Lögberg - 01.10.1908, Blaðsíða 2

2.
LÖGBERG, FIMTUDAGINN i. OKTóBER 1908.
Vinnutíminn í sveitinni.
Einn af miskunarlaususfcu harö -
stjórunum, og sá sem mönnum oft
veitir öröugast aS yfirbuga, er
venjan. Hún drotnar yfir athöfn-
i.m og áformum mannanna meS
þeim járngreipum, sem hverjum á-
nauöarhlekkjum eru sterkari.
iÞetta gildir ekki einasta um ein-
staklinginn, heldur og um heilar
þjóöir. Þess eru mörg dæmi, aö
rótgrónar venjur hafa heft svo
vilja og starfsþrek heillar þjóSar,
aö hún hefir staönæmst á fram-
sóknarbrautinni og hana dagaö
uppi eins og nátttröllin gömlu.
ÞaS er undir mentun og sjálf-
stæöi þjóSanna aSallega komiS,
hvernig þelm tekst aS verjast þess-
um vágesti, og er.uiþær þjóöir auS-
þektar úr, sem tekist hefir aö létta
haröstjórn tízkunnar af höndum
sér og huga.
Vér íslendingar erum aö mörgu
leyti eftirbátar annara þjóöa, sem
vonlegt er, Því vér búum afskektir
og höfum skamma stund notiö
notiS hlunninda mentunarinnaar.
Þaö er því ekki aö undra, þótt
vér eigum margan venjujarlinn
ennþá í þjóölífi voru, og svo er
þaS lika, Qreipar tizkunnar hafa
níst þjóö vora, svo aö því líkast
hefir veriS, sem þjóöin hoppaöi í
hafti, sliguö og slitin eins og húö-
arklár undan silastögum venjunn-
ar. Smámsaman erum vér nú aö
reyna aS greiöa oss úr þeim tröll-
tökum, en Því fremur þurfum vér
aö gæta þess, aS sleppa ekki takinu
af þeim fingrinum, sem búiS er aö
rétta upp til hálfs.
Einn er sá. vágestur venjunnar,
sem viröist seint ætla aS kveöja
hér land, þótt allar aörar mentaöar
þjóöir séu nú búnar aö gera hann
útlægan um endilangt ríki sitt, en
nú gerist hann hér karlægur sveit-
arómagi, sérstaklega í sveitum
landsins, og á eg þar viö hinn ó-
hæfilega langa og óákveöna vinriiu-
tíma i sveitinni, einkum um slátt-
inn. Enn þá erum vér ekki komn-
ir svo langt, aö alþýöu manna sé
svo kunn tilhögun og starfsþol
mannlegs líkama, aS öllum sé þaö
ljóst, aö svo bezt getur maöurinn
unniö kapplega og afkastaö miklu,
aö hann Jjafi næ^legan hvildar-
tíma og svefn.
Ennþá er ekki óalgengt aS
vinmitími í sveit um sláttinn sé 14
—15 tímar, þegar hvíldartíminn er
frádreginn; fariS á fætur kl. 5—6
á morgnana og hætt vinnu eftir kl.
10 á kveldin og sem því svarar
tíma hvíld um matmálstíöir, nema
hádegisskattinn, Þá klukkutími, og
leggja þeir sig þá, sem geta sofn-
aö. Allir þeir, sem nokkurt skyn
bera á, hvaö bjóöa má mannlegum
likama, svo starfsþol hans viöhald-
ist og veikist ekki, vita, aö enginn
maöur getgr unniS af kappi allan
þann tima aö staöaldri og verSa
ínenn því nokkuö aö ætla sér af, en
á þvi venj.ast þeir á ódugnaö, sem
getur haft margar óheppilegar af-
leiöingar, en ekki ólíklegt, aö þetta
sé rót þess, aö íslendingar þykja
alment seinir og linir til vinnu.
