Lögberg - 11.04.1907, Blaðsíða 4

LOGBERG FIMTUDAGINN 11. APRlL 1907
OQb-erg
•r *eflö flt hvern flmtudnc af The
Lögbers Prlntlng A PubUshlng Co.
(lCKKlIt), aC Cor. WUIIam Ave ok
Nena St., Wlnnlpeg. Man. — Kostar
(2.00 um 4rl8 (4 Islandl 8 kr.) —
Borgtst fyrlrfram. Elnstök nr. 6 cts.
Publiahed every Thursday by The
Lögberg Prlntlng and PublUhing Co.
(Incorporated), at Cor.WUliam Ave.
tk Nena St., Winnlpeg, Man. — Sub-
•crlptlon prlce »2.00 per year, pay-
able ln advance. Single copies 6 cts.
8. BJðRNSSON, Edltor.
M. PAULSON, Bus. Manager.
Auglýsingar. — Sm&auglýslngar 1
eitt sklfti 26 cent fyrir 1 þml.. A
rtærrl auglýslngum um lengrl tima,
afsl&ttur eftir samningi.
Bústaðaskiftl kaupenda verSur aS
tilkynna skriflega og geta um fyr
verandl bústaS Jafnframt.
Utanáskrift til afgreiSslust. blaBs-
lns er:
The LÖGBERG PRTG. & PUBL. Co.
P. O. Box. 186, Wlnnipeg, Man.
Telephone 221.
Utanáskrlft til ritstjörans er:
Kdltor Lögberg,
P. O. Box 136. Wlnnlpeg, Man.
Samkvæmt landslögum er uppsögn
kaupanda á. blaði ögiid nema hann
•4 skuldlaus ''egar hann segir upp.—
Ef kaupandi, sem er 1 skúld viS
blaSiS, flytur vistferlum &n þess aS
tllkynna heimillsskiftln, þ& er þaS
fyrir dómstólunum álltia sýnlleg
sönnun fyrlr prettvlslegum tllgangl.
,,Jim“ Hill.
Arthur Pue Gorman, fyrver-
andi senator í Bandaríkjunum.sem
nú er látinn, sagSi einhverju sinni
atS ef hann væri spuröur aö hverja
Jirjá menn í Bandaríkjunum hann
áliti framtakssamasta, þá mundi
hann ekki Jmrfa þrjár mínútur til
þess aö hugsa sig um, átiur en
nafn James J. Hill kæmi honum í
hug, í því sambandi. Hvaö sam-
göngumál snerti, áleit Gorman, aö
Hill væri skarpskygnari öllum
öörum, fyr og nú, og í ýmsu ööru
bæri hann enn fremur höfuð og
heröar yfir aöra menn.
Hann var “Jim” Hill, verka-
maöur viö afferming skipa, með
sjötíu og fimm centa vinnulaun-
um á dag. Hann er nú James J.
Hill frömuður og forráöamaöur
flutningsfæra, sem gefa honum í
aöra hönd þrisvar sinnum sjötíu
og fimm cent á mínútu hverri.
Hann var “Jim Hill, berfætti
drengurinn, með ákafri löngun til
þes$ aö komast vel áfram í heim-
inum, sem sí og æ dreymdi um
stórkostleg og arösöm framfara-
fyrirtæki. í dag er hann James
J.Hill, er séö hefir æskudraumana
rætast.
Hann var “Jim Híll, skimandi í
allar áttir út yfir þrönga sjón-
deildarhringinn, sem næstur hon-
um lá, reynandi að gera sér grein
fyrir hversu takmarkalaust verk-
sviöið væri þar fyrir utan. Nú er
hann James J. Hill, furðuVerka-
meistarinn, sem enn er aö dreyma,
enn fæst viö hugmyndasmíðar og
enn afkastar afreksverkum.
Á því, sem hann þegar hefir
komið í verk, og hinu, sem hann
enn ætlar sér aö framkvæma, er
eins mikill mismunur og á hnefa-
stórtim hnöllung og heilu Grettis-
taki,— sama hlutfallið eins og á
milli sjötíu og fimm centa kaupi
á dag og sjötiu og fimm centum í
tekjur á hverri mínútu.
