Lögberg - 26.12.1907, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 26. Z?ESEMBER 1907
Biöjiö
æ t í ö um
inds(
salt.
Hið fræga canadíska salt, sem alþekt er
um alla Canada vegna þess hvað það er
hreint.
Það er enginn samjöfnuður á Wiadsor
salti og ódýra, lakara saltinu, sem verið er
kað selja hér vestur um alt
WINDSOR SALT kost a
ekkert meira, en þetta
innflutta salt, eins og nú
,stendur. Biðjið um
Windsor salt.
fjarri öllum
nóttu, nei, þaö var
sanni.
En Þegar nærri Því hver einasti
banki fór aS takmarka peninga-
útborgun sína viö $25 og $50 á
viku og tekitS var aS innheimta lán,
renta hækkuS og nýjum lánbeiön-
um neitaö, þá fóru menn aö skilja
hvaö um var aö vera. í smáþorp-
unum var sami ótti og uggur meö
þeim, sem áttu fé á banka, eins og
i New York.
Það sem geröi ilt verra var hve
bankarnir voru margir,. Um næst-
liðin átta ár hefir peningaverzlun
verið einkar arövænleg. Vextir
hafa verið háir og mikil eftirspurn
eftir peningum, arölaust fé lagt í
*) Svo nefnist kaupmannasam
kundan í New Ýork venjulegast.
gróðafyrirtæki. Var hægt aö
leggja þaö í nokkuð betra en
'banka? Svo að segja hver kaup-
-maöur gat stofnaö banka hvar sem
var. Þaö var ekki ótítt aö þorp
með minna en 1,000 íbúa heföi tvo
banka. Fyrir vestan Missouri-ána
er banki fyrir hverjar 300 fjöl-
skyldur í akuryrkjuhéruöunum. í
Nebraska eru 800 bankar, í Kan-
sas 750, í Minnesota 700, í North
Dakota 500 og í öörum rikjum á-
líka margir.
Þeir sem viöskifti eiga við þessa
banka eru mest bændur og aðrir,
sem alt sitt eiga undir jarörækt-
inni. Þeir hafa veriö seinir til að
læra aö nota bankana. Menn hafa
til skamms tíma verið aö koma
meö fé til að leggja á banka, sem
hefir legið i kistuhandraðanum
frá því peningaeklan mikla var
1893. Mönnum gekk illa að læra
þaö, en aö lokum tókst þaö. Á
bændauppboöum í slétturíkjunum
var af hverjum $3,000 borgaðir
$2,500 í peningum, en af því aftur
voru 90 af hundraði í bankaávís-
unum.
Þegar menn þessir höfðu smátt
og smátt unnið traust á bönkunum
og lagt inn á þá sumir hverjir um
200,000 dollara, þótt stofnfé bank-
anna væri ekki nema 10,000 doll.
og sáu svo þessa sjálfsnægðar-
stofnun sína detta í mola, þá biðu
þeir hnekki bæöi fjárhagslega ogj í
á drembilæti sínu. Um stund voru
þeir agndofa af hinni skjótu breyt-
ingu.
Þetta notuöu lýöæsingamenn sér.
Þeir prédikuöu til lýösins á götu-
liornum og mæltu á Þessa leið:
“í Wall Street er flokkur af fjár
glæframönnum og ræningjum,
sem hafa fengiö fé aö láni hjá
bönkunum hér vestur frá, peninga
yðar, mína peninga, og tapað þeim
í fjárglæfraspili. Þegar bankarn-
á
skaddur. Tilhæfulaus orörómur
kom mönnum til aö flykkjast aö
bönkunum og krefst fjár síns. Viö
þetta hefir hver bankastjóri átt
að striöa og er það meira en nokk-
ur mannleg forsjálni gat varaö
sig á.
Þeim veittist létt aö bæta úr
eklunni á gjaldeyri. Þaö var gert
meö bráðabyrgðar seölum og
skiftihús ávísunum^clearing house
certificatesý. Verst var aö koma í
veg fyrir aö bankainnlögin væru
tekin burtu. Menn fólu aftur fé
sitt í kjallaragólfinu. Hvérjuxn
heföi dottið i hug aö hin stórlátu
og sjálfstæöu Vesturríki gætu
breyzt svo á svo stuttum tíma?
