Lögberg - 16.04.1914, Blaðsíða 4

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 16. APRIL 1914
LÖGBERG
Gefið út hvern fimtudag af
The Coluinbia Press, Ltd.
Cor. Willlam Ave &
Sherbrooke Street.
Winnlpeg. - - Manitoba.
SIG. Júr.. JÓHANNESSOX
íilitor
J. A. BLÖNDAE,
Business Manager
Utanáskrift til blaðsins:
The COIjUMBIA PRESS, I.td.
P.O. Box 3172 Wlnnlpeg, Man.
Utanáskrift ritstjðrans:
EDITOn UÖGBERG,
P.O. Box 3172, Winnipeg,
Manitoba.
TAUSI5II: ÓARRY 2156
Verð blaðsins : $2.00 um árið
Pólitískir glœpir.
i.
Eins og kunnugt er, hafa íbúar
vestur fylkjanna veriS hart leiknir
af járnbrautarfélögum atS því er
flutningsgjald snertir. Var óánægj-
an komin á svo hátt stig, aS menn
gátu ekki lengur viö unaö og
kröföust réttarbóta.
M. K. Cowan lögmaöur, full-
trúi Saskatchewan og Alberta
fylkjanna, kraföist þess 7. Desem-
ber fyrir þeirra hönd, er hér segir:
1. Aö Saskatchewan og Alberta fái
þær vörur, sem til nauösynja
teljast og kaupa þurfi, fluttar
fyrir sama hlutfallsgjald og
austurfylkin fá. Meö öörum
oröum, að þau þurfi ekki aö
borga meira fyrir hver 100 pund
á 100 httndrað ntilur, en austur-
fylkin gjöra.
2. Aö sama hlutfallsgjald skuli vera
fyrir vöruflutning vestur frá
Fort William, eins og það er
austur. Með öðrum orðum, aö
menn skuli ekki vera sektaöir
með hærra flutningsgjaldi en
aðrir, þótt þeim yrði á það
glappaskot an eiga heima fyrir
vestan bæ, sem heitir Fort
William, eða að mönnum verði
ekki gefin verðlaun fyrir þá
stóru dygð, að eiga heima fyrir
austan þenna sarna bæ.
3. Að flutningsgjald milli deili-
stöðva f-distribtiting pointsj í
Vesturfylkjunum sé hlutfallslega
það sama og í Austurfylkjunum.
4. Aö samskonar reglur skuli gilda
fyrir flutningsgjald á alls konar
komi í Vesturfylkjunum 'og
austurfrá.
5. Að flutningsgjald á gripum í
Vesturfylkjunum skuli talsvert
fært niður, þar sem þaö er hlut-
fallslega miklu hærra en austur
frá.
6. Að fært skuli niður fluntings-
gjald á byggingavið frá Kenora
til Alberta og Saskatchewan
sem það nú er ósanngjarnlega
liátt.
fPercy Hagel) ekki látinn skipa
nefndina ('kviðdóminnj til þess að
dæma í málinu?; líklega vegna þess
að það hefir þótt honum of skylt;
en þegar vel er athugað, hefði það
ekki verið sanni fjær að láta mál-
ið ganga þann veg, en það var aö
láta stjórnina eina saman skipa
nefnd til þess að rannsaka ofbeld-
isverk þau, er óskaböm hennar —•
járnbrautarfélögin — höfðu
frammi við bændur Vesturfylkj
anna, og íbúa þeirra yfir höfuð.
Jámbrautarfélögin eru þar n
kvæmlega í sporum Krafchencos
að því, er fjárhagsiegt ofbeldi
snertir, og stjórnin nákvæmlega i
sporum Percy Hageis að því, er
afstöðu snertir.
Það er pólitískur stórglæpur,
sem þarna hefir verið framinn á
íbúum Vesturfylkjanna. Það er
sami glæpurinn, eins og það væri
ef strætisvagnafélagið í Winnipeg
heimtaði 10 centa vagngjöld af
þeim sem ferðuðust J4 ur míhi
vestur fyrir Sargent Ave., en að
eins 5 centa gjald af þeim sem
ferðuöust jafnlangt austur.
