til loka Desember
mánaðar hjá
GOODALL’S
616>á Main st. Cor. Logan ave.
ORKAR
MORRIS PIANO
Tönninn og tilflnningin er fram-
leitt á hærra stig og með meiri list
heldur en ánokkru öðru. Þau eru
seld með góðum kjörum og ábyrgst
um óákveðinn tlma.
pað ætti að vera á hverju helmlli.
S. L. BARROCLOUGII & CO.,
228 Portage ave., - Winnipeg.
MÍltOU, „D
LTFSALI.
H. E. C L O S E
prófgenginn lyfsali.
Allskonar lyf og Patent meðul. Rit-
föng o.s.frv.. Læknisforskriftum ná-
kvæmur gaumur gefinn.
MaþleLeafRenovatiog^orks
Við erum nú fluttir að 06 Albert st.
Aðrar dyr norður frá Mariaggi hót.
Föt lituð, hreinsuð, pressuð, bætt.
Tel. 482.
Dr. W. Clarence Morden,
Tannlæknlr.
Cor. Logan ave og Main st.
620^ Maln st. - - ,’Phone 135.
Plate work og tennur dregnar úr
og fyltar fyrir sanngjarnt verð. —
Alt verk vei gert.
Thos. H. Johnson,
Islenzkur lögfræðingur og mála-
færslumaður.
Skrifstofa:— Room 33 Canada Life
Block, suðaustur hornl Portage
avenue og Main st.
Utanáskrlft:—P. O. Box 1364.
Telefón: 423. Winnipeg, Man.
Skautar! Skauta
handa drengjum, stúlkum og fullorönum til afnota
viö hockey-leiki og abrar skemtanir. Ekkert er
hentugri jólagjöf. Góðír skautar á 50c. Betri
skáutar alt aö $5,00.
Hockey sticks
handa drengjunum, á 20 og 25C. cents. Viö'
seljum hinar frægu Mic-Mac á 45 cents.
SLEÐAR! SLEÐAR!
Mjög mikiö úrval
af sleöum á 25C.
og þar yfir.
Glenwright Bros
Tel. 3380.
587 Notre Dame
Cor. Langside.
ib cftir
— því að
Eddu’sBMlngapapplr
heldur húsunum heituml og varnar kulda. Skrífið eftir sýnishorn-
um og verðskrá til
TEES & PERSSE, L^d.
Ílöents, WINNIPEG.

Winnipeg Picture Frame Factory,
Búð: 495 Alexander ave.
Vinnustofa: 246 Isabel st.
’Phone: 2789.
//WW|
Allar tegundir af myndarömmum búnar til. — Stækkum myndir.
Viö þurfum umboösmenn ,víösvegar til aö selja fyrir okkur.—
Heildsala og smásala.
P. Cook, Eigandi.