Lögberg - 03.06.1915, Blaðsíða 4

Lögberg - 03.06.1915, Blaðsíða 4
4 iÖGBERG, FIMTUDAGINN 3. JÚNÍ 1915 LOGBERG GefitS út hvern flmtudag af The Colunibia Press, t<td. Cor. William Ave & Sherbrooke Street. ■ Winnipeg. - - Manitoba. KRISTJÁN sigurðsson Edttor J. J. VOPNI. Bnsiness Manager Utanásfcrift til blaSsins: The COLUMBIA PRESS, Ltd. P.O. Box 3172 Winnipeg, Man. Utanáskrift ritstjórans: EBITOR UÖGBERG, P.O. Box 3172, Winnipeg. Manitoba. TALSfMI: GARRV 215« Verð blaðsins : $2.00 um árið Rannsóknin. Það er meira verk en margan grunar, að komast fyrir hið sanna í flækju þeirri hinni mikfu, sem ofin er af vanhyggju, fjárdrætti og óráövendni umhverfis hiö stóra hneyxlismál þessa fylkis. Hin konunglega rannsóknar nefnd vinnur kappsamlega aö yfir- lieyrslu vitna og skírteina söfnun, en mjög reynist torvelt, að fá vitni til að segja skýrt og skorin- ort um þaö sem þau eru aö spurö, þau eru treg í svörum og minnis- laus, dlt þarf aö (“toga út” úr þeim, eins og yfirdómarinn komst aö orði. Bankastjórum þarf að stefna til aö fram leggja þau skírteini, er þeir ráða yfir, svo og simafélögum og öðrum, sem upp- lýsingar kunna aö gefa, málinu viövíkjandi, en réttarhöld dragast viö megna tregöu vitnanna. Sam- hliða þessari grein rannsóknar- innar er stjórnin tekm til aö Iáta grafa umhverfis stöpla þinghúss- ins, til aö komast að raun itíh, hversu stórir þeir eru um sig, svo og ganga úr skugga um, ef til kemur, hversu djúpir þeir eru. Jafnskjótt og tekiö var til viö þetta, kom fram einn af eftirlits- mönnnm hinnar fyrri stjómar og sagöi kf létta um alla pretti, stöpl- unum viövíkjandi, er hann þóttist vita um. Hinir tilsettu virðingar- menn eru nú að verki, að gera upp, hversu mikið er þegar lagt til byggingarinnar og gera áætlun um, hversu mikið þaö hefir kost- aö, sem þegar er gert, en fyr veröur ekki hægt að halda verkinu áfram. Svör Þýzkalands- stjórnar. Loks er svar komið frá stjórn- inni á Þ.ýzkalandi við bréfi Banda- ríkja forsetans. í svari því er ekki minst á það, sem var þunga- miðja bréfs forsetans, að kafbáta hernaöur væri móti alþjóða lög- um, væri hervíking en ekki hern- aður, og ætti ekki að eiga sér stað. Að öðru leyti er því haldið fram, að Lusitania hafi verið vopnað skip, með skotfæri til hernaðar um borö, svo og her- menn frá Canada. Stjómin hér Alið er á þvi á vissum stöðum,! hefir þegar neitað þvi, að svo hafi að undirmál muni hafa veriö með verið. Að skipið hafi verið vopn- hinni nýju stjórn og þeirri gömlu, e®a verið í herskipatölu nær stríðir móti heilbrigðu viti og er ekki orða vert. Þeir sem róa undir slíkum rógi, ættu að fá sér eitthvað líklegra til að hafa milli tannanna. Hin nýja stjórn er önnum kaf- in og verður sjálfsagt enn lengi, að kanna gerðir fyrirrennara sinna og komast að fulltryggri niðurstöðu um hvað eina, í hverri stjórnardeild, auk jjess að sinna þeim störfum sem altaf kalla að daglega. Þær aðgerðir hennar, sem mest hefip/ borið á hingaðtil. eru með þeim 'hætti. að þær vekja traust almennings. Rannsókn þinghúss hneyxlisins er kappsam- lega stunduð, fylkisreikningar kannaðir, eignir fylkisinsi á að taka^þt með skoðunar gerð fær- ustu manna, klúbbar eru af tekn- ir, hótelum fækkað og gefa þess- ar aðgerðir öllum sanngjömum mönnum fylstu von um. að fram- haldið verði að samá skapi. THE DOMINION BANK ÍU KUHUND B. OSLKB, M. P., Pres W. Ð. MATTUKWS C. A. BOGERT, General Manager. VlM-Pim Innborgaður höíuðstóll............