Lögberg - 16.05.1907, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 16. MAÍ 1907
ssssssss 00000 ssssssss
s S
s S
s DREN GURINN MINN. S
S s
s Vetur og sumar og vor og haust S
S Verður a$ erja og strííSa. S
S HerlútSur kveSur vi?S hárri raust, S
S Hann lætur gegna sér skilmálalaust. S
S Augnablik, stundir og árin líSa S
S Oft milli vonar og kviSa. S
S s
S StöBugt er lífiB ein styrjarferíS, S
S Stendur frá birting til nætur. S
S Skin þar á merkiS, ég skynda vertS, S
S Skjöld minn og hjálm minn og brynju S
S og sveríS. S
S Heit þarf atS efna og heimta bætur, S
S Huggun og styrk þeim sem grætur. S
S s
S Berst til vor glögt hér vi?S úthaf yzt S
S Ómur, sem vetSurhljótS fjalla. S
9 Horn eru blásin og herör rist, — S
S HeitSursmörk síðar, en vinninginn S
S fyrst — S
S Raddir a?S innan og utan gjalla: S
S Ættjörð og blóbskyldan kalla! S
S . S
s ÆttjörS og frændur meö hlekki um S
S háls S
S Hömlur á fæti og armi. S
S Veitir oss afl milli iss og báls S
S Ódáinslind vorrar sögu og máls. S
S Alt af er fomaldar frelsis bjarmi S
S Fjöregg vors þróttar í harmi. S
S s
S Ef að þú, drengur minn, aldur fær, S
S Orku og fylgi aö störfum, S
S Kallið aö eyrum þér eitt sinn nær, S
S Er þá að bregöa viö, sonur minn kær! S
S Liös þarfnast fóstra af öllum örfum, S
S Ungum og hraustum og djörfum. S
S s
s Heiman ef vopna- og verjufár S
S Veröuröu aö fara og snauöur, S
S Sýn eigi gárungum grátnar brár, S
S Græn er hún, jöröin, og himininn blár, S
S Nógur er landsins og lagar auöur, S
S Liö þess, sem ekki er blauöur. S
s s
S Gaktu meö drengskap í stríöiö strangt, S
S StötSugt sé kappiB í skoröum. S
S Þrautgóður jafnan er þykir langt, S
S Þol hvorki öSrum né sjálfum þér rangt, S
S Siöferöislögmál í ljósum oröum, S
S Lærdómsríkt enn eins og foröum. S
S s
S Mundu svo ættjörð meö hlekki um háls S
S Hömlur á fæti og armi. S
S Hátt þótt þeir æpi aö hún sé frjáls, S
S Höggormsins tunga á upptök þess máls. S
S Linaöist steinninn í stirndum barmi S
S Stykkju nú fjötrar af Garmi. S
S £
s Gætiröu molaö einn haröan hlekk, S
S Hömlum af armleggjum bifaÖ, S
S Nafn þitt, ef haldist fær hreint af flekk, S
S Hér þótt þú skipir hinn óæöra bekk S
S —Varöar þaö mestu aö vel sé lifaö— S
S Verður i bækurnar skrifaö. S
S S
s Biö eg hans armlegg, er sveiflar sól S
S Sindrandi í þokum og heiöi, S
S Sniöur á hné sér í himinstól S
S Hnattanna smábörnum örlaga kjól S
S Hug þinn til sæmda og heilla greiöi, S
S Hvar sem hann markar þér leiöi! S
S S
g Indriði Þórkelsson. S
S —FjaUkonan. .. S
S s
SSSSSSSS OOOOO SSSSSSSS
Glœpir aO faerast í vöxt í
Bandaríkjunum.
