Lögberg - 23.09.1909, Blaðsíða 1

22. ÁR.
íi
WINNIPEG, MAN., Firatudaginn 23. September 1909.
NR. 38
Fréttir.
Bindindishreyfing mikil hefir
ortSitS á Þýzkalandi er líklegt þykir
aS dragi mjög úr áfengisnautn
þar í landi. Forvigismenn þessar-
ar nýju hreyfingar eru flokks-
þingismenn jafnaSarmanna, er
komu saman í Leipzig svo sem
minst var á hér í blaöinu nýlega.
Á því þingi var það samþykt, aö
allir meölimirnir, um 600,000
manna, sikyldu iáta af nautn
sterkra drykkja, og kosta kapps
um aö draga úr áfengisnautn meö
bræöra sinna. Þýzk blöö telja þá
hreyfingu einhverja hina mikil-
vægustu, sem vart hefir oröiö á
Þýzkalandi til aö minka áfengis-
nautn.
Walter Wellman er nú sem óö-
jast aö láta flytja föggur sínar frá
Spitzbergen suöur á bóginn. Þyk
'ir nú fullvíst, aö hann muni eigi
oftar leitast viö aö leggja á staö
j aö leita heimskautsins nyröra,
! enda mörgium virst svo sem ferðir
hans i seinni tiö hafi fremur veriö
I gcröar til aö láta tala um hann í
I blöðunum, en aö náö vröi noröur
1 aö heimskauti.
Yfírlýsing- prestafundarins.
Prestar kirkjufélagsins áttu íund meö sér hér í bænum í
fyrri viku og var þar gerö yúrlýsing sú, sent hér fer á eftir:
kona Bergvins Vopnfjörö, á 32.
ári, .frá fjórum börnum, öllum á
ungum aldri. Hún var mjög bil-
^ uö aö heilsu og haföi legiö lengi
rúmföst.
Sænskir visindainenn eru mjög
|áfram um- þaö, aö alþjóöanefnd sé
j skipuö til aö dsema um ágreining-
I inn milli Peary og Cooks.
Óánægjan meö Pétur Serbíukon-
ung er nú orðin svo megn meðal
þegna hans, aö viö liggur aö hann
veröi rekinn frá ríkjum og er
mælt aö krónprinzinn, Georg, rói
aö því öllum árum að það veröi
gert.
Nú er verið að enda viö aö
leggja t-eina á þjóöeigua megin-
landsbrautina á svæöinu austur frá
1 Winnipeg til Superior brautamót-
j anna, og í næsta mánuöi veröur
hægt aö flytja hveitiö aö vestan
! meö þessari braut ef á þarf aö
; halda.
Nýlátinn er Tweedmouth lávarð'
j ur á Englandi á sextugs aldri.'
Nú er það oröiö kunnugt, hve
mikinn kostnaö þaö haföi í för
með sér fyrir ’Austurríkisstjórn,
aö innlima fylkin Bosnia og
Herzegovina. Kostnaöurinn þyk-
ir geysi mikill, því aö hann er tal-
inn hundraö tuttugu og fimm
miljónir dollara.
Óvenju miklir fólksflutningar
erui um þessar mundir frá Svíþjóö
og er verkfallinu aö nokkru leyti
kent um það. Flest af fólkinu,
sem flytur þaöan af landi burt, fer
til Vesturheims.
Hann var atkvæöamaöuir i "brezka'
; ráöaneytinu á siöustu árum, en j
j sagöi af sér ráögjafa emibættinu
skömmu eftir lát Henry Campbell-
Bannermanns sakir heilsubilunar.
Um eitt skeiö áriö 1908 varð mik- J
iö umtal unr þaö, aö Tweedmoutlr!
lávarður haföi skrifast á viö
Þýzkalandskeisara um herskipun-
armál Breta. Tweedmouth bar
fram vörn fyrir sig i lávaröadeild-
inni gegn ákærum, sem bornar
höföu verið á hann í sambandi viö
þessi bréfaviðskrifti hans viö Vil-
hjálm keisara og var því máli þar
meö lokiö.