Norðurálfumenn hafa glöggara
auga fyrir hæfiieikum og fram-
kvæmdarþreki þessa manns, held-
ur en samlandar hans,” sagöi ný-
lega einn af vinum Hills, sem hef-
ir veriö honum mjög handgeng-
inn í síðastliðin tuttugu ár. Og
hann bætir viö: “Hinumegin Atl-
antshafsins virðast menn hafa
fullkomlega rétt álit á Hill, og
hlnum feikna miklu möguleikum,
sem felast í hugsjónum hans um
verzlunarviöskifti heimsins, á ó-
komnum tímum. kað er langt frá
því að menn hér kunni enn að
fullu aö meta hann. En sá dagur
kemur síðar, er menn munu verða
að viðurkenna djúphygni þessa
sístarfandi, síhugsandi
kvæmdarmanns.”
Til þess Ijóslegar að gera sér
grein fyrir hversu stórfengilegar
eru hugmyndir Hills, má benda á
þaö, að eitt af því, sem honum
finst hann eiga eftir ógert í lífintt,
er það, að koma J>ví til leiðar, að
hætt verði að nota Suez-skurðinn,
sem aðal-þjóðbraut heimsverzlun-
arinnar. Hann vil leggja járn-
braut beina leið frá Atlantshafs-
ströndinni vestur til SeattÍe og
Puget-sunds, og stækka skipaflota
Great Northern gufuskipafélags-
ins svo, að hann verði öflugasta
samgöngufærið á Kyrrahafinu.
Meö afar-stórum gufuskipum
og tafarlausum, , hraöskreiðum
flutningalestum gæti hann flutt
varning Austurlandabúa,frá Man-
ila, Hong Kong og Yokohama til
hann byrjaði á aö gera draum-
sjónir sínar að veruleik.
Hill er skygn, en ekki fæst hann
við stjörnuspádóma eða andasær-
ingar. En hann tekur vel eftir
hvað er að gerast í heiminum,
reiknar út meö sjálfum sér hvers
f~n nútíðin krefst og hagar fyrirtækj
um sínum eftir því. Hann er
meistari í því að samþýða orsakir
og afleiðingar. Hann gjörskoöar
alt, sem mælir með og mót, áður
en hann slær neinu föstu. Hann
gengur aldrei fram hjá neinu því,
sem öðrum kunna að virðast smá-
smámunir, og» fylgir því strang-
lega fram, að fyrirskipunum hans
sé rækilega fylgt.
Járnbrautarslys í
Ameríku og Evrópu.
Hve mikið kveöur að járnbraut-
arslysum í þessari álfu og hve
miklu tíðari þau eru, sérstaklega í
Bandaríkjunum, en í gamla heim-
inum, er orðið flestum þjóöfélags
vinum þar hið mesta áhyggjuefni,
sem brýn nauðsyn Iiggur við að bót
London á Englandi, yfir Kyrra- j sé á ráöin, segir eitt af merkustu
hafið, til New Ýork og þaöan yfir tímaritum sunnan línunnar.
Atlantshaf, fljótara og ódýrara Um þetta efni farast ööru blaði
heldur en hægt er að flytja þær
gegnum Suezskuröinn. Sama ætti
sér auðvitaö stað með vöruflutn-
inga frá London til baka. Þetta
hefir nú mörgum sýnzt drauma-
rugl eitt, en Hill hefir nákvæm-*
lega getað gert svo grein fyrir
öllu, þessu fyrirtæki viðvíkjandi,
þar svo orð:
“Viö því tf naumast að búast,
aö járnbrautafélögin sjálf geri
nokkuð verulegt til þess að slys-
um þessum fækki, því að þau eru
svo haldin af eigingirni og íhalds-
semi, að þau vilja ekki viö það
kannast, að mögulegt sé hér að
að hann er þegar búinn að sann- I finna nokkurt ráð til þess, að slys
færa fjöldamarga af þeim, sem , þessi fari minkandi, og meira að
mest þurfa á greiðum samgöngum J segja draga engar dulur á að þau
aö halda á milli þessara heimsálfa, hljóti að aukast.
