Lögberg - 11.01.1912, Blaðsíða 1

Grain Commission Merchants
-- 201 GRAIN EXCHANGE BUILDING —
Members Winuipeg Grain Exchange, Winnipkg
I
ISLENZKIR KORNYRKJUMENN
Sendið hveiti yðar til Fort William
eða Port Arthur, og tilkynnið
Alex Johnson £» Co.
201 GHAIN EXCHANGE, WINNIPEG.
Fyrsta og eina íslenzka kornfélag í Canada.
25 ARGANGUR
í
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 11 JANÚAR 1912
NUMER
VESTUR-WINNIPEG í UPPNÁMI.
Stjórn Roblins hallmælt af öllum stéttum og
stjóriimálaflokkum.
í'undur sá, er Thos. H. Johnson
hélt meö kjósendum sínum á
mánudagskvöldiö, var einhver sá
fjörugasti, sem hér hefir haldinn
veriö um langati tíma. Þar talaði
fjöldi kjósenda af öllum stéttum,
prestar, businessmenn, læknar og
verkamenn og öllum stjómmála-
flokkum, liberal, conservatív og
sósíalistar, og komu ræður allra
í einn stað niöur;
að stjórnin hefði lofað að færa
niður talsímagjald Bell félagsins
um helming, en prettaðist ekki ein-
ungis um það, heldur færði gjald-
ið upp úr öllu valdi,
að kaupverðið sem stjórnin
teldist ihafa greitt fyrir talsímana,
hefði verið úr öllu lagi of hátt,
a<7 stjórn og starfsræksla tal-
símanna væri óhæfilega ónýt, dug-
laus og sóunarsöm.
að hið fyrirhugaða gjald mundi
hnekkja viðskiftum manna á með-
al og félagslífi. og verða öllum
almenningi til óþæginda og skap-
raunar frekar en hagræðis,
að þessar nýju álögur væru ó-
nauðsynlegar svo framarlega sem
stjórnin hefði sagt satt til um inn-
kaupsverðið og ágóðann á undan-
förnum árum. og
' að meðferð stjómarinnar á eign-
um fylkisins yfirleitt væri í alla
staði víta verð.
Mr. Thos. H. Johnson setti
fundinn og lýsti því, að þetta væri
leiðarþing er hann héldi með kjós-
endum sínum, — ekki til þess að
útlista fyrir þeim þingmál og
stjórnmál. heldur til þess að heyra
skoðanir þeirra um talsíma rnálið.
Þökkuðu fundarmenn honum hver
á fætur öðrum, og óskuðu þess.
að öðrum þingmönnum færist
jafn vel við sína kjósendur. Eitt
kom öllum saman um, að ef fylk-
isþingmenn í Manitoba héldu slik
leiðarmót nú hver 1 sinu kjördæmi,
þá mundi Roblin-stjórnin fá gild
og greinileg svör frá fylkisbúum,
og ef þingmenn létu sér segjast við
þau, þá mundi Roblin eiga fáa
stuðningsmenn á næsta þingi.
Mr, Johnson sagðist hafa 1x>ðið
Hon. Colin H. Campbell að koma
á fundinn og halda uppi svörum
en hann heföi afþakkað vegna
Jiess, að læknir sinn liefði skipað
sér burt úr kuldamvm og suður í
sól og sumar. Það var meinlegt,
að Mr. Campbell kom ekki, fyrir
sjálfan hann ekki sízt; honum
hefði þá verið sjón sögu ríkari um
það einhuga álit kjósenda í Vestur-
Winnipeg, að meðferð hans og
þeirra félaga á þessu máli hafi
verið óhæfilegv Allir ræðumenn
skoruðu á þingmanninn, að gera
sitt ýtrasta til, að fá málið rann-
sakað og kipt í lag, ef mögulegt
væri.
Nefndarskipun hafði þingmað-i
urinn enga trú á, og voru fundar-
menn honum samdóma um það.