Út af misskilningi og rangfœrslum, sem fram hafa komið
í sambandi við þ'að, hvernig meö ágreiningsmál kirkjufélags
vors var fariö á síðasta kirkjuþingi, finnum vér undirritaöir
prestar kirkjufólagsins, sem erum staddir á fundi í Winnipeg
16. Sept. 1909, oss knúöa til aö leggja fram þessa yfirlýsing:
1. Vér mótmælum 'þeirri staöhœfing, aö kjarni ágreinings-
málsins innan kirkjufélagsins sé bókstafsinnblástr ritningarinn-
ar, sömuieiðis því, að kirkjuþingiö hafi neitaö réttmæti og gagn-
semi trúaðrar biblíu-rannsóknar; en á þessu hvorutveggja segir
„Nýtt Kirkjublaö'* U5- Agúst þ. á.J aö trúmála-ágreiningrinn
hér vestra leiki. Þó að tillögur séra Friðriks Hallgrimssonar í
ágreiningsmálinu næöi ekki samþykki á þinginu, þá var það alls
ekki af því, aö í þeim væri neitt þaö, sem kirkjuþingiö gæti ekki
samþykkt, heldr eingöngu af þeirri ástœöu, að ef þær heföi
veriö samþykktar eins og á stóö, þá heföi ekki komizt aö þaö,
sem mönnúm fannst vera aðalefni ágreiningsins.
2. Aö þeirri fjarstœöu, sem haldiö hefir verið fram, aö
meö samþykkt kirkjuþingsins hafi síðasti árgangr „Sameining-
arinnar“ verið gjörör að trúarjátning eöa talinn óskeikull,
finnst oss ekki oröum eyðanda frekar en gjört ihefir verið.
Bjöm B. Jónsson, Friörik Hallgrímsson,
N. Stgr. Thorláksson, Jón Bjamason.
Kristinn K. Ólafsson, Hjörtr J. Leó,
1 Guttormr Guttormsson.
Verkfall trésmiöa hér i bænum
| cr ekki til lykta leitt enn þá, þó aö
mai^'ir þeirra hafi farið að vinna
hjá vinnuiveitendum, sem skrifaö
hafa undir samninga við þá.
Heyrst hefir aö múrarar ætli aö
hjálpa trésmiðum og gera verkfall
líka og í fyrra dag höföu nokkrir
múrarar, sem unnu aö byggingu á
Notre Dame stræti hætt vinnu og
kváöust gera þaö fyrir þá sök, aö
utanfélagsmenn innu aö trésmíöi á
sömu byggingu.
, viöstöddu mesta fjölmenni. Séra
( Friðrik J. Bergmann gaf þau sam-
, an. A eftir var fjölmenn veizla
haldin að heimili foreldra brúöur-
1 innar að 381 Preston stræti. Heim-
j ili ungu hjónanna verður á Agnes
stræti.
Ward stjórnarformaöur á Nýja
Sjálandi, nú á leiö til Fiji-eyja,
segir að Bretastjórn hafi gert ráö-
stafanir til aö gera herflota sinn á
Kyrrahafinu öflugri herflota nokk
urrar annarar þjóðar þar aö und-
anskildumi herflota Bandarikjanna.
í herflota Nýja Sjálands á aö vera
fyrst og fremst bryndreki aíar-
mikill er kosta á 10 miljónir doll-
ara, ennfremur þrjú varöskip er
'kosta 4 milj. hvert, sex tundur-
bátar og sex köfunarbátar.
Frá Paris hafa borist fréttir um
það, aö E1 Roghi tippreisnarfor-
inginn í Marokkó Ihaft verið skot-
inn í höfuðborginn Fez '12. þ.m.
Þann dag haföi soldán átt tal við
konsúla frá Evrópu, er báru fram
mótmæli gegn þeirri ofboöslegu
grimd, sem hann heföi látiö beita
viö handtekiö óvinalið. Mulai
Hafid var hinn reiðasti er hann
gekk af ’þeim fumdi og skipaði
þegar í stað að skjóta E1 Roghi úti
fyrir hallargluggunum.
Frá Kaupmannaöfn fréttist 18.
þ.m. aö þaö sé nú talið óhjákvæmi-
legt aö Georg Grikkja kommgur
segi af sér sakir æsinga út af
hermálum í Aþenuborg.
Stærsta herskip, sem smiöaö
hefir verið og aö öllu hið traust-
asta veröur látiö hlaupa af stokk-
unum i Portsmouth 30. þ. m. Þaö
heitir Neptune, er 20,250 tonn og
bæöi lengra, breiöara og ramm-
bygöara en Dreadnought.
Erfðaskrá Harrimans, auðmanns
ins mikla i Bandaríkjunum, er nú
er nýlátinn, er orðin kunn. Hún
er mjög stutt og gefur hann konu
■sinni þar allar teigur sinar e'ftir
sinn dag, '0g er hún nú talin rík-
asta kona í heimi.