um það, að fyrirtækið sé ekki j Þaðan er engrar hjálpar að
eínungis vel framkvæmanlegt,' vænta. Hún verður að koma ann-
heldur og stórkostlega arövænlegt,
Menn hafa oft hlegið að “Jim”
Hill og gert gabb að hugmyndum
hans og fyrirtækjum, síðan hann
ars staðar frá. Varla er hægt að
búast við, að bót verði á þessu
ráðin nema með því að hér komist
á samskonar fyrirmyndar eftirlit
fyrst fór að láta á sér bera. Á j landstjórnarinnar hálfu , sem
meðan hann var'Umkomulaus og 1 um all-langt árabil hefir verið við
fátækur var hann fyrirlitinn fyrir haft í Evrópulöndunum, og borið
það, hvað hann væri heimskulega i hina ákjósanlegustu ávexti. —
stórhuga. Og flest allir “busi-
ness”-menn voru á einu máli um
þafc, að ekki væri Hill með öllum
mjalla, þegar hann réðist í að
kaupa niðurníddan brautarstúf í
Norðvesturlandinu, sem engan á-
Hvergi er það eftirlit þó jafn-at-
kvæðamikið og á Englandi. Því
og engu öðru má víst líka þakka
það, hve örfá járnbrautarslys
koma fyrir þar í landi þrátt fyrir
þá feikimiklu jámbrauta-umferð*
góða gaf í aðra hönd, i því augna- j sem þar er. Vitanlegt er það, að
miði að nota hann sem lykil að
hinu mikla járnbrautar-sambandi
áleiðis til Kyrrahafsins. Menn
tvö eða þrjú stórkostleg járn-
brautarslys urðu á Englandi á
næstliðnu ári, og aö fjöldi fólks
sögðu að hann væri sýnilega geng- beið bana af þeim, og vegna þess
inn af göflunum, þegar Great j var® taia þeirra, er þannig mistu
Northern járnbrautin var fyrir- j Hfið nokkru hærri en áður hafði
huguð og lögð vestur að Kyrra- veri® Þar nm all-langt tímabil.
hafi, og enn þá augljósara þótti j Samt sem áður verður þessi tala
það, að svo mundi vera, þegar furðanlega lág þegar hún er borin
hann hleypti af stokkunum skip-1 saman við fólksfjöldann, sem um er ekki tilk t neitt úf vessum
unum ‘Minnesota” og “Dakota”, j torst ar jarnbrautarslysum á sama
þessum tveim stórkostlegu drek- ari í Bandaríkjunum. Og eigi eru
um, sem fyrirhugað var að ná sem | nema örfá ár síðan, að menn ráku
mestu undir sig af vöruflutning- j sig á Þa®. og þótti einsdæmi, að
um milli Bandaríkjanna og Aust-
urlanda.
En það fór svo, að menn hættu
að henda gaman að heimskupörum
“Jim” Hjll’s. Hann gerði við
brautarstúfinn sinn og gerði hann
svo að nauðsynlegum hlekk í
Great Northern brautakerfinu, og
undir eins fóru peningarnir, sem
í hann höfðu verið lagðir, að gefa
af sér góða vexti. Og árangur-
inn af gufuskipaferðunum ber nú
Ijóslega vott um hyggindi og
framsýni mannsins, sem hrinti
þeim á stað. Tekjurnar af því
fyrirtæki vaxa árlega hröðum fet-
um. Nú er það Hill, sem brosir í
kampinn að hygni “business”-
mannanna framsýnu, sem hæst
hrópuðu um óvita-æði hans, er
enskar jámbrautir hefðu flutt
fulla biljón manns án þess að
nokkur einasti maður af öllum
þeim aragrúa hefði orðið fyrir
slysi á þeim ferðum. í Banda-
ríkjunum er ekkert eftirlit af
landstjórnarinnar hálfu með járn-
brautarslysum svo teljandi sé, og
fórust þar á síðastliðnum sex mán
uðum um fimm hundruð manna af
járnbrautarslysum, sem ástæða er
til að ætla að heföi mátt vera
imklum mun færri með annarí
heppilegri og betri tilhögun, en nú
á sér stað.
