Lögberg - 14.01.1915, Qupperneq 4

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 14. JANÚAR 1915
! LÖGBERG
í
GeflC öt hvern fimtudag af
Tlie Colunihla Press, Ltd.
Cor. Wllliam Ave &
Sherbrooke Street.
Wtnnipeg, - Manitoba.
K.RISTJÁN SIGURÐSSON
Edltor
J. J. VOPVI.
Business Munager
Utanftskrift til blaísins:
Ttie COLUMBIA PBESS, Ltd.
P.O. Box 3172 Winnipeg, Man.
IJtanáskríft ritstjórans:
EUITOK LÖGBERG,
P.O. Box 3172, Winnipeg,
Manitoba.
TAI.SIMI: GARKY 2156
Verö blaðsins : $2.00 um árlð
I ársbyrjun.
Mjög mörg bréf hafa bla5i voru
borizt um þessi áramót, frá kaup-
endum þess, er látiö hafa í ljós
góövilja sinn til blaösins. Útgef-
endum þess er slík víOurkennmg
kærkomin; þeir hafa ekki lagt fram
fé og sumir dýrmætan tíma og viö-
urkenda business hæfileika, tit át-
lialds þess, í gróða skyni; blaöiö
er þeim erigin féþúfa, held-
ur öllu fremur byröi setn
þeir ganga undir vegna þess,
að þeir álíta sig vinna þjóöerni
voru þarft verk meö þvi, aö halda
því úti. Lögberg er í mörgum til-
fellum eina bandið er tengir saman
i vora landa, sem dreiföir eru haf-
» anna á milli, einir sér eöa í smáum
hópum, vita hver til ánnars, margir
hverjir meö því eina móti. Þaö hef-
ir jafnan veriö stefna þeirra, sem
aö Lögbergi standa, ekki að sundra
kröftunum, heldur sameina þá, og
stuðla aö þvi, eftir megm, að þjóð-
emis meðvitund vor gtæddist og
yröi sem flestum örvun til aö reyn-
ast sem bezt, svo ab ‘þjóðemi þeirra
yröi sómi aö en ekki, minkun. Meö
þvi móti, aö þroski vors íslenzka
eölis verði sem mestur, getum vér
orðið beztir borgaiar í voru nýja
fósturlandi. Þaö, er engin ótrygö
viö þaö land, séiri Vér höfum svar-
iö trúnaöar eiöa, þó vér slítum eigi
þau ræktarbönd, sem tengja oss viö
land feöra vorra, iiefdur mun þaö
vera góöra manna álit, hverrar
þjóöar sem eru, aö þeir sem sízt
afrækja þjóöerrii’ sitt^ séu öðrum
Hklegri til aö verða dyggir og dug-
miklir þegnar. Sá sem slitur sig
úr sambandi við sína landsmenn,
veröur ekki meiri maður fyrir þaö
eitt, en hann sviftir samfélag sinna
landa því liði sem hann gæt.i lagt
þvi og hnekkir þann veg ooeinllnis
þeim málum, er þfeir vinná að. Aö
halda í og glæða meö oss það dýr-
mætasta, sem í þjóöareölr voru er
til, og taka skynsamlega og dyggi-
lega þátt í störfuni <g mfdefnum
vors fósturlands, — |>eirri stefnu
álítum vér aö hvcfjum .sönntun og
góötnn Islendingi 'Ix;ri að fylgja,
með þeim góöa hug til framtíðar-
innar, sem hvér sá öðlast. er vinn-
ur trúlega sitt ætlunarverk.
Aö almenningur meöal folks
vors hér er þessari stefnu fylgj-
andi, sést meöal anriars á hinum
sívaxandi kaupenda fjölda blaðs-
ins. Kaupendum Ixigbcrgs fer
fjölgandi og skuldum viö það
minkandi. Gamla árið endaði og
hið nýja byrjaði meö því, að því |
bámst mörg góðvildar og þakkarj
orð frá gömlum og nýjum skifta-
vinum. Þaö byrjar því árið með
fult eins ömggum hug og nokkru
sinni áður, í trausti til velvildar og
liösinnis sinna góön skiftavina.
--------------
Islendingar í hernaði
fyr á tímum.
