Lögberg - 30.04.1914, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN .10. APBÍL 1914
LÖGBERG
OefiS út hvern fimtudag af
The Columbia Press, Itd.
Cor. Wililam Ave &
Sherbrooke Street.
Winnipcg. - - Manitoba.
SIG. Jf í.. J6H.4NNESSOX
IM itor
J. A. BLÖNDAIi,
Business Manager
Utanáskrift til blaðsins:
The COLUMBIA PRESS, Iitd.
P.O. Box 3172 WlnnipeK, Man.
Utanáskrift ritstjórans:
EDITOU IiÖGBEUG,
P.O. Box 3172, Winnijies,
Manitoba.
TALSIMI: GARRY 2156
Verð blaðsins : $2.00 um árið
Sjálfsj
játning HeimS'
kringlu.
Nú hefir eitt aðal málgagn
íhaldsstjómarinnar játað það
hreinskilnislega að 35,000,000,00
fþrjátíu og fimm miljónirnarj,
sem Borden sagði að yrði að leggja
fram af almannafé til herkostnað-
ar 1911, og gjöra það taíarlaust,
hefðu alls ekki átt að fara til hem-
aðar i venjulegum skilningi, held-
ur hefði Borden haft þessa ástæðu
að yfirskyni til þess að villa sjón-
ir; hann hefði talið það ólíklegt
að hægt yrði að afsaka þann fjár-
austur, ef hið sanna yrði gefið
upp. Þessum þrjátíu og fimm
miljónum dollara hefði Borden
ætlað að verja til þess að vinna
vald fyrir flokk sinn, og herja á
F ramsóknarflokknum halda sér
við völd og öðrum frá þeim.
Það er Heimskringla, sem hefir
verið svo hreinlynd og ærleg, að
segja sannleikann í þessu efni.
Það er stórsómi Islendingum í
fiessu landi að eiga blað, sem þann-
ig viðurkennir sannleikann og
fræðir fólkið um hann, þegar þess
er gætt, að þetta sama blað fylgir
J>ó íhaldsflokknum. \regur blaðs-
ins hlýtur að vaxa i augutn allra
sannleikselskandi manna. Þess
hefir verið beðið með ójireyju og
eftirvænting af borgurum þessa
lands síðan 1911, að $35,000,000
væm fengnar lánaðar á Englandi,
til þess að senda þær aftur heim
til Englands, sem gjöf eða tillag til
brezka hersins. Því svo lögðu
margir sterkan trúnað á staðhæf-
ingu Bordens, að valdi Breta og
jafnvel tilvera, og öryggi Canada,
væri hætta búin og voði. Og Jiótt
Jieim yxi upphæðin í augum, sem
s<; $25 á hvert heimili, þá voru
Jieir Jió reiðubúnir til að leggja
Jiað fram, sem góðir borgarar
landsins og trúir þegnar, Jiegar um
|>að væri að ræða að rikið væri í
voöa.
Mönnum skildist ekki hvernig á
þvi gat staðið, að æðsti maður
Jiessa lands dró J>að í 3 ár að fratn-
kvæma þá heilögtt skyldtt, sem
hann sjálfur hafði útmálað svo á-
takanlega að yrði að gjörast taf-
arlaust. Það var gáta sem enginn
gat ráðið, þangað til Heimskringla,
sem náttúrlega getur rannsakað
“hjörtu og nýru’’ Jieirra háu í
Ottawa, skýrði málið.
Já, þökk fyrir, Heimskringla;
að láta okkur vita það að $35,000,-
000 átti að verja til þess að efla
vald íhaldskltkuttnar. Einhver
getur keypt sér á pitluna. þegar
þeim peningum er skift upp á
milli starfsmanna Bordens og
Roblins.
Þegar blaðið er einu sinni byrj-
ai á því að fræða fólkið þannig, á
þvi, sem gjörist á bak við tjöldin
i Ottawa, þá er vonandi að það
haidi áfram, og birti hvern leynd-
ardóminn á fætur öðrum.
harðráðrar stjórnar; þegar um
Jiað er að ræða að risa upp á móti
ójöfnuði, J>egar um }>að er að ræða
að brjótast út úr pólitísku fangelsi;
}>egar um Jiað er að ræða að kotna
illri stjórn frá völdum og setja
aðra að; þegar um J>að er að ræða
að díða ekki yfirgang.