Stjórnin er kosin til þess aö líta
eftir hag og velferð allra borgara
þessa lands, hvort sem þeir búa
austarlega eða vestarlega í landinu;
já, alveg eins bændastéttarinnar í
Vesturfylkjunum og auðmannanna
eöa verksmiðjustéttarinnar í Aust
urfylkjunum. Austur partur
Canada er þéttbygður og alræktað-
ur víðast, vesturparturinn er enn á
nýlenduskeiði —• æskuskeiði. Aust-
urparturinn er kominn yfir þá erf-
iðleika, sem frumbýlingsárin hafa
í för með sér; íbúar Vestttrfylkj-
anna ertt að brjótast i því aö “ryðja
brautir og byggja grunna”; þeirra
hlutskifti er stríð og störf, og þeir
liggja sannarlega ekki á liði sínu.
Þeir eru mennirnir, sem bera nú
aðallega hita og þttnga dagsins i
hinu mikla starfi, við byggingu
landsins og myndun þjóðarinnar.
Þeir eru mennirnir, sem einkum
eiga heimtirg á þvi, að þeim sé
rétt hjálparhönd af stjórn lands-
íns; þeir eru mennirnir, sem fram-
tíð landsins er aðallega undir kom-
in; en þeir eru einnig mennirnir,
sem stjórnin hjálpar auðfélögunum
til að níðast á. Þetta er pólitískt
níðingsbragð; þetta er pólitískur
stórglæpur. Vill nokkur, eöa get-
ur nokkur Iátið kaupa sig til að
mæla þessu bót?
II.
Til þess að athuga þessi atriði
og nokkur fleiri, var skipttð nefnd,
og hefir hún lokið starfi sínu og
gefið skýrslu 7. April. Komst hún
að þeirri niðtir.-töðu, að ekkert væri
athugavert við aðferð járnbraut-
arfélaganna í þesstt atriði; öllum
þessum sanngjörnu kröfum Vest-
urfylkjantta neitaöi nefndin. En
þess er að gæta, að hún var ekki
skipttð óháðum mönnum, hún var
skipuð af Ottawastjórninni, og
var því ekki við góðu að búastv
enda er þaö komið á daginn. Þeg-
ar nefnd er skipuð til þess að
rannsaka ofbeldi og yfirgang, sem
framinn er af óskabarni stjómar-
innar, gagnvart fólkinu, þá er ekk-
ert gráthlægilegra til en það, að
sú nefnd sé skipuö af þeirri sömu
stjórn; hún er þá sama sem að
rannsaka sitt eigið mál, henni er
þá í hendur fengið — eða réttara
sagt tekur hún sér i hendur —
vald til þess að útnefna sjálf kvið-
dóm til úrslita í máli, sem eigin-
lega er gegn henni sjálfri. þótt ó-
beinlinis sé. Krafchenco beitti of-
beldi við borgara þessa lands;
málið varð að rannsak'ast; Percy
Hagel var verndarmaður Kraf-
chencos; hvers vegna var hann
Það er ekki ein báran stök fyrir
bændum vesturlandsins; það er ekki
aðeins ein plágan, sem þeir verða
að þola í þesstt Egyptalandi stjóm-
arfarslegra hörmunga. “Flóðin í
Nýja íslandj voru nú út af fyrir
sig”, sagði gamall Islendingur,
sem farið haföi i gcgn um harðærið
þar, “en þegar bólan bættist við,
þá kastaði tólfunum, pá var þar
ekki vært lengur; við urðum að
fara.” íbúar Xýja Islands í þá
daga uröu að þola hverja pláguna
á fættir annari, og ibúar þessa
>ar lands verða að gjöra það'sama nú
á dögttm. Munurinn er einungis
sá, að í fvrra skiftlð voru hörm-
óviðráðanlegar, óhjá-
I
ungamar
kvæmilegar, þær voru ekki af
mannavöldum — ekki beilninis aö
minsta kosti — það var náttúran
sem þar var við að berjast. Hér
er öðru máli að gegna, hinar síð-