Á Englandi fyrirbjóða eftirlits-
menn með járnbrautarslysum fé-
lögunum að hreyfa við nokkru á
lestum þeim, er oröið hafa fyrir
einhverju slysi, eftir að það er
skeö, ef mannskaöi hefir orðið,
nema ef svo stendur á, að bjarga
þurfi einhverjum farþega sem er
i nauðum staddur. Lestin verður
að standa óhögguð að öllu leyti
þangað til rannsókn hefir farið
fram af hlutaðeigandi eftirlits-
nefnd, sem eingöngu hefir
um slik mál að fjalla. Vagna-
trossan, brautarbitar og teinar
verða að sitja í sömu skorðum og
þeir voru eftir að slysið skeði,
þar til eftilitsmennina ber að, svo
að þéir hafi öll gögn við hendina
sem fáanleg eru til að styðjast við
er þeir kveða upp dóm um hver
orsök hafi verið til að slysið kom
fyrir. Síðan semja þeir nákvæma
skýrslu er tilkynt er járnbrautar-
félögunum og birt öðrum til lenð-
beiningar. Slíkar skýrslur hljóta
auðsjáanlega að vera mjög þýð-
ingarmiklar fyrir nefnd félög,
þar eð þær eru hin bezta leiöbein-
ing, sem föng eru á til að kenna
járnbrautarfélögunum ráð til að
fyrirbvggja að slys af sömu teg-
und komi fyrir síðar meir.
Býsna ólíkt er það hvernig hér
í landi er farið að, þegar slík slys
koma fyrir. Undir eins og járn-
brautarslys hefir orðið hér, sér-
staklega ef manntjón hefir orðiö,
Þá er sérstök lest send þangað að
vörmu spori. Þ.eir vagnaðnir,
sem eigi eru meira skemdir en svo
að þeir eru meðfærilegir, eru
dregnir burt, hver veit hvert, en
hinir, sem eru svo laskaðir að ekki
er hægt að komast með þá, eða
gera við þá,— einmitt þeir vagn-
arnir, sem langbezt gátu borið
vitni um upptök slyssins, eru
brendir og eyðilagðir Með öðrum
orðum; sérhver sönnun fyrir or-
sökum syssins er samkvæmt venju
numin burt af þjónum járnbraut-
arfélaganna, en af því leiöir að
eigi er auðið að fá fullnægjandi
og ítarlega rökstudd ákvæði um
orsakir járnbrautarslysánna. Og
eigi er það óvanalegt að persónu-
legt álit þess járnbrautar yfir-
manns, hver sem hann kann að
vera, sem staddur hefir verið þar
sem slysið skeði, verður eini á-
rangurinn af allri rannsókninni.
Játað skal það, að ýms helztu
járnbrautarfélögin halda því fram
að gagnger rannsókn fari fram á
sérhverju slysi er fyrir komi með
brautum þeirra. En þær skýrslur
eru geymdar í skjalasafni félag-
anna. Afleiðingin af því verður
þá eigi sú, að járnbrautarþjónar
og járnbrautafélög yfirleitt geti
neitt lært, af slíkum slysum, né
látið sér þau að varnaði verða síð-
ar meir. Aö því leyti skín engum
fróðleikur af því nema embættis-
mönnum þeirrar brautar er slysiö
skeði á. öðrum jámbrautafélög-
unum þar er háttað, og eins lög-
gjöfinni, sem samin er í sambandi
við þær, sé það að þakka, hve
óskiljanlega fátíö járnbrautarsfys
eru þar í landi.
Það er eitt hið mesta nauðsynja-
mál hér í landi að stjórnin skipi
sérstaka nefnd til að hafa eftirlit
með og rannsaka járnbrautarslys-
in. í þessa nefnd þyrfti að skipa
duglega og þaulæfða járnbrautar-
fræðinga. Laun þeirra ættu að
vera sómasamlega há, og enda svo
há, að eigi væri sýnleg hætta á að
þeir freistuðust til að þiggja mút-
ur. Nefnd þessari og fulltrúum
hennar ætti að verða gefið svo
mikið vald, aö hún væri fær um
að gera svo ítarlegar rannsóknir í
sínum verkahring.sem kostur væri
á. Hún ætti að geta stefnt sér-
hverjutri járnbrautar- embættis
manni sem væri til að mæta fyrir
sér, jafnt forseta félaganna sjálf-
um sem óbrotnum vagnþjóni.
