Lögberg - 07.02.1907, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 7. FEBRÚAR 1907
SíldveiBar Norömanna viö
ísland.
Thomas S. Falck konsúll í Staf-
angri hefir eins og undanfarin ár
sent Thor. E. Tulinius stórkaup-
manni í Höfn fróölega skýrslu um
síldveiöar Norgmanna hér vi'S land
þetta ár, og hefir hr. Tulinius sent
oss skýrslu þessa til birtingar. En
aöalefni hennar er á þessa leiS:
“Eins og yiSur er kunnugt,” seg-
ir konsúllinn, “hafa ýmsar þjóöir
stundað veiöina þetta ár, því aö
auk Islendinga, Dana og Norð-
manna, hafa einnig sænsk. ensk og
þýzk útgeröarfélög tekiö þátt í
henni.
Eins og eg mintist á í skýrslu
minni í fyrra, er notkun herpinótar
f'“Snurpenot”ý meir og meir að
færast í vöxt, og eg hygg, að það
láti nærri, að 70 slíkar nætur hafi
verið notaðar þetta árið.
Síðan árið 1900 að eg byrjaði á
veiði þessari í smáum stíl, hefir
aflinn veri’ð hér um bil þessi:
1900 ............ 536 tunnur
1901 ............ 816 —
1902 .......... 5,ooo —
1903 ..........40,000 —
1904 ..........85,000 —
1905 .........120,000 —
1906 .........175,000 —
Þetta er fádæma mikil framför og
tölurnar farnar að gerast háar. Þá
er eg ætlast á, að aflinn í ár sé
175,000 tunnur, þá er eg sannfærð-
ur um, að eg tel hann heldur öflít-
inn en ofmikinn.
Til Noregs hafa verið fluttar um
141,000 tunnur, en afgangurinn
hefir farið til Danmerkur, Svíarík-
is, Englands og Þýzkalands beint
frá íslandi.
Það er ekki svo auðvelt að á-
kveða með nokkurn veginn áreið-
anlegri vissu, hve mikils virði afli
þessi er, með því að verðið hefir
verið allmjög mismunandi, frá 16
—25 a. kg. (2 pundj, en cg hygg
að óhætt sé að óhætt sé áð reikna
meðalverðið 20 a. frá fyrstu hendi.
Sé meðalþungi ftunnuý talinn 75
kg. (—150 pd.ý þá ætti verðmæti
aflans fyrir oss Norðmenn að vera
um 2,600,000' kr. frúmlega
milj. krj.
Á Islandi hefir verið greidd
mikil fjárupphæð í vinnulaun og
útflutningstoll, og verzlunin við
þessa mörgu fiskimenn ver'ður og
að teljast nokkurs virði.
Fleiri íslenzkir kaupmenn hafa
látið stunda veiði þessa nú en áður,
svo að áhugi þeirra á henni er að
aukast, og eg hefi nú Þegar kom-
ist að raun um, að næsta ár muni
verða stofnuð eitt eða tvö ný is-
lenzk hlutafélög til áð stunda þessa
veiði með gufuskipi og herpinót.
Herpinótin hefir einnig nú í ár
re^nzt ágætt veiðarfæri, og eg veit
dæmi til þess, að gufuskip með
einni einustu nót hefir aflað nál.
5,000 tunnur á þessum stutta tíma,
er veiðin var stunduð.
öll skipin hafa fengið einhvern
afa, og mér er nær að ætla, að yf-
irleitt megi segja, að allir hafi
grætt á útgerðinni, þótt ágóðinn
hjá flestum sé ekki jafn-mikill sem
í fyrra sakir hins lága verðs.
Síldin, er veiðst hefir í ár, hefir
verið góð ög meðferð aflans einn-
ig í góðu lagi.”
I^oks skýrir konsúllinn frá því, að
samkvæmt tilrpælum frá dönsku
fiskiveiðafélagi nokkru, hafi þrír
danskir fiskimenn verið hásetar á
skipum hans við veiðarnar, og hafi
iþeir allir hegðað sér vel og haft
eflaust viðunanlegan ábata af för
sinni.