$6,000,000.00 Varasjóður og óskiítur gróði. . . . $7,300,000 Samsærið. Það var sagt opinberlega af merkum manni fyrir nokkrum ár- um, að þeir sem þá réðu fylki þessu, mættu ekki kallast stjórn- málamenn, því síður þjónar al- mennings, heldur reyfara flokk- ur. Orðum hans var þó ekki gaumur gefinn af almenningi, heldur var mönnum þessum gefið áframhaldandi umboð til að vera fyrir málum fylkisins. Þó að margan hafi grunað, og verið viss um, að margt væri sorablandið í fari hinnar fyrri stjórnar, þá hef- ir það, sem upplýst er síðustu dag- ana, fyrir hinni konunglegu rann- sóknarnefnd, komið aðl minsta kosti almenningi á óvart. Það hefir slegið óhug á margan. Em- bættismenn fylkisins hafa samtök tii að halda einum af sinum flokki frá því, að gefa upplýsing- ar, sem þing krefst, og beita til þess hinum ósvifnustu ráðum. Athæfi sitt reyna þeir að fela með því að nefnast fölskum nöfnum. Þetta atferli hefir sýnt mönnum áþreifanlega, hvilík spilling var komin í opinbert lif í þessu fylki. Frásagan um þetta athæfi er engu likari en því sem gerist í flókinni reyfarasögu. BYRJA MA SPARISJÓÐSREIKNING MEB $1.00 paö er ekki nauðsynlegt fyrir þig aS biða þangað til þó átt álitlega upphæS til þess aS byrja sparisjóSsreikning viS þennan banka. ViSskifti má byrja meS $1.00 eSa meiru, og eru rentur borgaSar tvisvar á ári. Xotre Danie Brancli—W. M. IIAMILTON, Manager. Selkirk Branch—M. S. BURGER, .Manager. & sektir v'iðc Því er félagið sekt um fjörtjón farþeganna. Það getur enginn vafi leikið á því, samkvæmt skýrslu fyrirliðans á kaf- bátnum, sem er studd af öllum öðrum upplýsingum, að skotfærin um borð sprungu við tundurskotið og þar af kom, að skipið sökk svo fljótt- Ella liefðu farþegar að öllum líkindum bjargast. Keisarastjórnin álítur þessi atvik svo merkileg, að hún felur þau sér- stakri athygli Bandaríkja stjórnar. Keisarastjórnin segir ekki að svo stöddu fullan vilja sinn um kröfur þær er fram erit komnar út af grandi Lusitania, fyr en svar er komið frá Ameríku stjórn, en leyfir sér að Iok- ihu að minnast með ánægju þeirra samkomulagsmála, sem Bandaríkja- stjórn bar milli Berlín og London, viðvíkjandi þeim reglum er fylgja skyldi í sjóhernaði milli Þýzkalands og Bretlands.. Keisarastjórnin sýndi þá, að hún var fús til að sinna samningum um þessi mál, en brezka stjórnin ekki, eins og vel kunnugt er. Nýr ráðgjafi á íslandi. Rógu rmn. á þá leið, að Roblins menn rýmdu nokkur þingsæti, •sem Norris stjórnin fengi fyrirhafnarlaust, gegn því, aö hún gengi linlega að rannsókn hins mkla hneyxlis, sem engri átt. vegna þess að þaðl stóð við í Bandaríkjum lengur en slík- um skipum er leyfilegt og var grandskoðað af þartil settum em- bættismönnum Bandaríkja stjórn- nú er til meðferðar. Þetta er vit-|ar- Ef skipið hefir verið vopnað anlega tilbúningur, settur