\’ar tillaga hans þar að lútandi
samþykt í einu hljóði. Nefndin
mundi, sagði þingmaðnrinn. ekki
hafa um annað að f jalla heldur en
talsíma og kornhlöður fylkisins,
og þau fyrirtæki hefðu hvort sína
nefnd. er væri þeim nóg, og meir
en nóg. En ef nefndinni væri
meira ætlað. þá rnætti gjalda
vár'huga við, að ekki yrði gengið
of nærri hag Winnipeg borgar og
réttindum hennar til að stjórna
sjálf sínum fyrirtækjum.
i
Þangbrensla til áburðar.
Frá Þýzkalandi hefir keypt ver-
ið pottaska til Bandaríkjanna fyrir
15 miljónir á ári hverju til áburð-
ar, þar til í ár, að snurða kom á
verzlunar samninga milli ríkjanna.
Stjórnin i Washington var ekki
sein til, heldur veitti l^egar 20 þús-
und dollara til þess að láta jarð-
fræðinga leita að þessu efni viðs-
vegar um land. Þeir létu bora á
mörgum stöðum, en hvergi fannst
svo mikið af þessu efni á einum
stað, að svara niundi kostnaði að
vinna það. Þegar búið var að
leita á landi þá var tekið til við sjó-
inn og virðist leitin hafa 'borið á-
rangur. Meðfram Californíu og
Oregon ströndum eru miklir þaug-
skógar neðansjávar, sumstaðar 2
mílur á breidd og 5 á lengd.- Víða
finnast þar “hríslur” 100 feta
langar, sem teljast vaxa árlega þó
hoggnar séu. Þangið sækir pott-
ösku í hafið, eins og 'grös sækja
efni i jarðveginn, og fuilur fjórði-
partur af þyngd þeirra eru sölt,
sem nota má til áburðar. Búnaðar
deildin í stjórn Bandarikja segir í
skýrslu sinni, aö úr þessum þang-
skógi megi vinna 1 miljón tonna
af áburði, er sé 40 miljón dollara
virði, og að ýms efni önunr, svo
sem joð, muni borga kostnaðinn
við framleiðslu pottöskunnar.
Að þvi er vér vitum til, er þang
hvergi brent í stórum stíl nema i
Japan. Ef þessi þangbrensla
Ícemst á, þá væri hægra um vik fyr-
ir stjórn gamla Fróns að kynna sér
aðferðina og revúa að gera land-
inu arðberandi hinn mikla þang-
skóg i fjörunni umhverfis fsland.
Úr bænum
. Á Elgin Ave. voru nýskeð seld
fjörutiu fet á $200 fetið.
Hr. Chr. Olafsson skrapp vestur
til Churchbridge um síðustu helgi-
Herra Pétur Pálmason frá Em-
erson var staddur hér fyrir helg-
ina, snögga ferð.
í síðasta Eögbergi misprentaðist
nafn eins höfundarins, er mintist á
jólablaðið. Þar stendur S- S Aust-
mann, en átti að vera S. J. Aust-
mann.
Konungsförin.
Konungur Georg V. er kominn
af dýraveiðum til Cr'cutta og var
þar fagnað sem bezt. Á veiðíferö-
inni er þess getið, að tigrisdýr
komst fram hjá öllurn veiðisvein-
um og liljóp á fíl, þann er kon-
ungur sat á og drap konungur það
sjálfur fyrir fótum sér. Ekki er
laust við, að þetta þætti undarlegt,
að það dýr skyldi komast svo nærri
honum, með öllum þeiim sæg ind-
verskra veiðimanna, er konungi
fylgdi, enda er það sönnu næst, að
mörgum sagði uggvænlega hugur
um för konungs, og viðtökur þær
er hann fengi á Indlandi. Mörg
tigrisdýr lagði konungur að velli
og Ijón og önnur mannskæð villi-
dýr, því að hann er mikill veiði-
maður og ágætur skotmaður.