Eftirfarandi ritgerö birtist ný-
lega í tímaritinu “Independent” og
er höfundur hennar fræðimaður-
inn James Edgar Brown. Hann
segir:
“Fyrir skömmu síðan átti eg
kost á aö kynna mér persónulega
skýrslur um glæpamenn í fimm
rikjum i Evrópu, ítalíu, Sviss,
Belgiu, Frakklandi og Þýzka-
landi, og bera þær saman viö
samskonar skýrslur hér í Banda-
ríkjunum. Vel má vera, aö sá
samanburður kunni aö skeröa
vora þjóðlegu velþóknunartilfinn-
ing, en eigi að siður er hann fræð-
andi og þess viröi aö honum sé
gaumur gefinn. Athugum t. d.
skýrslumar um þá er ákærðir
hafa verið fyrir mannsmorð:
Ák. Sakf.
ítalía ...............3,606 2,805
Austurriki ..689
Frakkland 847
Belgia 132
England 318
Irland 129
Skotland 60
Spánn 1.584
Ungarn • • • •
Holland 35
Þýzkaland 567
499
580
101
151
54
21
1,085
625
28
476
En hver veröur niöurstaðan, þá
er bornar eru saman ,viö þesaar
, skýrslur frá Evrópu, samskonar
|Skýrslur í^Bandaríkjunum? Meöal-
(tal moröingja i Bandaríkjunum
( frá 1885 t!1 J9°4 var 6,597. Flest-
ir voru þeir áriö 1896, 10,662 og
1895 10,500.
Um þjóöerni morðingja í Banda-
ríkjunum gefur August Drahm
þessa skýrslu.
Innfæddir hvitir menn 42.94 %.
Fæddir erlendis 16.50%
Svertingjar 37.12 %.
Kínv. og Japanar 1.72%.
Siöaöir Indiánar 1.21 %.
Nákvæmustu skýrslur, sem náö
veröur í sýna tölu morðingja í
eftirfarandi ríkjum í þessum
hlutföllum:
í Bandaríkjunum: 129 af hverri
miljón í bú'anna.
í Þýzkalandi: 3 af hverri milj.
í Canada: 5 af hverri miljón.
Einhver rótgróin orsök hlýtur
aö vera til þessa mikla mismunar.
Ef vér skiljum söguna rétt, þá
hefir engin önnur þjóö, sem vér
þekkjum, leitast við aö steypa
saman i eina heild jafn-mörgum
og ósamkynja þjóöflokkum og
kynkvíslum og Amerika á síöustu
timum.
Væru ljónin og tigrisdýrin
mannskæöu i Lincoln Park látin
laus og leyft aö æöa um eftir vild,
mundi tæpast nokkrum koma dúr
á auga að næturlagi í Chicago.
' En samt sem áöur eiga vafalaust
aðsetur í þeirri borg mörg hundr-
uö glæpamanna, óendanlega slæg-
ari og hættulegri lífi manna. Á
Indlandi er þaö siöur þegar mann
skæö tigrisdýr ráöast á híbýli
manna, og drepa einhvern til aö
fá sér smekk af mannsblóði, þá er
þegar í staö gerö gangskör aö því
aö fara á tigrisdýraveiöar. Hug-
rakkir og æföir veiðimenn leggja
á stað aö elta óargadýriö, vopn-
aöir langskeytum riflum og hætta
tíöast ekki fyr en þeir hafa ráöið
þvi bana.
Hér er óvandvirknisleg eftirleit
gerö eftir mannlegu hýenunni, og
þegar hún finst ekki, fer hver um
sig til sinna verka, og vonar aö
hann veröi ekki næsta fórnardýr-
ið, er hún leggur aö velli.
í útjöðrum stórborga vorra má
finna samansafnaða italska þorp-
ara, blóöþyrsta Spánverja,illmenni
frá Sikiley, Ungverja, Croatiana
og Pólverja, Kínverja og Svert-
ingja, gamla Lundúnabúa, Rússa
og Gyðinga, er margra alda erföa-
hatur brennur í æöum. Þeir veröa
oft hverjir á annars vegi. Er því
ekki aö undra þó bryddi á missætti
og blóöi sé úthelt. Bóndinn er
ekki vanur að beita illum graö-
neytum af stutthyrninga kyni í
sama geijðinu og hestum sínum,
hann sleppir heldur eigi kjúkling-
um sinum inn til svínanna.