af stað|aS einhverju ieyti og því verið í í því skyni, að reyna að spilla1 hersMpatöIu, einsog í svari hinn- fyrir hinni nýju fylkisstjóm. ar þýzku stjórnar segir, þá er Ekkert ráð var hentugra til þess, I Bandaríkja stjórn þarmeð borið á en að bendla bana einhverju i,rvn a® hún hafi brotið hlutlausra leyti við undirmál við “Roblin'- skyldu, og hafi þaraf leið- isnt", sem alræmdur er og við- andi yfir engu að kvarta. Þetta bjóð vekur um alt land. En hið fr a® v‘su ®kki sa&t berum orðum sanna er, að Norris stjórnin er í |' svarinu, en leiðir af því sem þar alla st^ði laus við aö vera hinni. stendur. Svo sem á svarinu mái fyrri stjórn bundin eða háð með sía’ er reynt að verja það, að iK)kkrum samningum. Mr. Norris er frjáls að því að ganga til kosn- inga, hvenær sem hann vill, svo og Lusitaniu var grandað, en að öðru leyti er svo litið á, sem svarið sé á þann veg gert, að umiræður vera láta. Það ætti ’hver maðtir að geta sagt sér sjálfur, að ekkert tilefni var til slíkra undirmála af hendi Mr. Norris; Roblinstjórnin var knúð til a.ð segja af sér, af ástæðum sem hún vissi bezt sjálf og ef til kosninga kemur, er lítill vafi á, að conservative kjósend- u r bregða þeim fulltrúum sínum, seni fylgi veittu og samþykki s'itt öðru eins athæfi og leitt er í ljós, frá því að hafa sig frammi eftir- leiðis. í annan stað er rannsókn hneyxlisins rekin með fullu fylgi, af hinni nýju stjóm, rannsóknar- nefndirmi og öllum sem hlut eiga að máli. Hið fyrsta, sem Mr. Norris lýsti yfir, eftir að hann tók við stjórninni, var það, að ramisókninni yrði haklið áfram sleitulaust og ekki Iint, fyr1 en fylkissjóði yrði bættur sá skiði, sem hann hefir orðið fyrir. Því loforði hefir stjórnin trúlega fylgt síðan. öllum mönnum með heil- brigða skynsemi má vera það aug- ljóst. að Mr. Norris hefði ekki fárið að gera leynisamninga og hætta með því áliti sínu, jægar alls engin nauísyn, engin ]>örf og alls ekkert tilefni var til. Sltkt láta það vera, ef hann vill svO| rf^st a Lnginn, en eftir því sem frá Washington er sagt, er þaðan von á skerpulegu svari, sem ætlað er að taki fyrir undandrátt og vífilengjur. Loks má keisarastjórnin til að benda sérstaklega á, að á síðustu ferð sinni hafði Lusitania meðferð- is, sem fyr, herlið frá Canada, og hergögn, þar með 5,400 kassa með skotfærum, ætluð til þess að granda hinum hugprúðu þýzku hermönnum, sem ’gegna skyldu sinni trúlega t þjónustu ættjarðar sinnar. Hin þýzka stjórn álítur, að hún hafi gert rétt að verja hendur sínar, er hún reyndi með öllum hernaðar- brögðum, er hún hafði yfir að ráða, að vernda líf hermanna sinna, með þvi að eyðileggja skotfæri fyrir ó- vinum sínum. Hið brezka skipafélag hlýtur að hafa vitað um þá hættu, sem far- þegum á skipinu hláut að stafa af þessum atvikum. Félagið réyndi til, með því að taka þá á skipið, að brúka Itf amerískra borgðara að hlífiskiJdi fyrir skotfærunum, sem um ,borð voru, og breytti þvert á móti ákvæðum amerískra laga, er banna skýlaust, að senda farþega á skipum, sem skotfæri flytja og leggja ísland hefir eignast nýjan ráð- j gjafa, hinn þriðja á næstliðnum tólf’mánuðum og líklega