Það er vafasamt hvort nokkur
þjóð á nokkurn }>ann viðburð í
sögu sinni, sem hleypt hefir eld-
móði og sjálfsvitund í hugi ungra
manna. og frelsisskrá Banda-
manna. Ekki einungis hefir hún
ódauðleg áhrif á börn þeirrar þjóð-
ar, sem hún skapaðist hjá, heldur
ná áhrifin lengra, — þau ná svo
að segja ttm allan heim. Mér er
óhætt að fullyrða það, að ekki er
til siðuð J>jóð í víðri veröld, sem
ekki dáist að frelsisskrá Banda-
manna. En |>að er spursmál hvort
íslendingar hafa }>ó ekki dáðst að
henni enn }>á nteira en nokkur önn-
ur J>jóð; hún hefir verið þeim
uppspretta andlegra hugsjóna, og
tneira að segja oft og einatt knúð
J>á til framkvæmda.
Ilún er merkileg, J>essi yfirlýs-
ing; hún er þss verð að hún sé
lesin, lærð, og yfirveguð; og J>ótt
flestir íslendingar hafi sjálfsagt
lesið hana einhvem tíma, þá cr
aldrei góð visa of oft kveðin og
því skal hún birt hér í lauslegri
]>ýðingu.
“Þegar }>annig vill til í sögu
mannkynsins að einni þjóð verður
það nauðsynlegt að slíta þau sam-
bönd, sem hún hefir haft við aöra
þjóð stjórnarfarslega og að taka
sér stöðu meöal þjóðanna sem sér-
stök þjóð, með öllu því valdi og
virðingu og skyldum, sem því er
samfara, samkvæmt náttúrunni og
lögum guðs; þá er það einnig
skylda hennar með tilliti til við-
eigandi virðingar fyrir skoðun
annara, að skýra einarðlega ástæð-
ttmar fyrir sambandsrofinu.
Vér álítum það ómótmælanlegan
sannleika að allir tnenn séu af
guði gjörðir með sama rétti; að
]>eir séu allir réttbomir til vissra
heimilda, sem engin Iög geti með
sanngirni svift þá; að þar á meðal
sé líf þeirra, frelsi og óhindraðir
möguleikar til þess að leita gæfu
sinnar. Að til J>ess að öðlast þessi
réttindi séu stjórnir kosnar meðal
J>jóðanna, sem fáí réttlátt vald frá
þeim, er stjórna skal. Að hvenær
sem einhver stjórn í einhverri
tnynd inisbeitir svo valdi sínu að
hún hindrar þessi réttindi, þá sé
það einnig réttur fólksins að breyta
þeirri.stjóm eða reka hana frá
I,
efllr þií bið lieíir linnn alReriesa van-
rirkt að sinna þeim.
Hann hefir neitað að sampykkja önn-
ur ÍÖR til lieilla fyrir stór svæði landsins
or stóra parta þjóðarinnar, nema því
að<‘ins að sií partur fólksins, sem um
var að rieða, vildi fyrirgera þeim rétti
síniim að Imfa fulltrúa á þinRÍ, rétti,
sem þeiin var ómetnnlesa mikils virði
(>R engum til tjóns nema viðurstyggi-
lexri liarðstjórn.
Hunn hel'ir kallaö saman þiiiR á ó-
venjiileRum stöðum, óhaRkvæinuni og
fjarlieRum þeim er áður liefir tíðkast,
með þeim eina tilRanRi oð þreyta menn
svo að þelr (fiefust upp í kröfum sín-
um or létu að vilja hans.
liann liefir slitið fulltrúaþinRi hvað
eftir annað, að eins fyrir það, að þinRÍð
•etti sír' eindregið á móti því, að itann
RenRÍ á rétti fólkslns.
llann liefir neitað því um lanRan
tínia, eftlr að þhiRi var þannÍR sUtið,
að láta kjósa nfja fuUtrúa. Hefir því
þjóðin lilotið að taka sér lÖRRjöflna
sjálf í hendur, en ríkið hefir á með-
au verið t hættu á tvennan hátt: á-
rásum utan að og stjórnleysi inn-
byrðis.
Hann liefir reynt að koma í veg
fjrlr fólksfJölRun í þessu ríki; í þeim
ilRaiiRÍ hefir liann hindrað þau Iör,
er iieimiia aðfluttuni mönnum borR-
ararétt: neitað að stunþykkja önnur
IÖR, er til þess miðaði að auka inn-
flutnitiR, or auk þess hefir ltann gert
iiiönnum erflðara fyrir með landtöku.
Ilann hefir lilndrað réttarfarið
iandinu með því að neita að sam
þykkja litR um dómaravaid. Hann
Itefir Rert dómara háða sínum vilja
elminRÍs, bæðl með því að ráða em
bættistíma þeirra or liiunum.
