Lögberg - 29.03.1906, Page 4

Lögberg - 29.03.1906, Page 4
4 LOGBERG FIMTUDAGINN 29. MARZ 1906 er KeflS flt hvem flmtudag af The Liösberg Prlntlns & Publlshing C'o., (lössut), aS Gor. William Ave og Nena 8t., Wlnnipeg, Man. — Koatar $2.00 um 4riS (á. Islandl 6 kr.) — Borglat fyrlrfram. Einatök nr. 6 cta. Publlshed every Thuraday by The Lögberg Printing and Publiahing Co. (Inoorporated), at Gor.Wllllam Ave. gc Nena St., Winnipeg, Man. — Sub- acription prlce $2.00 per year, pay- able ln advance. Single copiea 6 cts. S. BJÖRNSSON, Editor. M. PAULSON, Bua. Manager. Auglýaingar. — Smflauglýalngar 1 eitt aklfti 26 cent fyrir 1 þml.. A atœrri auglýsingum um lengrl ttma, afaláttur eftir samningi. BústaSaskifti kaupenda verSur aS Ulkynna skriflega og geta um fyr- verandi bústaS jafnframt. Utanáskrift til afgrelSslust. blaSs- Ins er: The LÖGBERG PRTG. & PCBL. Co. P. O. Box. 136, Wlnnlpeg, Man. Telephone 321. Utanáskrift til rltstjörans er: Editor Lögberg, P. O. Box 136. Wlnnipeg, Man. Samkvæmt landslögum er uppsögn kaupanda & blaSi öglld nema hann sé skuldlaus þegar hann segir upp.— Ef kaupandi, sem er t skuld vlB blaSiS, flytur vtstferlum 4n þess aS tilkynna heimlllsskiftln, þá. er þaS fyrir dómstölunum álitin sýnileg ■önnun fyrir prettvlslegum tiigangl. GrandTrunk brautin um Vestur-Canada. Fyrir skemstu flutti blaöið Free Press allitarlega lýsingu á legu Grand Trunk brautarinnar um Canada vestanvert, og sérstaklega um svæöið milli Portage la Prairie og Edmonton. Leyfum vér oss hér á eftir aö drepa á helztu atrið- in. Nú er svo langt komiö, að þessi mikla meginlandsbraut hefir verið seld verkstjórum í hendur, að undanteknum 55 mílum milli Port- age la Prairie og Winnipeg, og er þegar byrjað á verkinu. Sjö hundruð þrjátíu og tvær mílur á lengd er þetta svæði vestan við Winnipeg, sem þegar hefir verið minst á, og eru sem næst tvö hundr uð sjötíu og tvær mílur af því full- gerðar. Er brautin bæði bein og haganleg, að því er framast verð- ur séð, og valin bæði hallaminsta og skemsta leiðin. Landinu er svo háttað, á þessu svæði, að óhjá- kvæmilegt hefir orðið að fylla upp lægðir og grafa niður fyrir braut- inni mjög víða, að ógleymdum löngum, mörgum og kostnaðar- sömum brúm, sem orðið hefir að byggja, svo að gagn ólík hefir þessi brautarlagning verið mörg- um öðrum hér í landi, þar sem öll áherzlan hefir verið lögð á það, að teygja teinana yfir sem allra mesta vegalengd með *m minstum kostnaði. Grand Trunk brautin er til þess ætluð, og svo traustlega úr garði gjör, að hún megi bera hinar þyngstu flutningslestir án þess hún kikni undir þunganum, enda mun hún þurfa á miklu burðarmagni að halda, þar eð hún, að meðtöldum aukabrautunum, kvislast um feikna mikið svæði af hinu ftjósamasta akurlendi, og má því ganga að þvi vísu, að engin smáræðis flutnings- hlöss verða það, sem fljúga eftir henni þar þegar stundir liða. Áttatiu fyrstu mílur brautarinn- ar vestur frá Portage la Prairie eru þráðbeinar, en siðan bevgir brautin til norðurs lítið eitt, og rennur eftir Qu’Appelle til Fort Ellice. Á að geta sjö mílum norð- austan við Esterhazy, liggur hún til vesturs og stefnir svo þráðbeint til Touchwood Hills. Vestan við Touchwood varð eigi sneitt hjá því að nokkrir smákrókar vrðu á brautinni á tuttugu og fjögra