Þeir hafa vanist á ,aS vinna lengi
en ekki aö vinna af kappi. Auk
þessa er vinnutiminn herfilega óá-
kveöinn; matmálstimi aldrei á
sama tíma, svo aö menn vita aldrei,
hve nær þeim er heimilt aö hvíla
sig, og styöur þaö ekki hvaö minst
aö því, aö gera fólkiö leitt á vinn-
unni. ÞaS er sjálfsagt engum efa
bundið. að þessi ósiður er það, sem
öllu öðru ftemur hefir rekið vinnu-
fólkið úr sveitunum, öllu fremur en
mentana og skemtanafýsnin, sem
þó er kent um af mörgum. Hey-
vinnan er einhver sú skemtilegasta
og heilnæmasta vinna, en meö
þessu veröur hún bæSi óskemtileg
og óholl. En því finna bændurnir
þetta ekki á sjálfiuan sér? Þeir
fylgja þó fólkinu oftast út og inn
aö allri vinnu. Jú. Þeir munu
flestir fá nóg af að standa viö
sömu vinnuna allan tímann og hyll-
ast til aö skreppa frá til ýmsra smá
snúninga, eSa þá ibara til aS láta
líöa úr sér þreytuna, og koma þá
stundum aö óþreyttir rétt áSur en
fólkið á að hætta, til aS geta pínt
þaö meö miskunnarlausum og ó-
skynsamlegum kvöldstöðum, en þá
brestur nærgætni og mannúð til að
gæta þess við fólkið. Til þess
munu dæmin þó undantekningar
séu margar.
En á þetta verður aS komast
breyting til batnaöar, ef sveitirnar
eiga ekki að gersneiöast af verka-
fólki og straumurinn á ekki að
halda áfram í kaupstaöina og til
Ameríku. Nógu lengi hafa bænd-
ur meö þessum óvana flæmt kyn-
stofn íslands, framtíö þess og að-
búð, fólkið, hurt úr landinu, burt
frá þjóöhagsvænlegiustu iöjunni,
jarSræktinni, og svikiö meS því
sjálfan sig á margan hátt. Ein-
hver skemtilegasta og heilnæmasta
vinnan er heyvinnaan, en þó fæst
fólk ekki í kaupavinnu nema í neyö
sé, nærri hvaöa kaup sem er í boði.
Ef vinnutíminn væri ákveðinn og
ekki óhæfilega langur, mundi þetta
breytast til batnaðar bráðlega, þótt
það vitanlega yrði seinna fyrir það
að hitt ólagiö hefir komiS ólaginu
á, en þaö verður ekki aftur tekiS
Héöan af. Vitanlega veitir ekki af
aö nota tíinann vel um sláttinn;
heyannatíminn er takmarkaður
mjög og slægj.u.rnar snöggar, en
heyfengurinn aðalundirstaða bú-
skaparins. Engum heilvita manni
mundi þó koma til hugar að ferð-
ast með sömu hestana 8—10 vikur
samfleytt og á þeim ekki nema sem
svaraði 8 tímum á sólahhringnum,
og ætti þetta ekki síöur að gilda
um menn. En varla verður með
fullri framsýni lagt til, aö vinnu-
timinn um sláttinn veröi styttri en
12 tímar, og væri honum bezt fyrr
komið þannig, aS vinnan væri byrj-
uð kl. 6 á morgnana, hálftímahvild
um litlaskattinn, 1 tí*ú um miSdeg-
isborðun og hætt klukkan 9 að
kveldinu; færi þá hálftíminn, sem
eftir væri i kaffidrykkju. Auð-
vitað mætti þó breyta út af þessu,
þegar mikiS lægi við, t.d. að bjarga
þurru heyi undan úrkomu. Ef
þetta fyrirkomulag væri alment
tekið upp, þótt ekki væri nú lengra
farið, mundi fólk strax fremur fást
til vinnu í sveit og jafnvel ekki
verSa eins kaupdýrt og nú á sér
stað. En búast má við, aS ef bænd-
ur brestur vit og hagsýni til að
taká\þetta upp hjá sjálfum sér, þá
reki að þvi, sem algengt er i öðr-
um löndum og æfinlega hefir
reynst kostnaðarsamt, að verkalýð-
urinn taki sjálfur breytinguna með
valdi. Mundi bændum Þykja það
illar 'Ibúsifjar, ef ajt 'verkafólk i
heilum héruðium hætti alt í einu
vinnu, þegar liæst stæði heyannir,
nema það fengi styttri vinnutíma
og hærra kaup. En má ekki búast
við, að þeir tímar komi einnig yfir
islenzkan verkalýð, að hann sjái
að hans er aflið, þótt völdin séu
hinna. Indriði ilbreiður.