En bjarta hliöin á fjárhag Vest-
urríkjanna er þó sú, aö staöhæf-
ingar æsingamanna eru meö öllu
ósannar. Bankar vestur í landi
hafa ekki lánað fjárglæframönn
um í Wall Street fé. Eitt sléttu-
ríkið átti 1. September 15 miljónir
dollara í verzlunar veröbréfum og
þau eru vanalega kéypt til að bera
arð ef peninganna þarf ekki viö í
grend við bankana. Af þessum
15 miljónum voru aö öllum líkind-
um ekki 10 af hundraði austar en
Chicago. Það voru mest víxlar
frá öflugum sláturhúsum, gufu-
vélaverksmiðjum, þungavörusöl-
um og verkfærasmiðjum allskon-
ar, sem voru alt ágætis veröbréf.
Svo er annað. Bankar vestra
hafa auk þess meö höndum önnur
veröbréf, sem fyr eru innleyst.
Þau eru trygö með kvittun frá
vörugeymsluhúsum fyrir matvör-
um. Þessi veöbréf eru flestum
betri, því aö vörurnar verða notað
aðar og þegar þær eru keyptar og
borgaðar fær bankinn um leið sína
skuld greidda. Ef maður ber
þessi veröbréf saman viö önnur,
sem trygö eru meö glysvarningi,
sem seldur er háu verði, þá sést
fljótt, hvor betri eru. Meö öörum
orðum, bankarnir vestra standa
föstum fótum og ættu það skilið,
að traust sé boriö til þeirra.
Hvergi í Bandarikjunum hefir
tekjuafgangi veriö betur varið en
einmitt þar. I ríkisbönkunum er
mikill hluti lána gegn veðum í
jöröum, góðri tryggingu. Gróöa-
brallsveröbréf frá Wall Street eru
örsjaldan tekin aö tryggingu af
bönkunum í Vesturríkjunum.
Þegar bankarnir hafa slík verö-
bréf meö höndum, sem auövelt er
fyrir þá aö koma í peninga svo
þeir hefðu nægö fjár afgangs
handa hluthöfum sínum, þá er þaö
í hæsta máta óheppilegt aö þeir
skyldu þurfa aö láta líta svo út
sem ekki væri alt með feldu, sem
í raun réttri var engin ástæöa til.
Auk þess sem bankarnir hafa
vina sinna þar eystra og sent fé
vestur í land svo sveitabankarnir
heföu haft nægilegt fé meö hönd-
um, þá heföi meö því veriö komið
í veg fyrir aö afturkippur kæmi í
korn- og búsafurða flutning, sem
aftur heföi gert sitt til aö halda lífi
í viðskiftum manna. Gjaldhæfni
og fjörugt viðskiftalíf er sitt hvaö
í þessu tilfelli.
I peningaskápum bankanna í
Vesturrikjunum eru veöbréf, sem
eru trygö meö þeim hlutum, ' er
fólk þarf til aö éta, trygö meö vör-
um, sem liggja á íshúsum eöa
geymsluhúsum og bráöum Þarf
aö taka á. Um leið og þessar vör-
ur eru keyptar fá bankarnir sína
peninga. Þegar svona stendur á
hlýtur viöskiftalífiö brátt aö lifna
viö aftur. Meöan rignir og sólin
skín á frjóva akra Vesturríkjanna
getur fjárekla ekki varaö þar
lengi. Mikill hluti af uppskerunni
frá í sumar er enn í kornhlöðunum
þar. Hún er aö vísu ekki eins mik-
il og 1906, en talin meira virði sak-
ir verðsins háa. Þegar bændur líta
á þetta og aö vetrarhveitiö hefst
vel við, þá finst þeim engin á-
stæöa til bölsýni.
Ef til vill hefir það veriö Vest-
urríkjunum fyrir beztu, aö þau
voru vakin af værum draumi um
sitt eigið sjálfstæöi, og aö þau
fengu þess ótvíræðan vottinn að
þjóðin er ein heild eins í fjármál-
um sem stjórnmálum. !Þegar
fjárhagurinn er kominn í samt lag
aftur ætti betri samvinna aö tak-
ast meö Austur- og Vesturrikjun-
um. Ef það væri fast i hugum
manna, mundi þaö ekki lítiö greiða
fyrir aö jafnaö veröi úr þeim
málum, er báðum eru mikilsvarð-
andi.