Vér lesum meö hryllingi um of-
beldisverkin í Armeniu. Sams-
konar og enda meiri ofbeldisverk
eru framin í Bandarikjunum ár-
lega. Tala þeirra manna, sem
myrtir eru i Bandaríkjunum á ári
hverju er nægileg til þess aö koma
á fót smábæ,og undir manna hend-
ur komast þó eigi nema tiltölulega
fáir af illvirkjunum. Margir ó-
bótamannanna finnast aldrei, eöa
þó í þá náist er lögregluvaldinu
þannig háttaö, aö vafningssamt
veröur að sakfella, þá. Hvaöa
gangskör er hér gerð aö þvi aö lita
eftir verustööum og hegöun saka-
manna eftir aö þeir eru látnir
lausir úr fangelsinu ? Þeim er slept
eftirlitslaust og leyft aö blandast
ööru fólki og spilla því. Þeir
veröa frjálsir Bandarikjaborgar-
ar, þeir öðlast atkvæöisrétt, rétt
til aö ræna, rétt til aö vega menn.
Það má meö sanni segja, aö rétt-
arfari voru sé aö ýmsu leyti á-
bótavant.
Þaö er fróölegt fyrir sérhvern
þann, sem opið auga hefir fyrir
þjóðfélags- og sakamála-fræði, aö
bera saman glæpi í þýzka keisara-
dæminu og Bandarikjunum, sér-
staklega i stórborgunurn Berlín og
Chicago. Þetta er mjög mikilsvert
þar eö vér getum skoðað menn-
inguna fráhvarf frá villimanna-
siðunum, og hafi |>ann kost í för
meö sér, aö menn geti veriö miklu
óhultari en áöur og óhræddari úm
eignir sínar, lif sitt Qg limi. í
þýzka rikinu eru sextíu miljónir
stand. Þjóöverjar gorta ekki.
Þeir ná tilgangi sínum.
Þaö aö mikiö kveði aö einhverju
ríki er meira komið undir hugar-
eðli íbúanna en höfðatölunni. Inn-
flutningur frá öörum löndum til
Bandarikja nemur nú rúmlega
einni miljón á ári. Lög vor úti-
loka fátæklinga, ér líklegir eru til
að veröa þjóðfélaginu til byrði,
sömuleiðis glæpamenn, anarkista,
o. s. frv. Þrátt fyrir þessi lög höf-
um vér hleypt inn í Bandaríkin á
síöastliönu ári mörgum þúsundum
manna, sem höfðu minna fé en
fimtíu dollara hver. En hvernig ey
hægt að komast aö því
kvæmra skírteina og ítanlegra
persónulegra rannsókna, hvort inn
flytjandi er glæpamaöur, anarkisti
eöa ekki? Og þar eö glæpamenn
og anarkistar eiga aö vera útilok-
aðir hér, hvernig stendur þá á því
íbúa, en í Bandaríkjunum áttatíu.
I Berlínarborg eru, aö frátöldum
Undii'borgunum, tværj míljónir
manna, og í Chicago á viölíka
stóru svæði sama tala.
Vér erum miklir málskrafsmenn
í Bandaríkjunum og blásum mikið.
Vér erum eigingjarnir, fullir af
siálfsáliti, en miöur reyndir. Vér
erum drjúgir yfir landi voru, þó
aö hér sé i raun og veru fyrir
hendi hræðilegt og óþolandi á-
aö meðal vor skuli eiga heima
jafn-margir glæpamenn og anark-
istar, fæddir erlendis, eins og nú
á sér stað? Eru þeir ráðvandir,
friösamir, lögheldnir borgarar,
þegar þeir stíga hér á land, en
hafa svo gersamlega hamaskifti
og verða að glæpamönnum og an-
Ymislegt.
Frá Cuba.