Nú þegar íslenzkir piltar hafa
gengiö í fylkingtt og em aö því
komnir aö berjast undir merkjum
ríkisins, þykir vel viö eiga, aö
geta um 'hluttöku íslenzkra manna
í hemaöi fyr á dögum. ísland var
sumpart bygt af víkingum; síöasta
og harðasta omsta Haralds hár-
fagra í Hafursfirði var mest í
móti víkinga liöi, er bar “vigra
vestræna og valska skjöldu” gegn
úlfhéönum og berserkjum kon-
ung ins. Þeir víkingar, sem komu
lífs úr omstu flýðu víðsvcgar, st:m-
ir til íslands og námu þar land,
ásamt þeim sem bæði fyr og síð-
ar flýöu þangað úr Noregi fyrir
ofríki Haralds konungs. Þeir sem
þar settust aö voru svo harðir í
hom að taka, aö þeir vildu heldur
þola útlegð' en yfirgang, en sumir
vom vanir orustum frá unglings-
aldri. Því var ekki að furða, að
niöjar þeirra væm bæöi skapmiklir
og herskáir, enda er skemst af aö
segja, að vígaferli vom tíð innan-
Iands en þeir sem út leituðu til
annara landa, höföu þrent aö at-
vinnu: kaupskap, skáld kap og
lremaö. Frá því á lanrlnáms öld
voru íslenzkir menn liandgengnir
Noregs konungum og engin stór-
omsta var háö svo á Norðurlönd-
um, að ekki væru þar Islendingar
í liði annars eöa beggja, nálega alla
þá tíö, sem Noregur var sjálfstætt
konungsríki. Frá kaupferðum
þeirra og skáldskap til foma skal
hér ekki sagt, heldur hermensku og
hreystibrögöum í orustum, mest-
rnegnis eftir minni þess er ritar og
má því ekki búast viö, aö yfirlit
þetta sé fullkomið, heldur aðeins
ágrip af frásögu þeirra hreysti-
bragöa er hinir fomu forfeður
vorir unnu í omstum.
Um þaö leyti sem ísland var
fullbygt, vom víkingaferöir sem
ákéfastar af öllum Noröurlöndum.
Þá höföu Svíar lagt undir sig
flest lönd meöfram Eystrasalti og
stofnaö ríki á Rússlandi, og fóra
verzlunarferöir beggja mcgin
Svartahafs, til Miklagarðs og Asíu.
Skixma-Bjöm var Miklagarðs fari
og sýnir viöumefní hans, hver
veriö hefir aðalverzlunárvara
hans. Sonur hans var Miöfjarðar-
Sheggi, er allra íslenzkra víkinga
var frægástur fyrir það, aö hann
braut haug Hrólfs Kraka Dana-
konungs í Hróarskeldu og tók það-
an Sköfnung, sverð konungsins og
öxi Hjalta hins hugprúöa. Sverð ð
var siöan haft í hólmgöngur, sem
segir i Kórmaks sögu og seinast
fékk seinasti maður Guörúnar
Ósvifsdóttur þaö lánað, er hann
leitaði útilegumanns og hefir víst
legiö á botni Breiðafjarðar, síðan
hann dmknaöi þar, fyrir 9 pldum.
í tah landnáms manna má bezt
sjá, hversu margir þeirra komu úr
víking, helzt vesturvíking, er svo
var kallað, er var hernaður vestan-
til í Evrópu, einkum á Bretlands
eyjum; alla þá yröi oflangt upp aö
telja. Sömuleiöis veröur að sneiða
hjá þeim, sem sögumar segja að í
viking hafi farið á tíundu öld og
‘herjað um Eystrasalt og jafnvel til
Fríslands; í sumum þeim sögunv
er sjálfsagt eitthvaö liæft, en þær
em flestar hver annari líkar, og er
þeim slept.
Ein hin fyrsta orusta utanlands, I
sem Islendinga er getið i, er sú á
Vinheiði, þarsem symr Skalla-
gríms böröust í liði Aöalsteins
konungs, og er það öllum kunnugt,
að Þórólfur féll en EgiII hamaðist
og þáöi fé inikið af konungi í
bróðurbætur, og var sroan lengi 5
svaðilfömm í ýmsum löndum. Um
aðra ísendinga er ekki getið að
verið hafi í liði Englands konunga,
hvorki fyr né síðar, fyr en nú.
Omstan á Vinheiði mun hafa stað-
ið laust fyrir miðja 10. öíd.
Um Jætta leyti var það aðal at-
vimiuvegur ungra manna í Dan-
mörku að leita sér fjár og frama'
i vikingu. Þeir gerðu sér kastala
á norðurströnd Þýzkalands, Jiarsem
þá var slafneskt ríki, viö ósana á!
Oder el’fu, og köluöu Jómsborg.!