Vesturríkin hafa fengið góöa
lexíu í þjóömegunarfræði, sem og
líka Austurríkin, er ef til vill hafa
ekki haft næga hliðsjón af korn-
forðabúri þjóöarinnar. Hvoru-
tveggju ættu aö læra af reynsl
tveimur námum, kryolitnámunum
viö| Zvigtút og kolanámum viö
Ungssuak. Aörar námur þar voru
29. Júni 1904 seldar á leigu stór-
kaupmanni, sem Bernburg heitir,
og honum gefinn einkaréttur til
þess aö vinna úr þeim málma og
flytja þá út. Þeir málmar, sem
hann hefir unniö þar, eru: kopar,
blý, blýantssteinn, asbest og glim-
mer. Eftir leigusamningnum átti
han einnig aö fá forgangsrétt aö
nýjum námum, sem finnast kynnu
í Grænlandi. Hann var undan-
þeginn öllum sköttum í Grænlandi
af atvinnu sinni, en átti aö borga
til ríkissjóðs 10 af hundraði af á-
góðanum.
I samningunum var einnig sagt,
að hann mætti selja rétt sinn öör-
um í hendur. Og þetta hefir hann
nú gert. Hann haföi ekki einn sér
fé til þess aö reka námagröftinn
eins og með þurfti, og í haust
haföi hann gert samninga við
enskt auðmannafélag um að selja
þeim einkarétt sinn. Þegar það
fréttist til Khafnar, þóttu það ó
dæmi, aö námuruar í Grænlandi
kæmust i hendur Englendingum
og danskir auömenn, með Glúck-
stadt etatsráö í broddi fylkingar,
buöu strax fram fé. Um mánaða-
mótin Sept. og Okt. var frestur sá
úti, sem Englendingum haföi ver-
iö gefinn til aö safna fé til fyrir-
tækisins, áöur kaupin yröu full-
gerð, en þeir létu ekkert frá sér
heyra, og seldi Bernburg þá
danska félaginu strax einkaréttinn.
Þeim, sem um Grænland skrifa
nú, kemur saman um þaö, aö hag'
ur landsmanna fari stööugt versn-
andi, og er þaö ekki aö undra,
þegar litiö er til Þess, sem sagt
hefir verið um verzlanina.
fFrah. í næsta bl.J.
M. P. PETERSON,
Viðar- og I.olasali,
Hornl Kate & Elgln. Talslmi 5038
KOL og VIÐUR
Beztu har?5kol............$10.50
“ amerísk linkol........ 8.50
" Souris kol............ 5.50
Altar tegundir af viö: tamarac, pine,
birki, poplar, viB lægsta verBi.
KomiS og lítiS inn til okkar.
Enginn jólaréttur
unni, er þeim mun seint úr minni er * e*ns miklu afhaldi meöal Is-
líöa.
Grænland.
í Nóvember 5 fyrrn skipaöi
danska stjórnin nefnd til þess aö
rannsaka rekstur Grænlandsverzl-
unarinnar og segja álit sitt um
hann. í Maí í vor haföi nefndin
lokiö störfum sínum, og rétt á eft-
ir fór Sigurður Berg innanríkis-
ráöherra til Grænlands.
Grænlandsverzlunin er svo sem
kunnugt er, einokunarverzluif, rek-
in fyrir ríkissjóös reikning. En
árlega sýna reikningarnir stórmik-
iö tap á verzluninni. 1900—1901
| var tapið 90 þús. kr.; 1901—2 iog
orðið aö stríða við stoðugt útfall; þús.. I902-3 85 Þús.; 1903-4
ínnlaga, þá hafa þeir líka oröið að^ I?6 þús_. I9q4_5 37l þús.; Igos
bæta úr lánþorfinm. •! akuryrkju-lö ^ þús og lgo6_7 2ÓI þús.
héruöum, sem engin skiftihús eru krúnur
í verður bankinn aö taka það| Þó er ekki svo ag skilja ag verzl.
starf aö sér. Fyrri hluta Nóvem-i un n sú GrænlendÍngum Isérlega . ... . , . ,
bermánaðar var í sumum borgum1 hagkvæm. Fyrir vörur þeirra er | folkinu odyran turkeys hæns og
! ----- ö J aöfluttar' ^æsir kemur en næSt hefir venö
lendinga og hangiö sauöakjöt.
