Lögberg - 02.05.1907, Blaðsíða 2

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 2. MAÍ 1907
Á Grand Trunk braut-
inni,
Fyrir skömmu siSan flutti blaö-
itSFree Press all-itarlega ritgerö
um oíangreint elni, og skal hér á
eftir minnast á helztu atriðin, sem
J>ar voru tekin fram, því aö vér
göngunt að jþví vísu að lesendur
vorir,ekki sízt þeir sem eiga heima
hér í borginni og nærlendis, fýsi
að heyra það.
McArthur heitir maður sá, sem
tók að sér brautarlagninguna á
svæðinu milli Winnipeg og Fort
William. Verkið er talið all-tor-
velt, þar eð jarðvegurinn er víða
grýttur, en fen mikil á öðrum
stöðum. Hefir þvi.bæði orðið að
sprengja kletta eða grafa göng í
gegn um þá, en brúa eða fylla þá
upp, þar sem brautin yrði lögð yf-
ir jþau. í þenna undirbúning hef-
ir gengið langur tími, en ætlan
manna er það, að brautarhluti
þessi verði einhver hinn myndar-
legasti í öllu landinu þegar hann
verður fullger, og brautin verði
svo sterk að hún fleyti auðveld-
lega hinum þyngstu flutnings-
vögnum án þess að kikna eða
laskast. Og eins og samgöngu-
málin horfa nú við í Norðvestur-
landinu, þar sem flutningsvagna-
fæðin hefir haft jafn tjónmiklar
afleiðingar og Ijósast varð næst-
liðinn vetur,munu flestir óska þess
að brautinni verði lokið sem allra
fyrst, enda er svo sagt, að ekkert
sé til þess sparað.
Áðurnefndur McArthur, er að
sér tók brautarlagninguna fyrir
ári síðan, fól mörgum verkstjór-
um starfið og var allri brautar-
lagningunni, sem hann hafði til
umsjár, skift niður á milli þeirra
þannig, að hver um sig tók að sér
að leggja dálítinn stúf, tvær mílur
sumir, en aðrir meira, upp í tíu
mílur mest. Þjaninig hefir verið
unnið að brautarlagningunni á
þessu svæði, en minna verið af-
kastað en við var búist, og hefir
það að miklu leyti stafað af því,
hve mikill hörgull hefir verið á
verkamönnum. Frá Rennie, þar
sem braut C. P. R. félagins sker
braut Grand Trunk brautina og
alla leið til Fort William, hefir
verið unnið að brautarlagning-
unni. '
Verkinu hefir verið haldið á-
fram viðstöðulítið á þessu svæði,
í vetur, enda kvað sumstaðar haga
svo til, að engu óhægara er að
vinna verkið á þessari leið að vetr-
inum til. Brautin liggur um ó-
bygð eða lítt bygð héruð, og víða
ókönnuð, alt til þess tíma að mæl-
ingamennirnir fóru fyrst um þau,
er þeir voru að ákveða legu braut-
arinnar. Vegir voru þar engir og
eigi umfærilegt nema á bátum eft-
ir ánum og vötnunum og slík ferð
bæði erfið, krókótt og seinfarin.
Helzt munu það hafa verið veiði-
menn, er farið hafa vatnaleiðina
um þessi svæöi, en lönd voru þar
eigi hent til aðseturs fyrir land-
nema, og engar skóglendur heldur
er drægi viðarhöggsmenn eða við-
arsala að sér, og fyrir þá sök var
nefnt svæði aldrei “opnað”, eins
og kallað er.
Þ’annig var nú landiö.sem braut
þessa varð að leggja um. Um
þessa óvistlegu auðn urðu verk-
stjórarnir að leggja brautarstúfa
sina. Margar mílur vegar voru
til næstu járnbrautarstöðvar, en
alt umhverfis grýttar eða klettótt-
ar hæða-öldur, en á milli fen og
flóar. Þar sem svo til hagaði er
auðsætt að engu lakara að vinna
að þessu starfi að vetrinum til,
enda hafa allskonar birgðir veriö
1
| fluttar að brautinni í vetur, sem
eigi var auðið að koma þangað í
fyrra sumar og nema þær mörg-
um þúsundum dollar að verðmæti.