t Calcutta gerði hann sig bliðan
mót fagnaði borgarbúa, tjáði þeim
að borg þeirra mundi jafnan skipa
öndvegi meðal borga Indlands að
auðæfum og verzlun, þó að skift,
væri um höfuðborg og Delhi gerð
að stjórnarsetri hér eftir. Meðal
þeirrar viðhafnar, er konungi var
sýnd og drotningu, má geta þeirr
ar, að helztu atriðin úr sögu Ind-
lands voru sýnd með 6,000 manns
og 200 fílum. Fór sú hersing fram
hjá stjórnarhöllinni, þar sem kon-
ungur sat og hans fylgdarlið, og
tók yfir tvær mílur . Margir höfð-
ingjar Indlands voru í fylkingunni
með sínum fylgdarsveinum, en
IJpndaríkjamaður hafði undirbúið
sýning þessa með ráði stjórnarinn-
ar á Tndlandi, og hafði forsögn á
öllu.
Stutt námskeið verður haldið i
búnaðarskóla Manitoba handa
bœndum' og öðrum er það vilja
hagnýta sér. Það hefst 12. n. m.
og er bændaefnum hyggilegt að
nota sér það.
fslendingar i Foam Eake bygð-
um ætla að halda miðsvetrarsam-
sæti að Leslie 19. þ. m. Til sam-
sætisins verður vandað sem l>ezt.
Þar verða margir ágætir ræðu-
menn og veitingar ríkmannlegar.
Fjölmenni sjálfsagt.
Þeir Baldur Sveinsson og
Magnús Jónsson, sem liéðan fóru
um miðjan Nóv. i haust, komu til
Reykjavikur 13. f. m-
Hinn góðkunni xslenzki balvari,
Guðm. Thordarson, Hefir bygt
mjög vandað bakari og. fuflkomið
að 1156 Ingersoll srræti og flutt
allar vélar sinar og útbúnað þang-
að frá Sherbrooke stræti. í hinu
nýja balkaríi bakai hann kökur,
tvibökur og kringlur og selur i
íheildsölu — kauproönnum |hér ,1
bænum og úti á landi. Þetta ættu
íslenzkir kaupmenn að festa sér í
minni og láta herra Thordarson
njóta viðskifta, 'því a/ð hann, er
alþektur að áreiðanleik og sann-
girni i viðskiítum.
Prófessor Sveinbjörn Svein-
björnsson kom í vikunni ihingað til
bæjar úr för sinni vestan frá
Kyrrahafi. Hann fór beint vest-
ur til strandar frá Grand Forks i
haust og liefir haldið samkomúr
á ýmsum stöðum 1 bygðum fs-
lendinga vestra. Honum leizt á-
gætlega á sig ve&tur á strönd og
var hvervetna tekið tveim, höndum.
Einkanlega fögnuðu landar hans
honum af mikilli alúð. Samkom-
ur hélt hann fjórar á ströndinni, í
Seattle, Blaine, Vancouver og
Victoria. í Alberta hélt hann tvær
samkomur. aðra í Markerville, en
hii>a í Red Deer. Austur i Sask.
þrjár, i Foam Lake, Leslie og
Wynyard. Hér í bænum hefir
prófessorinn við orð að dvelja tim
hrið og hvíla sig. Hann aðstoðar
hér við hina fyrirhugúðu söng-
samkomu i Fyrstu lútersku kirkju.
Vér viljum benda lesendum Lög-
bergs á kostaboð þau á 5- S1®u
þessa blaðs, sem ráðsmaður ‘Sam/
herra I. J. \ opni býður nýjum
kaupendum. Herra \ opni liefir
]>egar senl ýmsum löndum vorum
liér út um bygðir kostaboð þessi
í bréfsformi, og fengið all-
margar pantanir. Biður hann blað
V' >rt að flytja bezta þakklæti öllum
þeim cr ]>egar hafa sent slíkar
pantanir. En til þess að enn þá
fleiri sjái þessi fáheyrðu kostaboð
eru þau nú birt hér i blaðinu.
Vifentum vér að sem allra flsstir
lesi þau og kynni sér, og að það
verði til þess að Sameiningin koin-
ist inn á hvert einasta kristið heim-
ili vestan hafs.
Hér i sumar hvarf enskur mað-
ur. Herbert Beard frá Calgary 14.