Skýrsla þessi sýnir ljóslega, hve
geisilega síldarveiði Norðmanna
hér við land hefir aukist á næstl. 4
árum, hún hefir t. d. næstum því
fertugfaldast á því tímabili. Það
er galli, að ekki sést á skýrslunni,
hversu skipin hafa verið mörg, er
Norðmenn héldu hér úti þetta ár,
sem nú er áð líða. En aukning
þessa fiskiflota hlýtur að vera stór-
kostleg á þessum síðustu árum.
Um veiði íslenzku skipanna og
fjölda þeirra, vanta allar skýrslur
og er það leitt. En vitanlega slag-
ar sá afli ekki mikið upp í afla
Norðmanna. Hinar hraðvaxandi
tölur í skýrslu þessari um aukning
aflans og ábata Norðmanna á
þessari veiði, ætti að vera næg
hvöt fyrir íslendinga að leggja alt
kapp á, áð efla þennan útveg sem
mest má verða og láta Norðmenn
ekki eina um, að ausa upp auðæf-
um sjávarins hér við strendur
landsins. Annars þýrfti fiskiút-
gerð vör að gerbreytast, enda er
sennilegt að hún geri það innan
skamms, því áð eins og henni er
nú háttað, getur hún tæpast orðið
til frambúðar í hinni sívaxandi
samkepni og með þeim framförum
í veiðarfærum og veiðiaðferðum,
sem nú eru, éða verða stöðugt ár
frá ári hjá öllum þjbðum, er fiski-
veiðar reka í stórum stíl. Og þar
hljótum vér íslendingar að fylgj-
ast með tímanum.—ÞjóSólfur.
Soldúninn í Morocco.
Mulai Abd-el-Aziz heitir hann,
hin ungi drottin og herra rétttrú-
aðra manna í Morocco. Ræð::r
hann yfir meginhlutanum af norð-
vestur Afríku, og er ríki hans því
nær eins stórt ummáls og tólfti
hluti Bandaríkjanna. Yfir tíu
miljónir Berba og Mára lúta hon-
um sem einvaldsdrotni cg stórveldi
Norðurálfunnar keppast eftir vin-
fengi hans, til þess að reyna að fá
tækifæri til áð smeygja þar inn
fætinum og ná yfirráðum yfir
verzlun landsins, að minsta kosti.
Soldáninn er hár maður vexti og
hinn hermannlegasti, rammur að
afli og all-ófrýnn ásýndum, enda
mjög bólugrafinn í andliti. Hann
er að eins tuttugu og sex ára að
aldri.
En þó hann sé hinn fullkomn-
asti einvaldsdrottin i ríki sínu,
og allir lúti þegnarnir boði hans
og banni, þá leikur samt sá orð-
rómur á, áð mest leiki honum í
mun að láta af ríkisstjórn og draga
sig í hlé. Þykir honum lýðurinn
ofsafenginn og uppreistargjarn og
ekki vera svo mikið i sölur leggj-
andi fyrir að bera soldánsnafnið,
að þurfa að eiga í sífeldu stríði og
erjum. Sagt er að mjög fari
hnignandi virðingu þegnanna fyr-
ir honum,sakir þess að þeim þykir
hann eiga of mikil mök við út-
lendinga. Svo mikið kveður jafn-
vel að þessu, að væri ekki soldán,
í augum þegnanna, afkomandi og
staðgöngumaður Múhameds spá-
manns, þá mundu Þeir óðara reka
hann frá völdum.
Soldáninn í Morocco er æðsti
prestur ríkisins jafnframt því að
vera æðsti valdsmaður í veraldleg-
um málum. Meðal annars hefir
hann einn mátt og vald til þess að
leggja blessun sína yfir og helga
ýmsa hluti Trúir landslýðurinn
því, að það vald sé honum í hend-
ur fengis af gúði sjálfum, fyrir
milligöngu spámannsins, og er
þetta eitthvert sterkasta vopnið,
sem soldáninn hefir fyrir sig að
bera. Tækist einhverjum öðrum
að fá landslýðinn til að trúa því,
að hann hefði þenna sama eigin-
leika til að bera, yrði þeim hinum
sama innan handar að koma' á stað
uppreist gegn soldáninum og reka
hann frá völdum.