Bæði þungar vélar ýmiskonar og
vistaforði hefir verið settur víðs-
vegar með fram brautinni í vetur
°g geymdur þar til sumarsitu,
auk þess sem að hefir verið flutt
til þess að halda áfram verkinu í
vetur. En verkamenn hafa brot-
ist um fast við björgin, sprengt
þau og borað í gegn um þau .
Grjótboranir og grjótsprenging-
ar eru annars ekki eins erfið vinna
og nafnið bendir til. Verkamenn,
sem eru orðnir vanir henni, kjósa
miklu fremur að vinna hana en
önnur verk. Þegar búið er að á-
kveða svæðið, er verkstjóri hver á
að leggja sinn brautarstúf um,
verður honum það fyrst fyrir að
búa um sig og verkamenn sína, en
því næst að hreinsa svæðið fyrir
brautina. Tré og stofnar eru upp
höggvin og jarðvegurinn undirbú-
inn undir brautina. Þar sem björg
og klettar eru til fyrirstöðu er
mokað ofan af klettunum eftir
því sem með þarf og því næst taka
grjótborararnir til starfa.
Grjótborunarmönnunum er skift
í hópa. Þrír eru um að bora holu
hverja. Heldur einn bornum, en
tveir skiftast á um hamarinn.
Fyrsti borinn, sem notaður er, ær
talinn hér um bil eitt fet á lengd.
Eru borarnir gerðir úr stiltu stáli.
Þegar búið er að bora svo langt
niður í klettinn, að sá er bornum
stýrir hefir ekki lengur handfestu
á honum, er annar bor settur ofan
á hinn fyrri og svo koll af kolli,
þangað til svo djúpt er komið,sem
til er skilið, en það er mjög mis-
munandi. Stundum þarf ekki að
bora nema tvö þrjú fet, og stund-
um miklu meira, jafnvel tuttugu
til þrjátíu fet.
Þ.egar búið er svo að bora svo
margar holur sem ákveðið er í
klettinn, er ryðja þarf úr vegi, þá
tekur æfður sprengingamaður við.
Verksvið hans lýtur fyrst að því
að rannsaka lögun og eðli kletts-
ins, er sprengja á, áður en holurn-
ar eru ákveðnar og boraðar í
hann; en þegar þær eru fullgerð-
ar ber *sprengingamanninum að
hafa reiknað út hve mikið þurfi af
sprengiefni til aö sundra klettin-
um. Er mikið undir því komið
fyrir verkstjórana, að ná í nær-
færan sprengingamann, er vel sé
vaxinn starfi sínu, og noti eigi
meira af sprengiefninu en þörf er
á í hvert sinn. ‘Hlaði’ hann t. a.m.
ekki holurnar nóg í fyrsta sinn,
kostar það annað skot, og séu þær
hins vegar ofhlaðnar, er það ó-
þarfa eyðsla.“
Sprengingarnar eru vanalega
gerðar á matmálstímum, eða eftir
að verkamennirnir eru hættir
vinnu. fFramh.ý
Mceöurnar Oruggar.
Mæður, sem hafa brúkað Babys
Own Tablets handa börnunum
sínum, segjast vera öruggar þeg-
ar þær hafi þessar Tablets við
hendina, því þær eru meðal, sem
aldrei bregst, gegn öllum hinunf
smærri unglinga og barnasjúk-i
dómum. Mrs. Urias Cressman,
New> Hamburg, Ont., segir: —
„Eg hefi brúkað Baby’s Own
Tablets við magaveikindum og
vindþembu, og hepnast það vel.
Eg er ætíð örugg um að barninu
mínu sé óhætt þegar eg hefi öskju
af þessum Tablets í húsinu.” —
Baby’s O wn Tablets eru seldar
með ábyrgð efnafræðings stjórn-
arinnar fyrir því að hafa ekki inni
að halda ópíum eða önnur eitur-
efni. Seldar hjá öllum lyfsölum,
eða sendar með pósti fyrir 25 c.
askjan, ef skrifað er til „The Dr.
Williams ’Medicine Co., Brock-
ville, Ont.”
Framtíðarmál.
Járnbraut austur í sýslur.
Eftir Þarf. Þórarinsson.
fNiðurlag. )
Þá kem eg að annari spurningu,
er eg vil fara nokkrum orðum um:
Mun járnbraut borga sig?
Mér kemur ekki til hugar að leitast
við að svara þessari spurningu á
þan» hátt, að gera áætlun um bein-
,ar tekjur og útgjöld við hið um-
rædda samgöngufæri; það er ekki
mitt meðfæri, enda varla tíma-
bært. Eg ætla að eins að drepa á,
í hverju arður járnbrautar yrði að-
allega fólginn.