ari hörmungar eru beinlínis af ó-
hlutvandra manna völdum; að því
levti er hin síðari villan argari hinni
fyrri. “Flóðin" hafa drekt fólki
þessa lands í seinni tíð eins og þá,
aðeins í enn þá yfirgripsmeiri
skilningi og í stærra stíl; flóð á-
fengiseitursins hefir ólgað og belj-
að yfir syni og ' dætur þessarar
þjóðar, frá uppsprettulindum
brennivínsstjórnarinnar. En við
getum sagt eins og Ný-íslending-
ttrinn, hefði ólukku bólan ekki
bæzt ofan á, þá hefðum við haldið
það út; en gegn henni eigum við
nú einnig að berjast; hana sendir
stjórnin á okkur til tyftingar á
eftir “flóðiunum” eða jafnhliða
jæim. Það er verzlunarkúgunin,
sem við er átt. Hún er sú, pest
þessa lands. að meö engu móti er
við vært. Ástæðan til þess, aö
menn ættu að finna sárar til þsesa
ójafnaðar nú en áður, er sú, að
nýafstaðin er einhver sú ljótasta
stjórnmálayfirsjón, sem til er og
sem til getur orðið i sögu þessa
lands. Aðal lífsframdráttur margra
bænda i Vesturfylkjunum er
hveitirækt; hún hefir í för með sér
ærnan kostnað og mikla fyrirhöfn;
bóndinn er vakinn og sofinn að
hugsa um það, hvemig hann megi
haga svo verkum sínum, að þau
komi að sem beztum notum; hvem-
ig hann megi spara við sjálfan sig
og skyldulið sitt, til þess að geta
borgað skuldir sínar; hvemig
hann megi fara að til þess að hafa
dálítið afgangs kostnaði; með
þreyttar hendur og bogið bak,
gjörir hann alt, er í hans valdi
'stendur, til þess að rækta blettinn
sinn og gjöra hann gróðursælan,
en svo kemur stjómin; mennimir
sem hann hefir trúað fyrir helg-
ustu málefnum; stjómin, sem á
að vaka yfir velferð hans og hags-
munum, og bannar honum að
verzla með þær vörur sem hann
hefir fengið úr skauti náttúmnnar
og aflað með súmm sveita.
Ef þetta er ekki endurtekin
saga af vesalings íslenzka sjó-
manninum heima, sem Hólmfastur
hét og var bundinn ,við staur og
hýddur fyrir ]>aö að selja fisk —
sinn eiginn fisk—r í öðmm kaupstað
en stjómin lagði fyrir, þá veit eg
ekki hvað það er. Hér er vesalings
Canada bóndinn tekinn ofbeldis-
höndum, bundinn við staur ofbeld-
is og hýddur með vendi svokall-
aðra laga, ef hann selur hveiti —
sitt eigið hveiti — í ööram kaup-
stað en þeim, er stjómin til tekur.
Bandaríkjastjómin oauö Can-
adamönnum nýlega það samkomu-
lag að taka toll af hveiti að sunn-
an, ef það sama væri gjört að
norðan. Þessu neitaði Borden-
stjómin, er það hið mesta gjörræði
gegn Vesturfylkjunum, sem hægt
var að fremja. Hveitirækt vex óö-
um í Canada, það er að verða þess
aðal verzlunarvara; Bandaríkin
þurfa meira og meira af því ár
frá ári sökum þess að skýrslur
sýna að fólkinu í bæjunum fjölg-
ar miklu meira en á landinu; með
öðrum orðum, fólkinu sem eyðir,
fjölgar meira, en því sem fram-
leiðir. Bandaríkin hafa haft
meira hveiti en þau hafa þurft, en
j>að er að breytast, af ]>essari ein-
földu ástæðu; Bandaríkin þurfa
bráðlega á hveiti að halda frá
Canada, en Canadamönnum er
bannað að selja það j>angað, nema
því að eins að j>eir l>orgi háan toll.