mílna bili, en úr því liggur hún i beinni. linu til South Saskatche- wan. Þessi hluti brautarinnar var fenginn félaginu McDonald og Mc Millan í hendur til byggingar, og má nú heita fullgjörður. Frá Touclrwood rennur .brautin út á sléttuna yfir township 24 range 21. Búistvar við að brautin rynni gegn um bæinn Saskatóon. en eftir áætlanargerðinni liggur hún um suðvésturhornið á township 33, rangé 5, og hér um bil tveim mílum sunnan við Saskatóón. Þaðan liggur hún i suður tnilíi range 12 og 13 í township 32, en síðan er stefnan beint í iiorðvestur alla leið til Edmonton. Landkostir svæðisins, sem braut- in liggur um austan við Saskatoon eru þegar kunnir, því landið hefir verið margmælt og glöggar skýrsl- ur gefnar um það. Má af því marka að það er í eigi litlu áliti, að bæði C. P. R. og C .N. R. fél. hafa lagt auka járnbrautir um það, og hefir það mjög greitt fyrir land- náminu og blómgun bygðanna þar. Vestan við Saskatoon liggur Gr. Trunk yfir þrjú hundruð og tutt- ugu mílna svæði, sem er ónumið land, og telja landmælingamenn það eitt hið frjósamasta hérað í V’esturlandinu. Eins og áður hefir verið frá skýrt, hefir öll þessi langa braut- arlína verið fengin í hendur verk- stjórum, til framkvæmda og lagt við að hraða verkinu svo sem unt væri. , Enn fremur hefir verið lagt fyrir þingið frumvarp til að fá tuttugu og fjórar aukabrautir lagðar út frá þessari aðalbraut til merkustu og helzttt borga og bæja Vesturlands- ins. Verður eigi betur séð en stjórn- in geri alt sem hún getur og hægt er til þess, bæði að vanda braut- ina að ölki leyti og eins hitt, að leggja hana þar sem mest er þörf- in og mestar likumar fyrir að land og lýður hafi hennar sem bezt not, og engum sk>-nberandi manni getur blandast hugur um það, að ekkert stærra né framtíðarvæn- legra mál, en lagning hennar, hefir nokkurn tíma verið hrundið áleið- is af nokkurri stjórn Canada. Aðal brautin, með aukagreinun- um fyrirhuguðu, mun spenna yfir fjölmörg ágætustu, ómimdu heim- ilisréttarlöndin, sem til eru í vest- anverðu Canada. Miljónir hveiti- ekra blasa við framtakssömum landnemum, og bíða eftir að þeir velji sér þar aðsetur, leggi hönd á plóginn og yrki hinn frjóva jarð- veg, og verður þeim þar auðvelt að hafa sem mest upp úr afurðun- um, þar sem flutningslestirnar eru við hendina og ótorsótt er því að koma þeim á markaðinn kostn- aðarlítið.—Þarna hljóta því frum- býli að þjóta upp vonum bráðar og innan lítils tíma stórir bæir að kom- ast á fót út á bygðu sléttunum, þar sem samgöngu skortur liáfði gert mönnum áður ókleyft að byggja sér ból. — Þúsundir manna geta sezt þarna að og átt hina glæsileg- ustu framtíð fyrir höndum, og hverjum er það að þakka? Do- minion stjórninni og Grand Trunk brautinni. ------0------- Ajidatrúin á íslandi. Það eru fá mál á þessum vetri, að pólitíkinni undan skildri, sem blöðunum heima hefir verið hugð- næmara um að fjalla, en andatrú- arhre>-fing sú, er brytt hefir á þar á næstl. ári og líðandi vetri. Umræður þessar hafa spunnist út af andaleitar tílraunum þess fiokks manna í Reykjavík, er hr. Einar ritstj. Hjörleifsson hefir gerst fórkólfur fyrir. Svo er að heyra, sem skoðun þessi hafi feng- iö nokkra áhangendur út um land, bæði á Vestfjörðum og eigi all fáa á Norðurlandi, sérstaklega i