Mér dylst ekki, að þessi oft
nefnda járnbraut mundi borga sig,
já, margborga sig á tvennan hátt,
bæði beinlínis og óbeinlínis.
Beinlínis mundi hún borga sig,
við að fullnægja þeirri samgöngu-
þörf, sem eg hefi drepið á hér að
framan. Á þann hátt gæfi hún
vissulega stofnanda sínum vissan
arð, en þó sérstaklega hjáliggjandi
héruðum.
En þó er það á annan veg — ó-
beinlínis,—sem hún mundi með tíð
og tima vinna meira og þýðingar-
fyllra verk — og er þó þetta ærið
verkefni. — Hér á eg við það, hve
hún hlyti að eiga mikinn þátt í
framförum héraðsins og allri menn
ingu íbúanna. I þessa stefnu er
verkefnið ótæmandi.
Árnessýsla hefir stundum verið
kölluð “hjarta landsins” — hjartað
úr skákinni. Hvort þetta er satt,
skal hér eigi dæmt, en þó hefi eg
hvergi séð hérað með jafn ákjós-
anlega staðhætti til verulegra um-
bóta, nema ef vera kynni Skaga-
fjörðinn fríða, og hygg eg þar þó
fleira á móti blása.
Nú skulu nefnd hin helztu fram-
faramál, er járnbraut mundi öðru
fremur hrinda i framkvæmdaátt-.
ina.
Þá verður fyrst fyrir mér áveita
yfir Flóann.
Eins og kunnugt er, er búið að
mæla fyrir áveitu yfir Flóann, og
hún talin arðvænlegt verk, þó dýrt
sé. Þessi áveita ætti að verða hið
fyrsta framkvæmdaverk héraðsins.
Hér liggur fyrir stórt verkefni. Að
gera Flóann að einu samfeldu
flæðiengi, er ginnandi verk fyrir
framgjarnar, stórhuga sálir .
Ekki verður með tölum talið, né
með bleki skráð fyrir fram, hve
frjómögn jökulvatnsins gætu um-
skapað flóann á skömum tima,
en vhfalaust gæti fólksfjöldinn
margfaldast, og þó lifað betra lífi
en nú.
Vér skulpm bregða oss fram í
timann, lesari góður, og lita á FIó-
ann, eins og hann getur orðið.
Þar sem fyr voru einstakir kot-
bæir, eru nú stærri og smærri reisu
leg hús í þyrpingu; 1 þeim búa efn-
aðir, frjálslegir og félagslegir
bændur. Umhverfis þessj bænda-
þorp, þar sem fyr voru illa rækt-
uð óslétt tún og móar, eru nú vel
hirtir frjósamir rófna- qg jarðepla-
akrar. Þar út frá eru stór, sund-
urgirt svæði. í þessum girðingum
eru stórar og sællegar kúahjarðir
og svína. Nærri alt annað af land-
inu er fagurt og frjósamt flæði-
engi. Útsýnið yfir sléttuna er
þetta: Á hæðunum háreist bænda-
býli, en flatlendið óslitin grasslétta.
í kross yfir sléttuna liggur dökk
lina, líkt og helgikrossarnir fyr á
tímum; þetta er helgikross fram-
faranna, það er járnbraut — lífæð
framþróunar héraðsins. Sá, sem
liggur úti á þeim krossgötum, get-
ur séð heillvætti frelsis og fram-
fara nýja tímans, í baráttu viö ó-
vætti áþjánar og afturfarar hins
liðna tima, og leggja þá að velli,
svo þeir rísi ekki upp að eilífu.
Þetta er framtíð Flóans, aðal-
drættirnir, dregnir við bjart ljós
trúarinnar á framtið héraðsins.
Þannig getur orðið að litast um
Flóann. Járnbraut flýti-r jarðfestu
þessara loftkastala fyrst og bezt
af öllu.
Starfi saman dugur og hagsýni
verður íramtíö_ “svarta” flóans
björt, sönn perla á möttli Fjallkon-
unnar ástkæru.
Eg býst v«5, að lesaranum hafi
þótt eg litið “jarðbundinn” í fram-
tíðarmálum Flóans, og skal því frá
þeim horfið við svo búið.