hinn síð- asta, því að tæplega mun hann detta úr tigninni fyrir þing að minsta kosti. Þó er þegar komið í ljós, að til eru menn sem ætla honum ekki að sitja lengi á hefð- arinnar jökultindi. Sjö af sjálf- stæðisflokknum, þeir Skúli Thor- oddsen, Björn Kristjánsson, Bjarni frá Vogi, Sig. Eggerz, Ben. Sveinsson og tveir til, lýsa hann illa að stöðunni kominn, vegna þess að á huldu sé, hvort skilmál- ar þeir, sem hann tók stöðuna með, hafi fullnægt fyrirvara al- þirígis, svo nefndum, en að vísu skilst oss, að hinn nýi ráðherra hafi einmitt verið túlkur þess fyr- irvara og málsvari af hendi flokks- ms, þegar til hans var grlpið. Honum ætti því að vera til trú- andi að vita hvað hann geymdi. Annars hafa fjölmargir reynt sig á að skrifa um þennan fyrirvara í íslenzku blöðunum, og ekki hef- ir annað orð verið tíðara tekið upp í sig þar, svo vér munum, siðan orðið “fyrirbrigði” var haft þar sem mest á oddinum fyrir nokkrum árum. Það sé fjarri oss, að hlutast til um stjórnmálin á íslandi, vildum aðeins geta þess, að þeir sem hafa gaman af að fylgjast með þeim málum, eiga erfitt með að átta sig, þegar tal- ið snýst um eitt orð, en er ekki miðað við steírm, til tekna með skýrum orðum. Um stefnu hins nýja stjómanda íslands kunnum vér ekkert að segja nema það, að hinum ofan- greindu mönnumi þykir afstaða hans við þráttnefndan, fyrirvara i meira lagi óljós, að blaðið “Isa- fold” fylgir honum eindregið og að “lAjgrétta” tekur honum ekki illa. Eftir því að dæma mun hann ætla sér að stjóma fyrst um sinn með aðstoð meiri hluta Sjálfstæð- isflokksins og Heimastjómar flokksins, að einhverju leyti. Einar ráðgjafi hefir reynst af- kastamaðtir mikill til náms og ritstarfa, fylginn sér. framgjam og einbeittur, að sögn. Ef hann verður ekki stöðugri í valdasess- inutn en fyrirrennarar hans, þá er oss tjáð af kunnugum, að ekki verði því um að kenna að hann skorti einurð eða kjark að fást við mótstöðumenn sxna. Hann cr í ntiklu áliti fyrir hæfileika, dug og ósérhlifni við störf. | Atvinnuleysið og undirtektir iandstjórnarinnar. Bæjarstjórar úr mörgum bæj- um vestanlands, svo og úr Quebec og Ontario fylkjum tóku sig sam- an um að ganga á fund stjórnar- innar í Ottawa, segja henni til hversu nauðsynlegt væri að gera ráðstafanir til að bæta út atvjnnu- leysi, sem yfir stendur og brýna hana til aðgerða í því efni, í sam- ráði við stjórnir þessara fylkja,; svo og við bæjarstjórnir. í för' með þeim voru fulltrúar, útnefnd-' ir af stjórnum hinna nefndu ] fylkja. Þeir fluttu stjórninni í Ottawa svohljóðandi ávarp til stjómar formannsins, Borden: —- “Vér, fulltrúar stjórna i fylkjum Ontario, Quebec, Manitoba, Sask- atchewan og Alberta og borgar- stjórna í borgum Canada, viljum leggja fyrir yður sannar sögur af óvenjulegu atvinnuleysi meðal lærðra og ólærðra yerkamanna í Canada. Vér höfum sótt á yðar fund í því einu skyni að bœta hag fóiksins sjálfu þvi og þjóðinni til hagnaðar. í sveitum er lítill l>agi að at- vinnuleysi. Bæimir einir hafa þa byrði að bera, að sjá fyrir at- vinnulausum mönnum. Vér höld- um því fram, að þetta sé ranglátt og að svo langt só komið, að borgir