Fela mætti slíkri nefnd að semja
lagafrumvörp eftir því sem henni
sýndist haganlegast til að vernda
ferðamenn gegn ýmsum slysum
með járnbrautunum. Það er ein-
dregin vissa vor, aö ef slík nefnd
hefði starfað hér í ríkjunum næst-
liðin fimm ár, þá mundu járn-
brautarslysin hafa orðið 50 prct.
minni en raun hefir orðið á. Og
að tíu árum liðnum mundu járrf-
brautarslys eigi vera hér tíðari en
annars staðar, yrði þetta ráð tek-
iö.”
Á þessa leið farast Bandaríkja
blöðum orð, og mun það víða hafa
við góð rök að styðjast.
The DOMINION B4NK
SELKIRK ÖTIBdH)
Alls konar bankastðrf af hendi leyst.
Sparisjóðsdeildin.
Tekið við innlögum, frá $1.00 að upphaeð
°g þar yfir. Hæstu vextir borgaðir. Við-
skiftum baenda og annarra sveitamanna
sérstakur gaumur gefinn. Bréfleg innlegg
og úttektir afgreiddar. Óskað eftir bréfa-
viðskiftum.
Nétur innkallaðar fyrir bændur fyrir
sanngjörn umboðslaun.
Við skifti við kaupmenn, sveitarfélög,
skélahéruð og einstaklinga með hagfeldum
kjörum.
J GRISDALE,
bankastjóri.
PETKE & KROMBEIN
selja í smáskömtum beztu teg-
undir af nýju, söltuðu og reyktu
KJÖTI og KJÖTBJÚGUM,
smjöri, jarðarávöxtum og eggjum
Sanngjarnt verð.
161 Nena st., nálægt Elgin ave.
Heilbrigð sál í hraustum
líkama.
skýrslum, og venjulega er eigi
heldur verið að gera tilraun til að
koma hinu opinbera inn í málið.
Vitanlega eru stundum sendar út
skýringar á stöku járnbrautarslys-
um frá auglýsingaskrifstofum fé-
laganna, en vanalega má ganga að
því vísu.að ef slysiö er illum tækj-
um eða óáreiðanlegum brautar-
þjónum að kenna, þá er ekki
mjnst á þaö í embættisskýrslum
félaganna.
Ef eigi væri Iengra gengið á
Englandi en aö tilkynna og búta
skýrslur eftirlitsmannanna í þar
um járnbrautarslysin, yröi árang-
urinn af þeim eigi eins mikill og
ella. En langt er frá því að svo
sé. Það er einmitt á þessum
skýrslum, sem landstjórnin byggir
ákvæði sín um allan starfsrekstur,
bygging, viðhald og ferðhraða
járnbrauta þar. Og ætlun vor er iö herpist saman ('fuglshamurý,
það, að bæði hvernig rannsókn-1 blóðið leitar inn á við, og útgufun
Eftir Lárus J. Rist.
II.
Eigi likamsæfingarnar að koma
að fullum notum, eru böðin ó-
missandi. Böðin eru einn liöur
leikfiminnar, þó sérstaklega sé um
þau rætt. Bæði köld og heit böö,
loftböð og sólböð,getum vér skoð-
að sem leikfimi fyrir hörund vort,
vöðva þess og æöar, sem til þess
liggja. Sömu lög gilda fyrir hör-
undið eins og vöðvana, að það
verður veikt og lélegt líffæri sé
því neitað a§ starfa, eða það
hindrað í því, en verður sterkara
og fullkomnara líffæri fái það að
starfa óhindrað og starf þess sé
aukið. Með bööum aukum vér
starf hörundsins, auk þess sem vér
léttum undir starf þess, með því
að hreinsa þaö.