—Lögrétta.
Fréttir fra íslandi.
Akureyri 15. Ágúst 1908.
Fyrir nokkrum árum lagði
“Clarendon Press’’ í Oxford að yf-
irkennari Geir Zoega aB semja hand
hæga íslenzka orðabók yfir forna
máliS meö enskri þýSingu. Orða-
bókin sem kend er við Guðbrand
Vigfússon er bæði afardýr og nú
sem næst uppseld. Tilgangurinn
sá að gera nám íslenzkunnar að-
gengilegra í hinum enska menta-
heimi. Hásólamir ensku vilja auka
kensluna í íslenzku, en stendur á
orðabók. — Þessi nýja oröabók
Geirs verður væntanlega komin út
á komandi vori og veröur nokkuð
stærri en hinar orðabækur hans.
—N. Kbl.
Akureyri, 22. Ágúst 1908.
I síðustu ferð Hóla hingað, sáu
skipsmenn -bát marra í kafi fram
undan Bakkafirði og er þeir gættu
betur að,- fundu þeir þar 2 menn
dauða og hékk höfuð annars þeirra
út af borðstokknum, en hinn var
skorðaður niSri í bátnum, en sjálf-
•ur var báturinn meira en hálffullur
af sjó. Líkin voru ekki oröin köld.
Fluttu þeir bátinn og líkin til
Bakkafjaröar. Sáu menn þá þeg-
ar, að þeha voru lík tveggja
manna,, er þaðan höfðti róið um
morguninn, Jóns Hallgeirssonar
og Hallgeirs sonar hans. En með
þeim hafði verið þriðji maSurinn,
Guðni Teitur Árnason, og var hann
horfinn og hefir ekkert til hans
spurst. Alt höfSu þetta verið val-
inkunnir menn og engin hæfa fyr-
ir að skotsár hafi veriö á höfðum
þeirra, er i bátnum lágu. En slysiS
er að öðru leyti mönnum mjög ó-
skiljanlegt. Ekkert hafði veriö að
veðri og nokkrum klukkutimum
áður hafði annar bátur haft tal af
mönnunum, er þá vor.u, að draga
línu sina. — NorSurland.
Forngripasafn Jóns Vídalíns.
var sýnt meðal annara eigna ís-
Ienzka forngripasafnsins á fimtu-
daginn var, árstíðardag Vídalíns.
Hann gaf landinu alla gripi sína
eftir sinn dag, sem kunnugt er.
Margir þeirra eru enn ennþá ó-
komnir til landsins og verSa í fór-
um frú Matzen (í. frú VídalínJ
hennar lífdaga, en eiga síBan aS
verða eign landsins samkvæmt
gjafabréfi Jóns Vídalíns.
Hlutir þeir, sem þegar eru hing-
að komnir, eru hinir mestu kjör-
gripir. Þar eru allmargir kaleik-
ar, er fyrrum ihafa verið kirkna-
eign. Þeirra frægastur mun
Grundarkaleikur vera. Hann er
síðan 1489, dýrgripur mikill. Þá
eru og komnar oblátudósirnar úr
Rersastaöakirkju, eins og áskiIiB
var frá upphafi. Út af þeim var
talsverður rekstur gerður þótt
þagað væri um annað kirknarán,
en sú rögg stafaði af því, aö Jens
prófastur Pálsson átti þar nokk-
urn hlut að máli, en hann hefir
aldrei stjómarmaður veriS. Það
var ekki verið að fárast um þótt
háyfirvöldin rupluðu kirkjurnar.
Olíumynd af Guðbrandi biskiupi
er og í safni þessu. Hún er ger
1620 og var biskup þá 79 ára.