í Canada fái ekki við ráðið af eigin ramleik og að þetta vandamál eigi að leysast með sam- vinnu land- fylkja- og bæja- stjórna. Það er augljóst hvemig á stendur. Um io árin síðustu hafa verklegar athafnir verið afar- miklar í landinu. Það fé sem til þeirra hefir verið varið, gekk mestmegnis til vinnulauna til út- lærðra iðnaðarmanna, svo og til verkafólks, sem mestmegnis er upp runnið í Norðurálfunni. Af þeim flokki eni hinir atvinnu- lausu mestinegnis og vinnu geta þeir ekki fengið, vegna þess að nú eru engar járnbrautir bygðar og sárlítið gert að byggingum af því opinbera og einstökum mönnum, hvar sem er í landinu, á borð við það, sem áður hefir verið. Þjóð- in í Canada yfirleitt hefir haft hag af því fé, sem þannig hefir verið varið og því ætlast hún til þess af stjómum sínum, að finna ráð til að bæta úr hinu hörmulega og skaðlega ástandi, sem nú á sér stað, eftir því sem frekast verður. Mjög margir daglaunamenn, bæði iðn- og verkamenn, svo og aðrir fleiri sem aðra atvinnu stunda, hafa verið aðgerðalausir undanfarinn vetur og eru það enn, vegna þess að iðnaðar verk- stæðum var lokað og bygginga vinnu hætt, en afleiðingar þess verða líklega enn alvarlegri næsta vetur. Það skal nú sýnt, að þó að mjög margir hafi komið til þessa lands úr sveitum í Evrópu,. og væntan- Iega verið ætlað að stunda búskap hér, þá hefir svo farið, að mjög margir þeirra hafa sezt að í bæj- unum. í vesturfylkjunum og Ontario eru 33,000 atvinnulausra manna og ástandið í l>æjum í hin- um eldri landshlutumi, er lítið betra; 25,000 'hinna atvinnulausu í vesturfylkjunum erti úr sveitum í Evrópu ; 65 per cent af þeim inn- flytjendum íem fluzt hafa vestur síðustu þrjú árin að tilhlutun Dominion stjómar hafa sezt að i bæjum: i Saskatchewan fylki fluttust 51 þúsund manns frá ak- uryrkjulöndum Evrópu þrjú árin síðustu, frá 1912 til 1914, en að- eins 16 þús. heimilislönd voru tek- in af þessu fólki. Með nákvæmri rannsókn varð það augljóst í Winmpeg, að 70 per cent af allslausum borgurum þar, af útlendum uppruna, áttu land i 'sveit í sínu heimikynni, áð- ur en þeir fluttu til þessa lands og þar að auki voru 16 per cent af þeim vinnumenn i sveit. Ann- að hÖrmulegt atriði er það, að at- vinnuleysi í bæjum vestanlands hefir aukist stórkostlega á þrem árunum síðustu. Af 50 heimilis- feðrum sem rannsakað var um I Winnípeg höfðu þeir veriði vinnu- iausir í 7 vikur að meðaltali árið 1912 en árið' 1914 ekki minna en 23 vikur. Þetta ásigkomulag er óholt og siðspillandi og menn sem fúsir eru til vinnu, ættu ekki að vera knúðir ti.1 að eyða helmingn- um af tíma sínum til þess að leita sér að einhverju til að gera. Vér höfum ástæðu til að ætla, að þessu Hkt eigi sér stað um alt landið. Ennfremur ber þess að geta, að með þvi að þessir atvinnulausu menn hafa haft búskap fyrir at- vinnu, þá geta þeir ekki ' vonast eftir að komast að hentugri vinnu i bæjum og með því að .