Tilraun til þess gerði, síðastlið-
ið ár, sá maður er Bu Hamara er
nefndur. Ranglega hélt hann því
fram, að hann væri bróðir sol-
dánsins, og eldri en hann. Með
sjónhverfingabrögðum tókst hon-
um að sannfæra fjölda af hinum
auðtrúa landslýð um það, áð hann
hefði vald og mátt til þess að gera
kraftaverk. Hann kom á stað upp-
reist og fékk allmarga af herflokk-
um soldáns í Hð méð sér. En brátt
var sú uppreist kæfð niður og hafa
menn fyrir satt, að soldán hafi
mútað honum til þess að leggja
niður vopnin. Að minsta kosti
situr hann nú í friði og spekt, ræð-
ur yfir allstóru landsvæði^og hefir
leyfi til að drotna yfir íbúum þess
eftir vild sinni.
Mulai Abd-el-Aziz virðist miklu
fremur kjósa að umgangast
kristna útlendinga heldur en inn-
lenda Múhamedstrúarmenn. Vest-
rænir siðir og menning sýnist falla
honum vel í geð, og ef honum væri
mögulegt að ráða við, mundi hann
taka hvorutveggja upp og greiða
því götu í riki sínu. Hann hefir
gert tilraun til þess, en ekki hefir
þag leitt til annars en að gera
liann illa þokkáðan. Samt sem
áður heldur hann áfram að hafa
umgegni við Norðurálfumenn, og
gerir sér þá ekki mikinn manna-
mun. Fyrir nokkru siðan hreyfði
ættgöfugur Mári mótmælum gegn
því, að soldán leyfði allskonar út-
lendum skríl, kaupmönnum og iðn-
aðarmönnum, aðgöngu áð höll
sinni, og í alrnæli er það, að sol-
dán eýði miljónuum dollara árlega
í það að kaupa ýmislegt fánýtt
glysvörurusl af hinum kristnu
kunningjum sínum. •
Eitt af þessum óþarfakaupum
er ljósmyndavél úr skíru gulli, er
soldán keypti af einum vini sínum
fyrir tiu þúsund doliara. Þá um
leið seldu þeir honum kunningjar
hans önnur áhöld til ljósmynda-
gerðar fyrir þrjátíu og fimm þús-
undir dollara.
Fjölda af reiðhjólum úr alumin-
um á soldáninn til, og kann hann
vel með þau að fara. Bifreiðir á
hann margar og skrautlega úr
garði gerðar, en lítil verða honum
not að þeim, því vegirnir i landinu
eru ekki í því ásigkomulagi, að
hægt sé að nota þar þann farkost
til ferðalaga. Gullkerru á hann,
sem kostaði margar þúsundir doll-
ara, en siðan bifreiðarnar komu til
sögunnar hefir hann ekkert um
hana skeytt, og er hún nú látin
standa út í hallargarðinum og
skemmast af áhrifum vinds og
veðurs.
Vinir soldánsins, sem standa
fyrir kaupunum á þessum nýmóð-
ins hlutum fyrir hann, spara ekki,
eins og nærri má geta, áð auðga
sjálfa sig á þeirri verzlun. Fyrir
allan þenna útlenda varning láta
þeir soldáninn borga tifalt verð og
stinga ágóðanum i vasa sinn. Eru
þeir orðnir stórauðugir menn,
enda stela þeir öllu sem hönd á
festir við hirð soldánsins auk þessl
ara feiknamiklu upphæð^, sem
þeir hafa út úr honum sjálfum.
Allir þeir, sem hugleiða hatrið,
er Múhamedsmenn frá alda öðli
hafa lagt á kristnar þjóðir, geta
gert sér grein fyrir, hver áhrif
þetta framferði soldáns muni hafa
á Márana. Það eru langir vegir
frá því, að hinar æðri stéttir þeirra
á méðal séu neinir heimskingjar
eða gungur og, eins og nærri má
geta, veitir þeim næsta erfitt að
sýna slíkum soldáni auðsveipni, er
á svo heimskulegan hátt fótum
treður trúarbrögð þeirra og fom-
ar venjur.
Samkvæmt landsvenju á heimil-
ilislíf Máranna að vera öllum óvið-
komandi hulið, og enginn Norður-
álfumaður hefir nokkru sinni feng-
ið að skygnast um í kvennabúri
soldánsins. Enginn karlmaður
stígur þangað fæti sínum n,ema
geldingarnir, sem eru þjónar í
kvennabúrinu. Og illa mundi það
vera tekið upp, ef einhver gerðist
svo djarfur að spyrja soldáninn að
því hvernig konunum hans liði.