Myn^I þessi er úr Bakkakirkju í
Öxnadal. Út af isölu þessarar
m.yndar lét Júlíus aHvsteen amt-
maður höfða mál gegn eigöndum
Bakkakirkju. Það var áöur en
hann fór að safna kjörgripum
sjálfur.
Enn er þar prédikunarstóll, er
skorið hefir Guðbrandur biskup.
Hann er síðan 1594 og er sagt, aS
hann hafi fyrst verið í Fagranes-
kirkju á Reykjaströnd, en síðar í
Sjávarborgarkirkju. Jón Vídalín
keypti hann á SauSárkróki. Pré-
dikunarstóll þessi er hið mesta
þing og li'stasmíði. Á hann eru
skorin likneski guðspjallamann-
anna f jögra. og Kristslíkneski.
Fangamark biskups er og skoriö á
hann og ártal. Það er eftirtekta-
vert, að ekki veröur annað séð af
mynd Markúsar guðspjallamanns
á stól þessum, heldur en biskup
hafi þar haft sjálfan sig til fyrir-
myndar! Háralag og andlitsfall er
hið 6ama, liður á nefi og tjúgu-
skegg. — Þetta hafa fleiri lista-
menn leikiö, heldur en Guðbrand-
ur biskup. Vilja menn athbga
mynd Snorra Sturlusonar eftir
Christian Crogh, sem prentuö er
framan við norsku þýöinguna af
“Heimskringlu”?
Ljósastjakarnir miklu úr Bræðra-
tungukirkju eru meöal gripa þess-
ara og margt er Þar enn merki-
legra hluta, sem ekki verður hér
talið að sinni, enda vantar skrá yf-
ir gripina og má því eigi vita um
þá alla, hvaðan þeir eru. Líklega
er þó til skrá yfir þá alla hjá frú
Matzen og væri nauðsynlegt að fá
hana.
Það er stórmikið happ landinu,
að Vídalin sýndi það veglyndi að
ánafna því forngripi sina og mun
sá orðstír hans seint'fyrnast..—Ing.
Frá Wynyard, Sask.
('Frá fregnrita Lögb.J
Wynyard, 21. Sept. 1908.
Af uppskenu héðan, er misjafnt
aö segja vegna frosts, sem kom þ.
12. Ágúst, og svo þar að auki
skemdum, sem korn varö fyrir
vegna hinna langvarandi þurka.
Fyrir vestan Wynyard er lítið sem
ekkert skemt af frosti. Á hárri
preriu, sem þar er, virtist sem hæg
goia hafi verið mestan part af nótt
inni og hliföi það skemdum.
Þreskitíð stendur yfir nú og það
sem dregið hefir verið til markað-
ar hefir verið Nr. 1 og 2 North-
ern; markaösverö á Nr. 1 í Quill
Lake er 81 ct. og lægri tegundir
niður samsvarandi.
Flax virðist skemmast mest af
frosti, og varS víöa alveg ónýtt
fyrir norSan og austan Wynyard.
TíS nú er alveg ákjósanleg,
hitar meö degi hverjum og svalar
nætur.
Hægt mun C.P.R. fara sér hvað
járnlagningunni viövtkur, samt
eru nú mælingamenn hjá Wynyard
aS mæla vegalengdina frá stíflu-
vegg sem settur var í læk skamt
frá bænum, og átti aö mynda þar
dálitla tjörn, og svo á nú aö leiöa
vatnið þaöan í pípum að brautinni
og sýnist það benda til þess, aö
félagiö muni leggja teina í haust,
enda hefir það auðvitaö legið í
loftinu.
í Wynyard hefir þegar verið
kosið “Board of Trade,” sem held-
ur fundi einu sinni í viku, og bú-
ast þeir við aö hrinda éinhverjum
stófmálum á stað í nálægri fram-
tíð. Mér er ekki kunnugt um nöfn
þeirra, sem eru í B. of T., en þiað
munu vera “business” mennirnir í
bænum, íslenzkir og enskir aö
jöfnum hlutföllum að heita má.