Þá borg vann sænskur konungs-
son, kallaöur Styrbjöm Sviakappi,
og skyldaöi vikinga til herferðar
meö sér. Þá var þar bóndason úr
Rreiöuvík á Snæfellsnesi, Bjöm aö
nafni, er tekinn hafði verið í lög
Jónsvíkinga. flann fylgdi Styr-
bimi sem aðrir í herför hans, er
hann Iagði unrlir sig Danmörk og
haföi þaöan lið mikið til að vinna
undir sig Sviþjóð af fööurbróður
sínum. Eiríki binum sigursæla.
Þeir böröust á Fýrisvöllum. Or-
ustu þeirri lauk svo, aö Styrbjöm'
féll og mikill hluti liðs hans. Bjöm
komst á skóg og siðan á) skip og
lieim til Islands, að sögn, en fór
síðan utan á ný, kom aldrei aftur,
og myndaöist sú sögn um hann, aö
hann liafi orðið ‘höföingi í Hvítra-
mannalandi, er sumir ætla Ameríku
veriö liafa. Eyrbyggja segir Ijós-
ast frá afdrifum Bjöms Breiðvik-
inga kappa, en aö vísu er hún færö
í letur nálægt hálfri þriöju öld
eftir hvarf lians.
Svo er sagt, aö Eirikur konung-
ur kallaði, þegar omstan var unnin,
bað skáld nokkurt yrkja um bar-
dagann. Þá steig maöur upp á
stein á vígvellinum og kvaö tvær
visur, sem enn era til. Sagan
nefnir hann Þorvald Hjaltason,
svo sem nafnið væri alkunnugt.
Ef sá maður var islenzkur, þá mun
hann verið hafa úr Hjaltadal í
Skagafirði. Þessi fræga orusta
stóö seint á tíundu öld.
í Noregi var agasamt eftir aö
synir Haraldar hárfagra komust
upp og ekki sizt eftir aö Eiríkur
blóðöx tók konungdóm. I liöi
hans og sona hans er getið um einn
íslending, Glúm Geirason; hann
var frá Mývatni, en staðfestist í
Geiradal vestra, skáld mikiö og
hreystimaður. Hann orkti erfi-
drápu um Eirik blóðöx, ér'þá var
mjög á loft haldið, ein hin fyrstu
erfiljóð, sem orkt voru af Islend-
ingum. ,
Gunnhildar synir sóttu til rikis í
Noregi og böröust oK við íöður-
bróöur sinn, Hákpn Aðalsteins
fóstra; hin síöasta orusta þeirra
stóö á Storö á Fitjum. Á aö a
hönd konungi í J>eirri orustu gekk
Þórólfur hinn sterki Skólmsson,
‘‘hann haföi hjálm ok skjöld, kesju
ok sverð þat er kállat var Fet-
breiðr”. Hákon konungur var
auðkendur, meiri vexti en aðrir
menn og skein á 'hjálm hans gall-
roðinn, þartil maður tók hött og
steypti yfir hann. Tveir bræöur
Gunnhildar böröust þar allra
ákafast, hinir mestu kappar, hétu
Eyvindur skreyja og Álfur ask-
maöur; annar þeirra kallaði hátt:
“Leynist Norömanna konungur nú,
eöa er hann flúinn, eöa hvar er nú
gullhjálmurinn?” Hákon mælti
hátt: - “Haltu svo fram stefnunni
ok muntn finna Norðmanna kon-
ung”. í því bili komu þeir aö kon-
ungi og reiddi Eyvindur vopn sitt
aö honum; Þórólfur skaut við hon-
um skildinum svo aö hann rasaöi,
en konungur reiddi sveröið kverka-
bít báðum höndum og “'hjó til
Eyvindar ofan í hjálminn, klauf
hjálminn ok höfuðit, alt í herðar
niður. Þá drap Þórólfur Álf ask-
mann”. Omstu louk svo að Hákon
konungur hafði sigur en var skot-
I inn meö ör í upphandlegginn, er
hann rak flóttann og dó af blóðrás.
Þórólfur varö bóndi á Myrká í
Eyjafirði; var drápa orkt um hann
! og er ein vísa úr henni enn til, er
I sannar þaö aö Myrkárbónd'nn
gekk á aöra hlið konungi á Fitjum.
Annar Norölendingur baröist á
Fitjum, er Þórir hét, með Hákoni
konungi. Hann mun hafa veriö
illa hlífaður, eriga haft brynjuna
og líklega engan skjöld. Nokkuö
er, að hann tók nýstártegt ráð t|l
að hlífa sér, skar gat á uxahúö og
steypti yfir sig, “ok hafði þá hlíf”.