“IAtum Bandaríkin taka toll af
hveiti á sina hlið”, segja sumir,
sem reyna vilja að klóra í bakkann
fyrir íhaldsflokkinn, “þeir geta
gjört það, ef þeir vilja, án þess að
tollur sé tekinn af því hér.” Þetta
er satt, þeir geta það, en er það
sanngjamt að ætlast til þess? Er
j>að sanngjarnt, þar sem tveir
skiftinautar eigast við, að annar
greiði götuna lieim að sínum dyr-
um, þegar hinn kastar steinum í
veginn? Jöfnuður verður að eiga
sér stað í öllum skiftum, bæði með-
al einstaklinga og þjóða; sé það
ekki, þá geta skiftin aldrei orðið
ánægjuleg, aldrei happasæl, aldrei
vinsamleg. Það er þö eitt af við-
urkendum skilyrðum allra viö-
skifta að vinátta og ánægja sé og
haldist á báðar hliðar.
Um þetta atriði hafa orðið mikl-
ar umræöur á bændafundum víða
um land, og hefir stjórnin, að mak-
legleikum verið fordæmd fyrir. J.
W. Scallon í Virden, einn af beztu
bændum þessa fylkis, lýsti því yf-
ir, aö þetta væm greinilek svik við
bændur. “Það er undravert”,
segir hann, “að nokkur stjóm í
Canada skyldj leyfa sér j>á óliæfu,
að svikja bændur þannig í því máli,
sem J>á varðar meira en nokkuð
annað. Að neita boði Bandaríkj-
anna um afnám tolls á hveiti, er
það versta pólitízka glappaskot,
sem gjört hefir verið um langan
aldur.
Án tillits til nokkurrar flokka-
skiftingar eða fylgis, er þetta for-
dæmt af öllum leiðandi mönnum
akuryrkjufélags vors; því er eng-
in'bót mælandi.
Þegar tillit er tekið til þess að
hveitirækt vex hér óðum, og nauð-
synin á meiri og betri markaði fyrir
það, þá er það með öllu óskiljan-
legt. Það ,veröur ekki lagt út á
annan veg en þann, að heilbrigð
£3
THE DOMINION BANK
Hlr KDHUND B. OSLKB, U. P.. Prcm W. D. MATTIIKW8 ,VI«-Pim
C. A. BOGERT. General Manager.
Innborgaöur liöfuðstóll...$5,811,000
Varasjóður og óskiftui- sjóður.$7,400,000
pJER GETIÐ BYRJAD REIKNING MEÐ $1.00
íJað er ekki nauðsynlegt fyrir þig að bíða þangað til þú eign-
ast mikla peninga til þess að hafa sparisjóðs peninga hjá
þessum banka. Reikning má byrja með $1.00 eða meira.
Renta reiknuð tvisvar á ári.
NOTBE DAMK BRANCII: C. M. DENISON, Manaarer.
SKLKIBK BBANCH: J. UBIHDAI.E, MauaKer.
samvizkusemi hennar, sem aug-
sýnilega er enn þá minni, hafi
verið seld eða leigð, eða stungið
undir stól af einhverjum ástæð-
um.”
Þannig farast þessum bónda orð
og hann talar máli margra; hugs-
anir margra eru 'á bak við orð
hans.