Hon. George P. Graham. 'jáni-
brautamálaráðgjafi í Ottawa lýsti
nýskeö yfir þvi á fjölmennum
fundi í Hamilton að Hudsons-
flóabrautin yröi bygð þrátt fyrir
alla mótspyrnu, sem kæmi fram
gegn því fyrirtæki.
quitii forsætisráöherra hélt ræöu í
móti Roseberhy 17. þ. m. í Birm-
ingharn, í viðurvist fjölda manna.
Hann er frábærlega mælskur og
var máli hans tekið meö miklum
fa.gnaöarlátum. Hann sagðist vona
aö lávaröadeildin gripi ekki til
þeirra óyndisúrræða að fella fjár-
málafrumvarp stjórnarinnar, því
aö slíkt hefði hún ekki leyít sér
um margar aldir, að taka fram
fyrir hendurnar a neðrt malstöf-
•unni í fjármálum. En ef svo íæri
sagöi hann aö búast mætti viö stór
tiðindum eða jafnvel uppreisn á
Bretlandi, þvt aö fjármál rikisitts
hlytu öll aö komast á ringulreið.
En hann sagði að ílokkúr sinn
kviöi engu, þó aö til þess kæmi;
•hann mundi leita úrskuröar þjóð-
arinnar nteö nýjum kosningium. í
gærk\ældi ætlaöi Rt. Hon. A. J.
Balfour foringi Unionista aö
svara stjórnarformanm meö ítar-
legri ræöu í Birminghant.
Bandafylkin í Suður
Afríku.
Kóleran á Rússlandi er alt af aö
brciðast út, og hefir stjórnin af-
ráöiö aö reyna læknislyf Dr. Kolle
í Bern viö henni og gert ráöstaf-
anir til aö fá sent æði mikiö af
blóðvatni (’serumj þessu til Rúss-
lands.
Shackleton liösforingi er aö búa
sig i nýjan heimskautaleiöangur.
Nú ætlar hann sér til suöunlieim-
skautsins og býst viö aö hefja för
sína þangað á miðju næstkomandi
sumri. Hann hefir ekki aö eins
hugsaö sér aö komast til suöur
heimskautsins heldur og aö fást
við mælingar á KingEdward landi
er ókannað má heita.
Dr. Cook kom til New York á
þriðjudaginn og var afarmikiö
fjölmenni viöstatt komu hans.
Hann kvaöst hafa nægar sannanir
í höndum til aö staðfesta frani-
burö sinn um aö hann heföi ftind-
ið noröurheimskaiuitiö, en kvaöst
eigi hiröa um ásakanir Pearys í
sinn garð, þær gerðu sér hvorki til
né frá.
Eigi alls fyrir löngu geröiui ný-
lendurnar brezku í Suöur Afriku
! ráöstafanir til að ganga í fylkja-
j samband á líkan hátt eins og Can-
j ada og fleiri sambandsnýlendur
Breta. Má sambandið nú heita á
, komiö, því að neðri déild brezka
í þingsins hefir fallist á bandalags-
1 íyrirkomulagið og á heiti hinna
sameinuöu fyLkja aö vera Banda-
í neðri deild. Kjörtímabilið fimm
ár. Efri deild má eigi ibreyta á-
kvæðum neðri deildar um fjármál
og skattamál. En ef deildirnar
greinir á í öörum málum kallar
landstjóri þingmenn beggja deilda
á sameiginlegan fund, sameinað
þing, og ræöur þar afl atkvæöa
úrslitum.
Kosningarrétt og kjörgengi hafa
eigi aörir cn hvítir meiin nema i
Cape Colony. Þar hafa aliir kosn-
ingarrétt. Höfuðstaöur sambands
ins verður Pretoria í Transvaal,
en þingiö kemur saman í Cape-
town. Ensk og hollensk tunga
eru jafn réttháar innan fylkjasam-
bandsins.
Það þykir sennilegt, aö fylkja-
sambandiö verði fremur til aö
tryggja forræði Breta í Suður-
Afríku heldur en hitt, og væntan-
lega verður eigi síður gott sam-
komulag milli þessa fyíkjasam-
bands og Bretlands en hinna ný-
lendufylkjanna og höfuiðlandsins.
0r bænum
og grendinni.
Jámbrautamálanetndin kemur
j saman hér í Winnipeg ir. Okt n.
| k. og verður þá rætt um brauta-
I mót C. N. R. félagsins og megin-
landsbrautarinnar í St. Boniface.
Peary kom á skipi sínu Roose-
velt til Sidney, N. S. á þriðjudags
morguninn var. Yar honum tekiö
þar forkunnarvel og voru í mót-
tökimnefndinni bæði Canada og
Bandarikjaménn. Kona Pearys og
börn hans voru þar fyrir til aö
taka á móti honum.