Hann komst lifs af úr omstu,
fékk viðumefni af Jjessu og var
kallaður “leöurháls”. Hann mun
hafa verið afburöa maöur að
hreysti, því aö ekki komust aörir
í fylgd Hákonar konungs. Þórir
leðurháls var sonarsonur Gnúpa-
Báröar, sem dalurinn er viö kend-
ur en synir hans vora f>eir Vé-
mundur kögur og bræður hans og
eiga vist margir Þingeyingar ætt
sina að telja til Jieirra.
Næsta stóromsta, er i Noregi
var háð, stóö í Hjörungavogi, er
Jómsvíkirigar böröust við Hákon
jart. Fjórir íslendingar em nefnd-
ir er þar böröust með jarlinum.
Einn var Þóröur örvhönd, úr
Dýrafiröi vestan, hann var stjúp-
faöir Úlfs stallara og tengdafaöir
Sturlu Þórekssonar, sem Sturl-
ungar eru frá komnlr. Annar var
Þorleifur skúma; hann fór til
skógar, fékk sér eikartinyöju og
sveiö á báli, gekk svo til skipæ
Eiríkur jarl spurðí hann: “Hvat
skal klumban, Þorleifur?” Þá
svaraði hann:
Hef ek í hendi
trl höfuðs gerva
beinbrot Búa
böl Sigvalda
vá vikinga
vöm Hákonar.
Sú skal veröa
ef vér lifum
elkikylfá
óþörf Dönum.
— »»»
Hinn þriöji var skjakimeyjar-Ein-
ar, bróöir Ósvífs hins spaka; faðir
þeirra var sonarson Bjamar aust-
ræna; hertók konu sína á Skot-
landi, en hún var dótturdóttir
Göngu-Hrólfs; er því ekki kyn þó
manntak væri í ættinni, skáld og
Irardagamenn ; Guörún dóttir Ósvífs
var langatnma Ara fróöa. Einar
var skáld Hákonar jarls, þóttist
hafa lítið yfiríæti hjá þvi sem veriö
haföi og lézt mundu lilaupa í lið
víkinga; þá kallaöi jarlinn ái hann
og gaf honum gjöf, for-
kunnar góöa, en þaö vom
metaskálar af brendu silfri, gyltar
allar og tvö met meö, annað af
silfri, hitt af gulli. Þess þarf
varla aö geta aö Einar settist aft-
ur og var upp frá því kallaöur
skálaglam. Þau uröu afdrif hans,
aö hann draknaöi á “Eimarsskeri í
Selasundi” á Breiöafiröi, rak skjöld
hans í Skjaldarey en feld á Feldar-
hólm.
Vigfús Víga-Glúmsson var einn
í Jæssari omstu. “Vigfús var
allsterkur maöur”, segir sagan.
Hann veitti bana Asláki hólm-
skalla, hinni mestu kempu,
er allir hmkku undan, meö
því móti, aö hann tók steöja og
kastaöi í höfuð honum, svo aö á
kafi stóö. Svo er sagt, aö Þor-
leifur skúma baröi Vagn Ákason
meö kylfu sinni, en Vagn stakk viö
honum sveröinu, er hann hrökk
undán. Eftir omstuna gekk
Eiríkur jarl hjá honum og
leit á hann. “Þat sé ek, at þú ert
at bana kominn”, mælti jarlinn.
Litlu síöar datt Þorleifur dauöur
niður. ('Framh.).
Stríðinu spáð
“Dagurinn”.
fÞessi ritgerð Blatchfords birt-
ist 25. ágúst s. 1.).
Dagurinn er upp runninn.
Þýzkaland fer hamföriun og geng-
ur berserksgang og fimm þj.öir em
í deiglunni. Loks hafa Bretar
orðið að kannast viö, aö hættan
sem oss stóð af Þjóðverjum var
enginn heilaspuni og aö “stríösótt-
inn”, sem J>eir hlógu aö, var meira
en ímyndun, því að nú stöndum
vér augliti til auglitis við blákalt
stál og bráðið blý.
En skilur allur fjöldinn ennþi,
hve hættan er mikil og 'hve mikið
vér þurfum að leggja á oss, ef vér
viljum ekki bera skarðan hlut frá
boröi?
Fyrir fáum dögum var eg í
Easthome og Brighton. Þar varð
varla þverfótað fyrir sumargestum
og ferðafólki, masandi og hlæjandi,
eins og ekkert væri um aö vera.