Ilann hefir búlð tll urmul af nýjum
embættum, og scnt ltingað heilar
hjarðir nf embættisinönnum til þess
að þrengja kosti fólksins og éta upp
vi.stir þess.
Hann hefir á friðartímum Italdið
uppl lijá oss stöðuhcr án samþykkis
löggja far va Idsins.
Hann Itefir sett hervaldið yfir borg-
araréttlnn.
Hunn Itefir gengið í samsæri við
aðra til þess að láta oss lúta lögum
og dóiiiuni gagnstteöuni stjómarskrá
vorri og þeim, sem lög vor viður-
kenna ekki.
Hann hefir gefið samþykki sitt til
athæfis, sent kölluð var löggjöf, t- d.
að setja niðitr á meðal vor fylkingar
vopnaðra ntanna.
Að vernda þá með yfirsklits rann-
sókn frá hegnlngii fyrir hvers konar
ntorð er þeir unnu meðal þjóðarinnar
í þessu landi.
Að liindra verzlún vora við önnur
lönd lieiinsins.
Að leggja á oss skatta án samþykk-
Is Vors.
Að nema úr gildi reglur frjálsra
enskra luga í grannariki voru, og
skipa þar einvaldsstjórn og stækka
það svo að það yrði þegar óhjákvæml-
legt að koma á santskonar stjóm í
nýiendum vomm.
Að nema burt stofnskrá vora, nema
úr gildi þau lög, sem oss vom mest
virði or breyta í alvarlegum atriðum
stjóriiarfyrirkontulagi vom.
Að ganga frant hjá löggjöf vorri og
þylvjast vera löggjafar sjálfir.
Ilann hefir afsalað sér stjóm hér,
með því að telja oss ekki undir sinni
vernd og segja oss stríð á hendur.
Hann ltefir sýnt oss rán á sjó, yf-
irgang við strendur landsins, brent

THE DOMINION BANK
Blr IDKUND B. OSLJCB, M. P„ Prea W. D. MATTHKWS .Vlee-Praa
C. A. BOGERT. General Manager.
Innborgaður höfuðstóll....$5,811,000
Varasjóður og óskil'tur sjóður.$7,400,000

SPARISJÓÐSDEILD
er í sambandi við hvert útibú bankans, og má leggja i þann
sparisjóð upphœðir er nema $1.00 eða meiru.
það er öruggur og hentugur geymslustaður fyrir penglnga
yðar.
.NOTICK IIAJIK HBANCII: C. »1. DBNISON, Manager.
SKI.KIKK BBANCU: i. OBISltALE, Manacer.
völdum, og kjósa aðra nýja, á ! borgir vornr og lífiátið fólk vort.
þeim grundvelli og í þvi forrni og Hann or nú að n>tJ» ofurefii út-
tneð því valdi, sem það telur lík-
legast að muni vera hagkvæmast ;
til J>ess að J>ví sé ekki stofnað í 1
hættu, og hamingju þess megi vera ■
borgið. Hvggr.i lilýtur vissulega
að livisla mönnum því í eyra að
skifta ekki ttm stjórnarfyrirkomu-
leg, sem lengi hefir i gildi verið
fyrir smámuni eina eða stundar
yfirsjónir; og }>ess vegna hefir
reynslan sýnt að þjóðum hættir
lendra hermnnna til þess að fullkomnu
ódáðav<»rkin og morðin.
J'F'ranthJ
„Tvœr hliðar“.
(Eftir Jón Einarsson).
að neita því, að lyndiseinkunnir
manna eigi hér að talsverðan hlut
í máli. Eti upveldið ræöur næsta
oft lífstefnu ungra manna og
kvenna: glæðir eina hvötina, kef-
ur hina. Sé uppeldið gott, eru
allar beztu sérhvatirnar þroskað-
ar eftir megni, en alvarlegar bend-
ingar gefnar ttm afleiðingar af til-
hneigingum í andstæða átt, væri
þeim laus tatimur veittur. Það
setn unglingurinn nemur og skilur
að sé hið eina, rétta, því mttn hann
hneigjast að í framtíðinni. En
hversu oft eru unglingamir ekki
látnir afskiftalausir ("að ekki sé
lakara gizkað áj, af aðstandend-
ttm, látnir, eins og það er nefnt,
siða sig sjálfir. Hann er kominn
á þann aldur, drengurinn, að hann
hcfir fult vit fyrir sér, og ætti að
geta lagað sig eftir öðrum, er al-
gengt viðkvæöi, eða eitthvað því
svipað. Því miður felast í J>ess-
um ákvæðum tvennskonar hálf-
sannindi; þau, n. 1. að drengurinn
ieða stúlkanj cr nógu vitrikur til
þess að “taka sér fram”, breyta
stefnu sinni, en vegna leiðbeininga
skorts hlýtur hann fhúnj að læra
af breytni þeirra, sem megin lynd-
ishvöt hans fhennarj er samþýð-
ust. Hann (Ttún) lagar sig því að
sjálfsögðu eftir öðrttm en J>eim,
sem skyldan hvíldi aðallega á að
skapa lífsstefnu hins unga manns
Um þetta atriði má auðvitað rita
langt mál, án þess }k> að segja a’t
sem sagt verðitr. En af því eg
hafði ætlað að vera fáorður og
hefi ekki tíma til að skrifa. fer eg
ekki lengra út í þennan lið máls-
ins. En þetta, sem hér hefir sagt
verið, myndi mega vera bending
um, hvað uppeldið gæti gjört til
þess, að svara 5., síðustu spum-
ingu ritstjórans um hvemig ráðin
yrði bót á glenz- og. alvömmála-
ruglingnum í — fjarlægri framtíð.