Júlí. Maðurinn er 21 árs, dökk-
hærður og dökkeygur og fríður
sýnum. Systir lians, Miss” Jessie
Beard, 53 Masbro Road, London,
á, Englandi, er mjög ant um að
vita um heimilsfang þessa manns.
Herra G. L- Stephenson, blý-
smiður, hefir sent Lögbergi einkar
smekklegt veggalmanak. Á því er
rnynd forkunnar fríðrar meyjar,
sem heldur á kelturakka sínum.
Neðan við er nafn gefanda og
mánaðaskráin. Lögberg þakkar
sendinguna.
Það hafa verið skiftar skoðanir
um það í bæjarstjórninni hvort
færa skyldi Osbome brúna vestur
á Arlington éða Aubrey stræti.
\roru helzt likur á þvi nýskeð, að
hún yrði sett við Aubrey stræti, en
á fundi á þriðjudagskvöldið urðu
fleiri atkvæði méð því, að setja
brúna við Arlington stræti og
þangað verður hún sennilega flutt.
Ný brú verður bygð við Osbome
stræti, stærri og traustari en sú
sem flutt vetður.
Heilbrigðismála nefnd bæjarins
lét eyðileggja fjörutíu og fimm
tonn af skemdum matvælum hér í
Winnipeg í siðastliðnum Desem-
bermánuði.
Siðan Bordenstjórnin komst til
valda hefir hún alt af verið að
keppast við að efna það nýja
stefnuskráratriði sitt, “að láta
stjórnarþjóna vera óbáða stjórnar-
skiftum”, og reka þá í stórhrönn-
um. Samvizkusamlegastar hafa
efndir stefnuskrár atriðisins verið
austur i fylkjum, því að þar hefir
stjórnin verið stórvirkust og rekið
flesta. En nú er og öxin farin að
ríða aö rótum trjánna hér vestra,
og stjórnarþjónar feldir drjúgum.
Nýskeð var t. a. m. Mr. Markús-
son sviftur embætti sínu við inn-
flutningsmála skrifstofuna hér i
bænum og sagt upp með viku fyr-
irvara.
I Dallas borg í Texas ríki eru
fónar þjóðeign. Ihúar em álíka
færri þó, en talá fóna svipuð. Á
færri þó, en tala fóna svipuð. P
heimilafónum er leigan þar $2.00
á mánuði, en $4.00 í Winnipeg
eftir nýja taxtanum. Heilladrjúg-
ar eru afleiðingarnar af þjóðeigna
stefnu Roblinstjórnarinnar!.
Excelsior Motor Works að 237
Garry stræti, brann til kaldra kola
á miðvikudaginn; þar var staddur
einn ungur íslendingur, Ágúst
Oddleifsson frá 667 Alverstone
stræti, ásamt öðrum manni er
kviknaði í. Ágúst fæst við bif-
reiðaakstur og er hygginn og gæt-
inn piltur; hann var aö sækja
gasolin, þegar kviknaði af vangá í
vasaklút hjá hinum manninum,
sem Lormer heitir, og virðist sem
þau hafi orðið tildrög eldsins.
Byggingin brann, tuttugu og ein
bifreið og næstu hús. Skaðinn alls
metinn $60,000 og lítt vátrygt.
t lýsingarágripum af stórhýs-
tim íslendinga í jólablaði vo.'u
hafa slæðst inn fáeinar villur. Um
Verona segir, að þar séu þrjár í-
búðir á hverju lofti, en á vitanlega
að vera sex.
Ekki var það tilætlan vor, sem
einn góður íslendingur og góður
vinur vor hefir get'ið i skyn, að
vér vildum láta almenning halda.
að Mr. Loftur Jörundsson hefði
sett lahda sína hjá, er hann úthlut-
aði verkinu við smíði á stórhýsi
sínu hinu nýja. Mr. Jörundson
er of vel þektur vor á meðal, til
þess að slík umræða geti komist á
loft, og er oss ekkert fjær, heldur
en að draga af þeim sæmdar-
manni þann heiður og vinsældir,
sem liann nýtur og verðskuldar
meðal landa sinna.