Þúsundir ungra manna og kvenna
leiddust þar um stræti og götur og
skógarstíga og bööuöu sig í sól-
skininu á ströndinni. Börnin léku
sér í sandinum og bygöu sér þar
kastala. Hljóöfæraflokkurinn lék,
svo undir tók í skóginum og haf og
himinn mnnu Saman i blíölegri
blámóöu. Þetta var þó hálfum
mánuöi eftir aö Bretar höföu sagt
Þjóöverjum stríö á hendur.
Mundi nokkur hafa trúað því,
að þessi þjóö ætti í styrjöld stærri
og mannfrekari en áður fara
sagnir af í sögu mannkynsins?
Mundi nokkur hafa trúaö því, að
í fárra milna fjarlægð ættu her-
fylkingar fjörgra þjóöa í blóðugri
bardaga en áður eru dæmi til ? Eg
starði út á hafið; ekki eitt einasta
herskip. En á bak við mig gekk
óslitin röö af prúðbúnu fólki; þar
stóöu hótel og glóandt biireiöar, en
ekkí sást eirin einásti herrruiöur,
engin víggirðing, engin byssa.
Oft er talað um rólyndi Breta
og þeim taliö þaö til gildis. En
hefir nokkur tekiö eftir því að þá
skortir ímyndunaraf 1 ? Er þjóð vor
hugrakkari en aðrar þjóöir, eöa er-
um vér fáfróö, heimsk og seinlát?
Vér eigum í ófriöi. Vér eigum
í styrjöld sem hlýtur að kosta oss
tugi og hundrað Jmsunda. Og
þó ganga hér menn þúsumlum
saman og, gera gælur viö brosmild
fljóð til að eyöa tímanum eins og
ekkert væri í húfi.
Allir Jressir léttlyndu skeytingar-
lausu menn ættu aö bera byssu um
öxl. Allar þessar dúnmjúku daö-
urdrósir ættu aö vera að búa þjóö
sína undir erfiðari tíma en hún
hefir áöur reynt. Nú er ekki tími
til glaums og glaöværöa. Nú
stendur vargöld yfir!
Skilur hin brezka þjóð þetta?
Veit hún ennþá hVers vegna vér
eigum í þessum ófriði pg hverju
hann kann aö valda?
Hve margir em þeir meöal
þjóöar vorrar, sem hafa nokkum
gmn um hvaö þessi ófriður kann
að leggja Jreim á heröar og 'hvem-
ig þeir eigi aö bera byröina?
Sumir J>eirra vita um tildrög
þessarar skeggaldar og aö kostnaö-
urinn veröur gifurlegur. Ef tit
vill halda margir, aö vér höfum
oröið að leggja út í ófriðinn til
þess aö standa við samninga vora
viö Frakka, eöa til }>ess aö verja
réttindi Belgiu. En flestir halda
aö vér séum aö berjast fyrir
Serbíu og hjálpa henni og óska
henni noröur og niður.
Það veröur aldrei of skýrt tekiö
fram og brýnt fyrir almenningi, aö
vér eram hvorki að berjast um né
fyrir Serbíu og vér emm hvorki
beinlinis né eingöngu aö berjast
fyrir réttindum Belgíu né fil þess
að Frakkland veröi ekki skert
Nei. Þetta er brezkt stríð engu
síöur en franskt. Vér erum að
berjast fyrir vort eigiö land og
nýlendur vorar, vér emm aö berj-
ast fyrir voru eigin frelsi og viö-
skiftum vomm, vér erum aö
berjast fyrir lífi voru og velferö.
Vér eigum ekki í ófriöi af því
aö oss langi til þess, vér stöndum í
stríði af þvi vér verðum að gera
þaö.
Eg segi að vér verðum a® berj-
ast. Og þaö em ekki aö eins hin-
ir svo kölluðu hennenn sem veröa
að gera þaö; vér veröum öll aö
berjast. Vér veröum að berjast
eöa drepast, og meira en þaö: vér
veröum aö vinna sigur eöa drepast.
Þaö var ekki morð hins austur-
riska stórhertoga sem kom striöinu
af staö, heldur valdafíkni Þjóö-
verja; þeir ætluöu sér aö verða
æöstu drotnarar heimsins og neyða
hann til aö hlíta sér. Þjóðverjar
vildu færa út kvíamar og 'hafa
I veriö aö búa sig undir þaö í meir
en tuttugu ár.
Þetta stríö dundi ekki yfir vegna
Jress aö æstur glópur kastaði tund-
urkúlu. Sæöinu var sáö< í ritgerð-
um Clausewitz. Síðan Prússar
tóku aö hallast aö kenningum hans,
hefir þaö verið í aösígi. Ófriöur-
inn viö Dani 1864, Austurríki
1866 og Frakka 1870 voru spor í
áttina, vora undirbúningur undir
þessa hræðilegu styrjöld. Auikn-
ing flotans, víggiröingarnar á
Helgolandi, Kilarskuröurinn, aukn-
ing landhersins, fimtíu miljóna her-
kostnaðurinn — alt vom þetta
fyrirboðar stríðsins.