Mitt svar itpp á fyrstu spurning-
ttnita er, eins og skilja má af hinu
ofanskráða: Nei, það er ekki
heppilegt, en getur verið neyðar-
úrræði, ef ti! 'vill og ef til vill ekki.
Eitt af þeim málum, sem að
mínu áliti er alvarlegasta málefn-
ið, erit trúmólin, þegar þau á
annað borð eru cdvara, en ekki
“business” að mestu eða öllu leyti
fyrir fáa menn. Eins og drepið
er á í ritgjörðinni i Lögbergi, hef-
ir margt verið reynt, til þess að
ciraga menn að kirkjunum og mál-
efnum ]>eirra. — -Hefi eg séð }>ess
getið, að revnt hefir verið að hafa
“billiard” lx>rð í samkomusal
kirkna éPool Room) og margt
fleira, sem jafnvel prestinum hefir
virst reynandi af aðdráttaröflum,
sem kirkjan í raun og vem er að
vinna á móti. Flestar trúræknustu
kirkjudeildir fordæma dansana
alveg, en nota þó afttrðir þeirra
oft og tíðum til styrktar starfsöfl
um sinum öðrum. .
NORTHERN CROWN BANK
AÐALSKRIFSTOFA í WINNIPEG
Höfuðstóll (löggiltur) . . . $6,000,000
Höfuðstóll (greiddur) . . . $2,860,000
orði kveðnu og sem meta aðal mál-
ið hlutfallslega að engu í raun og
veru.
blautu barnsbeini, að málefnið
sjálft hafi ekkert aðdráttar afl, og
}>á líður að því að það hverfi úr
sögunni, en eftir verði glaðværðin
sú, sem hugsunin }>arf ekki að
þvinga sig til að skilja, — sú, sem
ekkert skilur eftir til þess að rita
í inntektadálkinn, þegar síðustu
reikningsskil á að gera.
Því fer mjög fjarri, að þessi
“nauðsyn”, til að nota óskydd eða
andstæð öfl, til J>ess að draga lýð-
inn að alvarlegum málum og
störfum þeirra, séu sönnttn þess,
,að slík mál séu þýðingarlaus,
óþörf. En hún er sönnun þess, aö
hugsunarhátturinn er alment á
lægra stigi, en gjöra ætti ráð fyr-
ir á þessari menta tíð. Getur ekki
skeð aö }>essi andstæðu aðdráttar- ; Rccða flutt af J. J. Bíldfell á sam-
öfl hafi verið viðhöfð fyr, eða j komu kvenfél. Fyrsta lút. safn.
meir nú þegar, en heppilegt; í Winnipeg á fyrsta sum-
var eða nauðsynlegt ? og getur . ardag 1914.
ekki verið, að afleiðingarnar, þær, j , --------
sem á var bent hér að ofan, séu j Et ’ kveld mætti tala nicili
nú orðnar starfandi afl, biðjandi | jallkonunnar, væri eg ekki í nein-
um meiri aðdráttar öfl, fleiri »m .vafa um livaða boðskap hún
skemtanir, minni alvöru, færri al- vildi að eS flytti.
í STJÓRNENDCR:
f Eormaður................Slr. D. H. McMILLAN, K.C.M.G.
T Vara-formaður...................Capt. WM. ROBINSON
+ Sir D. C. CAMERON, K.C.M.G., J.H.ASHDOWN, H.T.CHAMPION
♦ W. J. CHRISTIE, A. McTAVISH CAMPBELL, JOHN STOVEL
j Allskonar bankastörf afRreidd. — Vér byrjum rclknlnga við eln-
4. staklinga eða félög og sanngjarnir skilntúlar veittir.—Avísanir scldar
j tii hvaða staðar sem er á fslandi.—Sérstakur gaumur gefinn spari-
sjóðs innlögum, sent byrja má með elnum doliar. Rcntur logðar
við á hverjum sex mánuðum.
| T. E. THORSTEINSON, Ráösmaður.