Allir kappkosta aö hafa þaö sem
bezt aö hægt er. Þess vegna höf-
um viö nú, eins og aö undanförnu
birgt okkur af miklu og góöu
hangikjöti fyrir þessi komandi
jól. Enn fremur höfum viö marg-
ar tegundir af alifuglum, sem viö
seljum meö lægra veröi en áöur
hefir Þekst. Allar aörar vörur
kjötverzlun okkar seljum viö meö
sanngjörnu veröi. Viö þökkum
yöur fyrir góö viðskifti undanfar
iö og óskum eftir viöskiftum yö'
ar framvegis.
Virðingarfylst,
Eggertson & Hinriksson.
Cor. Victor <5* Wellington.
Gleðileg ióir
Um hátíðirnar getum viö selt
, Miöríkjunum tiltölulega lítiö ótrúlega lítið gefiö, en
dregið út af innlögum og bank-
arnir bættu úr peningaþörfinní.
Nú viröist aldan riðin hj
gott til þess aö vita. Sumirsbankar af hn(lr
, f, f , ■ ,, 1 aö kaupa þesshattar morg undan-
vorur eru randyrar. A biarndyra- , . , ,r
. . , J , . ,1 fartn ar. Komiö og kaupið ali-
skinnum kvaö verzlunm t. d.1 e , - ,, V' j
aop. er . . ,,, 1 fugla yöar hjá okkur, þér spariö
^g«!gT*6a e,g, mrnnaen s«6 t,l ,233:mf ct á bverju puudi
í borgunum takmörkuöu aldrei út- a«00 af hn(lr 4 úún 270n af h(lrir 1 Hangiö kjot og rullupylsa veröa
borganir sinar.hvaö háar sem þær f? ZTt’tÍ l Z™ 1 ÍÍ£*|einnfe á boöstólum. Ef yöur vant-
voru og unnu meö því traust viö-
skiftavina sinna. En slíkt voru þó
o. s. frv. Á bankabyggi er gróö-,ar ,«ýrt m ^ aS búa t;i dýra
ir hérna þurfa á peningum ag ’ Pemrlg'urn og ainsunum og af þess-
halda, fást þeir; þegar vér þurf- um Þus‘ voru 73,000 í ávís-
128, á kandíssykri 203, á hvíta-
undantekningar. Hvaö átti t. d. Sykri 100> a pugursykri 166 og á
bankastjóri í smábæ aö gera, sem ^ kaffj 2I2 af hndr
atti aö svara út 200,000 dollurum, | Þag þykir> sem von er, merki-
en ha öi ekki nema 80,000 doll. í legl> ag verzlun, sem heldur ööru
eins verðlagi og þessu á varningi
fo2!4’,! bfUÖÍ!28,f hveit>mjöli | fæöu úr, svo sem kæfu o. s. frv,
i Þá kalliö upp hljóðbera 2474 eða
I 6886. Okkar merki er: ódýr vara
um þeirra meö, er oss neitað um
þá. Þetta er alt Wall Street aö
kenna.”
Eins og menn sjá er þetta ekki
ólíkt tali Populista hér um áriö,
en sem betur fór voru í þetta sinn
svona ræður haldnar við fólk, sem
var skuídlaust að kalla og átti
blómlega búgaröa og tók því lítið
mark á þeim.
Bein afleiöing af hræöslu manna
er samt sú, að bankainnlög hafa
stööugt þorrið í Vesturríkjunum í
Nóvembermánuöi. Dag frá degi
og viku eftir viku hafa menn kom-
iö aö hefja fé sitt. Skuldir hafa
verið borgaöar og eftirstöðvum á-
vísað og enginn banki i öllum
Vesturrikjunum hefir sloppiö ó-
sínum, skuli ekki bera sig, og lík-
unum á banka, sem enga pen- indi mikil til> aö eitthvaö hljóti aö
inga sendu? Þaö er því ekki aö
undra þó aö útborganir hafi ver-
ið settar niöur i $25.00 eöa minna.
Þá var enn eitt, sem háöi mönn-
vera bogið í verzlunarrekstrinum.
Nefndin hefir líka komist aö raun
um, aö svo sé í stórum mæli.
Danskur maður, Mylius Erich
$5.00 á dag
_____ ______, ___ ____ getiö þér innunniö yöur meö því
um í \ esturríkjunum, en þaö var sen skúld> hefir nýlega feröast um'aö selja hiö endurbætta belti mitt,
og góð vara fyrir peninga út
hönd. Við höfutn orðið.