Samt sem áður berast nógar sög-
ur út á meðal manna um lifnaðar-
hættina i kvennabúrinu.
Múhamedstrúin heimilar sol-
dáninum áð eiga fjórar eiginkon-
ur og ótakmarkaðan fjölda af hjá-
konum. Hallirnar hans eru stór-
ar og rúmgóðar. Hver af konunr-
um hefir sin eigin herbergi út af
fvrir sig, en sérstök ambátt hefir
umsjón yfir þeim öllumí auk geld-
inganna, sem settir eru til að gæta
þeirra.
Ekki má soldáninn taka sér neina
eiginkonu utan ættarinnar. Verð-
ur hann jafnan að giftast einhverri
af frændkonmn sínum,-
Málamyndar ráðaneyti hefir sol-
dáninn sér við höndyog auk þess
yfir-fjárgæzlumamwog yfir-skatt-
heimtumann. I jjy manns hefir
hann jafnan i^pubúinn og er í
honum alt ^^Ftuttugu þúsundir
hermanna^^H skift er niður í
deildir hiiígað og þangað um ríkið.
Síðastliðið ár var æði-stórt skarð
höggvið í þenna Hðsafla soldánsins
í uppreistinni, sem Bu Hamara
kom á stað, og getið er um hér að
framan. Þá hefir og ræningja-
flokkur sá, er kendur er við stiga-
manninn Raisuli, orðið hermönn-
um soldáns töluvert skeinuhættur
á undanförnum árum. Hefir þetta
hvorutveggja mjög lamað og veikt
drottinvald soldánsins, enda virð-
ist all-líklegt, að dagar einvalds-
stjórnarinnar í Morocco séu taldir,
fyr en varþ.
------o------
Gleöi móöurinnar.
Mesta gleði móðurinnar er að
börnunum hennar líði vel og að
þau séu frísk og fjörug. Frísk
börn eru til yndis og ánægju á
hverju heimili, en veik börn mesta
mótlæti. Fáeinar inntökur af Ba-
by’s Own Tablets gera veikbygð
börn heilsuhraust.og séu þær gefn-
ar inn frískum börnum við og við,
varna þær sjúkdómum. Ekkert
meðal jafnast við þær til þess að
lækna maga og iðrasjúkdóma. Þær
lækna tanntökuveikindi, kvef, hita-
sótt °g ormaveiki. Baby’s Own
Tablets eru seldar með ábyrgð fyr-
ir að hafa engin eiturefni inni að
halda. Þær skaða aldrei; gera æ-
tíð gott. Mrs.G. M. Kemp, Carle-
ton Place, Ont., segir: „Eg hefi
gefið barninu mínu Baby’s Own
Tablets ^iðan það var vikugamalt
og hefir reynst mjög vel. Þegar
það var eliefu mánaða viktaði það
yfir tuttugu og sex pund.“ Þessar
Tablets eru seldar hjá öllum lyf-
sölum, eða sendar með pósti, fyrir
25 c., ef skrifað er til „The Dr.
Williams’ Medicine Co., Brock-
ville, Ont.“
-------0------
Gleöilegt nýár.
Styttist skammdegis skeið,
skína lofthöfin breið,
renna straumrastir iðandi alda;
yfir árstíðarhjól
gægist geislandi sól,
vefur glótröf um tindana kalda.
■I
Firrist svartnættis svif,
svelgir ljómandi bif
allar rökkursins reikandi myndir;
líður ljósbliksins hrönn,
laugar gaddbrýnda fönn,
fága svellþökin flog-geisla-lindir.
Út um svalviðra svið
svigna fannskafla rið
undan ljósgeislans lífgandi koss-
um;
.hýrnar helfrosin strönd,
hrikta gaddsnúin bönd,
rymja hrimljóð í hrynjandi foss-
um.
Kallar komandi tíð,
kveður frjálsborinn lýð
undan ánauðar brestandi böndum;
hverfi dáðleysi og deyfð,
drifvél lífsins sé hreyfð,
verði sam-tök í trygðsvörnum
höndum.
Ólgi eldfjörugt blóð,
ómi hjaðninga ljóð
gegn um miðsvetrar gnýstorma
kifið;
bifist hjörtun í barm,
brenni gleðin á hvarm,
svelli vonþrungin þrá gegn um
lifið.