Kosningar gengu um garð ekki
alls fyrir löngu, og aftur koma
kosningar 26. Okt. Ræðumenn
vorit að halda fuaidi víSsvegar og
svo mun það ganga til aftur og
þÓtt í annríkistíma sé, þá sækja
menn býsna vel svoleiðis fundi,
enda er það helzta ráðiö til að
komast dálítið niður í pólitík þessa
lands, sem flestir hér eru vitaskuld
ekki kunnugir, en Þeir sýna lofs-
verðan áhuga til aö kynnast mál-
umum, enda verður þáð hreint ekki
sagt að menn fylgist ekki meö
þeim málum sem efst eru á dags-
krá.
Varla er hægt að segja, hvers-
vegna ekki hafi verið haldinn fund
ur meðal ísl«ndinga hér til aö ræða
um sjálfstæðisbaráttu % íslands og
semja ályktanir, en það hefir ekki
verið af áhugaleysi heldur af því,
aö enginn hefir tekið sig fram um
að boða til fundar.
Líka veita menn mikið athygli
deilu þéirri, sem stendur yfir milli
séra Jóns og séra Friðriks.
Barnasjúkdómar, hvernig lækna
skuli.
I húsum svo þúsundum skiftir
er Baby’s Own Tablets eina með-
aliö, sem brúkað er þegar eitthvaö
gengur að börnunum. Þær mæð-
ur, sem hafa þetta meðal ialt af við
hendina geta veriö eins öruggar og
aö læknir væri stöðugt á heimil-
inu. Baby’s Own Tablets lækna
allskonar magaveiki og hægðaó-
reglu, losa um kvef, drepa orma
og gera tanntökuna eymslalausa.
Mæður hafa tryggingu efnafræð-
ings stjórnarinnar fyrir því, að í
þessu meðali er hvorki svefnlyf
Tvennir fyrirtaks
SVARTIR MELTON
YFIRFRAKKAR
$10.00 og $16.50
Ef þér viljiö Sjá beztu yfir-
frakka í Winnipeg, þá komiö og
skoöiö þessa hvorutveggju.
45 “50 þumluDga langir.
The Commanwealth
_________Hoover&Co.
THE MANS STOPErCITYHALL SQÚARE.
eða eitrað sefandi efni. Mrs. H.
H. Bonnyman, Mattall, N. S., far-
ast orö á þessa leiö: "Eg hefi gef-
i, telpunni minni Baby’s Own Tab-
lets meBan hún var að taka tenn-,
ur og við teppu og eg álít að ekk-
ert meðal geti jafnast á viö þær.”
—Seldar hjá öllum lyfsölum eða
með pósti, á 25 eent. askjan, frá
Dr.Williams’ Medicine Co., Brock-
ville, Ont.
Samvinnukaupfélagsskapur í
Bandaríkjunum.
Síðustu fréttir um samvinnu-
kaupfélagskap í Bandarikjummi
sýnir, að þar eru 343 búðir meö
$8,500,000 höfuðstól. Árleg við-
skifti þeirra eru meira en 265 milj.!
dollara. Meðal-ágóði af höfuðstól
um ÖII ríkin er 9 prct.; sumstaðar
er ágóðinn yfir 20 prct. Afsláttur
á vörum, sem félagsmenn kaupa er
6 prct. og til utanfélagsmanna 4
prct. Þó eru fáar búðir, sem gefa
utan félagsmönnum afslátt.
Þessar skýrslur voru samdar ár-
ið 1905 og á síðari árum hafa
margar búðir bæzt við. I Cale-
forníu eru flestar, þar voru 68 búð-
ir. Wisconsin-ríkið kom næst, þar
vor.u 30 búðir. Massachusetts var
þriðja í röðinni með 26. Það fer
sjaldan hjá því að vörðuverð lækki
í þeim sveitum, sem samvinnu-
kaupféalgsskapur er kominn á í. í
þessum skýrslum voru ekki taldar
búðir nemenda við meiriháttar há-
skóla í Bandarikjunum. Þar er
enginn ágóði gefinn af höfuðstól,
en honium öllum jafnaö á úttekt
nemenda fyrir árið. Elzt og stærst
er Harvard-búðin, stofnuð 1882,
með 2,500 meðlimum. Viðskifti
hennar yfir árið nema nálega 250
þús. doll.