♦ Cor. William Ave. og Sherbrooke St. Winnipeg, Man. +
7
+■
♦
+
?
+•
?
?
+•
+
?
+
♦
?
+
l
♦
♦
4•
♦
aðeins fyrir skemtiöflin, þvi fleiri ' og hagar að grænka, skógamir að
áhangendur hefir það að ^ eins í j blómgast, búj>eningurinn að fríkka.
Sumarkoma á Islandi.
vörumál, nema þeim fylgi aukin
léttúð ?
Ef vel er að gætt, þá mun mega
sjá það glögglega, aö ínnan alvöru-
mála flokkanna er miklum tima
eytt, eingöngu til að vinna frá að-
almálinu, t þörf aðdráttaraflsins,
og um leið mun oft mega sjá, að
á ýmsu valt um það, hvort málefn
Hún vildi að eg
flytti ósk hennar, hreina og ein-
læga, um gott og farsælt sumar. —
Sumar í riki náttúrunnar, sumar
inn í félagsskap vom, sitntar á
heimilunum, sumar i hverja ein-
ustu mannssál sem er af íslenzku
bergi brotin, sumar til allra barna
sinna, þeirra, setn hún hefir heima
hjá sér, og þeirra, sem hún á í
islega borgaði sig að lokttm hepn- ' förum eða heima eiga víðsvegar úti
in sú, að ná inn sumum nýjum fé-
lögum.
um lönd heimsins. Öllum mönn-
um er það sameiginlegt, að þykja
úti á íslandi
Og }>egar vér látum
j reika heim til ættjarðarinnar á
]>essum fyrsta sumar degi, þá
httgann
Reynslan virðist að hafa sýnt vænt um sumarkomnna, en ekki
það á stundum, að óvildarmenn j sízt Þar sem veturinn er langur,
]>arfra mála hafa verið hætttilegri j har^ur dimmur, eins og hann er
innan flokksins, en á eigin stöðv-
um sínum. Eá félög munu liafa
þar sorglegri reynslu en trúmála-
flokkarnir og bindindisfélögin.
Það er naumast hægt aö ljúka 1 finnum ver að ÞaS eru margar
máli um efni þetta án þess, að : mynd,r' e8a atburðir í lífi voru
gjöra sér grein fyrir, hverjar J>ær aiira- scm hafa læst sig svo fast
skemtanir séu, er aðallega. eða ! inn ’ saiir yorar, að }>eir gleymast
eingöngu draga fólkið að málum aidrei- ^e'f ertt þar eins óg þeir
alvörunnar, nauðsynjanna. Það jværu greiptir í íslenzkt blágrý’ti,
mttn oftast verða ofan á, að þar reKni« Ketur steVPt vfir Úá,
vinni bezt skemtanir þær, sem vindarnir ixætt um þá, frostin
fjarstar eru því, að mega teljast; nist l>a> °K f jarlægðin og ttmi
með listum eða sæmandi siðment- j reynt að sökkva }>etm í gleymsk-
Ilerra ritstjóri Lögbergs!
Um leið og eg leyfi mér sjálfur J Þe&ar Þessar sieemtanir eru not-
að þakka þér fráganginn á tveim j a® hæna menn að kirkj-
fyrstu blöðunum af Lögbergi, sem : unni- l>á er mer sPurn- hvort Þaf5
fremt.r vi« i>n1a „m n í 1>U hefir fjaiiaö um. sem þau beztu j se ekk' Kfrt UPP a siSferð.skostn
e vtð að þola um skor fram ^ ^ ^ ^ um 1 hrie> ^ aS unga lyðs.ns, sem 1 felagsskapn-
orettlæt. og harðstjom e.ns lengt alyeg ólöstuSum þeim mörgum> er um er- °? eru Þa ekkl líkur li!- aö
og ]>oIað verði en að bæta kjör j fráfarinn ritstjóri hafði úr garði j Pær verS! nau8syniegt meðal ti! að
sin með }>ví að kollvarpa því fyrir- ! gjört; og um leið og eg óska, engu haida þrim einnig þar þegar frá
konuilagi, sem þær hafa vanist. að síður, að J>essi tvö númer verði j iiSu'- veit mfr vert5ur
En þegar hvert ofbeldisverkið inn lökustu er penni þinn ritar; og j hma Som u setnmgu. a» mein
, j um leið og eg J>ó læt pólitíkina ^leSl se a himnum yf,r einum ran?
og harðstjomarglapræðið rekur 1 -álfa j- mini hluta _ þá latum, sem tðran gjort, heldur en
annað, og reynt er í öllum efnum langar mjg ti, aS mega leggja org j 99 rétt’átum, og eins sé í söfnuð-
að bæla l>jóðina algjörlega undir í belg, í áttina til málefnis þess, unum a s,nn hatt En se nu SÍort
Sj álf stœðisyfirlýsing
Bandaríkjanna.