1 sambandi við þetta má geta
þess, að J. S. Wood frá Oakville,
sem nú er varafonnaður hveiti-
ræktunarfélagsins, mætti á fundi,
sem haldinn var á föstudaginn í
Portage la Prairie, til þess að út-
nefna þingmann fyrir Framsókn-
arflokkinu; hann studdi útnefn-
ingu E. A. McPhersons. Hann
hefir verið sterkur fylgismaður
Roblinstjórnarinnar, og lýsti því
yfir um leið og hann hélt stuðn-
ingsræðuna, að hann mætti ekki
sem fylgismaður Framsóknar-
flokksins, heldur kvaðst hann mæta
þar, sem fyrverandi íhaldsmaður,
sem væri orðinn þreyttur á svikum
og óorðheldni flokks síns. Hann
kvaðst vera einn þeirra mörgu,
sem fengið hefðu megnan viðbjóð
á háttsemi Roblinstjómarinnar, og
telja það borgaralega skyldu sina
að vinna að því að koma henni frá
völdum; þess vegna kvaðst hann
styðja útnefningu McPhersons,
sem sækti undir merkjum Fram-
sóknarmanna. “Það eru takmörk
til, sem engir flokksmenn mega
yfirstíga”, sagði hann. “Enginn
gettir verið svo fast bundinn á
flokksklafa — ef hann vill halda
sóma sínum og mannorði — að
hann samþykki allar þær ómælis-
óhæfur, sem Roblinstjórnin hefir
aðhafst í seinni tíð. Fyrir þremur
ámm var bændum Vesturfylkj-
anna heitið hagsmunum af toll-
breytingum á vörum fluttum milli
Canada og Bandaríkjanna, en
Manitobastjórninni — og sérstak-
lega stjórnarformanninum — tókst
að flá bóndann í því efni. Það
var Roblin, sem byrjaði á því, og
j>að var hann, sem vann að því,
eins mikið og nokkur annar, að
okkur var synjað um frjálsa verzl
un. Afskifti hans af hveititolls-
málinu eru óverðskulduð og o-
mannlegt högg í andlit bændum
Vesturfylkjanna. Þetta er min
eigin persónuleg skoðun, og eg
get fullvissað ykkur unt, að það
er einnig skoðun fjölda annara
manna, sem hingað til hafa fylgt
Roblin að málum, en eru of ær-
legir drengir til þess, að geta sagt
já og amen, við öllum hinum ó-
hreinu gjörðum hans; og tala
j>eirra manna fer dagvaxandi.
Fylgjendur Roblins eru orðnfr
þreyttir á því að verða að afsaka
hvert glapræðið á fætur öðru. Sá
er enginn sannur flokksmaður,
sem ekki vill sóma flokks síns, og
sóma flokksins geta Iháldsmenn
aðeins varið — eða réttara sagt
öðlast aftur — með því að segja,
hingað og ekki lengra, við þann, er
nú heldur um stjórnartaumana.
Við íhaldsmenn ætlum margir að
veita fylgi okkar Framhaldsflokkn-
um við næstu kosnrngar; við erum
j>reyttir orðnir á loforðum, sem
ekki eru efnd; þreyttir á brenni-
vínsdýrkun og kúgunaranda, en
Framhaldsflokkurinn veröur jafn-
framt aö gæta þess, ef hann kemst
til valda — sem við vonum að
verðl — að hann efni loforð sín,
því annars verður jafn einarðlega
reynt að koma honum frá aftur við
fyrsta tækifæri, eins og allir
sannir borgarar landsins ættu að
telja það skyldu sína að ryðja
Roblinstjórninni frá í þetta skifti.”
Þetta er vitnisburður þess manns
um Roblinstjórnina, sem þekkir til
og hefir fylgt henni að málum.
Ærlegir menn snúa aftur, begar
Tvær hliðar.
skynsemi stjórnarinnar, sem virðist | l)e’r sJa> flokkur vill leiöa þá
nú vera af skomum skamti, og út í óhæfu.
Alt á tvær hliöar, að minsta
kosti; sumt margar. Eg heyröi
tvo menn tala um þaö nýlega,
hvort aukaskemtanir og ýmiskonar
brögð, sem til þess eru höfð, að
halda fólki í nytsömum félagsskap,
væru afsakanleg eða ekki. Hélt
annar því fram, að alt sem drægi
hugi manna að einhverjum ákveðn-
um málum, annað en áhugi fyrir
málinu sjálfu, væri óheppilegt og
óheilbrigt; hinn hélt fratn hinu
gagnstæða. Það virðist vera orðin
tízka, nálega um allan heim, að
finna upp ný og ný aukaatriði, til
þess að draga fólk að félagsskap
og reyna að halda því þar.