Þingeyjarsýslu, enda var stefna þessi áður orðin hagvön í síðast refndum hluta landsins og átti þar eigi fáa áhangendur fyrir lið- ugum þrjátíu árum síðan. Gleypti alþýðan þar við nýjung þessari og þótti svo mikils um vert, að leik- menn sintu lítt tíöum um hríð, og htigðu andana mega veita sér æm- an fróðleik til sáluhjáipar. En þó íór svo, að fáum árum liðnum, að hreyfingin hjaðnaði t.iður og dó þar út. Nú er húri tisin á legg aftur eins og áður er sagt, og fara mjög misjafnar sögur af henni eftir því sem blöðunum telst til. Stjórnblöðin er a l harðorð um t.m hana, telja h’m loddaraskap .-r.n, blekkingar, lyg<ir og fá- kænsku, cg hafa fun ’:<rhöld anda- trtiarflokk.úns tr.i ög i fi.mtingi, til þess að gera forsprakkana hlægi- lega í augum almúgans, en þar ber á það að líta, að frömuðar hreyf- ingarinnar eru geystir þjóðræðis- menn og póltíkin tekur til flestra mála á Fróni,og birtast áhrif henn- at þar sem annars staðar. Ritstjóri Fjallkonunnar hefir rit- að langa ritgjörð í 4. hefti Skírnis, yy. árgangi, er hann nefnir „Trú og sannanir", þar sem hann útlist- ar stefnu andatrúarmanna, og tel- ur rannsóknir hennar vænlegar til eönmtnbr höfuðatriðum kristin- dómsins, og enn gleggri grein ger- ir hann síðar fyrir henni í ítarlegri grein í tveimur Fjallkonu-blöðum, snemma á þessu ári með yfirskrift- inni: „Dularfull fyrirbrigði“. — Markmið stefnunnar telur hann vera að reyna að komast i samband við vini sína og ættingja framliðna, hafa fréttir af þeim og reyna þann- ig að skygnast inn í annað lif. Þetta er mergurinn málsins eft- ir því, sem báðum flokkum blað- anna segist frá um þessa anda- trúar hreyfingu. Vér viljum eigi ætla jafn merk- um mönnum og hér eiga hlut að máli, aö þeir hafi ætlað sér í fyrstu að fremja þar fúlan loddaraskap, og tilgangur rannsókna þeirra hafi að eins verið að blekkja mönnum sýn vísvitandi, enda þó að margar sagnir andleitenda séu illþokkaðar og hafi allvíða reynst blekkingar einar að sumu leyti, en hugsmíðar tómar á annan veg, sprottnar af æstum tilfinningum, og trufluðu andans jafnvægi. — Líkindi eru til að einlæg reynslu þrá forkólfanna hafi hrundið á staö hreyfingu þess- ari í byrjun, á íslandi, en margt virðist benda til þess að flokkurinn, sé og muni brátt lenda í ógöngum þeim, sem hverjum þeim mætir, er velur sér viðfangsefni, sem er „um megn“. En jafnvel þó til þessa til- tækis hefði verið stofnað, svo sem þegar hefir verið sagt, er eigi loku skotið fyrir það, að andleitendur þessir leiðist eigi, þegar í ógöng- urnar kemur, út í það, að nota miður heiðarleg meðul máli sínu tii sönnunar og útbreiðslu, er þeim er orðið það mikið áhugaefni, eins og öllum verður hvaða efni sem fyrir er barist, og endirinn verði sá, að á þeim sannist sama blekk- ingaróorðið, sem fjölmargir „spir- itualistar" hafa fengið og borið með réttu. Enn sem komið er standa andtrúarmenn engu nær takmarki sínu, né vita neitt ákveðnara um ráðgátu þá, sem þeir eru að leitast við að leysa, heldur en þegar þeir hófu göngu sína, og á þó stefnan í eðli sínu margar aldir á bakl. Við kirkjuna getur oss ekki sýnst að andtrú þessi hafi neitt sammerkt nema það eitt að halda fram tilverunni um annað líf, það er allur sá stuðningur sem i anda- trúnni er að finna, og hann óþarf- ur kirkjunni, nema því