G. Helgason & Co.,
530 Sargent ave. og 614 Ross ave.
Electric Anchor Belt. Beltið lækn
aö korn og búpeningur féll i verði Grænland og ritað bæöi um verzl-
alt í einu. Þegar bændur sáu, aö unina þar og hagi Grænlendinga ar fljótt og áreiöanlega gigt, verki
þeir fengu 15C. minna fyrir hveiti- alment. Hann hefir boriö þungar|í öllum líkamanum, gömul sár,
busheliö og þar ofan í kaupið boig sakir a stjórnendur verzlnuarinn- hitaveiki, kvalir, nýrnaveiki, teppu
un í ávísun én ekki gulli eöa silfri,, ar> 0g hefir þaö aö líkindum orðið og hjartveiki, máttleysi, kvensjúk-
þá lokuðu þeir kornskemmum sín-j agalhvötin til þess, að máliö var dóma og alla veiki, sem stafar a!:
um. Gripabændur gerðu og slíkt' tekið til rannsóknar.
hið sama. Þaö er því mesti doöij Annaö mál, sem Grænland snert-
og deyfö yfir viöskiftum manna í ir> hefir nú einnig vakiö mikla at-
akuryrkjuhéruðunum, og menn hygli [ Danmörku. Það er um
taka fe sitt af bonkunum til aö lifa málmnámiö þar.
_ | Fyrir löngu er þaö sýnt ogjboðsmenn vantar.
heföu sannaö aö málmar eru víða í Græn- J. Lahkander,
á því.
Ef bankarnir austur frá
vondu blóöi og slæmri blóðrá
Allir ættu aö hafa Þetta belti. Það
kemur sér vel í veikindunum. —
Verð aö eins $1, sent með pósti,
og borgist fyrir fram. — Um-
D. Mclnnis W. J. Saonderson
Royal Typewriter Agency
„ Einkasalar
á
ROYAL
RITVÉLUM.
249 Notre Dame Ave.
WINNIPEG.
Ritvélar til leigu.
JÖLA MATVÖRUR.
Ef þér viljiö fá
ágætis matvöru
við lágu verði,
þá komið í nýju
fallegu búðina
þeirra
WOOD & CO.
148 Nena St.
Skamt fyrir norBan William Ave.
Alt nýtt.
Ekki nema það bezta.
íslenzka töluð.
Búðin opin til kl. 10 á hverju
kveldi til jóla.
Ef þér viljiB fá hæsta verB fyrir korntegundir yBar þá skuluB þér láta ferma það
á vagna og senda þaB til Fort William eBa Port Arthur, en senda oss farmskrána ilr
Winnipeg; munum vér þá senda yBur andvirBi varanna í peningum undir eins og
farmskráin er komin í vorar hendur. Vér munum athuga vandlega hverskonat
korntegundir eru á hverjum vagni og selja þær fyrir hæsta verB sem mogulegt er að
fá, og senda yBur reikning og fulla greiðslu fyrir undireins og búið er að afferma
vagnana. —Vér höfum sérstaklega gefið oss við kornkaupa-umboðsverzlun og getum
gert yður ánægðari en aðrir.
THE STANDARD GRAIN CO., Ltd.
P. OBOXI22. - WINNIPEG, MAN.
The Central Coal and Wood Company.
D. D. WOOD, ráðsmuOur.
904 Ross Ave., horni Brant St.
Allar tegnndir

Fljot skil
KOL
Ef þér snúið yður til vor með pantanir eru yður ábyrgst næg kol í allan vetur
TELEPHONE 58B.
mmwmmmmmnnmnnnnmnnmnmmmmmmnn^
D. E. Adams Coal Co. Ltd. 1
HARD- l/ni |
ogLIN-IMJL |
SKRIFSTOFA 224 Bannatyne Ave. — 4 sölustaðir Ejl
tuuuuuuuuu mimummimmuúimimimá

The Empire Sash & Door Co., Ltd.
Stormgluggar.
Stormhurðir.
t
Það getur verið að það sé heldur snemt að láta
stormglugga og hurðir á húsin yðar, en nú er rétti tím-
inn að kaupa þær. Búðu þig undir kuldann meðan
hitinn er. Hann kemur, gleymdu því ekki.
Vöruhús og geymslupláss
HENRY AVENUE EAST
takmarkaö útborganir til viöskifta- landi. Verzlunin hefir umráö yfir
Maple Park, U. S. A.
2511.
P. O. Box 79