Lögberg - 07.03.1907, Síða 1

Þakklæti!
Vér þökkum öllum okkar íslenzku viðskifta-
vinum fyrir góð viðskifti srðastliðið ár og
óskum eftir framhaldi fyrir koraandi ár.
Anderson & Thomas,
Hardware & Sporting Goods.
S38 Maln Str. Tetephone 339
Yér heitstrengium
að gera betur viö viSskiftavini vora á þessu
ári en á árinu sem leið, svo framarlega að
það sé hægt.
Anderson & Thomas,
Hardware & Sporting Goods.
538 Main St. Telephone 339
20 AR.
II
Winnipeg, Man., Fimtudaginn, 7. Marz 1907.
NR. 10
íslendingar í
Winnipeg.
Greiöiö atkvæöi með landa yöar
Mr. T. H. Johnson, og afnámi
einokunar á rafaflssölu þeirra
Mackenzie & Mann hér í bænuin.
Nái Mr. Johnson kosningu má bú-
ast við því, að raflýsingargjald í
húsum bæjarbúa veröi lækkað um
tvo þriöjunga verðs (misherming
í síðasta blaði, J>ar er sagt um
þriöjung verðsj, við þaö sem nú
á sér stað.
Kjörstaðir í Vestur-
Winnipeg.
Nr.
Nr.
Nr.
Nr.
Nr.
Nr.
Nr.
Nr.
Nr.
Nr.
Nr.
Nr.
Nr.
Nr.
Nr.
Nr.
Nr.
Nr.
Nr.
Nr.
Nr.
Nr.
Nr.
1— 391 Young st.
2— 466 Spence st.
3— 585 Spence st.
4— 70 Juno st.
5— Á horni Kate og Elgin
stræta.
6— 561 Logan ave.
7— 562 Ellice ave.
8— 582 Sargent ave.
9— 646 Notre Dame ave.
10— 787 Notre Dame ave.
11— 214 Nena st.
12— 686 Logan ave.
13— 694 Ellice ave.
14— 542 Maryland st.
15— I búð Midaneks, horni
Wellington og Agnes st.
16— 259 Dorothy st.
17— 356 Simcoe st.
18— 479 Simcoe st.
19— 644 Toronto st.
20— 732 Beverley st.
21— 640 Lipton st.
22— 946 Lipton st.
23— 1503 East st.
Athygli kjósendanna er liérnieö
alvarlega leidd að því, að at-
kr'eeðagreiðslan fer fram á tímabil-
inu frá kl. p árdegis til kl. 5 síð-
degis. Að þeim tíma liðnum verð-
ur kjörstöðunum lokað og fer þin
engin atkiœðagreiðsla fram eftir
þann tíma.
Professor Bland um
Roblin-stjórnina.
Vér gátum þess fyrir skemstu, áö
stór-hópar manna snerust daglega
gegn Roblin-stjórninni, og mint- j
umst meðal annars á ýmsa merk-
ustu menn Jiessa bæjar, svo sem
prófessor Bland við Wesley Col-
lege. Viljum vér hér á eftir drepa
meö fáuni orðum á ýmislegt þaö,
er hann finnur fylkisstjórninni til
foráttu.
Lessi maöur mælir ekki af flokks-
hatri. Hann er og hefir verið ó-
háður öllum stjórnmálaflokkum.
En á hinn bóginn kveðst hann
aldrei hafa neitað því, að svo gæti
farfð að stjórnmálabaráttan yrði
jafnframt að siðferðislegri baráttu,
°g Þegar s\x> væri komiö væri það
samvizkusök að sitja lengur hjá
þegjandi og hefjast ekki handa.
Þannig segir prófessorinn að
málin horfi nú við og liggi fyrir
kjósendunum í Manitoba. Hann
kvaðst ekki álíta að annar stjórn-
málaflokkurinn hafi algerlega rétt
fyrir sér og hinn fari að öllu leyti
meö rangt mál, eða að Öll þing-
mannaefni annars flokksins séu
góðir menn en öll þingmannaefni
hins flokksins slæmir menn. Hann
tekur það fram, að í stjórnarflokk-
inum séu menn, sem hann glaöur
mundi greiða atkvæði sitt ef skift
vceri um Iciðtoga.