Þá kem eg að öðru atriði, sem
héraðið hefir ástæðu til að vænta
framtíðarfrægðar af, þá er menn-
ing og kraftur þjóðarinnar þrosk-
ast, en sem er svo varið, að eigi
getur komið til nota nema að litlu
leyti, fyr en samgöngur taka stór-
um stakkaskiftum.
Árnessýsla er ekki einungis
flestum eða öllum sýslum betur
fallin til jarðyrkjureksturs i stór-
um stýl, heldur hefir hún einnig af
öllum sýslum, sem eg þekki, bezt
skilyrði til að verða iðnaðarhérað í
stórum stýl.
Fossarnir, sem eru víðsvegar um.
sýsluna, geyma feikimikið ónotað
afl, sem gæti knúð fjölda af vélum
til starfs og breytt afli sínu í ýms
meðul mönnunum til nota.
Á aukinni notkun fossanna bygg-
ist framtíð sýslunnar, sem iðnaðar-'
héraðs.
Við einn fossinn er þegar kom-
inn iðnaður, við Reykjafoss í ölf-
usi. Þar hafa um nokkur ár verið
tóvinnuvélar, en nú á að breyta
þeim í klæðaverksmiðju. Þessi
vísir til iðnaðar, þetta fyrsta spor
til að höndla afl fossanna hér í
sýslu, er að eins lítið og lágt for-
spil fyrir því sem verður, því
“framtið á vor þjóð með þessa
fossa”.
Þá skal eg nefna hina helztu
fossa í sýslunni og byrja syðst. Þá
er fyrst Reykjafoss í Varmá. í
Sogninu, öxará og Brúará eru
samnefndir fossar, þá Vatnsleysu-
foss í Tungufljóti, og síðastan
nefni eg fossakonunginn fræga,
Gullfoss í Hvitá. Hver getur sagt
hve dýrðlega framtíð fossar þess-
ir geyma á brjóstum sínum?
Til þess að notkun fossanna auk-
ist til muna og iðnaður komist á
fót, verður fyrst að tengja þá við
höfuðstað landsins, sem aðalstöð
innlends markaðar og áfangastað-
ar til heimsmarkaðarins.
Eg get ekki skilið, að nokkur ef-
ist um, að tilvinnandi sé, að kosta
miklu fé til að bæta samgöngur
þeirrar sýslu, sem hefir jafn fjöl-
breytta og fagra framfaramögu-
leika og Árnessýsla.
Mér finst að þeir menn geti ekki
haft sterka eða íifandi trú á fram-
tíð landsins, er halda, að járnbraut
hingað austur í sýslurnar borgi sig
ekki; trú slíkra manna á landið er
í það minsta litilsvirði í mínum
augum.
Ef framfarameðul þau, sem
hafa orðið öðrum þjóðum fengsæl-
ust til þjóðþrifa, geta ekki þrifist
hér fyrir allskonar fátækt lands-
ins, þá tek eg undir með skáldinu
og segi: “Aftur í legið forna þitt
fara, föðurland áttu og hniga í
sjá“. En eg hefi þá trú, að landið,
þó það sé nú “norður við heim-
skaut í svalköldum sævi”, þurfi
aldrei að fela sig á mararbotni fyr-
ir slíka eymd. Og með þeirri sann-
færingu bæti eg þessum niðurlags-
orðum við:
Sjórinn hér við land hefir oft
verið kallaöur “gullkista”, og er
það víst sannnefni á einn veg; en
aukist áfram sú samkepni í fiski-
veiðum við strendur landsins, sem
nú er, þá mun i framtíðinni koma
skarð í þann gullforða.
En vér íslendingar eigum annan
gullsjóð; hann er í landinu; sú
pyngja verður aldrei tæmd.
Vötnin, sem falla með freyðandi
óbeizluðum fossum, um öll héruð
landsins, eru sannar gullæðar. Þau
ýþ. e. vötninj eru fær um að
frjóga landið fyrir jarðyrkjumann
inn og hreyfa vélarnar fyrir iðnað-
armanninn, lýsa upp þorp og bæi
landsins og sveifla íbúunum hér-
aða á milli með hinu dásamlega
rafurmagni.
Seilumst duglega í þennan sjóð,
landar góðir! við núum þar ekki
botninn í bráð.