F.nn fremur láðist að geta þess,
um stórhýsi Aðalsteins 'Kristjáns-
sonar, að tveir íslendingar stjóm-
uðu þar verkinu, annar Mr. G.
Bjarnason, er annaðist málningu,
og hinn Mr. Hrtiðar Skaftfeld, er
haföi á hendi plastering þess stór-
hýsis.
Á jólatréssamkomu Fríkirkju-
safnaðar í Argyle-bygð á aðíanga-
dag jóla, var péésTskonunni, Mrs.
F. Hallgrímsson, afhentur að gjöf
50 dollara seðill ásamt mjög hlý-
Íegri jólaósk frá söfnuðinum. Við
sama tækifæri gáfu þeir A. Oliver
og P. Anderson kirkjunni mjög
vandaðan skáp, sem er hafður 1
skrúðhúsinu til geymslu ýnisra
muna kirkjunnar.
Frá Bandaríkjum.
Þess var fyrir skömmu getið, að
Bandamenn sögðu upp samningi
gömlum við Rússastjórn ; nú kemur
það fram, að Rússum þykir það
ekki af góðum huga gert, því að í
Dúmunni eru tvö frumvörp fram
komin um það, að banna Gyðing-
um frá Ameriku áð koma inn yfir
landamæri Rússlands, og skipa
þeim þannig á bekk með Jesúítum
'og flökkulýð (gypsiesj. Hitt frum
varpið fer fram á, að hækka toll á
akuryrkjuverkfærum frá Ameríku
um 100 prct. Þykir sumum Ame-
ríkumönnum ver farið en heima
setið, og einkum að freklega hafi
verið i sakimar farið af hálfu
Bandaríkja þings.
LTm eftirlauna frumvarp con-
gressins er það nú sagt, að öldunga
deildin muni ekki samþykkja það,
lieldur taka eftirlaunalöggjöfina
fyrir og breyta henni.
Fimm af forsprökkum verka-
manna í Californíu hafa verið
teknir fastir fyrir meðvitund og
lilutdeild *í glæpum McNamara
bræðra, þar af eru tveir norrænir.
og er sagt að fjörutíu aðrir verði
bendlaðir viö það má!, áður en
lýkur.
Senator LaFollette er kominn af
stað í leiðangur að vinna sér at-
kvæði til forsetakosningar. Marg-
ir eru til þeirrar tignar nefndir.
Harmon og Wilson og Under-
wood sá, er berst nú sem harðast
gegn ásælni þingmanna í ríkissjóð
til handa kjördærmun sínum. Þess-
ir eru líklegir af hendi Demókrata.
Taft forseti hefir lýst því, aÖ hann
muni keppa til embættisins, hver
sem í móti sé, en allviða ber á því,
að menn æskja sér Roosevelts
aftur ti! æðstu valda, og tjáir ekki
þó að hann hafi lýst sig þar til ö-
fúsan og ófáanlegan.
Hudsonsflóabrautar-
álman.
Vert er að geta þess, að Roblin
stjómarformaður mintist á það í
ræðu sinni í Maw Block á fimtu-
daginn, að fylkisstjórnin hefði i
hyggju að Tá framlengda Oak
Point brautina alt norður að hinni
fyrirhuguðu Hudsonsflóabraut..
Brautarlagning sú hefir lengi
verið Manitobabúum áhugamál, og
Norquay-stjórnin gam’a var búin
að taka hana á stefnuskrá sína.
Með því að nú er fengin vissa
fyrir þvi, að Hudsonsflóabrautin
verði bygð, er svo sem sjálfsagt.
að leggja þessa brautarálmu til
þesS að Winnipegbúar og Manito-
lximenn hafi fullar nytjar brautar-
innar til flóans; að öðrum kosti
yrði brautin Vesturfy.lkjunum ekki
nema að hálfum notum.
Óskandi væri, að stjómarfor-
manninum tækist að konia braut-
arlagning þessari til vegar og þaö
ætti honum ekki að verða erfitt.
jafnmikils og hann má sín eða ætti
að mega sín hjá C. N. R. félaginu.