“E2n”,segir prófessorinn,“stjórnin
sjálf er óþolandi. Svo gálauslega
tala sumir af leiðtogunum, og svo
lítið hirða þeir um staðfestu í
skoðunum, að manni blöskrar aö
hlusta á þá. Landsölumálið vekur
hjá mér algerða ótrú á því, að trúa
þeim fyrir opinberum eignum.
Undirlægjuháttur þeirra gagn-
vart tveimur voldugum félögum,
hefir komið mér á þá skoðun, að
hvorki sé áhugamálum borgarinn-
ar né fylkisin.s óhætt undir þeirra
umsjá.”
En samt sem áður kveðst pró-
fessorinn ekki fremur nú en áðuc
mundi hafa tekið til máls, ef ekki
hefði það verið meðferð stjórnar-
innar á bindindismálinu, er komið
hefði honum til þess að rjúfa
þögnina.
Um það mál farast honum þann-
ig orð:
“Engin stjórn, mér vitanlega,
hefir nokkurn tima svikið og tál-
dregið bindindismenn eins hræmu-
lega og þessi núverandi fvlkis-
stjórn í Manitoba. Loforðarofin,
svikin, margföldun vínsöluleyfanna
og neyðing vínveitingaleyfa inti á
sveita- og bæja-félög þrátt fyrir á-
kveðin mótmæli. vekja ekki ein-
göngu gremju hjá mér sem bind-
indismanni og kristnum manni.
Slíkt hleypir hita í livern brezkan
blóðdropa, sem rcnnur i æðum
minum.
í mínum augum er aðferð þeirra
manna. sern taka saman ráð sín um
að þröngva vínsölukrám i óþakk-
læti inn á sveitafélög og bæjafélög,
niðingslegri en þó gengið væri um
landið þvert og endilangt og tauga-
veikisgerlum kastað í brunnana,
sem neyzluvatnið er tekið úr.
Ef kjósendurnir í Manitoba,
þeir er óska þess að vínsalan sé
sem allra mest takmörkuð, leyfa
vínsölumönnunum, máttarstólpum
núverandi fylkisstjórnar, að vinna
sigur henni til handa í næstkom-
andi kosningum, þá játa þeir meö
þvi, að þeir taki með þökkum fyr-
irlitningunni, sem þeim hefir verið
sýnd í þessu máli.
Eg hefi ekki viöhaft orðtökin
“conservatív” eða “liberal” \ þessu
bréfi mínu, og hefi heldur ekki
með því bundið mig neinu loforði
um að sty'ðja liberala hvernig sem
á stendur. Getum vér ekki litið á
þetta mál sem borgarar i Manito-
ba,
A aðra hliðina höfum vér nú
fyikisstjórn. sem mér virðist, að
minsta kosti frá siðferðislegu sjón-
armiði skoðað, hin mesta ógæfa
innifalin í áð styðja til valda. Á
hina hliðina höfum vér fyrir oss
mann, sem með mannorði sínu,
hæfileikum og þjóðhylli hefir á-
unnið sér traust samborgara sinna
og skuldbundið sig með stefnuskrá,
scm í mínum augum er aðdáanleg
hvað snertir framfarir, sparnað og
siöferðisþroska. Maðurinn kemur
mér að öllu leyti fyrir sjónir sem
hreinskilinn og einlægur maður.
Hann æskir blátt áfram eftir
stuðningi bindindismannanna, án
þess að beita fyrir þá neinum
öfgafullum ioforðum, en að eins
heitandi þeim réttlátri meðferð á á-
hugamáli þeirra.
Eg álit það skyldu allra bindind-
ismanna, sem kosningarrétt hafa,
að-stýðja þenna mann.