Thos. H. Johnson.
i
Ulenzkur l{S*Ir»61ngur og m&U.
teralumaSur.
SkrlfHtofa:— Room 33 Canada Ufr
Block, suCaustur hornl Portagt
aveuue og Maln at.
CtanáakrUt:—P. O. Box 1364.
Telefðn: 423. Wlnnlpeg, Man.
•H-H-I IM-HWW-I-H I I
Dr. B. J. BRANDSON
Office: 650 William Ave.
Telephone: 89.
Office-tímar: 3—4 og 7—8 e. h.
Heimili: 620 McDermot Ave.
Telephone: 4300.
Winnipeg, Man.
W-H-i H-H-H-H-l-1 I I I I M,
Dr. O. BJORNSON
Office: 650 William Ave.
Telephon^: 89.
Office-timar: 1.30—3 og 7—8 e.h.
Heimili: 620 McDermot Ave.
Telephone: 4300.
Winnipeg, Man.
•H-H-H I I H-H-M-I I I 1 I I ! ■»
1. M. Cleghorn, M D
lœknlr og yflraetumaSur.
Hefir keypt lyfjabúBina á Baldur,
og hefir því sjálfur umsjón á öU-
uao meðulum.
KUzabeth 8t.,
BALDUIl, . MAN.
P.S.—lalenzkur túlkur vlB hendlna
hven«r aem þörf gerlat.
•H-H-H I I H-I-H-I-H ■!"M 1
N. J. Maclean, M. D.
M. R. C. S.
SérfræBingur í kven-s j úkdómúm
og uppskurði.
326 Somerset Bldg. Talsimi 135
Móttökustundir: 4—7 síBd. og
eftir samkomulagi. —
Heimatalsími 112.
Gott tækifæri.
Þá er vantar að kaupa sér bújörð
(160 ekrurj í Foam Lake bygðinni
5 milur frá bænum Leslie, nálægt
skóla og pósthúsi, er selst nú meB
öllum byggingum og inngyrtum
akri mjög ódýrt (og meB góBum
skilmálumý, þeir snúi sér hið fyrsta
til undirritaBs.
Kristnes P.O., Sask., 15. Ág ’o8.
.... Olafur G. Isfeld. ..
HUBBARÍ), HANNESSON &
ROSS
lögfræðingar og málafærslumenn
10 Bank of Hamllton Chambcrs
TALSÍMI 378
WINNIPEQ.
IsUv Plnh
121 NENA STREET,
selur líkkistur og annast
um útfarir. Allur útbún-
aður sá bezti. Ennfrem-
ur selur hann allskonar
minnisvaröa og legsteina
Telephone 3oB
Stefán Guttormsson,
MÆLINGAMAÐUR,
668 AGNES ST., W’PEG.
THE DOMINION
SECOND HAND STORE
Fyrirtaks f<it og húsgögn. —
BrúkaBir munir keyptír og séldir
íslenzka töluB.
555 Sargent ave.
G. L. STEPHENSON.
118 Nena Street. — — Winnpeg.
NorBan viB fyrstu lút kirkju
J. C. Snædal
Rakiðyður sjálfir
meö Gillette rakhníf. Bezt-
ur í heimi.
V E R Ð $5.00,
E. Nesbitt
tannlœknir.
Lækningastofa: Main & Bannatyne
DUFFIN BLOCK, Tel. 5302
LYFSALI
Tals. 3218 C»r. Sargent & Sherbreoke
Meöalaforskriftum Isérstakur
gaumur gefinn.
Á V A L T,
ALLSTAÐAR I CANADA,
BIÐJIÐ UM
EDDY’S ELDSPÍTUR
| Eddy’s eldspítur hafa veriö búnar til í Hull síöan 1851.
IStööugar endurbætur á þeim f 57 ár hefir oröiö til þess aö
þær hafa náö meiri fullkomnun en nokkrar aörar.
Seldar og brúkaöar um alla Canada.
MEIRA BRAUÐ
Biðjið kaupmanninn vðarum það
PU RITy FLOUR
, BETRA BRAUÐ
Western CanadaFlonr IDill Coinpany,