(DecJaration of Indcpendcnce.)
Samþykt í einu hljóði af hinum
13 ríkjum (öllum ríkjum! á sam-
einuðu þingi 4. Júlí 1776.
Það er oft vitnað í frelsisskrá
Randamanna, þegar um það er að
neða að varpa af herðum sér oki
vilja takmarkalausrar harðstjórn-
ar, þá er það ekki einungis réttur
þjóðarinnar, heldur einnig skylda
ltennar, að hrynda af stóli slíkri
stjórn, og kjósa nýja menn til þess
að standa á verði f velferðarmál-
ttm hennar. Þannig hefir þjóð
J>essara nýlenda þolað hörmungarn-
ar með þögn og þolinmæði; og
J>annig eru }>ær ástæður, sem nú
knýja hana til að breyta núverandi
stjórnarfyrirkomulagi. Saga ,nú-
verandi Bretakonungs er saga
marg endurtekins ranglætis og
harðstjómar, sem alt miðar að því
að skapa takmarkalaust ofbeldi
yfir þessari þjóð. Til þess að
sanna þetta skulum vér láta við-
burðina tala, og segja sanngjörn-
um lýð rétta sögtt.
Hann hefir neitað að samyþykkja
þau lög, sem til rnestrar gæfu og vel-
ferðnr þjóðarinnar heyra.
Hann hefir bannað tmtboðsmönnttm
HÍnttm að samþykkja litg, sem þjóðlnni
reið A að samþykt yrðu tafarlaust og
varðaði lieilliint liennar, nema þvi að
elns að þau biðu samþykkis Itans, og
sem grein þin “Tvær hliðar” 1
siðara hlaðinu (16. þ. m.J tók til
timræðtt. Eg gjöri enga kröfu til
algjörrar }>ekkingar á þessu efni
eða meinum málsins, en held að
eins fram hér, nokkru af minni
eigin skoðun.
Vegna þess að eg er að miklu
leyti einhuga á þeirri skoðun, að
ráð fyrir að þessi hundraðasti ná-
ungi komist inn í himnaríki án
þess, að það gjöri þeim 99 sem
fyrir eru nokkurt spellvirki, þá
líkist dæmið og útkornan á jarðríki
að talsverðum mun.
Þegar menn af fjarstæðum
skoðunum nást inn í kirkjuflokk
eða aðra alvörumála flokka, vegna
alvarleg málefni etgi að vera og 1 sÍaanle8ra hagstnuna sinna, eða
geti verið sjálfstæð t hvívetna, án 1 vegna þess, að þar geta þeir á ó-
sérítaks styrks frá óskyldum öfl- dýrastan hátt svalað skemtana-
ttm, þá gengur mér illa að fella hvötum sínum,’ þá má segja, að
mig við það venjunnar sanngyldi, l)eir drepi 3 flugur í einu
að þau lifni og lifi á kostnað gleð- högg’! Þeir drepa nokkuð af
innar og ærslanna. Mér er ekki kostnaðinum eða hann ef til vill
ljóst að það sé alvörunni í málefn- aiian, sem fylgir því að geta notið
tinum að kenna að óskild, andvirk þessara skemtana annarsstaðar;
öfl krefjist til þess að laða menn heir drepa hina litlu hvöt, er þeir
að málefnum þeim, sem hugsunar- hunnu að hafa haft, til þess að
öfl beztu manna telja mestu varða, vinna af innri áhuga aö J>örfu
málefni sem gildi lífsins svo aö málefni, og þeir drepa um leið
segja mótast í, nær aðallega hér- eitthvað af einhvers pess félaga,
veru fyllingu sinni t — að minsta fr fyrir er ('sem veikur er á svell-
kosti. Mun ekki almenni þessara inu) áhuga fyrir því, sem helgast
skoðana, ttm glensmálastuðninginn er ’ stefnu flokksins. Aðalmálið
vera ávöxtur að eins af siðferðis- verður þannig smátt og smátt-
fræi því, er sáð var 5 æskunnar ai’ka atriði, en auka atriðið aðal-
akur. — mun það ekki stafa af maii®-
um lýð.. Samkomur J>ær, sem al-
ment eru um hönd hafðar í kirkj-
ttnum draga enga r söfnuðina,
vegna þess að ]>ær eru fremur
lyftandi en hitt, og að mörgu leyti
tengdar lystunum og þekkingunni.