Eftir lát J. A.' Tohnson rikis-
stjóra i Minnesota, hefir Adolph
O. Eberhart vararíkisstjóri tekiö
þar viö völdurn. Eru þá allir em-
bættisnienn Minnesota ríkis orðnir
samveldismenn.
Ræöa sú. seni Roseberry lávarð-
ur hélt í Glasgow 10. þ. m. móti
fjármálafrumvarpi Lloyd-George,
hefir haft svo mikil áhrif, að As-
; fylki Suöiur-Afríku.
Fyrsta sambandsþing fylkjanna
j kemur saman i Maímánuði næst-
] komandi svo sem fyr hefir verið
getið og verður prinzinn af Wales
| viöstaddur þingsetninguna.
í sambandinu veröa nýlendurn-
ar Cape Colony, Natal, Transvaal
I og Orange, og verður stærðar-
1 flæmi fullkomlega eins mikið um-
í máls eins og Þýzkaland, Austor-
i riki og Ungarn samanlögö. tbúa-
! tala er tæplega hálf sjötta núljón,
í þorrinn Svertingjar — ein miljón
! og hundraö tuttugu þúsund hvítra
i manna. Enn fremur teljast til
| sanibandsins Rhodesia, Basuto-
I land. Betchuanaland og Swazi-
j land.
1 Fulltrúi brezku stjórnarinnar er
landstjóri skipaður af Bretakon-
i ungi eins og venja hefir verið til
í öðrum sambandsnýlendum. Ivög-
I gjafarþingið veröur í tveim deild-
! tim. í efri deild eiga sæti fimtiu
þingmenn, en hundraö og tuttugu
Látin er að Svarfhóli . Geysis-
bygð i Nýja íslandi, þ. 4. þ. m.
Kristin Eiriksdóttir, fult sjötug aö
aldri, ættuð úr Haukadal í Dala-
I sýslu. Fluttist vestur um haf
! 1886. Mann sinn, Daða Þorleifs-
son, misti hún í Dakota fyrir nál.
tíu árum siðan. Þau hjón höföu
eignast fimm böm. Tvö þeirra
j dóu i æsku, hin þrjú náöui full-
orðinsaldri, en eru nú öll dáin, hið
1 siðasta, Steinunn, kona Sigur-
björns Jóhannessonar bónda i Ár-
j dalsbygð, dáin fyrir nokkrum ár-
um. Eftir lát Steinunnar dóttur
sinnar dvaldi Kristin sál. hjá vina-
fólki sínu, þeim hjónum Hjálmari
Jóhannessyni bónda á Svarflióli og
konu hans Guðbjörgui Sturlaugs-
dóttur. Reyndust þau henni ein-
staklega vel aö allra sögn. Kristín
sál. var mesta kjarkkona og dugn-
aðar á yugri árum, en var nú farin
aö heilsu, enda margbeygð af sorg
um þeini, sem ástvinamissir hefir
jafnan í för mcð sér.
Látin er í Minneota, Minn., 2.
þ. m. húsfrú Guðrún Vopnfjörð,
Stúkan ísafold heldur fiund aö
552 McGefe St. fimtudagskveldið
23. þ. m. Meölimir ámintir um aö
sækja fundinn.
Miss Margrét J. Sigurðsson frá
Cold Springs, Man., kom til bæj-
arins fyrra miövikudag. Hún hélt
heimleiðis i gær.
Um miðjan þennan mánuö hélt
General Council þing sitt í Minne-
apolis, Minn. Þar var einn íslenzk
ur fulltrúi séra Stephan Paulson,
og þar voru tveir aðrir íslenzkir
prestar gestkomandi, þeir séra B.
B. Jónsson og séra K. K.Ólafsson.
Þeim var boðið málfrelsi og séra
B. B. Jónsson hélt þar ræöu, sem
aö var geröur góöur rómur. Sam-
kvæmt tilætlan síðasta kirkjuþings
baiuð hann forstöðumanni General
Councils, Rev. Theo. E. Schmauk,
D. D. ,að sækja tuttugu og fimm
ára afmælishátíð kirkjufélagsins
íslenzka hér í Winnipeg næsta ár.
Rev. Sdhmauk þakkaöi boöiö meö
mörgum fögrum oröum. í skýrsl-
u þingsins er þess getið, aö Rev.