Eg vona að enginn áliti það
sprottið af hégómagirni né hót-
fyndni að eg hefi látið þetta álit
mitt í ljósi. En eg áleit að í kosn-
ingadeilunni, sem nú stendur yfir,
væri þörf á að lýsa yfir t áheyrn
kosningarbærra bindindisvina, áliti
óháðs manns hvað stjórnmál snert-
ir, á þessu máli, og gera á þann
hátt grein fyrir atkvæðagreiðslu
minni.”
Fyrirmyndar sam-
vinna.
Á síöastliðnu hausti var tekin
rannsókn í viðskiftastarfi, sérstak-
lega landverzlun, félags nokkurs,
er nefnist The Union Trust Co.
Þessi réttarrannsókn fór fram í
Ottawa.
Félagið hafði keypt, meðal ann-
ars, um tíu þúsund ekrur af landi
í Swan River héraðinu, af Mr.
Whitla, lögfræðingi hér í bænum.
Mr. Whitla var því kallaður til
Ottawa, til þess að gefa vitnisburð
í málinu. Hann var yfirheyrður
þar 5. Nóv. síðastliðinn.
Fyrir réttinum sór hann að hann
hefði verið eigandi þessa lands,
að citis að nafninu til. Rctti cig-
andinn hefði verið Mr. R. P. Rob-
lin.
Framburður hans var sem fylgir.
“Eg tók þetta land upphaflega frá
Canadian Northern félaginu fyrir
mann Gordon að nafni og fyrir
Hon. R. P. Roblin, sem voru sam-
eigendur þess.”
Verðið var $3.10 ekran og fyrsta
árs borgun, $1,500, var gerð 3.
Maí 1902. í Ágúst það sumar seldi
Mr. Gordon sinn part í landinu
Mr. Roblin.”
Þá var Mr. Whitla spurður:
“Upp frá því hafið þér þá hald-
ið landinu fyrir Mr.Roblin einan?”
Svar Mr. Whitla var: “Það er
sannleikur.”
Hér er samkomulag, sem vert er
um að tala, og sem þeir mættu
taka sér til fvrirmyndar er aldrei
geta litið hvor annan rét'tu auga.
Þeir ættu að læra af þessu sam-
vinnu og bræðratag, þessir “óbil-
gjörnu", þessir “grjótkasts”- og
háváða-menn.
Sjáið fyrirmyndina:
Mr. Roblin selur Can. Northern
félaginu 256 þús. ekrur af fylkis-
landi fyrir $1.56 ekruna.
Canadian Northern félagið selur
aftur Mr. Roblin 10 þús. ekrur af
sínu landi fyrir $3.10 ekruna.
Auðvitað sagði Mr. Roblin vest-
ur í Boissevain siðastliðinn Des-
ember. eftir þvi sem blaðið hans,
Telegram, segir frá, að hann hafi
aldrei kevpt eina ekru af Canadi-
an Northern landi.
F,n Mr. Roblin var þá að halda
pólitíska ræðu. Og hann hefir fvr-
ir löngu lýst þvi yfir, undir eið.
fyrir rétti, að hann áliti sig ekki
bera ábvrgð á öllu, sem hann segir
í pólitískum ræðum.
“Gef þú mér. Eg skal gefa þér,”
sagði Þorsteinn matgoggur.
Landvixlin milli Roblin-stjórn-
arinnar og C.N.R. félagsins minna
á þessa einstaklega bróðurlegu
viðskifta-aðferð Þ'orsteins.
Efnilegt þingmannsefni er það.
sem afturhaldsmenn hafa valið í
Hamiota-kjördæminu í þetta sinn.
Hann heitir Ferguson, og hefir
verið þingmaður þar áður frá
1899—1903. Hann kvað hafa ját-
j að, við rekstur sem orðið hefir út
af leynilegri fylkislandaverzlun, er
hann er talinn að hafa verið við
riðinn þegar hann var þingmaður,
að hann hafi staðið i áðurnefndu
fylkislanda-gróðabralli og stungið
ágóðanum af þeim kaupum i vasa
sinn. — Enn fremur er hann tal-
inn að hafa meðgengið að land-
söluskýrslur fylkis - stjórnarinnar,
er fjalla um sölu þá, sem hann
snertir, séu rangfærðar. Þar sé
svo frá skýrt, að annar maður sé
fvrsti kaupandi fylkislanda þeirra,
|er hann CFergusonJ hafi, sem
i þingmaður í Manitoba, fyrstur
j keypt. —
f Löndin, sem um er að ræða, eru
j 17-000 ekrur af fylkislandi. Sýna
I skýrslur fylkislandsölu - stjórnar-
j deildarinnar að þessi ekrufjöldi af
í fylkislandi hafi verið seldar Geo.
j Bovles nokkrum fyrir $4 ekran.