Vér gátum ekki setið hjá, því ef
vér hefðum verið svo ragir, að
Jjora ekki að hjálpa Belgjum og
Frökkum, þá hefðum vér síðar
meir orðiö aö berjast einir vors liös
við Þjóðverja.
Vér emm, eins og Frakkar, aö
berjast vegna þess vér verðum að
gera það. Og vér verðum að gera
])aö vegna þess að Þjóðverjar ætla
að ræna oss verzlun vorri og ný-
lendum og setjast ao xrásunum.
Þeir ætla að lama oss og leggja
oss að fótskör keisarans.
Skoðanir og kenningar Prússa
eru á J>essa leið : Hver vopnfær
maður skal læra að beita vopnum,
floti og landher skal jafnan til
reiðu. Vér ráðumst á hverja þjáð
sem er veik og óviðbúin. Afl er
réttur. Þeim ber valdið sem sterk-
astur er. Bretland og Frakkland
hafa lifað sitt fegursta og Þýzka-
land á að risa upp á rústum þeirra,
gefa þeim löðmng og troða þau
undir fótum.
Þetta er skoðun Þjóðverja; að
þessu hafa J>eir reynt að keppa.
Og nú verða Bretar og banda-
menn þeirra að berja á Þjóðverj-
um svo um muni, annars eigum
vér enga framtíðar von. ,
Eg hefi áður bent á hvers vegna
vér verðum jafnt að berjast á
landi sem sæ. Sannleikurinn er sá,
að vér höfum gengið í lið með
Belgjum og Frökkum vegna þess,
að ef þeir falla, þá fölhim vér líka.
Vér bérjumst til þess aði verja oss.
Þjóðverjar réðust í raun og veru
á Bretland, þegar þeir settust um
Liege. •
Sumir halda því fram, að vér
hefðum ekki þurft að hjálpa Belgj.
,um og Frökkum, þvi að vér séum
óhultir undir hlífiskildi flota vors.
Þetta er ekki rétt. En, jafnvel þó
það væri satt, er það þá nóg að
hugsa aðeins um sjálfan sig? Eigiun
ver að horfa köldu blóði úr eyjavígi
vorii'.á Þjóðverja, sitja auðum
höndum og sjá þá særa brenna og
bræla vini vora upp í landsteinum
vorum? Eigum vér að sitja hjá
með fulla vasa fjár og hafast ekki
að, þótt fjallháar blóööldur sak-
lausra manna belji yfir Belgiu?
Vér eigum ekki skilið það sæti sem
vér höfum hlotið á bekk þjóðanna,
ef vér létum þá svívirðing afskifta-
lausa. , ,
öllum ætti að vera augljóst hver
átti upptökin aö' J>essu striöi og
hver er sekur. En auk þess er
annars aö minnast. Hver sem or-
sökin kann aö hafa venö, og hver
sem sekuir er, þá er þaö vlst, a»
vér eigum í ófriöi viö Þjóöverja.
Meö því aö sá ‘óheilladagur er
upp mnninn, þá veröum vér aö
berjast þangað til vér vinnum sig-
ur og ef vér eigum að bera sigur
úr býtum, þá veröum vér aö beita
öllum þeim mætti sem vér eigum
til.
Nú er um seinan aö fjargviörast
um 'hvað vér heföum átt aö gera
eöa láta ógert. Ver veröum aö sjá
og skilja og gera oss grein fyrir
því sem er aö gerast og búa oss
undir þaö sem aö höndum kann aö
bera.
Vér göngum ekki aö því gmfl-
andi, aö striö kostar oss stórfé og
mörg mannslif. En vér veröum aö
berjast eða veröa máöir út af tölu
þjóðanna. Þaö er vonandi, aö J>eir
sem viö stýriö sitja þori aö segja
þjóöinni þetta.
Þaö er 9kylda stjórnarinnar aö
kalla hvem vopnfæran mann til
vopna. Það er skylda allrar þjóö-
arinnar, bæöi kvenna og karla, aö
fórna meö gleði öllu því bezta sem
þau eiga til.
Þetta er ekki striö milli kon-
unga og valdhafa. Þaö er stríð
frjálsra þjóða gegn hervalds þrælk-
un. Norðurálfan á enga varan-
lega friðarvon fyr en Þýzkaland er
bugað.