Stjórnarflokkarnir hafa nokkurs-
konar aukafundi eða samkomur í
sérstökum félögum, sem þeir
mynda fyrir unga menn og kalla
“klúbba”. Bindindisfélögin, sum
að minsta kosti, hafa dans einu
sinni eða tvisvar í mánuði, til þess
að draga að fólk; jafnvenl kirkj-
urnar hafa sumstaðar skemtifélög
til aðdráttar og meðlimafjölgunar.
Er þetta rétt af félögunum eða er
það rangt ? Er það heilbrigt eða er
það sjúkt? Er það heppilegt eða
er ]>að óheppilegt? Ætti að mæla
þessari aöferð bót, eða ætti að
vinna á móti henni? Á því getur
ekki leikið neinn efi, að sé þetta
nauðsynleg aðferð til þess að fá
fólk til alvarlegra starfa eða þátt-
töku í þeim málum, sem til þjóð-
þrifa teljast, þá er hugsunarháttur-
inn sýktur, þá er alvaran af skorn-
um skamti, þá er áhuginn lítils
viröi; menn sem ekki fást til að
vinna að stjómmálum, eða veita
þeim lið sitt, án þess að þeim sé
boðið á reykinga- og spilafundi,
eru sannarlega engir þjóðvinir.
Þeir sem eru svo hálfvolgir í bind-
indismálum, að dansar eru þeim
aðalaðdráttarafl á fundi, þeir eiga
sannarlega ekkert Iof skilið fyrir
eldmóð eða áliuga fyrir því máli.
Þeir sem bindast kikrjum og söfn-
uðum fyrir J>á sök að veraldlegar
skemtanir eða munaður í einhverri
mynd, séu efst á baugi, þeir kom-
ast aldrei til hamnaríkis fyrir trú
sína. Þessar eru skoðanir okkar,
sem viljum helzt að fyrir hverju
ntáli sé barist og að því unnið vegna
þess — og vegna þess einungis —
að menn hafi áhuga fyrir því og
telji }>að ]>ess virði að eitthvað sé
lagt i sölurnar fyrir það. Það á
ekki að þurfa að kaupa fólk með
skemtunum, til þess að liðsinna
góðu máli, og það á ekki að vera
mögulegt að kaupa það með þeim,
til þess að vinna fyrir ilt mál eða
rangt. En þeir, sem með þessari
stefnu ntæla, halda því fram, að
margir góðir menn að öðru leyti,
fáist til þáttöku í félagsskap fyrir
skemtanasakir, og j>egar j>eir einu
sinni seu komnir inn fyrir fébönd
félagsskaparins, þá vakni og lifni
áhuginn fyrir málunum sjálfum, og
þannig náist í krafta sem ónotaðir
séu og ekki sé mögulegt að ná í
með öðrum meðölum en skemtun-
um. | öðm lagi segja þeir, að það
sé eitt aðaleinkenni heilbrigðs
mannlegs eðlis að vilja njóta
skemtana, og j>ær eigi að hafa á
sér fullan rétt innan félaga ekki
siður en annarsstaðar. Við skemt-
anir, sem menn taki þátt í, vakni
upp fyrir þeim ýmsar hugsjónir og
ýmislegt það, er nauðsynlegt sé til
starfa og framkvæmda. Eélags-
skapur og skemtanir færi menn nær
hvora öðrum en flest annað, og
gjöri þá samheldnari og úrræða-
betri — afkastameiri — þegar til
alvarlegra mála komi. Þ'ví ber ekki
að neita, aö báðar þessar skoðanir
hafa á talsverðum rökum að
^yggja. Það œtti ekki að þurfa
neitt auka-afl, til þess að fá menn
lið réttra mála, enga dansa né
NORTHERN CROWN BANK
AÐALSKRIFSTOFA í WINNIPEG
Höfuðstóll (löggiltur) . . . $6,000,000
Höfuðstóll (greiddur) . . . $2,860,000
+
X
X
♦
♦
•f
-f
+
t STJÓRNENDUR:
Í l’ormaður - - . - - - - Slr. D. H. McMHiUAN, K.C.M.G.