Bindindisræður Good Templara
draga fáa inn i félög þeirra, vegna
þess, að þær fjalla um alvarleg
sannindi, og hugheil ráö ti! Jjeirra,
er helzt þurfa slíkra áminninga, en
þótt undarlegt megi virðast,
bugast þeir jafnan síður en aðrrr
fyrir afli mælskunnar, og þver-
skallast mest gegn kærleiksverki
bindindisvina. Póhtískir “klúbb-
ar” skemta sér ekki við .fagrar
listir', né æfa menningu sína hver
í kapp við annan: þeir æfa sig í
reykingum (smokersj, spilamensku
o. fl. af lægri röðinni. Manntafl,
hljóðfæraslættir né annað ]>ess-
kyns kemst hér ekki að, hefir ver-
ið veðurkent t verkinit, sem óskilt
magnetískum öflum, vegna þess
að J>etta krefur hugsana.
Ungra kristinna manna félagið
(The Y. M. C. A.J, sem er eitt
hið bezta félag, sem til er, í áttina
til að leiða unga fólkið burtu úr
sollinum, vondum munnsöfnuði og
flangsi á strætunum, hefir mörg
aðdráttaröfl og mörg eða flest af
síðprúðustu og hæst mennandi
tegund. Hversu mikill meiri liluti
skrílsins (og sumt af honum vit-
anlega eru unglingar af "respect-
able” ættum, sem kallað er hér í
landij hefir samt ekki sama siðinn,
sama orðbragðið, á sömu stræta-
mótunum og áður, t. a. m. í Winni-
peg og öðrum stórbæjum! Hvað
ætli það séu margir ungir Islend-
ingar, karlar eða konur, sem sækja
skemtanir” til þessa félags? —
náttúrlega engir.
Myndi það ekki geta komið upp
ur kafinu með tíð og tíma, að
“principið” sem aðaRega er unnið
eftir, sé í sjálfu sér ekki hið rétta,
og aðferðin þurfi endurmyndun-
ar við, eins og sagan “Inside of the
Cup” bendir til í sambandi við
safnaðamálin ?
Er ekki talsverð hætta á, að með
vaxandi meiri hluta skemtisólgins
ýðs í þörfum félögum, smádragi
íinir alvarlegri, eldri og reyndari,
sig nieira í hlé en ella, finni sér
vera ofaukið innan um svo mikinn
skýjaklasa af Iéttúð og losalegum
hugsunar stefnum? Engum mun
unnar djúp — en þeir lifa eins
lengi og hjarta vort hrærist. —
Sumir eiga þá marga og skýra,
og ]>eir ent ntenn andlega auðttgir,
aðrir eiga færri og öskýrari, en
allir. vér sem erum fæddir og upp-
aldir úti á tslandi, eigum eina
mynd, og það er myndin af sum
ardeginum fyrsta.
í ungdæmi minu man eg eftir
J>ví, að }>að fyrsta sem gjört var
á sumardaginn fyrsta, var að lesa
húslestur, svo að óska hver öðrum
gleðilegs sumars, J>á að fara að
lx>rða, það bezta, sem til var á
heimilinu, og svo átti maður fri,
]>egar gegningunum var lokið. Það
sem var eftir af deginum máttum
við leika okkur, eða gjöra það,
scm okkur gott þótti.
Á sumardaginn fyrsta var ís-
lenzka fólkið ánægt fólk, lífsglatt
fólk; vonarbjart fólk, upp til dala
og fram til sjávar, því veturinn,
hinn íslenzki vetur, með sínu langa
og ömurlega skammdegi, með sin-
um ísa og fann þökum, með sín-
ttm útsynnings-hríðum og norðan-
veðrum, með sinn bjargarskort,
með sínar hættur fyrir líf manna
og búpening, er úr garði gengþnn.
En sumarið gengur í garð með
sinn frið, með sín fyrirheit um
björg og blessun til lands og sjáv-
ar. — Lífið, sem var falið undir
frosti og fönn var að rísa upp. Tún
og lömbin að leika sér; lóan og
vorfuglarnir fylla loftið með söng
-sínum og klið. Sumarið með
sinar björtu nætur, dásamlegu
miðnætursól, og bláfjalla loftið
lireina og heilnæma, með yndisleik,
sem íslenzkt sumar eitt getur veitt,
jafnt ungutn sem gömlum, fátæk-
um sem ríkum. Slíkt er sumarið
í hinni íslenzku náttúru, og hví
skyldu menn ekki gleðjast yfir stnu
dýrðlega íslenzka sumri.