Skilja Bretar þetta? Skilur öll
þjóðin það ? Bretar cm seinir á
sér og erfitt að sannfæra þá; en
]>eir munu vel gefast þegar í
krappan kemur og neyðin kallar
—' ef J>eir aðeins skilja.
Nú er ekki um neinar stéttir eða
flokka aö ræða; vér ernrn allir
Bretar sem stefnum aö sanui marlci
og emm staddir í sömu hættu.
hað er skylda vor að treysta' og
hjálpa stjórninni og það er skylda
stjómarinnar að treysta oss.
Innan mánaðar tíma ætti enginn
heilbrigður karlmaöur á milli sex-
tán og sertíu ára aldurs að finn-
ast í þessu landi, án þess að vera
THE DOMINION BANK

Hr ■OMVMS B. (MLU. M. P„ Fm W. D. MATTBMWS ,Tlw Wwm.
C. A. BOGKKT. Generai Maiumer.
KF ptJ ATT HKIMA
í l'jarlæg'S frá öllum útibúum Domlnion bankans, gerSu þá
viðskifti þfn bréflega. það sparar þér margan éþarfa snún-
ing og auk þess hefirSu hag af aS geta skift viS sparisjúSs-
deildina.
þér getlS lagt inn' peninga og tekiS þá út — I stuttu
m&li gert öll vlSskifti viS bankann bréflega.
Bankastjórinn mun gefa ySur allar upplýsingar um
þetta hagkvæma fyrirkomulag.
Notre Dame Branch• W. M. HAMiI.TON. Manager.
BIIKIBK BBANCH: J. OBI8DALE, Htuiw.
vopnum húinn og kunna dálítið aö
fara meö þau.
Þetta er ófriöartími og á ófriö-
artímum á ekki viö aö tala margt,
lieldur vinna.
Tökum undir með ‘hinum fomu
Frökkum: “Til vopna, bræöur, til
vopna”.
Skýring og leiðrétting.
1 síðasta blaöi vom er svo frá
sagt, aö hiö nýja blað “Þjóðin”
hafi brugöiö ráöherra S. Eggerz
um “naglaskap”, en J>egar betur er
að gætt, er þaö ekki ráöherrann,
heldur flokkur hans, sem þannig
er auðkendur, sá sem fyrirvara svo-
nefndan haföi 'hnýtt viö stjómar-
skrár framvarpið á alþin?i.
Blaöiö leggur gott til Eggerz fyrir
hans framkomu. Misgáningur
þessi stafaöi af því að fljótt var
litiö á deilugrein, þarsem þetta orö
kom fyrir. Svo sem til aö bæta ur
}>essum misgáningi, svo og veg.ia
þeirra lesenda vorra, sem hafa
áhuga, ekki siður en þekkingu, á
deilum blaða og flokka á Islanii
um þetta stjómarskrármál, skulu
hér birt nokkur orö hins nýja blaðs,
er helzt viröast sýna afstööu þess
í þessu máli:
“Fregnin um synjun stjórnar-
skrárfrumvarpsins kom engum
J>eim á óvart, sem skildi rétt af-
greiðslu þingsins á þessu mili í
sumar. Marklausi fyrirvarun var
ekki lagður þegjandi fram eins og
tnargir fylgismenn fyrirsláttarins
munu þó hafa ætlast til. Ráðherr-
ann bar hann þannig fram, aö kon-
ungur hlaut að gera yfirlýsingi um
ósamkvæmi fyrirsláttanns vio
frumvarpið sjálft og auiSvitað
jafnframt um óbreytt gildi sins
eigin boðskapar.
En við þetta bætist að fullar
skjalsannanir em nú þegar fengn-
ar fvrir þv'i. aö konungur áleit sig
geta stjómskipulega staðfest frum-
varpið heföi fyrirvarinn veriö bor-
inn; öömvísi fram. Meö öömm
orðum, konungur og þarmeð rik-
isrá&ið danska hafa staðfest þann
dóm óhlutdrægra manna og heil-
brigðrar skynsemi á Islandi, aö
fyrirvarinn var stjórnskipulcg
markleysa.
Alt annaö mál er ]>að, aö undir-
skrift ráðherra var auðvitaö nauö-
synleg ásamt rnerð undirskrift kon-
ungsins, og þar gat hæöi ráöherra
og flokkur hans, að svo miklu leyti
sem hann réöi yfir gerðtum ráö-
herra ráöiö niðurlögum stjómar-
skrárinnar. En hitt er og jafnvíst,
aö heföi ráöherra skrifaö undir,
þá heföi stjómarskráin veriö stað-
fest fyrirvaralaust aö, lögum, með
allri þeirri hœttu fyrir landsréttind-
in og þjóðarfrelsi vort, sem fyrir-
sláttarmennirnir lýstu sjálfir yfir,
aö stafaði af stjómarskrármi meö
boðskapnum óbreyttum.