Braut þessi verður öllum Manito-
bafnium sjálfsagt kærkomin, ef
hún fæst lögð með sæmilegum
kjörum, og gefa þeir herra Roblin
heiðurinn af henni, þvi að það er
jafn-sjálfsagt að - þakka honum
það sem er þakka vert, eins og að
ávita fyrir afglöpin.
Jólablað Lögbergs.
“Minneota Mascot” minnist
þannig jólablaðs Lögbergs 29 f.m.
1911:
“Lögberg,” eitt skiftiblað vort
í Winnipeg, gaf iit jólaeintak, íein
var til mikillar sæmdar prent-
smiðjunni og ritstjóminni. Blaðið
hefir tekið miklum framfiirum síð-
astliðið ár, en jóla eintakið tekur
þó fram góðu blöðunum, sem á
undan liafa farið. Meðal margra
ágætra greina er ]>að flytur, eru
einkum tvær, sem lesendum hér i
grendinni þykir mikils vert um.
Önnur þeirra heitir ‘Friður á
jörðu, cítir séra P». B. Jónsson. en
hin er ‘Jólahngvekja,’ eftir séra
Carl J. Olson. Auk þess flytur
blaðið mynd og æfiágrip eins
læknisins í Minneota, Th. Thord-
arson’s. Lögbergi hafa borist viða
þakkir fyrir jólabla'ðið og við þær
bætir Minneota Mascot einlægt)
þakklæti sínu.”
Seamo, 2. Jan. 1912.
‘Heiðruðu útgefendur Lögbergs!
Eg er yður mjög þakklátur fyrir
jólablaðið. Það er það bezta sem
eg hefi séð á íslenzku máli. Ræð-
urnar eftir C. J. Olson og F.
Hallgrímsson, 'beztu jólaprédik-
anir, sem hægt er að fá og “Fri'ð-
ur á jörðu” eftir séra B. B. Jóns-
son. Þá eru skáldsögumar og
ljóðmælin og hrífandi. Það er
auðséð að þeir sem fengið hafa
höfunda til að skrifa í þetta blað,
hafa gert það af þekkingu. Eg
vildi ósika að Lögberg gæfi út fleiri
slík jólablöð í framtiðinni. Að svo
mæltu óska eg útgefendunum góðs
og hagsæls nýárs og blaðinu góðs
gengis í framtíðinni.”
A. G. Breiðfjörð.
Bottineau, N.D., 2. Jan. 1912
Kæri herra:—
“..Jólabláð yðar var aðdáan-
lega vel úr garði gert og ekkert til
sparað að gera það vel ásjálegt.
Kærar þakkir.”
J. V. Leifur.
Nes., Man., 2. Jan. 1912.
J. A. Blöndal, Esq.,
“. .Beztu þakkir vil eg tjá út-
gefendum Lögbergs fy*:r jólablað-
iö. Það er regluleg fyrirmynd
meðal íslenzkra blaða.”
Blaine, Wash.. 1. Ta t. 1912.
Herra ritstjóri:—
“ — Innilegt þakklæti fyrir jóla-
blaðið. ásamt öllu og öllu, sem það
flytur lesendum sinum ”
Hjörleifur. Stefánsson
Wynyard, Sask.. r. Jan. 1912
Kæra Lögberg!
Þökk fyrir liðna árið, og svo
stóra og fallega jólablaðið. Það
var mjög ánægjuleg jólasrjöf.”
O. G.
Dr. Thordarson haldin
veizla.
Blaði'ð ‘Minneota Mascot’ seg-
ir frá þvi, að vinir Dr. Th. Thord-
sonar héldu honum afmælisveizlu
þann 3. þ.m. Veizlan fór fram í
neðra sal íslenzku kirkjunnar i
Minneota og var setin af nálægt
200 manns. . Ræður héldu Bjarni
Jones, B. B. Gíslason, G. A. Dal-
mann, S. M. S. Askdal og séra B,
B. Jónsson. Hinn síðastnefndi af-
henti lækninum í nafni samkom-
unnar fagurt og mjög vandað
“Howard” úr með tilhlýðilegri á-
letran. Séra Björn ías upp kvæði
það, sem hér fer á eftir, og “Gr.ím-
ur Grímsson” hafði ort, en það
dulnefni kannast flestir við. Kvæð-
ið var siðan sungið af söngflokki
kirkjunnar undir stjórn Bjarna
Jones. Veitingar voru fram born-
ar af konum safnaðarins. Þótti
öllum samkoman vel takast og ná
vel tilgangi sínum, að sýna lækn-
inum vott virðingar og vináttu
]>eirra, sem eru honum kunnugir.
