Lögberg - 24.10.1907, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 24. OKTÓBER 1907
aö því, aö semja þessi góöu manns
efni aö hérlendum siöum. Þegar
Strathcona skólinn var settur, töl-
uöu lærisveinarnir 33 ólík tungu-
mál, en eftir einn eöa tvo mánuöi
kunni hver einasti hnokki aö gera
sig skiljanlegan á ensku, og allir
leika sér saman á skólagrundinni.
Þaö er sorglegt, aö ekki má nefna
Þér skólaskyldu nema vekja pólit-
iska deilu, þó aö þaö sé öllum
vitanlegt, aö mörg hundruö út-
lendra barna renna hér um göt-
wrnar og fá aldrei einnar stundar
tilsögn hér í Canada. Galizíumenn
hafa tekiö sig til og tekiö sjálfir
aö sér þetta mál, og einn af þeirra
þjóðflokki, lögregluspæjari forn
hér í bænum, maður greindur og
vel aö sér í tungumálum, hefir
verið settur tilsjónarmaður meö
fræðslumálum þeirra í Manitoba.
Enginn hlutur er á viö skóla til að
framleiða góöa Þjóðfélags þegna.
Hvernig ástatt væri ef þeir væru
ekki til, er næsta óskemtileg til-
hugsun. R. C. B.
Svar til Heimskringlu frá
Bandalagsnieölim,
í síöasta blaði Heimskringlu er
stutt grein með fyrirsögninni:
'“Aths.” og undirskrifuð af
'“ritstj.”
Þessi grein er einkennileg. Það
getur naumast hjá Því fariö, aö
henni veröi veitt eftirtekt. Ekki
er þaö samt vegna Þess, aö grein-
in sé svo sérlega “hugönæm", ekki
sjálfir, ef þeim svo sýnist. Eg
skal aö eins taka Það greinilega
fram, að bandalagið hefir enga
erindsreka sent' út til að útvega
danssal, og aö því er Það snertir,
fellur því alt Þetta slúöur mátt-
laust niöur, eins og hvert annaö ó-
sannindaþvaður. Annars er öll
þessi saga svo nauða ótrúleg, að
þaö getur naumast veriö nokkur,
sem ekki er sýktur af Heims-
kringlu-pest, geti fengið sig til aö
trúa henni.
Síðast í greininni gerist ritstjóri
Heimskringlu vörður og verndari
þeirra Einars Hjörleifslsonar og
séra Fr. J. Bergmanns. Skyldi
þeim ekki finnast þeir eiga hauk i
horni! Og hann er aö verja þá
fyrir þeim “hugarþeli” og
þeirri “stefnu, sem ríkjandi er”,
hjá þeim, sem “flatmagastflj und-
ir fargi” einhvers flokks, sem hann
ekki nefnir, en lýsir á þá leið, aö
hann telji sig öllu eiga að ráöa
um hagi manna þéssa heitns og
annars. En slíkur flokkur er víst
hvergi til nema í heila ristjórans.
Maður getur því ímyndaö sér, að
liann sé ekki mjög stór.
Þaö vill nú svo til, að það er
einmitt Heimskringla, sem öllum
öðrum blööum fremur hefir gert
sér far um aö flytja ónot um séra
F. J. B.. En hvaö E. H. snertir,
veit eg ekki betur en allir hafi
heldur reynt aö sýna honum vin-
semd og tekið honum vel síðan
hann kom hingað vestur, og grun-
ar mig, að hann muni sjálfur viö
1 það kannast. Og ekki dettur mér
l í hug aö trúa því, aö E. H. sé gert
skemtileg, ekki viturleg, ekki góð jplf - _ _ ______ ,j H
gjarnleg, ekki smekkleg. En þægt verk, þá Heimskringla ber
greinin er einkennileg vegna lit illgirnisþvaður um bandalag-
skortsins á öllu þessu og öllu ööru ^ ig—róg milli hans og þess. Það
velsæmi, og vegna Þess, hvaö hún | er ekki þklegra, aö séra F. J. B. sé
er mikiö slúður. \ þægð í þessu, þar sem bandalagið
Þaö væri ekki viðfeldið verk að
Sameignarsláturhús,
Um þessar mundir veröur slátr-
unarvinna byrjuð í þremur slátur-
húsum, sem bændur hafa látið
reisa í sumar, eöa eru að láta reisa.