Vara-formaður ....... Capt. WM. ROBINSON
+ Sir D. C. CAMERON, K.C.M.G., J.H.ASHDOWN, H.T.CHAMPION
4- W. J. CIIRISTIE, A. McTAVISH CAMFBELL, JOHN STOVEU
t Allskonar bankastörf afgTeidd. — Vér byrjum reikninga við eln-
4 staklinga cða félög og sanngjarnir skUmálar veittir.—Ávisanir seldar
4 tU hvaða staðar sem er á fsiandi.—Sérstakur gaumur gefinn spari-
t sjóðs innlögum, sem byrja má með elnum dollar. Rentur lagðar
4 við á hverjtun sex mánuðum.
| T. E. THORSTEINSON, Ráösraaður.
♦ Cor. William Ave. og Sherbrooke St. Winnipeg, Man.
spil. Það er eiginlega alveg það
sama, eins og þegar lofa verður
barni að gefa því sykumiola eða
köku, eða eitthvert glingur, til
þess að fá það til að vera eins og
það á að vera; en á hinn bóginn
virðist það stundum vera nálega ó-
umflýjanlegt. Móti því verður ekki
mælt með sanngirni, að þannig er
mannlegu eðli varið, að öllum
fjöldanum finst það dauft og þurt
aö vinna að málum —• hvaða mál
sem er— skemtanalaust. Spum-
ingin er því ekki sú, hvort útrýma
eigi gjörsamlega allri skemtun frá
alvarlegum störfum og áhugamál-
um manna; þær sýnast verða að
vera þeim samfara — enda ekkert
við það að athuga. Aðalatriðið er
því, að draga ákveðna, glögga linu
á milli siðsamlegra, skaðlausra
skemtana og þeirra, sem að ein-
hverju leyti eru skaðlegar eða ó-
siðsamlegar.
Það má vel vera, að sumir telji
þetta mál ekki mikils virði — ekki
þess vert að það sé rætt opinber-
lega, en það er misskilningur.
Ileimurinn er að smáskapast, og
alt sem í honum er; ekki siður sið-
ir og hættir en annað; ekki síður
starfsaðferðir en annað. Undir
j>ví, er heill hverrar þjóðar komin,
að sem flestir sona hennar og
dætra taki þátt i þeirri sköpun,
þeirri breytingu. Það er um að
gjöra, að hreinum höndum og
heilnæmum, sé farið um allar þær
breytingar, sem á þjóðfélaginu
verða. Góð áhrif, heilthugsandi
manna, j>urfa að koma inn í allar
breyting-ar, sem á þjóðfélaginu
verða, annars verða þær til tjóns og
glötunar. Það er mikils um vert,
að bamið sé undir heilbrigðum á-
hrifum, meðan það er að ]>roskast
og vaxa; meðan það er að taka sem
mestum breytingum. Það er alveg
eins mikils virði fyrir hverja unga
]>jóð á meðan hún er i bernsku,
meðan hún er að vaxa, ]>roskast og
breytast, að öflin, sem hún stjóm-
ast af, áhrifin sem hún verður
fyrir, séu ekki sýkt. Þessi þjóð er
ung, hún er á barnsaldri, en hiin er
óvenjulega bráðþroska; og það eru
einmitt unglingarnir, sem mest er
hætta búin. Þessi j>jóð er þvi i
sérstakri hættu, ef hún verður ekki
nógu gæfusöm til þess að njóta
leiðbeininga og áhrifa þeirra
manna, sem i réttar áttir benda.