þeir eru upp á aðra komnir nú orðið, þá eru þeir að tapa því innræti, sem duglegur bóndi eða yfir höfuð æskilegur borgari, þarf að hafa til að bera.” Borgarstjórinn Waugh hafði fyrstur orð fyrir embættisbræðr- um sínum og talaði síðan hver af N0RTHERN CR0WN BANK AÐALSKRIFSTOFA I WINNIPEG Höfuðstóll (löggiltur) Höfuðstóll (greiddur) $6,000,000 $2,850.000 Formaður STJÓRNENDUR : - - - - Slr D. Vara-íormaður öðrum og áréttuðú það sem í ávarpi þeirra hafði staðið. Auk þess komu þar fram fulltrúar verkamanna félaga og studdu mál- ið og var þess krafist, að nefnd manna væri falið að gera ráðstaf- anir í þessu efni, fyrir stjómar- innar hönd, með því að ráðherr- arnir hefðu ekki tíma eða tæki- færi til að sinna þeim. Það; er skjótast að segja, að stjórnin tók ináli þeirra þunglega. Borden kvað enga peninga fást á Eng- landi, nema til stríðs útgjalda, og væri þá varla um annað að tala en hin opinberu verk, sem áætluð væru á fjáríögum, þvi að vegagerð í svo stórum stíl, sem þyrfti, væri of kostbær og að lána vinnulaus- um mönnum fé til búskapar ætti ekki við nema á vissum stöðum, enda þvrfti stórfé til að sinna því, svo um munaði. En þeir sem rnálið sóttu fyrir stjóminni, sátu við sinn keip og héldu á kröfum sínum um bráðar aðgerðir. Um niðurstöðu er ekki vist að svo stöddu, en þó beiddist stjórnar- formaðurinn skýrslna um þær ráðstafanir sem þegar hafa verið gerðar af fylkja og borgarstjór-. um, svo sem í því skym að árétta' þær, að því haldið er. 7 hreyfingarlausir í 'skotgröfunum og þeir njóta ekki þeirrar ánægju er hermönnunum í skotgröfunum stundum veitist, að sjá óvinina hörfa undan eöít gefast upp. “Kúlur og skotstiklar”, segir hann, “eru frá okkar sjónarmiði vörur sem okkur er ant um að koma út. í orði kveðnu eigum við að eins að sjá sérstökum' her- flokki fyrir skotvopnum, en við emm einnig skyldugir til að flytja þau til annara ef með þarf, og þeirri skipun hlíðum við með mestu samvizkusemi. Við gerum meira en að láta það af 'hendi rakna sem af oss er krafist, við bjóðum vömr okkar. Við erum sem farandsalar. En sá mikli munur er á okkur og flestum far- andsölum, að við gefum vörumar en seljum þær ekki. Við köllum af öllum mætti: “Þarf nokkur á púðurkúlum að halda? Vantar ykkur ekki skotstikla?” Og aldrei erum við glaðári og ánægðari en , , . . „ , ve' þegar alt er af oss tekið og ekk- banda sveitarinnar, að hækka 1 H. McMILLAN, K.C.M.G. Capt. WM. ROBINSON 'sir D. C. CAMERON, K.C.M.G., J. H. ASHDOWN, H. T. CIIAMPION W. J. CHRISTIE, A. McTAVISH CAMPBELL, JOHN STOVEL Allskonar bankastörf afgrekld. — Vér byrjum rclkninga við ein- stakUnga eða félög og sanngjamir skiimálar veittir. — Avísanlr seltlar til hvaða staðar sem er á Islandi. — Sérstakur gaumur geflnn sparl- sjóðs innlögum, sem bj-rja má með einum dollar. Rentur lagður vlð á hverjum sex mánuðum. T. E. THORSTEINSSON, Ráðsmaíur Cor. William Ave. og Sherbrooke St., Wirmipeg, Man. -•:';íéVl«VVé' bændur sveitarinnar hafa ekki bein- línis jafn rnikinn hagnað af þessu, en þó hljóta allar eignir innan verði. Eg vona að þér, sem nú eruð vel settir og eigið þur lönd, teljið það ekki eftir þó eitthvað af því sem þér gjaldið til sveitar, verði til þess að greiða veg þeirra, sem nú sitja veglausir og vonlitlir út við flóa og fen. Eg vona, að þér réttið þeim hönd yðar með því að greiða fram- faramáli þessu