Eitt þeirra er í Reykjavík, annaö
á Akureyri og hiö þriöja á Húsa-
vík.
Þá er þess aö gæta, aö lítið sem
ekkert var gert né hugsaö um
þetta mál hér á landi fyrir 30. Júlí
1905, má segja aö bændur hafi
brpgöist vel viö leiðbeiningum
þeim, sem þeim hafa verið gefn-
ar um þetta. Almennur áhugi er
vaknaður meöal hinna betri bænda
í flestum sýslum landsins, og er
hann t. a. m. engu minni á Norð-
urlandi en Suðurlandi.
Að ári á að reisa aö minsta
kosti tvö sláturhús og eru öll lík-
indi til, aö koma megi þessum um-
bótum á um kjötverkun og sauð-
fjársöluna á fimm til tiu árum.
Hér á landi þarf enn sem komið
er aö eins aö reisa sauöfjárslátur-
hús, nema í Reykjavík. Þar verð
ur sláturhúsið aö vera stórt og
meö öllum nauösynlegum tækjum
til þess aö slátra nautgripum líka.
Undir sláturhúsin þarf hvergi aö
kaupa dýra lóö nema í Reykjavík,
og tókst meiri hluta forstöðunefnd
arinnar valiö eigi vel; — en úr því |
sig aö gera það, og er sameignar-
sláturfélagi eigi ofvaxiö aö styrkja
mann til þess, eigi sist nú, er þeir
geta lært hiö nauðsynlegasta hér
í Reykjavík í sláturhúsinu. Þó
verkamennirnir veröa þá í raun
réttri nemendur. Er þaö alt ann-
að en létt verk fyrir Tómas aö
vinna meö óæföum mönnum. Var-
an getur varla orðið eins hrein, á-
sjáleg og vönduð fyr en verka-
mennirnir hafa lært nokkuð slátr-
un og vanist á aö leysa verk sitt
af hendi á hreinan hátt.
leita í sorphaug Heimskringlu að
því auðvirðilegasta, heimskuleg-
asta og illgjarnasta, sem þar kynni
aö vera. En eg hygg, að lengi
mætti leita—jafnvel þar—til aö
er, eins og kunnugt er, kristilegt
ungmennafélag, sem er starfandi
innan sama kirkjufélags og séra
Friðrik tilheyrir.
Fyrir tveim vikum flytur Heims-
kringla kvæöi eitt um séra Friörik,
finna nokkuð verra. Þessi grein I sem SVo er gróft, viðbjóðslegt og
" " hneykslanlegt, að maður gæti jafn-
ær vafalaust eftir ritstjórann sjálf
an. Hún er ekki fengin aö láni.
Tilgangur þessa slúöurs er sá, að
koma lesendum Heimskr. til aö
trúa, að bandalagið fBandalag
Fyrsta lút. safnaðar í Winnipeg)
hafi haft dans í Goodtemplarahús-
inu sama kveldið og Einar skáld
Hjörleifsson las þar kafla úr sögu
eftir sjálfan sig, og að þessi dans-
samkoma hafi verið stofnuö með
því sérstaka augnamiöi, að spilla
fyrir samkomu Einars og loks aö
þeir, sem á dansinum voru, hafi
veriö aö hringla meö leirtau og
kljúfa eldiviö til að gera sem mest-
an hávaöa og á þann hátt trufla
sögulesturinn.
Að vísu er nú frásögn Heimskr.
á öllu Þessu talsvert lik frásögn-
um Gróu frá Leiti, nema hvað
Heimskr. kann ekki eins vel meö
aö fara. En þótt frásögnin sé dá-
lítiö á huldu, Þá væri hreint og
beint óvit fyrir ritstj. aö neita því,
aö þessi er meiningin. Þvi ef hann
gerir það, þá er þar meö sama sem
játaö, að greinin sé bara til-
gangslaust, botnlaust og vitlaust
þvaöur frá upphafi til enda.