Þér framfaravinir; tengið sam-
an hendur og huga, vinnið í ein-
ingu og stefnið allir í þéttri fylk-
ingu að því fagra og farsæla'
marki, að klæða í þreifanlegan
búning þá hugsjón, sem skáldið j
sér í þessum töfrandi fögru erind-
um:
“Sé eg i anda knör og vagna
knúða
kraft, sem vannst úr fossa
þinna skrúða,
stritandi vélar, starfsmenn
glaða’ og prúða,
stjórnfrjálsa þjóð með verzlun
eigin búða.”
Þetta er fagurt og hátt mark;
l». i verðum við að ná; vinna allir,
scm einn maður að því! Já, gerum
það! — Þjóðólfur.
Potten & lliijes.
Yorið er í nánd!
Látið gera við reiðhjólin yðnr
áður en annirnar byrja. Bráðum
verður nóg að starfa. Dragið það
nú ekki of lengi að koma.
Okkur líkaa ekki að láta við-
skiftamennina þurfa að bíða.
Komið sem fyrst með hjólin yð-
ar, eða látið okkur vita hvar þér
eigið heima og þá senðum við
eftir þeim. — Véa emaljerum,
kveikjum, silfrum og leysum allar
aðgerðir af hendi fyrir sanngjarnt
verð.
pottWYhayes
Bicycle Store
ORRISBLOCK 214 NENA ST,
Búðin þægilega.
^48 ElliceAve.
Komið með til Armstrongs til
þess að sjásirzin makalausu, sem
eru nýkomin. Allir velkomnir.
Mestu kjörkaup á öllu.
Sérstök kjörkaup á fimtudag-
inn:
6’st. af bezta kjólataui, }vanal.
á 22c. Á fimtud. á 9c. Hand-
klæðaefni, sérstakt verð á fimtu-
daginn á 5c. yds. Sirz á 7j4c.yd.
Komið snemma.
Percy E. Armstrong.
Thos. H. Johnson,
Islenzkur lögfræSlngur og mála-
færslumaSur.
Skrlfstofa:— Room 8S Canada Llfc
Block, auCauatur horni Portagt
avenue og Main at.
I tanáskrift:—p. o. Box 1864.
Telefön: 423. Winnipeg, Man.
Hannesson k White
lögfræðingar og málafærzlumenn.
Skrifstofa:
ROOM 12 Bank of Hamilton Chamb.
Telephone 4716
»n.
Dr. O. Bjorn»on
f Office: 650 WILLIAM AVE. tel. 89 $
) Offick-tím ar : 1.30 til 3 og 7 til 8 e, h. }
^JIouse: ðao McDermot Ave, Tei.
Office: 630 Wllll.m ave. Tel, 89
1 Hours :Í3 to 4 &I7 to 8 p.m, 1
! Residence: 620 McDermot ave. Tel.4300?
WINNIPEG, MAN.
I. ffi. Cleghorn, ffi D
læknlr og yflrsetmnaður.
Heflr keypt lyfjabúðlna 6. Baldur, og
heflr þvl ej&lfur umsjön & öllum með-
ulum, sem hann Iwtur frá sér.
Ellzabeth St„
BALDUK, * . MAN.
P.S.—íslenzkur túlkur vIS hendina
hvenær sem þörf gerist.
A. S. Bardal
121 NENA STREET,
selur líkkistur og annast
um útfarir. Allur útbún-
aður sá bezti. Ennfrem-
ur selur hann allskonar
minnisvarða og legsteina
TelepBone 3oS.
A.1, Paulson,
selur
Giftingaleyflsbréf
MapIeLeafRenovatingWorks
Karlm. og kvenm. föt lituð, hreins-
uð, pressuð og bætt.
TEL. 482.
Píanó og Orgel
enn dviðjafnanleg. Bezta tegund-
in sem fæst í Canada. Seld með
afborgunum.
Einkaútsala :
HE WINNIPEG PIANO & ORGAN CO.

Bains
MILLENER Y.
Vor- og sumarhattar af nýjustu gerð fyr-
ir SO og þar yfir.
Strútsfjaðrir hreinsaðar, litaðar og liðað-
ar.
Gamlir hattar endurnýjaðir og skreyttir
fyrir mjög lágt verð.
GOMMONWEALTH BLOCK,
524 MAIN ST,
JButtib eítir
— því að
Bdðy’s Byygtngapapplr
heldur húsunum heitum! og varnar knlda. Skrifið eftir sýnishom-
um og verðskri til
TEES & PERSSE, LIE-
Abkntb, WINNIPEÖ.