Mr. Ferguson hefir meðgengið,
að þetta sé rangt. Hann segir að
fylkisstjórnin hafi selt sér meðan
hann var þingmaður þessar 17,000
ekrur, en að hann hafi aftur selt
þetta land þvi nær samstundis
nefndum Geo. Bovles fyrir $4.50
ekruna, og grætt á kaupunum
hálft níunda þúsund dollara.
Það er óþarfi að taka það frek-
ar fram, að slík landverzlun þing-
manna er gagnstæð anda lands-
laganna, auk þess sem það gefur
kjósendum glögga hugmynd um,
hvernig gæðingar Roblin-stjórn-
. i’-innar á þingi gæta hagsmuna
fylkisins, og misbrúka traust
kjósenda sinna til að auðga sjálfa
sig, á kostnað íbúanna.
Finst mönnum ekki full þörf á
að fara að hafa stjórnarskifti?
liðna helgi, vestan frá Quill Lake.
Hefir dvalið þar siðan í miðjum
Janúarmánuði á heimilisréttar-
landi, er hann hefir tekið þar, og
er nú á leið til Argyle. Hann lét
allvel af högum Islendinga þar
vestra. Löndin vestur í Quill
Lake komin í geypiverð, svo að
sumstaðar þar fáist ekran ekki
fyrir minna en átján dollara. —
Snjóléttara miklu segir Mr. Jóns-
son þar vestra en hér. Snjór eigi
dýpri en hálft annað fet jafnfall-
inn.
Hinn 19. þ. m. heldur bygging-
arnefnd hina ísl. Good Templara
hér í Winnipeg consert í > Good-
Templara byggingunni nýju á
Sargent ave. Verður þá bygging-
in formlega vígð.
Kapplestur fyrir gull medalíu
heldur stúkan Hekla þriðjudags-
kveldið 12. þ.m. í Good Templara
salnum.
Ur bænum.
Ef þér. kjósendur Manitoba-
fylkis viljið hafa yfir yður næstu
fjögur ár stjórn, sem lætur járn-
brautafélög fylkisins drotna yfir
sér, þá skulið þér greiða atkvæði
með þingmannaefnum Roblin-
stjórnarinnar.
Nýlátin er Jóhanna Pálmadóttir
Hjálmarsson.kona Stefáns Kristj-
ánssonar á Sargent ave. hér í bæ.
Hún var 24 ára að aldri. Bana-
mein hennar var tæring. Hún var
jarðsungin næstliðinn föstudag af
séra Rögnvaldi Péturssyni.
“Kringla” er að telja kjark í
Gimli-þingmanninn. Hún hug-
hreystir hann með því að það
hafi ekki verið af hlifð við hann að
matfaðirinn, Mr. Roblin, hafi
frestað kosningunum í Gimli, og
ræður þingmanninum að bera sig
mannaiega þangað til aðalkosn-
ingarnar eru afstaðnar 7. Marz.
En útlitið er samt sem áður dauð-
ans óálitlegt fyrir hann, eftir því
sem áreiðanlegar fréttir utan úr
kjördæminu hans segja, svo
hvort sem Roblin-stjórnin hangir
eða hrekst úr sessi, á hann þar
enga viðreisnarvon svo framarlega
sem Sigtryggur Jónasson þreytir
við hann um þingmensku.
Afturhaldsblöðin hér i bænum
ætluðu að gera sér mat úr þvi, að
keyrslumáður einn í Fort Rouge,
Rogér Caplette að nafni, hefir op-
inberað þeim, að “agent” Mr.