Varla mundum vér eins sóða-
fengnir með hörund vort, ef vér
vissum hve mikið og mikilsvert
starf það hefir á hendi og vér
vissum að vér gætum fullkomnað
það og bætt jafnmikið og hægt er,
frá því sem alment gerist.
Hlutverk hörundsins er ekki að
eins að klæða líkamann og veita
honum hlífð og skjól fyrir áhrif-
um svo sem hita, kulda, höggum,
bakteríum og ýmsum skaðlegum
efnum, heldur er það meira og
margbrotnara. í hörundinu eru
skynfæri tilfinningarinnar. Hör-
undiö heldur jafnvægi á hita lík-
amans. Þegar líkaminn er orðinn
heitur af vinnu eða öðrum orsök-
um, streymir blóðið meira út að
yfirborði líkamans, út í hinar fínu
æðar hörundsins; þenjast þær þá
út af blóðinu svo hörundið roðnar
og hitnar.en kólnar svo aftur bæði
við útgufun og leiðslu. Aftur á
móti þegar kalt er, þrengjast æð-
ar hörundsins við þaö að hörund-
og hitaleiðsla frá líkamanum verð-
ur minni. Með köldum böðum
aukum vér þetta starf hörundsins,
venjum það við, gerum það sterk-
ara og fullkomnara Iífíæri til
þessa starfa.
Það er undir þessum eiginleika
hörundsins komið, hve vér erum
harðir að þola snöggan mismun
hita og kulda, sem vanalega or-
saka kvef og aðra kvilla. Vér
getum miklu betur varist þeirn
með því, að hirða oss vel og herða
hörundið með bööum, heldur en
hægt er að gera með breytingu á
klæðnaði og allri annari varasemi.
Vér eigum engin föt, sem eru jafn
hlý, haldgóð, létt og falleg eins og
hörundið. En ef vér gætum betur
að, er mikill munur á því hvernig
vér hirðum þessi föt vor. Klæði
vor þvoum vér oft og iðulega og
Þykir sá sóði mikill, sem gengur
illa til fara. En samt vantar mik-
ið á, að vér hirðum föt vor svo
að vel sé og mætti margt um það
segja, en þó tekur út yfir, hve vér
erum hirðulausir með hið dýrmæt-
asta og bezta klæði vort, hörundið.
Allan líkama vorn þvoum vér
sjaldan eða aldrei og böð þekkjast
svo að segja alls ekki. Vér erum
hræddir við vatnið eins og börnin
voru hrædd við Grýlu gömlu hér á
árunum.
Fyrrum þótti það óþarfa tilhald
og nostur að vera að þvo hendur
og andlit, og hafa til skamms
tíma lifað þeir menn, sem ekki
hafa þvegið sér nema tvisvar eöa
þrisvar á ári, Þegar þeir fóru til
kirkju eða á önnur mannamót, og
mun það þó á stundum hafa verið
heldur kisuþvottur, eftir því sem
sögurnar segja. Nú mundi sá,
tæpast þykja í húsum hæfur, sem
ekki þvægi sér að minsta kosti
einu sinni á hverjum degi. Hrein-
lætistilfinning vor hefir farið það
fram nú á seinni tímum, að vér
kunnum illa við að láta sjá oss
mjög óhreina á mannamótum og
tökum til þess ef vér sjáum að
aðrir eru það. En svo nær þessi
hreinlætistilfinning vor ekki
lengra. Vér getum vel vitað af
líkama voyum óhreinum og kunn-
um ekkert illa við oss eða tökum
til þess um aðra, þótt svitasterkj-
una leggi af þeim, bara ef hálslín-
ið og milliskyrtan er vel hvítt og
skórnir og utanyfirfötin vel burst-
uð.
Höndum og andliti er ekkert
vandara um en öörum pörtum lík-
amans, þó þeir líkamshlutar verði
íyrir meiri ytri áhrifum loftsins.en
það ásamt sólarljósinu hefir ein-
mitt hreinsandi og styrkjaindi á-»
hrif á hörundið. Þ.að er alveg eins
mikil ástæða til að þvo allan lík-
amann, ef ekki meiri, því stöðugt
er líkami vor að losa sig við ýms
efni í gegn um hörundiö, sem eru