leyti sem hann þokar þeim, sem áður hefir algerlega hafnað tilverunni eftir dauðann, það nær ódauðleika trú- arhugsjón kirkjununar, en áður. Enda þó að þessir spiritualistar eigi til ýmsra merkra vísinda- manna að telja, —og á það atriði leggja formælendur hreyfingarinn- ar á íslandi svo mikla áherzlu, og nota sem aðal meðmælin, þegar al- þýðan er til fylgis kvödd, á hve marga og miklu fleiri stórmerka vísindamenn og sálfræðinga má ekki benda, sem alls ekki hafa verið spiritualismus sinnandi eða viljað heyra hann «é sjá? Er slík gylling því að eins hverfandi. Það eina, sem heilbrigð skyn- semi hvers hugsandi manns segir, er að eitthvað meir en lítið hljóti að vera bogið við það, að andarn- ir tali í gegn um borðfætur, og spila megi raddir þeirra með fingrunum út úr borðplötunum eins og hljóðfærum, og mikil megi sú andlega hrifning og efunarsnauða nægjusemi vera, sem getur gert sér að góðu þessi dularfullu fyrir- brigði ein, sem hinn traustasta og óskeikulasta sannleik fyrir tilveru annars lífs og almennum ódauð- leik. Fulltrúar verkamannalýðsins á þjóðþinijinu brezka. Fulltrúar verkamannalýðsins eiga, samkvæmt því sem vér höfum áður skýrt frá, eigi svo , margir sæti á þjóðþinginu brezka, að þeir geti, út af fyrir sig, ráðið fullnað- ar úrslitum nokkurs máls á þing- inu, en þrátt fyrir það eru þeir nægilega margir til þess að hafa töluverð áhrif á endalok ýmsra málanna. Eðlilega hefðu menn búist við, að þenna flokk skipuðu eingöngu jafnréttismenn, en svo er þó eigi; þrátt fyrir það eru þó allir þessir fulltrúar sammála um það, að berj- ast fyrir að fá framgengt ýmsum þarflegum réttarkröfum verka- mannalýðnum tH mikils hagnaðar, og af stefnuskrá flokksins má marka að flesta fulltrúana. hefir sá hluti verkamannanna er sérstakar starfsgreinir stunda, svo sem smið- ir, múrarar o. fl. Stefnuskráin er atl viðtxk og eru þessi aðal atriðin: að heimta að lagafrumvörp verði afgreidd af þinginu, er ákveði afstöðu verka- mannafélaganna skýrt og greini- lega gagnvart landslögunum, svo og að hve miklu leyti refsingum eða skaðabótum sé hægt að ná af hverju félagi ef brotlegt verður á einn eður annan hátt. Þá krefjást þeir og að fá lögákveðinn vinnu- tíma þeirra, er sérstakar starfs- greinir stunda með ájfta klukku- stundum hvern virkan dag, en hjálparmanna tíu stunda. Til ann- ara krafa má telja einskattinn, vín- sölutakmörkun, ellistyrk, atkvæða- rétt bæði karla og kvenna, friskóla mentun, og ókeypis uppfræðslu fá- tækra barna er á skóla ganga, eftir mati skólastjórnanna. Eins og sjá má eru kröfurnar all fjölbreyttar. Af þeim mun sú, er heimtar vinnutímann styttan, eiga rót sína að rekja til jafnréttissinna, 0g mun harðla vanséð að hún nái fram að ganga. Enda þótt að iðn- aður sé á mjög háu stigi á Eng- landi, eru skæðir keppinautar hinu megin við sundið,sérstaklega Þjóð- verjar, 0g því mjög efasamt, að þingið sjái sér fært eins og nú stendur á bæði að hækka vinnu- taxtann og stytta vinnutímann. Fulltrúar verkamannaflokksins í neðri málstofunni eru sem næst tólfti parturinn af allri þingmanna- tölunni þar, og er það gleðilegt teikn vaxandi opinberrar hluttöku alþýðunnar í stjórnmálum og bar- áttu fyrir rétti sínum og hlunn- indum. í annan stað er það næsta styrkvænlegt flokki þessum og málum þeim, er