Vel má vera, aö ritstj. sé ókunn-
ugur bandalaginu og stefnu þess
og starfi,en svo ókunnugur er liann
þvi naumast, aö hann í alvöru í-
myndi sér, aö það hafi stofnað til
þessarar danssamkomu, eða átt
þar nokkurn hlut aö máli, þó hann
reyni að koma lesendum blaðs síns
til aö trúa Því. Hitt er, eins og
allir sjá, alt annað, þótt eitthvað
af því fólki, sem tilheyrir banadl.,
kunni að hafa verið á þessum
dansleik. Það mætti meö jafn-
miklum rétti segja, aö þaö hafi
verið bandalagið, sem þetta kveld
sótti samkomu Einars Hjörleifs-
sonar, því þar var líka margt
bmdalagsfólk. Jafnvcl ritstjóri
Heimskringlu hlýtur aö sjá, aö
Þaö nær engri átt, að þakka eöa
kenna bandalaginu alt, sem meö-
limir þess kunna aö hugsa, tala og
gera. Sá félagsskapur hefir ekki
og ætlar sér ekki að hafa svo per-
sónulegt vald yfir hugsunum og
framferði meölima sinna.
Um alt slúöriö um útvegun á dans
salnum, skal eg vera fáorður. Eg
er hér aö eins aö taka svari banda-
lagsins, en ekki Þeirra, sem fyrir
dansinum stóöu,—þeir geta Þaö
vel búist viö aö ritstj. Heimskr.
skammaðist sín fyrir það. Fyrir
einni viku flytur sama blað hiö um-
rædda slúöur um bandalagið —
kristilegan unglingafélagsskap hér
í bænum, sem enginn hefir áöur
lagt ilt til. Á hverju skyldi maður
eiga von næst? Á umburðarlyndi
Vestur-íslendinga sér engin tak-
mörk?
Bréf frá París.
Paris, 8. Okt. 1907.
Herra ritstjóri Lögbergs.
Mig langar nú til að láta yður
vita, að eg og félagi minn höfum
nú verið i Paris nokkra daga, eft-
ir nærri Þriggja vikna ferð frá
Winnipeg. Feröin hefir gengiö
vel og veðrið yfir höfuö hiö ákjós-
anlegasta. Skipiö Corsican, All-
anlinunnar, er stórt og fallegt skip,
allur aðbúnaöur góöur og Þjónar
jafnt sem yfirmenn mjög viðfeld-
iö og þægilegt fólk. í London
dvöldum við í fjóra daga og not-
uðum tímann eins vel og okkur var
unt, skoöuöum helztu merkisstaði
þeirrar miklu borgar, svo sem:
The Tower, St. Pauls Cathedral,
Westminster Abbey, The Bank of
England, The Parliament Build
ings, The Hippodrome, The Lon
don Bridge, The Underground
Railroad, Nelson’s Monument,
of the largest Railway Stations,
The Strand, Piccadilly, Crystal
Palace og ýmsa fleiri staði. í Paris
verður dvölin nokkuð löng, þar eð
félagi minn er aö undirbúa “con-
certs”, sem hann ætlar aö halda
hér, líklega einar tvær vikur aö
minsta kosti, og er margt nýstár-
legt að sjá hér, ekki síöur en
London. Héöan förum viö til
Kaupmannahafnar; á þeirri leiö
ætlum viö aö koma viö og vera í 2
daga í Hamborg á Þýzkalandi.
Eftir tveggja vikna dvöl í Kaup-
mannahöfn förum viö til Kristjan-
íu í Noregi, en þar veröur dvöl
okkar lengst, og munum viö ferð-
ast til ýmsra annara bæja þar í
landi.
Vinsamlegast,
G. P. Thordarson.
Þaö er eðlilegt, að eigi fari alt
sem bezt úr hendi, þegar um ný
fyrirtæki er aö ræöa, meö því aö
marga þá, sem fyrir slíku fyrir-
tæki verða að gangast, hlýtur aö
vanta nauðsynlega þekkingu. En
Þótt eitthvaö mistakist i fyrstu,
mun þó alt takast vel, ef bændur
skerast eigi úr leik, og ef menn
hafa takmark samvinnufélagsskap
arins hugfast. En þaö er eigi
aö eins aö losna viö alla óþarfa
milligöngumenn, heldur og aö af-
nema alla óráðvendni í viðskiftum,
venja menn á sannsögli og spar-
semi í framleiðslu og kaupskap,
venja menn á vöruvöndun og láta
allan ágóöann af vörunum lenda
hjá framleiðendum.