Þegar herdeildir Bandaríkjanna
veröa aftur kallaöar heim frá
Cuba, og lýðveldisstjórn þar á ný
skipuð innlendum mönnum, ætla
Bandaríkjamenn sér samt sem áö-
ur aö vera á næstu grösum og sjá
hverju fram vindur á eynni. Er
nú svo sagt, aö Bandarikjastjórnin
ætli sér aö láta nokkra hermenn
dvelja í landeignum sínum, amer-.
ísku landnámunum á eynni. Þýöir |
þetta vitaskuld ekkert annaö en að
hiö vanstilta spánska svertingja-
lýöveldi veröur hervalds eftirliti
háö, og mun heldur ekki af því1
veita. Svo er nú sagt aö amerisku
herdeildirnar eigi aö yfirgefa Cuba
kringum áramótin 1909. Er þá alt
undir því komið, hversu vel eyjar-
skeggjar halda sér í stilli þegar
heraflinn er horfinn sjónum. Byrji
na' þeir þá að vörmu spori á nýjum ó-
eirðum verða Bandarikjamenn,
auðvitað, fljótir til að senda herlið
sitt þangaö á nýjan leik.
Thos. H. Johnson,
Islenzkur lögfræClngur og m&lft-
fœrslumaCur.
* Skrlfstofa:— Room SS Canada Llfí
j Block, suCaustur horni Portagi
avenue og Maln st.
Utanáskrift:—P. O. Box 1884.
Telefön: 423. Winnipeg, Man.
Hannesson & White
lögfræCingar og málafærzlumenn.
Skrifstofa:
ROOM 12 Bank ofj Hamilton Chamb.
Telephone 4716
Dr. O. Bjornson, í
Office: 660 WILLIAM AVE. TEL. 89 |
Office-tímar: 1.30 til 3 og 7 til 8 e, h. J
House: 8jo McDermot Ave. Tel. «300
wJ
Pólverjar.
Seint í fyrra mánuði báru Pól-
verjar fram sjálfstæðiskröfur sín-
ar í rússneska þinginu. Einn af
flokksforingjum þeirra þar sagöi
þá, meöal annars í ræðu, sem hann
hélt; “Hinar tuttugu miljónir Pól-
verja munu fyr eöa síöar ná aftur
sjálfstæöi sinu, en fyrst um sinn
munu þeir veröa aö vera einn hluti
rússneska keisaradæmisins. Þeir
krefjast þess aö eins, að þeim sé
leyft aö annast um sin eigin mál-
efni heimafyrir. Hið núverandi
fyrirkomulag er jafn-óviturlegt og
óhæfilegt, hvort sem á það er lit-
ið frá rússnesku eöa pólsku sjón-
í armiði. Pólverjar hafa önnur trú-
arbrögö, aöra tungu og aöra siöi
og háttu en Rússar. Rússnesku
embættismennirnir.sem enga þekk-
ingu hafa á þessu, eða vilja ekki
hafa, vekja auðvitað hatur hjá
Pólverjum til rússnesku stjórnar-
En Rússar mega ekki viö
Dr. B. J. Brandson.
Office: 650 Willlam ave. Tel, 89
Hours J3 to 4 &Í7 to 8 P.M,
Resjdence : 6ao McDermot ave. Tel.43«o
I. M. Cleghora, M D
laeknlr og yflrsetiimftCnr.
Heflr keypt lyfJabúCina & Baldur, og
heflr þvl Bjá.Ifur umsjón & öllum meB-
ulum, sem hann lwtur frft B«r.
RUzabeth St.,
BALDUR, . MAJf.
P.S.—lslenzkur tfllkur vlB hendlna
hvenær sem þörf geriert.
mnar.
því, nú sem stendur, aö tólf milj
arkistum þegar þeir fara aö kynn-i^nir Pólverja og sex miljónir Gyö-
ast þjóöskipulagi voru og Iögum?í'n^a ^at' ^a °& fyriflíti.