Chaffey, liberal þingmannsefnis-
ins i Suður-Winnipeg, Dagg að
nafni, hafi greitt sér fCaplette}
fimtán dollara bankaávísun fyrir
vinnu í sambandi við skrásetning-
una 12., 13. og 14. f. m. — Úr
þessu gera afturhaldsblöðin mikið
veður, og telja þetta ósæmilegar
kosningamútur. En svo vill vel
til að yfirréttur fylkisins hefir i
samskonar tilfelli áður, lagt þann
úrskurð á, að það væri fyllilega
lögum samkvæmt að greiða kaup
fyrir vinnu að Þvi er skrásetning
snertir. Enn fremur var banka-
ávísun sú, sem hér er um að ræða
gefin út 15. Febrúar og þá vissi
enginn nema Roblin-stjórnin og
hennar vildustu vinir hvenær
kosningardagur yrði ákveðinn.
Hann var ekki birtur fyr en dag-
inn eftir, 16. Febrúar.
Mr. Kristján Jónsson, frá Ar-
gyle, kom til bæjarins um síðast-
Minneota, Minn., 28. Feb 1907.
Thomas H. Johnson, Esq.,
Winnipeg, Man.
Góði vinur. — Eg sé af blöðun-
um að þú ert að sækja um þing-
mensku í þínu fylki. Viö hér
syðra heyrum að eins vopnabrakið
af ykkar póltísku hamförum, og
eftir bergmálinu að dæma höfum
við ástæðu til að trúa því, að þið
séuð partiskari og siðspiltari í
póltiskum skilningi en við erum,
og er þá þó tekið nokkuð djúpt i
árinni. En hvað sem þvi líður
óska eg þér af hug og hjarta til
hamingju, því að bæði ertu landi
og þess utan Þingeyingur, og það
er miklu varðandi í huga mínum,
með því líka áð það er óbifanleg
trú mín, að þú i hvívetna komir
fram þér og þjóðflokki vorum til
sótna, og það varðar mestu fyrir
sannan íslending,
Og svo óska eg þér aftur til vegs
og frama.
Þinn landi,
G. A. Dalmann.
Ath. — Það rignir nú að úr öll-
um áttum fjöldamörgum bréfum
frá velgefnum og mikilsmetnum
Islendingum af öllum stéttum og
flokkum, bæði nærlendis að og
úr fjarliggjandi héruðum, sem
send eru ýmist til Mr. T. H.
Johnson eða Lögbergs. Og öll
eru þau á þá leið, er eitt sýnishorn
þeirra, sem hér er prentað á und-
an, ber með sér.
Þau flytja Mr. Johnson ein-
dregnar árnaðaróskir, lýsa trausti
á honum og fullvissu um að hann
verði þjóðflokki vorum ti! hins
mesta vegs og frama, ef hann
verður kosinn til þings.
Efumst vér heldur ekki um, að
landar vorir hér \ Vestur-Winni-
peg styðja Mr. Johnson með ráði
og dað við þessar kosningar, met-
andi bæði þjóðflokk sinn og mann-
gildi þingmannsefnisins að verð-
ugu. — Ritstj.
, ,Heggur sá
er hlífa skyldi.“
Þrátt fyrir það að eg er einn af
þeim, sem líti'ð hafa sint pólitík
þessa lands og hafi ekki fastbund-
ið mig hvorugum þeirra flokka,
sem nú keppa um völdin í Manito-
ba, þá hefi eg samt veitt nokkra
eftirtekt einu sérstöku áhugamáli
þjóðarinnar, og það sem meira er,
einu af þeim málum, sem vér ís-
íendingar látum oss meiru varða
en flest önnur, það er vínsölumál-
ið; hvernig Roblin-stjórnin hefir
gersamlega brugðist vonum bind-
indismanna, og gert sitt ítrasta til
þess að vínveitendur hefðu sem
friastan taum, og með Því orsakað
tvöfalt meiri víndrykkju en átti
sér stáð fyrir sjö árum síðan. Og
um leið og eg geri þessa stað-
hæfingu vil eg benda á eina slá-
andi sönnun, og hún er þessi:
Hver einasti vínsali í landinu veit-
ir Roblin eindregið fylgi sitt við
þessar kosningar, enda mun stjórn
hans hafa verið það ljóst, að því
að eins hefði hún von til að verða.