Göngum allir sem einn,
opinn vegur og beinn
liggur áfram til frægðar og frama;
stríðum sterklega í þraut,
stökkvum hverjum af braut,
sem að reynir vorn lífskraft áð
lama.
Rækjum réttar vors stríð,
ristum síngirni níð’
höslum völl þeim sem hræsninni
falda;
miðum merkinu hátt,
mörkum lifandi drátt
út í ósýni komandi alda.
Thos. H. Johnson,
Islenzkur lögfræBlngur og m&la-
færslumaSur.
Skrlfstofa:— Roora 83 Canada Llfe
Block, auBaustur hornl Portage
avenue og Main st.
Utanáskrift:—P. O. Box 1884.
Telefön: 423. Winnipeg, Man.
Hannesson & White
lögfræðingar og málafærzlumenn.
Skrifstofa:
ROOM 12 Bank of HamiltoD Chamb.
Telephone 4716
Dr. O. Bjornson,
I Office: 650 WILLIAM AVE. TEL. 89 {
Offics-tímar: 1.30 til 3 og 7 til 8 e, h. }
House: 9jo McDermot Ave. Tel. 4300
Office: 650 Willlam ave. Tel, 89
Hours : 3 to 4 & 7 to 8 p.m,
Residence : 620 McDermot ave. Tel.4300
WINNIPEG, MAN.
Dr. G. J. Gislason,
Meðala- og UppskurOa-læknlr,
Wellington Block,
GRAND FORKS, - N. Dak.
Sérstakt athygli veitt augna, eyrna
nef og kverka sjúkdómum.
I. M. CleghoFD, M D
læknlr og yflrsetumaður.
Egghvast sannleikans sverð
sundri lýginnar gerð,
sveipist hjörtun í samhygðar
böndum;
komi kraftmikil sál
kveiki einingarbál
inn á mannvitsins víkkandi
löndum.
Þegar önd tengist önd,
þegar hönd tengist hönd,
þá mun fátt verða þjóðinni’ að
grandi.
Þá mun auðsgnótta ár
gegn um ískuldans tár,
þá mun friður og farsæld í landi.
Heflr keypt lyfjabúðina & Baldur, og
heflr þvl sJAlfur umsjðn 6. öllum meö-
ulum, sem hann lwtur fr& sér.
Klizabetli St.,
BAI.D UU, . MAN.
P.S.—Islenzkur túlkur viö hendlna
hvenær sem þörf gerist.
A. S. Bardal
I 2 I NENA STREET,
selur líkkistur og annast .
um útfarir. AUur útbún- »
aður sá bezti. Ennfrem-
ur selur hann allskonar
minnisvarða og legsteina
Tel.eph.one 3oG
Sveiflast árstíða hjól,
líður ljómandi sól
undan heldimmum hríðskýja-
tjöldum;
flögrar friðþrunginn blær,
færist ljósblikig nær,
setur dagsmun af miðsvetrar-
kvöldum.
Svbj. Björnsson.
Páll M. Clemens,
byggingameistari.
219 McDermot Ave.
WINNIPEÖ Phone 4887
JVl, Paulson,
selur
—Reykjavik.
Giftin galey íls bréf
Miss Loiiisa 0. Thorlakson,
TEACHER OF THE PIAAO.
062 LangsMe St., • • Winnipeg
MaþleLeaf Reuovatiag Works
Karlm. og kvenm. föt lituð, hreins-
uð, pressuð og bætt.
TEL. 482.
P. Th. Johnson,
KENNIR PÍANÓ'SPIL og TÓNFRÆÐI
ítskrifaður frá \ Kenslustofur : Sandison
úsík-deildinni við T Block, 304 Main St., og
Coll. t
st.Adolphus
701 Victor St.
Píanó og Orgel
enn óviðjafnanleg. Bezta tegund-
in sem fæst ( Canada. Seld með
afborgunum.
Einkaútsala:
THE WINNIPEG PIANO & ORGAN CO.
295 Portage ave.
pífímtib cfttL
— þvi að —I
EflúB’s Bygginsapapplr
heldur húsunum heitumj og varnar kulda. Skrifið eftir sýnishorn-
um og verðskrá til
TEES & PERSSE, LL“-
AaBNTS, WINNIPEG. «