Ef svo væri, er víst engin vanþörf
á aö athuga þaö.
Vér erum drjúgir yfir vits-
munum vorum, skólum og út-
breiddri þekkingu, en þó eru hér
í ríkjunum hér um bil hálf þriðja
miljón manna, sem hvorki eru
læsir eöa skrifandi. Eldsvoöatjón
í Chicago nemur ekki /minnu en
fjórum miljónum dollara árlega.
Upp á eldliðið er ekkert aö klaga,
en byggingarlög vor eru eftirlifð
miöaldanna og jafnvel þó eigi fylt
fyllilega. Vér Chicagobúar erum
up>p meö oss af því hve hagur
þessarar borgar standi í miklum
blóma í efnalegu tilliti, en þó höf-
um vér ekki ráö á að halda nægi-
lega sveit lögreglumanna til þess
aö bægja þjófum og þorpurum
frá heimilum vorum, og vernda oss
frá þvi aö ræningjar og illmenni
berji oss niöur á strætum úti. í
Berlinarborg eru 5,303 lögreglu-
menn, og það er nægilegt. í Chi-
cago, sem hefir jafn-marga íhúa,
og er jöfn aö ummáli, eru ekki
nema 2,688 lögreglumenn, og það
er ófullnægjandi.
Ef vér berum saman Þvzkaland
og Bandarikin, sjáum vér, að ár-
iö 1903 voru þrjú hundruð tuttugu
og eitt sakamál höföuð á Þýzka-
landi fyrir niorö, en í Bandaríkj-
unum þetta sama ár 8,976. Á
Þýzkalandi voru 95 prct. af hinum
ákæröu sakfeldir, en í Bandaríkj-
unum ekki full tvö prct. Fjár-
glæfrabrögð og þess kyns prettir
eru litt þektir í Þýzkalandi, en í
Bandaríkjunum aftur á móti eru
ýmsir meiriháttar borgarar vorir
viö þá riönir.
Varla getur hjá því fariö, aö vér
verðum samdauna og samþýöumst
ástandinu, sem hér er, ef vér ekki
förum aö heiman og berum oss
samas viö aðra. Sá beiski og blá
beri sannleikur er þaö, aö ástandiö
hér í Chicago er fordæmingar-
veröara og glæpsamlegra en í
nokkurri annari stórborg undir
sólunni. í'Framh. )
A. ROWES
SPENGE OG NOTRE DAME
Tilrýmingarogtilhreins-
unar-útsala á öllum
*
skófatnaðinum í
búðinni.
Allir. sem hafa hugs-
un á að nota sér þessa
útsölu geta fengið skó-
fatnað fyrir hálfvirði.
A. S. Bardal
121 NENA STREET,
selur líkkistur og annast
um útfarir. Allur útbún-
aBur sá bezti. Ennfrem-
ur selur hann allskonar
minnisvarBa og legsteina
Telephone
iVl, Paulson,
selur
Giffeingaleyflsbréf
MapIeLeaf Renovatiog Works
Karlm. og kvenm. föt lituð, hreins-
uð, pressuC og bætt.
TEL. 482.
Píanó og Orgel
enn óviftjafnanleg. Betta tegund-
in sem fæst í Canada. Seld meB
afborgunum.
Einkaútsala :
THE WINNIPEG PIANO & ORGAN CO.
295 Portage ave.
MILLENERY.
Vor- og sumarhattar af nýjustu gerö fyr-
ir 83.50 og þar yfir.
StrútsfjaBrir hreinsaðar, litaðar og liðaö-
ar.
Gamlir hattar endurnýjaBir og skreyttir
fyrir mjög lágt verB.
JjOMMONWEALTH BLOCK,
524MAINST.
Jftuttib dth
— því ftð —;
Eððy’sBuogiDgapapplr
heldur húíunum heitumj og v&rcftr kulda. Skrifið eftir aýnÍBhon.-
um og verðekrA til
TEES & PERSSE, LT°-
ÚGBNTB, WJNNIPEO.