hann berst fyrir, aö ýmsir liberölu flokksmennimir í báðum deildum eru honum hlynt- ir og hallast að stefnu hans að ýmsu leyti. Þannig eru bæði fjár- mála ráðgjafinn Asquith og jafn- vel forsætisráðgjafinn Campbell Bannermann sinnandi ellistyrktar- málinu, ef hægt verður að finna þar réttláta og viðurkvæmilega undirstöðu að byggja á og ganga út frá. Hinn mikli tollverndunar post- uli Chamberlain, kvað gjaman vilja komast í bandalag við verka- manna fulltrúana, ef hann gæti fengið þá til að greiða atkvæði með verndartolli sínum aftur á móti. En litlar líkur er á því að honum takist það, því að verka- mannaflokkurinn fer þess vart dul- ur að tollur sá miðar beinlínis til þess að hækka lífsnauðsynjar starfsmannanna í verði, en kemur þeim hins vegar að litlu haldi. Enn sem komið er, mun ekkert annað frekara hafa hamlað Burns, for- kólfi verkamannaflokksins frá að ganga algerlega í lið með Chamb- erlain en skoðana munur þeirra á tollmálunum, því um góða forystu- hæfilegleika og starfsötulleik Chamberlains er öllum flokkum bæði á Englandi og víðast um heim svo kunnugt, að fylgi hans er hvervetna mikils virði hvar svo sem hann beitir því. Formælendur verkalýðsins á þinginu er sva nýmyndaður og sérstakur flokkur að þeir eru ekki bundnir neinum öðrum flokki í málum. Hafa þeir því fyllilega óbundnar hendur til að veita þeim einum liðsinni, er lið vilja ljá þeim aftur á móti til að koma fram á- hugamálum þeim er þeir hafa tek- ið á stefnuskrá sina. -------o------ SnOrp bindindisrœða. „Þegar ung stúlka giftist býst hún við að það sé moður en ekki dýr, sem hún gengur að eiga. Ef maðurinn hennar fer þannig aö ráði sínu að gera sig að dýri með áfengum drykkjum, þá er hún ekki lengur bundin vi« að búa saman vð hann. En sé hún svo mikil hetja, að hún samt sem áður haldi sambúð sinni áfram, verður líf hennar og æfi öll líkust hörðustu hegningarhússvist og er óhætt að setja hana á bekk með píslarvott- um.“ Af svona löguðum setningum mátti heyra nóg í prédikun, er einn af prestum rómversk-kaþólsku kirkjunnar flutti í kirkju sinni í Montreal, sunnudaginn hinn 11. þ. m. Var þessi ræða upphaf að bar- áttu fyrir útbreiðslu bindindis og útrýmingu ofdrykkjunnar, er söfn- uður þessa kaþólska prests nú hef- ir tekist á hendur. Fjórir aðrir prestar voru við- staddir þessa messugjörð, og byrj- aði hún með bænar ávarpi.er kapel- lán í bindindisfélagi einu þar í borginni flutti. í þessu ávarpi var það tekið fram, méðal annars, að hversu afar áríðandi það væri að lcg&Ja Þa® niður að bjóða gestum, sem að garði koma, áfengi. Kvaðst hann sterklega vona, að þeim tímar færu nú i hönd, að mönnum þætti sér misboðið ef slíkar veitingar væru boðnar og bornar fram. Prestur sá, sem aðal ræðuna hélt, er byrjun þessarar greinar er tekin úr, hafði margt og mikið ilt að segja um áfengisnautnina. Hann mintist á Forn-Grikki,er höfðu það fyrir sið á vissum tímum, að hella þræla sína fulla, til þess að koma inn hjá börnum‘sínum viðbjóð á ástandi drykkjurútanna og afleið- ingum oídrykkjunnar. Hann benti og á það, að einmitt nú um þessar mundir væru bæði andlega stéttin og stjórnmálamennirnir víðsvegar um heim, að ræða og koina sér saman um ráð, til þess að afstýra ofdrykkjubölinu. En til þess enn einu sinni að setja tilheyrendum sínum