Þaö hefir veriö rætt um það í
sumum sveitum, hvort hagfeldast
svo er komiö, vil eg mest vara viö j mundi vera að kaupfélög reistu
aö selja nokkuð af þeirri lóö, . sláturhús eöa sérstök samvinnufé-
sláturfélagið á nú, svo aö stækkajlög) sem mynduS væru j þeim
megi húsin , ef þörf gerist. — j tilgangi. Að kaupfélög reisi slát
getur að eins komið til
urhús
greina í þeim héruðum, þar sem
öflugt kaupfélag er til, en kaupfé-
ef
Engin sláturhús þurfa því að vera
dýr, nema sláturhúsið i Reykjavík.
Þaö má eflaust reisa góö sauðfjár
sláturhús fyrir hér um bil 4,000 til lögin eru yfirleitt mjög skamt a
5,000 kr. og bændur geta hæglega Veg komin, og einungis eitt þeirra
gert það hjálparlaust. í raun >r meö réttu sameignarkaupfélags
réttri eru þaö engin útlát fyrir þá, j sniöi. Hið eðlilega er, aö stofn-
heldur beinn gróöi, ef rétt er aö ( sett sé sérstakt samvinnufélag um
fariö, því aö garnirnar úr sauö- • hvert sláturhús, eins og gert hefir
fénaöinum geta á mjög skömmum ‘ veriö um rjómabúin. Þaö er bezt
tima borgað allan kostnaðinn viö fyrir bændur, því aö á þann hátt
að reisa sláturhúsin. Þetta verö- j læra þeir bezt samvinnufélags-
ur öllum ljóst, ef þeir gæta aö því skap. En síðan eiga öll sláturhús-
aö landsmenn hafa hingað til eigi
haft meira en eins eyris viröi upp
félögin aö gera samband sín á
milli og selja vörur sínar í sam-
úr görnunum úr hverri kind, eöa einingu.
tæplega þaö, aö jafnaði, en fyrir | Jafnframt því aö framleiöa gott
garnirnar má fá 30 til 50 aura, ef ^ kjöt og góöa vöru er það bæöi
þær eru hreinsaðar svo, aö þær vandi og nauösynlegt, aö kunna
veröi verzlunarvara. Má af þessu vel að selja hana. Til þess aö
sjá, hve arövænlegt Það getur orö- j vera vel fær til þess, þarf sá sem
iö fyrir bændur aö ganga í félags- þaö á aö gera, aö vera kunnugur
skap og vinna saman í þessu mál- mörkuöum erlendis. Hann á aö
efni. Til þess þarf eiginlega ekki setja verö á vöruna og hann á aö
annað en félagsanda og framtaks- vita, hvaöa verö hann má setja.
semi, þekkingu og ráövendni, semj E{ forstjóri sláturhússins j
veitir örugga tiltrú manna á meö- Reykjayik yæri yd kunnugur
al, Garnirnar emar geta borgað mörkutSum erlendis,væri þaö nærri
allan kostnaöinn. ómetanlegur hagur. Hann gæti þá
En þaö þarf auðvitað aö fá eigi að eins selt kjöt sláturhússins
mann, sem kann að hreinsa garn- J sjálfs, heldur og kjöt fyrir öll
ir. Til þess aö ráöa bót á því, sláturhús hér á landi, og þyrfti þá
haföi eg í vor fengiö mann til þess ' kjötsalan eigi aö kosta mikiö. Þá
að fara frá Kaupmannahöfn i j fyrst veröa íslendingar fullkom
haust noröur á Sauðárkrók, ef lega sjálfstæöir aö Því er kjötsöl-
sláturhús heföi verið reist þar 1
sumar, eins og eg átti von á.
Maður Þessi átti að hreinsa garn-
ir og kenna íslendingum það verk.
En meö því aö Skagfiröingar reisa
eigi sláturhús fyr en aö ári, kem-
ur þetta eigi til. framkvæmda.
Hins vegar vona eg, aö sami maö-
ur fáist til ÞesS aö fara til Húsa-
víkur nú í þessum mánuöi, hreinsi;
una snertir. En þetta hefir bænd-
um eigi verið fullljóst, eins og
raun er á oröin og eigi er óeöli
legt.
Þaö gæti borgað sig margfald-
lega aö taka slíkan mann handa
öllum sláturhúsunum í sameiningu
ef kostur er á honum enn. Það
Þyrfti eigi aö ráöd hann nema um
þrjú ár. En ef það er eigi gert, er
þar garnir og kenni mönnum þaö þaB hin mesta nauösyn; aS h-nn
verk. Munu Norðlendingar sæta
tækifæri að læra Þaö af honum;
að minsta kosti talaði eg um það
viö ýmsa merka bændur nyröra.