atkvæði yðar 9. Júní. Víðsvegar í Ameríku eru íslend- ingar, sem álíta t yður letingja og ómenni; sem tala um yður sem nær- sýna heimskingja; sem kalla búskap yðar hokur; sem finst þeir gera yð- ur velgerning með því að heimsækja yður og njóta gestrisni yðar, og sem hafa það fyrir satt, að Jón á Strympu sé húsbóndi á hverju heimili í Nýja íslandi. Herrar rnínir! Sýnið þeim níunda Júní, að þeir fari vilt, eða eins og enskir komast að orði: “Gxve thein the lie.” Yðar einlægur, /. P. PALSSON. Opið bréf til íslenzra bænda í Bifröst. Herrar! Níunda Júní næstkoman)di eigið þér að greiða atkvæði um eitt hið allra stærsta velferðarmál, sem kom- ið hefir á dagskrá í sveit yðar síðan hún bygðist. Þér eigið þá að skera úr því, hvort mýrlendi sveitarinnar skal þurt verða. hvort ]tar skuli verða góðir vegir, sem nú eru veg- leysur, hvort þér eruð viljugir, sem einstaklingar og heild, að greiða veg framfara í sveitinni. Þessar ^Jínur rita eg, sökum þess eg veit, að talsverður misskilningur á sér stað í sambandi við þetta mál, og einnig af þeim ástæðum, að all- margir hafa hvorki reynt eða haft tækifæri til þess að kynna sér alla vöxtu þess. En því miður leyfir hvorki tími né rúm að eg skýri mál- ið ítarlega. Þó skal hér bent nokkur helztu atriði. Spurningin, sem þér svarið nieð atkvæði yðar 9. júní, ef jákvætt svar fæst, þýðir þetta: Sveitarstjórnin tekur lán, sem nemtir $52,500. Þessi upphæð endurgjaldist á 30 árum með 5Jý% vöxtum um árið. Upphæðin verður ekki tekin öll í einu, heldur $15,000 ár hvert í þrjú ár og $7,000 fjórða árið- Þó verða afborganir byrjaðar strax á fyrsta ári, af því, sem þá hefir Verið til láns tekið. Þannig hækka afborganirnar fyrstu fjögur árin, en standa svo í stað; þ. e., fyrsta afborgun, ntiðuð við nú- verandi eignir sveitarinnar, þýðir 70c. aukaskatt af eign, sent metin er $600 virði. Annað árið verður þessi aukaskattur $1.3,2, þriðja árið $1.98 og fjórða árið, og síðan eftir það til 1945, $2.28. Nú ber þess að gæta, að árlega bætist við eignir sveitar- innar, og minkar að því skapi skatt- ur einstaklingsins; er því auðsætt, að hann verður ætíð lægri en hér hefir verið gert ráð fyrir. Við þessi $52,500 bætir svo fylkis- stjórnin, sveitinni að kostnaðarlausu, $26,000. Setjum nú svo, að þér neitið að leggja þessa byrði á yður, og farið svo síðarmeir til stjórnar- innar og biðjið hana um fé til vega- gerðar, er ekki líklegt að hún fstjórn- inj minni yður á hverju þér hafið hafnað? Eins og sakir standa í sveitinni, skulda gjaldendur skatt sem nemur um $30,000 Mikið af þessunt skött- um mætti innlieimta nieð því að láta þá er skulda, vinna við vegagerð, ef Bak við ofninn. 