fyrir sjónir hinar hörmulegu afleiðingar ofdrykkjunnar vitnaði presturinn í sögu Babylonar hinn- ar fornu. Sýndi hann fram á hvern* ig Nebúkadnezar konungur gerði sjálfan sig, með ofnautn áfengra drykkja, argari hverju villidýri, og hvernig sonur hans, Balthazar, van helgaði hin heilögu ker musterisins með því að nota þau fyrir drykkj- arker í hinum óstjórnlegu svall- veizlnm, er hann skemti sér við að haida, og guðlastið var í hávegum haft. Nú á dögum, sagði presturinn.að fjöldi væri til af líkum þessara kon- unga, því drykkjurútar vorra tinia stæöu langt um neðar en villidýrin. Hver maður, sem steypti sér út í ofdrykkju, væri einnig ölltun öðr- um vondum girndum háður, og guðlast og syndsamlegt tal yrði hans uppáhalds skemtun. Eftir að presturinn hafði minst á þá þjóösögu Araba, að þegar hiti fyrstu vínber hafi verið fullþrosk- uð orðin, þá hefði djöfullinn vökv- að þau með svínsblóði, mintf hann tilheyrendur sína hversu hörmuleg sjón það væri, að sjá ungan mann, sem gengi út að morgni dags, hreinn, þokkalegur og glaður í huga, liggjandi að kveldi viti sínu fjær og veltast í saurnum og sorp- inu á strætunum. Ef einhver kunn- ingi hans rekst á hann í þessu á- standi kemst hann í vandræði. Hann vill ekki ganga fram hjá og skilja kunningja sinn eftir þannig til reika. Heim til foreldra hans vill hann ekki fara með hann, til þess að særa ekki hjörtu þeirra og koma út á þeim tárunum. Aö eins einn vegur er eftir. Ofdrykkjumað- urinn er búinn að gera sjálfan sig aö dýri, og það verður að fara með hann eins og villidýr, sem sett er í búr. Með öðrum orðtim: maður- inn verður tekinn fastur og annað hvort sektaður, eða ef til vill kemst hann á bak við jámgrindur fang- elsisins. Þegar presturinn var búinn að lýsa því hvemig ofnautn vtnsins leiðir af sér ýmsa lesti, svo sem óskírlífi, þjófnað, morð, rán og alla aðra glæpi, hverju nafni sem nefnast, þá vék hann að þvi ítar- lega hversu hörmuleg áhrif hún hefði á heimilislíf manna. Þ'ar kvað hann áhrif hennar verða sár- ust, og sorglegust. Hann fór um það mörgum orðum hversu ömur- legt væri að sjá og vita ungan mann, hneigðan til ofdrykkju, dirf- ast þess að biðja ungrar stúlku sér til handa og leiða hana upp að alt- arinu. Þegar slíkt kæmi fyrir sagði hann að kirkjan ætti að vera tjölduö sorgarblæjum og sungnir líkfararsöngvar. Hann kvaðst þekkja prest nokkurn í Bandaríkj- unum, heiðvirðasta mann, sem æfin lega, er ungar stúlkur leituðu ráða hjá honum í hjúskaparmálum, gæfi þeim það ráð, að eiga þann mann, sem þær elskuðu, jafnvel þó sá hinn sami maður væri hvorki sér- stakur geðprýðismaður né tiltölu- lega trúhneigður eða kirkjurækinn. Með einlægri ást sinni til manns- ins og eftirdæmi sínu gæti þeim hepnast að leiða hann svo í þessum efnum að alt færi vel. En væri presti þessum aftur á móti kunn- ugt um, að biðill stúlkunnar væri drykkjumaður, væri hann vanur að brýna alvarlega fyrir henni, að eiga alls ekkert saman við hann að sælda. I lok ræðu sinnar brýndi prestur- inn enn á ný alvarlega fyrir söfn- uðinum nauðsyn bindindisins, og skýrði fyrir honum öll hin blessun- arríku áhrif, sem það hefði í för með sér, jafnt fyrir alla, einstak- linginn og þjóðarheildina. —Daily Witness.

x

Lögberg

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.