H. E. Jaco'bs D.D., L.L.D., kenn-
ari við Mount Airy prestaskólann
í rtiiliadelphia, hafi bprið fraan
svo hljóðandi tillögu: “Þingiö
lætur i ljós hjartanlega samúð við
islenzka kirkjufélagið í tilefni af
þeirri erfiðu baráttu, sem kirkju-
félagiö á í um þessar mundir, og
2. Aö forseta (Jeneral Council.
Rev. Theo. E. Schmauk D. D., sé
falið að vera fyrir hönd General
Council á næsta íslenzka kirkjiui-
þingi, og flytja því heillaóskir vor
ar á tuttugu og fimm ára afmæli
þess og hvetji kirkjufélagið til aö
bindast nánari iböndum við Gen-
eral Council en áður hefir veriö.”
Þetta var samþykt í einu hljóöi.
Mrs. P. Reykdal frá Luindar P.
O., fór heimleiöis s. 1. föstudag.
Hún hafði dvaliö hér i bœnum
nokkurn tíma.
Vér viljum vekja athygli manna
á auglýsing póststjórnarinnar í
þessu blaöi um tilboð á flutningi
pósts milli Selkirk og Winnipeg.
Það gæti verið góð atvinna.
Eldspýtnaverksmiðjan i Selkírk,
sem áöur hefir verið getið um í
Lögbergi, er nýskeð farin að selja
eldspýtur sínar.
Nú er gott tækifæri að fá páfa-
gauka og aöra tamda fugla. Sjá
auglýsingu frá Western Bird
Store í þessu blaöi.
Hr. B. Finnsson annast inn-
heimtu Lögbergs hér í bænum.
Þess er vænzt, að kaupendur sýni
honum greið skil.
Þeir bræður Jón og Skúli Sig-
fússynir úr Álftavantsbygð komu
hingað um miöja vikuna með
vagrjjhlöss af gripum til sölu.
Ógiftu stúlkurnar í Fyrsta lút.
söfnuöi ætla aö halda at home
þriðjudagskveldið 6. Okt næst-
komandi. Nánar aiuglýst síðar.
Þaö hefir komiö til orða, að
nýtt bæjarráðsliús veröi reist hér í
Winnipeg fyrir heimssýninguna
væntanlegu 1912. Mörgum þykir
tíminn samt orðinn heldur naumur
til þess, því byggingin á að vera
vönduð mjög og kostnaður áætl-
aður urn 1,000,000 dollara.
VANTAR góða íslenzka vinnu-
kom.11, veröur að tala ensku. Fjór-
ir i heimili, gott kaup. Nánari
upplýsingar fást að 67 Maryland
str. eftir kl. 6 síðdegis.
Síðastliðið þriðjudagskveld voru
þau gefin saman í hjónaband Al-
exander Johnson og Lonnise Ethel
Rannveig Thorlakson. Hjónavígsl
an fór fram i Tjaldbúöarkirkju aö
LAND til boðs. — Lokuðum til-
(boðum vcrður veitt móttaka til 5.
Okt. í hatust í land hr. Friðsteins
Sigurössonar, nálægt Icel. River,
meö öllum byggingum. sem þar
: fylgja — landið verður selt hæst-
bjóðanda. Tilboöin skulu send til
undirritaðs, sem einnig gefur allar
upplýsingar þessu viðvíkjandi.
t Winnipeg, 23. Sept 1909.
John J. Vopni,
Box 2767.
Söngur um sumamótt.
Sumarnóttin svala,bjarta,
systir vetrar rökMurdísa,
unguir vakti ’eg einn meö þér.
Þú átt streng úr hverju hjarta,
heyrir þöglar bænir rísa,
sérð hvað enginn annar sér.
Sumarnætur húmiö hljóða,
hulduljóða fóstran kæra,
þú veizt margt með einum, ein.
Þú hefir opnað æöir ljóða,
er — inn þótt blæði — hugann næra;
þú átt margan þröst á grein.
— Viö skulum syngja og saman eiga
sumardrauminn hlýja og þíða,
sem gjöful nóttin geymdi mér.
Sælustumd, nú sé eg teiga
Sjplarlandsins nýja og víða
brosa móti mér og þér.
SigurSur Sigurtfsson.
ÞjóSólfur.
BÚÐIN, SEM
ALDREI BREGZT!
Alfatnaður, hattar og karlmanna klæðnaður við lægsta
verði í bænum. Gæðin, tízkan og nytsen in fara sam-
an í öllum hlutum, sem vér seljum.
Gerið yður að vana að fara til
WHITE e. MAN AIIAN. SOO Main M., Winnipeg.
D. E. ADAMS COAL CO
UAP-tÁ 1 IN l£C)\ Allar tegundir eldiviðar. Vér höfum geymslopláss
flwrVL/ Kjyj LUN um ajjan Jjæ Qg ábyrgjumst áreiöanleg vrfekifti.