Þaö er skaöi, aö enginn Islend-
ingur hér á laridi (s\o mér se
kunnugt) hefir haft þrek eöa færi
til þess aö læra slátraraiðn til
hlítar, nema Tómas Tómasson, er
veröur slátrari sláturhússins í
Reykjavík. Þaö mundi þó borga
nýi forstjóri sláturhússins fái færi
til aö fara utan sem fyrst og
kynna sér kjötmarkaði erlendis.
I þessu tilliti er eigi um smáræöi
aö ræöa. Þaö skiftir á skömmum
tíma hundraö þúsundum króna,
hvernig kjötiö er selt frá íslandi.
Reykjavík, 17. Sept. 1907.
Bogi Th. Melsteð.
—Lögrétta.
NÝJA
ELDSTOA VEBDSKRAIN
íiú tilbúin.
Þar má sjá ALLAR TEGUNDIR af eldstóm, sem
seldar eru, þeim sem þurfa þeirra viö á allra lægsta verði.
Nýju birgBirnar okkar af hitunar- og matreiðlustóm,
— geröum úr nýju járni og með smekkvísu lagi,
og öllum umbótum sem nú eru kunnar, —eru nú til-
tækar til að sendast til listhafenda á
lægsta verði.svo þér græðið á þeim
kaupum 'A til J við það sem hægt er
að fá slík áhöld annars staðar.
FULLKOMIN
A B Y R GÐ
á þelm 1 öllum
grelnum.
Ofn úr
stálplöt-
um
*i-75
*
SvSjjk Harðkola
35, og linkola
' ofn $9 5°
20 þml. ofn. Hár Kola og við- Kaupið
bakskápur.Steind- ar ofn enga eldstó
ur vatnskassi $5-5° fyr en þér hafið
$36.50 kynt yður undraverð
kostaboð okkar, og fyr en
Hár bakskápur. þér hafið skoðað hinar ýmsu teg-
15 gall vatns- undir sem við höfum á boðstólum og
kassi. $25.75 margborgar sig að sinna. Eldstórnar
okkar eru ódýrar og þannig gerðar að þær
eyða svo litlu eldsneyti, sem mögulegt er.
Hár bakskápur Allar upplýsingar gefur nýja eldstóa-verðskráin okkar.
úr bláu stáli oe Við ábyrgjumst skjót og áreiðanleg skíl, og skuldbindum
vatnskassi okkur til að TAKA VID ELDSTÖNUM AKTUR, BORGA
$33.7« ‘ FLUTNINO BÁDAR LEIDIR og SKILA YDUR KAUPS
VERDIMU AFTUR ef þér eruð ekki fyllilega ánægðir roeð kaupin.
Sparið yður $5.00 til $40,00 ákaupunum. Kaupið frá fyrstu hendi og losn-
við milliliðakostnaðinn. Ábyrgð á hverri eldstó, og þrjátfu daga reynsla veitt ó-
keypis, Skrifið eftir nýju verðskránni.
the wingold stove company ltd. winnipeg
245 Notre Dame
ifm ocVimiR Fljót
MJL0GYIL)Un skil.
449 mm STREET.
Talsímar 29 ojí 30.
The Central Coal and Wood Conipany.
D. D. WOOD, ráösmaöur.
904 Ross Ave., horni Brant St.
J=L ~| T~]~j |^j~ Allar togundir
njot skii KT O J i
Ef þér snúið yður til vor með pantanir eru yður ábyrgst næg kol í allan vetur.
TELEPHONE 685
III. E. Adams l'iiiil (!o. Ltd. |
HARD-1/(11 1
oe LIN- MJL
SKRIFSTOFA 224 Bannatyne Ave. — 4 sölustaöir
luiUiUUUUUmUiihUiiiUUUUiUUUUUiUUUUUiUUUUUiK
r
| The Empire 5ash & Door Co„ Ltd
I
1
I
1
Stormgluggar. Stormhurðir.
Þaö getur veriö aö þaö sé heldur snemt aö láta
stormglugga og huröir á húsin yöar, en nú er rétti tím-
inn aö kaupa þær. Búöu þig undir kuldann meöan
hitinn er. Hann kemur, gleymdu því ekki.
Vöruhús og geymslupláss
HENRY AVENUE EAST
Talsími 2511. P. O. Box 79
VM