En það var nú ekki sumarið í
ríki náttúrunnar, sem eg eingöngu
vildi minnast á. Mig langaði til
að minnast á sumarkpmuna, eða
réttara sagt, vorið, í hinu íslenzka
þjóðlífi. Mundu ekki allir vera
mér samdóma um, að ekki sé sú
þjóð til, sem ekki þráir sttmarið
inn til sín. Ertt ekki allar J>jóðir
að leggja fram vit sitt, efni sín og
krafta sína til þess að veita sumr-
inu inn til sín, inn í líf einstakling-
anna og heildarinnar, þó að, af ó-
fullkomleik mannanna, það gangi
selnt, og vlrðist að sumarið eigi
langt í land hjá þeim sumum jafn-
vel öllurn, þá er þráin hin sama og
líklega skyldan, og ekki er til meira
hrós sem hægt er að segja um eina
J>jóð en það, að hún sé öðrum
fremri í þvi að veita sól og stimri
inn í sitt eigið líf.
Hvað er þá um sumarið í lífi
þjóðar vorrar — nei, það er rétt-
ara að segja, hvað er um vorið í
hinu islenzka J>jóðlífi, því sumarið
er ekki runnið þar upp cnn J>á.
Eg vil ekki tala um vorið á
svæði bókmentanna hjá þjóð vorri,
fyrst skortir mig til þess þekk-
ingtt, og svo er það víst talsvert
miklum vafa bundið, hvort merki
vorsins eru eins skýr á því svæði,
eins og þatt ent á sumum öðntm,
ite tit'Frnr 'vtT’eg gjörá trúmáí J>jóð-
ar vorrar að umtalsefni t þessu
sambandi, það yrði of langt mál,
þótt hægt sé }>ar að benda á merki
vorsins. og þau allskýr. Með
þessu á eg þó ekki við dreifingar
stefnu ]>á, sem netnd er ný-guð-
fræði, heldur á eg aðallega við
starfsemi K. F. U. M., sem séra
Er. Friðriksson veitir forstöðu.
En hugsum ttm hinar verklegu
framkvæmdir, hugsum um stmann,
ttm vegina, um brýmar, um fiski-
skipin, sem þessi fámenna þjóð
hefir látið byggja, og ttm hin bættu
húsakjTtni og kjör fólksins. Alt
er þetta í rétta átt og hefir á sér
merki vorsins, og þó er þessi fá-
menna þjóð tvístmð, hugsanalega
og verklega tvístruð.
Hvergi hefi eg þekt til, þar sem
er meira af ónotuðum kröftum og
kröftum illa notuðum, í hlutfalli
við fólksfjölda, eins og einmitt úti
á íslandi. Samt hefir þjóðin af-
kastað Jæssu, einar 85,000 manna.
Hvers mun þá mega vænta, þegar
mönnum lærist að standa saman,
og beita öllu sínu afli í rétta átt.
Þegar enginn maður í öllu landinu
finst, sem ekki á unga aldri hefir
lært, að beita kröftum sínum, sér
og fööuriandi sínu til uppbygging-
ar °g gjörir það, þegar mentunin
i landinu er þannig, að hverjum
góðum manni, og hverri góðri
konu, þykir það vanvirða, að ment-
ast einungis til þess, að ná í embætti
og eiga góða daga. Heldur mentast
hann eða hún, til þess, aö geta
Húsfreyjur hafa hag
af þessari ofnruan-
uppeldinu einvörðungu eða mest- Það kemst svo sem að sjálf- geta dulist, að því fleiri félaga sem
megnis? Ekki kemur méf t hug sögðu inn í komandi kynslóð frá eitthvert málefni græðir þannig
Með því móti komist þér af
með minna mjel; því að aðeins
það mjel, er gerir brauðið stærra
og betra, er yður boðið.
Af liverri kveitisendingu, sem
til myllu vorrar kemur, tökum
vér fjórðung frá. Vér mölum
mjel ór því í ofurlítilli myllu. OggPfcJ
brauð er bakað úr mjelinu. S
það er gæðagott brauð og stórt
um sig, þá notum vér þá send-
ingu, er hveitið var úr. Ella
seljum vér það.
Svo það er víst, að þér kafið
hag af því að nota mjel með
þessu nafni.
FL'OUR
„Meira brauð 01» betra brauð“ og
„betri sætindabakstur líka“