Hann svaraði með stuttri ræðu og
þakkaði góövild og sc»ma sér auð-
sýndan.
Hið velgerða kvæði, er sungíð
var við þetta tækifæri, er á þessa
leið:
VINARSTEF
Til Dr. Th. Tho.
Að halda fast um hjálmunvöl
þótt hafrokið sé dimt,
og fárast vart um veðrin svöl
né vetrarfrostið grimt,
en fara sinna ferða þá
þótt fjúk sé alt um kring,
og hopa aldrei hæli á
-—það hæfir íslendingC
Að halda bemj sitt skylduskeið
hvort skin er eða regn,
og bræðra sinna beiskri neyð
að beita sér í gegn,
og líða sjálfur þvngstu þraut,
sem þjáðum 'hvílir á,
1 g loí so mer>v í líknar-skaut
—er læknis-koilun há.
Að heiðra þann, sem lieiður ber.
er háleitt skylduverk,
og þakkir hverjum votta ver,
sem vinnur afrek sterk.
—Vér bjóðum hvorki góz né
gulL
né gylta frægðar-von:
með dýpstu þökk vér drekkum
full
þitt, Doktor Þórðarson.
Vetur.
Happa lítil leið á fold
lúnu slitur geði,
Kuldinn bitur húð og hold,
hvergi nýtur gleði.
Vetur svalan syngur öð,
sofnar lijal á vörum,
klaka falin liggur lóð
lífs í dvala kjörum.
Fyrri hló oss f jölgresið,
fjör og ró í haga,
bezt er þó að þrauka við
þessa óláns daga.
Meðan efinn þvingar þor,
það er skref til bóta,
oss er gefin von um vor;
vetrar-stefin þrjóta.
M. Markússon.
Hvaðanæfa.
—Háskólinn í Minnesota hefir
stofnað embætti til þess að safna
gögnum og skýrslum um tekjur og
útgjöld sveitabúa. Þar meði er
sérstaklega tekið fram, að rann-
saka skuli hvernig hentast sé að fá
kaupverðið lánað og hvemig hent-
ast sé að koma afurðum búsins í
verð. Afurðir sveitabænda fara
gegnum margar hendur áður en í
þeirra eigu kemur, sem nota þær,
og ef Minnesota háskóli orkar
nokkru um það, að kenna bændum
og bæjarlýð, að fækka millimönn-
um, sem lifa á samkaupum þess-
ara . stétta, — þá er víst, að þessi
nýjung verður tekin upp í öllum
löndum.
Lýðveldið Kína.
Dr. Wu Ting-Fang, sem heíir
á hendi forstöðu utanríkismála í
þeirri stjórn, sem uppreisnarmenn
hafa kosið i hinu nýstofnaða lýð-
veldi í Suður-Kína, hefir birt eft-
irfylgjandi ávarp. Það er samið
áður en stjórnin var. sett á lagg-
irnar, og með því að það er eitt af
því fáa, sem sézt hefir og heyzt
frá þeim mönnmn, sem eru tnikið
við þau tíðindi riðnir, sem nú ger-
ast í Kína, þá þykir rétt að láta
það koma fyrir aknennings sjónir.
Áva.-pið er stilaö til allra þjóða
veraldarinnar. Höfundurinn var
áður sendiherra Kína stjómar í
Wasbington, og vill gjarnan sniða
fyrirkomulag hins nýja lýðveldis
eftir Bandaríkjunum.
Hin Kínverska þjóð, endurbor-
in i hríðum stjórnbyltingar, sendir
allri veröld vildar og vináttukveðju.