ÖIl stjórnmál, öll þjóðmál, öll fé-
lagsmál, öll siðferðismál, eru fyrst
og fremst í eðli sínu mál alvömnn-
ar og einlægninnar. En af því að
þessi þjóð er ung og af því að
æskunni fylgir ávalt fjör og
gleði, þá má ekki útiloka gleðskap
og saklausar skemtanir frá málum
hennar. En á hinn bóginn, af því
að 'gleðinn og gáskinn eru þess
eðlis, að þeim er hætt við að leysa
fleiri hnúta en vera ætti, stíga feti
framar en æskilegt er, kunna sér
ekki hóf, þá verður að vera sem
bezt samvinna milli hinna eldri og
alvörugefnari og þeirea sem yngri
em og gleðigjamari.
Geti það tekist, þá er þjóðinni
borgið. Þá kemur hvorki kyrk-
ingur né ofvöxtur í félagsmál vor
eða áhugaefni. Spurningum þeim,
sem hér fara á eftir, er beint aö
lesendum Lögbergs og vinsamlega
mælst til að þar svari menn á báö-
ar hliðar og gefi álit sitt.
Er það heppilegt að hafa
skemtanir og gteðskap, til
þess að ná mönnum inn í al-
varlegan félagsskap og halda
þeim þar?
Ef það er heppilegt, hvers
vegna er það?
Ef það er ekki heppilegt,
hvers vegna er það ekki?
F.f það er heppilegt, hvað
langt eiga skemtanirnar að
ganga, hvers konar eiga þajr
að vera og hvemig á að tak-
marka þær.
Ef það er ekki heppilegt,
hvemig á þá að útrýma þeim
og fyrirbyggja þær, og hvað
á að koma í staðinn?
1.
2.
3-
4-
5-
Dauðadómur.
Nýlega hefir verið kveðinn upp
dauðadómur yfir manni hér í
fylkinu, John Krafchenco heitir
sá, er þann dóm hlaut. Um j>að
skal ekki rætt hér ítarlega, hvort
dómurinn hafi verið á rökum
bygður eða ekki. Maðurinn, sem
hér er um að ræða, er og hefir
lengi verið í tölu þeirra bama
mannfélagsins, er á móti reglum
]>ess hefir brotið á ýmsan hátt.
Hann er góðum hæfileikum g'ædd-
ur að mörgu leyti, virðist svo sem
honum hafi verið flestir vegir fær-
ir, og óþarft fyrir hann að grípa
til óyndisúrræöa, til þess að kom-
ast áfram. Þegar um yfirsjónir
er að ræða, þá er það altaf sann-
gjarnt að taka tillit til kringum-
stæðanna. Maður sem reynt hef-
ir alla ærlega vegí til þess að
afla sér brauðs, en á sveltandi
munna heima í köldu hreysi, án
þess að geta satt þá eða hlýjað
þeim, honum er það jafnvel afsak-
anlegt, þótt hann ræni eða steli —
að minsta kosti hefir hann miklar
og þungar málsbætur. Þetta hefir
vakað fyrir Victor Tlugo, góð-
skáldinu frakkneska í sögunni
“Les Meserables” (Aumingjam-
irj. Því var ekki þannig varið
með Krafchenco; hann hafði bæði
hæfileika og aðra möguleika til þess
að afla brauðs handa sér og sín-
um; hann hafði enga afsökun i
Þessi ofnraun veldur því,
að bökunin heppnast vel
FLOUR
Ef stundum mishepnast að
baka, þá kann það að vera mjel-
inu að kenna. Því að ma'ari get-
ur ekki ábyrgst yður stöðuga
heppni, nema með því eina móti:
að reyna mjölið í ofni.
Þessvegna tök’um vér t í u | m n«11
pund af hveiti úr hverri sendingu
sem í myllur vorar kemur. Þau
mölum vér og bökum brauð úr
mjeiinu.
Ef þetta brauð reynist vel,—
mikið að gaeðnm og stórt, þá not-
um vér sendinguna. Annars selj-
um vér hana.
Og með þessu móti kaupið
þér reynt mjel og gott.
Og þér þurfið ekki að kaupa
reynsluna,—þér fáið hana í kaup-
unum.—
„Meira brauð og betra brauð“ og
„betri sætindabakstur líka“