endurkosin, að hún mætti reiða sig
á fjárframlög og samvinnu þess
ara þokkapilta. Þeir hafa vínið,
og með þvi verður margt atkvæðið
unnið, og þeir eru mennirnir, sem
hafa dollarinn,og með honum hef-
ir margra sannfæring verið keypt.
Og í sambandi við það síðar-
nefnda vil eg gera eina fyrirspurn:
Er það satt fsem eg hefi heyrt
fullyrt, en á þó bágt með að trúaj,
að fyrverandi stórtemplar Good
Templara reglunnar hér 5 Manito-
ba, sé i fylgi með hótelhöldttrum
þessa fylkis? En þeir reyna af al-
efli að koma Roblin-stj. aftur í
valdasessinn, gangandi út frá því
einu vísu,að ef þeim tekst að korna
henni að aftur, að þá muni þeir
(vínsölumennirnir) fá alt saman
endurgoldið; meiri hlunnindi,fleiri
vinsöluleyfi o. s. frv. Og því
skyldi stjórnin ekki veita það, með
ljúfu geði? Því það yrði hún að
kannast vi'ð, að vínbruggurununt
ætti hún líf sitt að launa í þessum
kosningum.
Oft hefir verið kastað þunguni
steini að íslenzkum Good Templ-
urum fyrir alvöruleysi þeirra og
bindindisbrot, en aldrei hefir ann-
að eins hneyksli átt sér stað, eins
og þetta, er æðstu embættismenn
bindindisfélaganna eru táldir að
hafa gerst liðhlaupar, og svikist
undan merkjum, gangandi i lið
með vínprangaranum.
Enginn sá máður, sem vill vera
satrnur bindindismaður.getur und-
ir núverandi kringumstæðum
stutt Roblin og fylgifiska hans.
Sú stjórn hefir svo greinilega
misboðið öllum kröfum bindindis-
manna, og liver maður hlýtur að
sjá, að eini vegurinn til þess að
fá vínnautnina takmarkaða í land-
inu, er að styðja leiðtoga liberal-
flokksins til valda. því hann hefir
skuldbundi'ð sig til að taka kröfur
bindindismanna til greina.
Bindindismaður.
Winnipeg, 4. Marz 1907.
Fréttir.
Dr. Oronhvatekha, æðsti yfir-
maður “Independent Order of
Foresters“, andaðist á sunnudag-
inn var, hinn 3. þ. m., í borginni
Savannah i Georgia-ríki \ Banda-
ríkjunum. Hafði hann verið þar
um tíma undanfarið til þess að
leita sér heilsubótar við hjarta-
sjúkdómi er hann þjá'ðist af meira
og minna síðustu tíu ár æfi sinnar.
Dr. Oronhyatekha var Indíáni að
ætt og uppruna og barnfæddur
þeirra á meðal, en svo mikil var
mentafýsn hans, er hann óx upp,
að hann þrátt fyrir efnaskort og
aðra örðugleika aflaði sér viðtækr-
ar þekkingar á ýmsum skólum
bæði í Canada og i Bandaríkjun-
um, þar á meðal á Wesley háskól-
anum i borginni Wilbraham í
Massachusetts-ríkinu. Námi sínu
lauk hann hvervetna með lofi og
varð hinn mesti atkvæðamaður.
Tók hann við forstöðu áðu. nefnds
Foresters-félags fvrir meira en
fjórðungi aldar og hefir stöðugt
veitt því forstöðu síðan, og gert
| það að öflugu og áreiðanlegu lífs-
ábvrgðarfélagi; þegar hann tók
j við stjórn þess var það fámennt
j mjög og fátækt.
Greiðið atkvæði snemma! Kjörstöðum verður lokað klukkan 5 siðdegis.