Hún væntir viðurkenningar sem
lýðveldi af öllum siðuðum stór-
völdum, svo aö hún megi, með góð
vilja þeirra og ljúfri aðstcð, búa sér
velliðan og gott gengi í framtíðinni
á grundvelli ráð'vandrar stjórnar
og vinsamlegra viðskifta og verzl-
unar við allar þjóðir. Hin Kín-
verska þjóð er ekki óreynd í stjórn
sjálfar sín. Kínverjar stjómuðu
sér sjálfir í óteljandi ár; þeir gerð-
ust svo hlýðnir lögum sínum, að
slík finnast engin dæmi með öðr-
um þjóðum; þeir lögðu rækt við
listir og iðnað og jarðyrkju og
bjuggu við Fróðafrið og fullsælu.
mn ævalangan tima. Yfir þá steypt-
ust síðan stórir skarar vill-
manna af útlendu kyni. Landið
var tekið hers'kildi og þjóðin hnept
i þrældóm. Um 270 ár hefir sú
ánauð staðið. Þá reis hún við,
þjóðin í Kína. og sótti eftir sjálf-
ræði sínu með vopnum. Upp af
rústum og rofii'Tn liins hrynjandi
hásætis, rís frjáls og upplýst þjóð,
fullfær til sjálfstjórnar, með 400
miljónum manna. Þeir hafa tekið
það ráð, að stofna lýðveldi, og
rg ætla að það sé viturlegt ráð. Með
Kínverjum finst engin tiginua
manna stétt og engin valdalaus
konungaætt, til aö taka við af Man-
chu ættinni. sem nú er að losna við
völd. Þetta er satinkallað lýðveldi.
Embættismenn þess eru af :J-
þýðu stigum. og lwerfa til hennar
aftur. Fngir prinsar né lófvarðar
né hertogar finnast meðal Kín-
verja. Þegar keisara ættinni er af
stóli steypt, þá er ekki annaö eftir
en sjálfgert lýðveldi. Vér höfum
þegar fylkisþing og vort þjóðar-
þing. Vér höfum þegar stofnað
lýðveldi með tilheyrandi starfs-
mönnum, sem þar til eru bezt falln-
ir. Það verður ekki langt þangað
til grundvallarlagaþing vort kemur
ur saman. Ráðstafanir til þess
voru fyrir löngu gerðar. Á það
þing munu koma fulltrúar frá
hverju fylki í Kina. Það mun og
semja og samþykkja stjórnarskrá
með nýjasta framfara sniði og
velja nýja menn til stjórnar. Þeg-
ar það hefir lokið störfum sinum,
fa»*a fram kosningar til fylkja
þinga og allsherjarþings eftir því
sem stjórnarskrá mælir fvrir. á
því ríður. að stjórn vöi* verði við-
urkend nú þegar, til þess að verzl-
un og viðskifti leggist ekki niðuf
um langan tima. Friður er nú inn-
anlands sem stendur alstaðar nema
í Hankow, en verzlun mun ekki
takast upp aftur, þar til nýja stjórn
in verður viðurkend af öllum þjóð-
um veraldar.
Vér biðjum um viðurkenning
annara stjórna, til þess að vér get-
um tekið til við þau störf, er fyrir
liffgj3' °g gegnt skyldum vorum
gagnvart öðrum ríkjum. Vér æskj-
um viðurkenningar fyrir lýðveldið,
vegna þess að lýðveldið er á stofn
komið. Fjórtán fylki hafa þegar
sagt Mancihu-stjórn upp hlýðni og
hollustu og svarið lýðveldinu trún-
að. öll önnur fylki munu bráð-
um væntanlega gera hið sama. Ætt
Manchu keisara sér nú, að hennar
völdum er lokið i landi og hennar
blómi orðinn að hismi. Áður en
hún féll, setti hún á smiðshöggið
og svifti sig öllu valdi, með þvi að
samþvkkja hina fyrirhuguðu stjóm
arskrá í öllum greinum. Hinn
merkilegasti þáttur í sögu hinnar
kmversku þjóðar er nú ritaður —
með blóðlausum penna.