Hjá því mun ekki fara aö lands-
menn fara nú aö átta sig á því,
hvemig valdaflokkurinn á þingi
hefir komið fram í J>essu máli.
Alþingi var engin vorkun á því, aö
skilja J>etta mál eins og þaö lá fyr-
ir. Sarntök um þaö, aö ná tökum
og umráðum á stjóm landsins
knúöi þingmennina til að halda
fram bersýnilegri fjarstæðu þvert
ofan í öll rök og réttar lögskýring-
ar. Þeir máttu og vita víst, að
fjarstæðúnni um gildi fyrirvarans
gat ekki oröiö ltaldiÖ fram gegn
lögfræðingum ríkisráðsins, né
gagnvart siöuðu og óhlutdrægu al-
menningsáliti erlendis. Þaö er ^dt
annaö, aö standa hér heima á-
byrgöarlaus og fákunnandi meö
hæstaréttarsvip og sjálfgefið full-
dæmi um alla hluti milli himins og
jarðar og hrópa: klipt er þaö, eöa
skorið er þaö, í deildarsölum al-
þingis sem eru svo • auöviröi’ega
illa skipaöir, — heldur en aö vinna
málstað Islands fýlgi meö viti og
virðingu við sannleikann, hjá Dön-
um og öörum þjóðum, sem taka
eftir löggjafarmálum íslendinga.
Úr því sem ráöa var gat ekkert
betra komiö fyrir, en þaf? sem
oröiö er. Konungur vor á miklar
þakkir skiliö fyrir þaö af þjóöinni,
aö liann valdi þann veg, jafnt nú
og viö fyrri samþykt frumvarps-
ins frá þingsins hálfu, aö koma
hreint og beint fram og hafa ekk-
ert á huldu í þessu mikilvæga máli.
Konungurinn hefir meö því, nú i
annað sinn, stigiö þaö spor í átt-
ina til samvinnu við þjóðjna & Js-
landi, aö mikil von virðist geta
veriö til heillavænlegra úrslita.
]>egar þeir, sem nú standa á rnilli
konungsvaldsins og þjóðarviljans,
era ýmist dottnir úr sögunni, eöa
hafa fariö heim og lært betur.”
Bólan.
Snemma í vetur kom Indiáni
nokkur austan úr landi til sinna
kynsmanna í St. Peters byiröinni
viö Ratiöá fyrir neöan Selkirk hæ.
Sá sami Indiáni bar meö sér hólti-
sóttar kveikju og tóku Infliánamir
i hinni nefndu bygö að sýkjast
hver af öömm. Áður en nokkum
varöi, liaföi sýkin borizt víðh
noröur* meö vatni, svo aö hennar
hefir oröiö vart alt noröur til ls-
lendinga fljóts og vestur og norð-
ur til Marais austan vatns. T/>ks
var vöröur settur kringum bygð
Indiána og þeim skipaö að halda
sig heima, þarsem sóttin var upp
komin, og hafa ekkert samneytl víö
aöra. En því hlýöa þeir eldd,
nema vandlega sé að J>eim gxtt.
Bóluveikur sjúklingur hefir fund-
ist í Lockport, skamt fyrir noröan
borgina, og em menn famir að
kviöa því, aö sóttin berist víða,
enda hefir þaö komiö1 fram, að
vörðurinn hefir veriö ótryggur og
Indiánar sloppiö af sýktum heim-
ilum og jafnvel komizt í búöir.
Sagt er nú, aö ramari skorður séu
viö því reistar. Ekki höfum vér
frétt, hvort nokkrar ráöstafanir
hafi veriö gerðar af heilbrigðis
ráöi fylkisins, aö bólusetja fólk í
næstu bygðum, en aö vísu viröist
vera tilefni til þess, aö hiö opinbera
geri gangskör aö því aö hefta út-
breiðSlu sýkinnar meö því móti. í
! hafnarborgum Evrópu. ef bóhv-
Fðstbræöur.—Hér leitSast fjórir kát’ir hermenn, elnn franskur, lengst tll
vinstri; næst honum hermaSur úr fótgönguliSi Breta; þá riddari úr her
Belgtumanna; og loks. lengst til hægri, riddari úr liSi Breta,