1 Parisarblaði stóðlt þessar frá- sögur frá vígvellinum fyrir skemstu: Sá sem ætlar sér að vera við- staddur orustur til þess að fræð- ast um Hvað fram fer, h^fir tveim- ur stöðum úr að velja. Hann get- ttr annað hvort verið út í sjálfri eldhríðinni, með öllum hennar skelfingum og fegurð eða á bak við skotgrafirnar, og horft á blóð- völlinn í fjarska. F.n þvi er líkt varið á vigvelíi og í leikhúsi. til þess að njóta útsýnis og áhrifa í leikhúsi, þarf áhorfandinn að vera í hæfilegri fjarlægð. Þéir sem ert þykir okkur sárara, en þegar við komum engu út. Við Charleroi fóru menn mínir árangurslaust um vígvöllinn til að koma út skotfærum, en fyrsti hersir er eg hitti og bauð skotfæri sagði því miður: “Þakka þér fyrir, eg þarf fremur börur til að bera i burtu þá sem særðir eru en skotfæri,” og annar sagði: “Hvað á eg að gera við skotstikla? Eg hefi hvorki menn né byssur.” Það var óttalegur dagur. En okkur leið1 betur og við vorum ánægðari við Marne. “Hvar eru skotfæramennirnir?” var hrópað úr öllum áttum: “Kúlurt Skot- stikla! Komið með skotfæri!” Við fórum á harða spretti allan daginn. Á meðan sú orusta stóð yfir sat eg 16 til 18 klukkutíma á hestbaki á hverjum degi. Aðstoð- armenn mínir sváfu aðeins tvo eða þrjá klukkutíma þriðja hverja nótt, en sjaldan hefir okkur bet ur liðið. Þá vorum við glaðir og ánægðir. Einn dag mætti eg liðsforingja sem hafði fetigið skot i handlegg- inn ásamt nokkrum af mönnum hans er allir voru meira og minna særðir. Eg kallaði til hans og spurði hvort eg gæti orðið honum að nokkru liði. “Eg þarf ekki hjálpar með”, sagði hann, “en þú gætir hjálpað því að lið'i mínu, sem enn stendur uppi; það verö- ur að hörfa undan.” Ef það er komið á flótta, þá þarf það ekki skotvopna með.” “Þ.ú heldur það,” sagði hann, “en eg skal segja þér, þú getur ekki gert liði mínu meiri greiða en þann, að flytja því sem mest af skotvopn- um, því hver einasti maður hefir svarið þess dýran eið:, að berjast á meðan þeir mega hrærast. Hann næst sitja leikpallinum njóta ver bauSst til að vísa mér veg og sett- þess sem fram fer en þeir sem 'st a e'nn vagninn. Þar sat 'hann fjær sitja. Eins er um vígvöllinn;,allan daginn, því þegar hans deild til þess að njóta útsýnisins þarf ^iat®' fengið öll.þau skotfæri er áhorfandinn að standa á bak við tlun Þurfti með, vísaði hann okk- en ekki vera of nærri. Þegar Neró ur ^ei® ^ annarar, þriðju og kveikti í Rómaborg, gekk hann upp á hæð skamt frá borginni til a þess betur að geta séð eldinn. Ef hann hefði staðið ' nær, mundi hann ekkert hafa séð fyrir reyk. Einkennilegt er það, að fram á vígvellinum, þar sem lífið er, virðist alt dautt sem á eyðimörk, en þegar fjær dregur, þarsem dauðinn virðist vera á hverju strái er alt á kviki. Þeim sem.er of nærri vígvellinum, of nærri hinúm glóandi ofni, virðist alt autt og dauft, og tómt. Enginn mað- ur sést, skothriðin úr handbyssum og fallbyssum kemur upp úr jörð- inni. Alt sem fram fer er óskiLj- anlegur og æðisgenginn leikur. Ln þeir sem fjær standa og horfa á hildarleikinn glevma aldrei því sem fyrir augun ber. Þar er alt i uppnámi; þar mætast þeir semi koma særðir af vígvellinum og þeir sem koma heilir og glaðir og eru á leið fram á vígvöllinn. Þar mœtast þeir sem eru að flytja skotfæri frant á vígvöllinn og hin- ir sem eru að koma særðum mönn- um í burtu. Þar ryðjast foringj- ar og hjólreiðamenn fram 'hjá höltum og vönuðum inönnum og þeim er vilst hafa og á milli alls- konar flutnings vagna. f>ar blandast sainan vagnhjólaskrölt, bifreiðahvinur og dunur fallbyss- anna fram á sjálfum vígvellinum. Hér er áhrifamikil sýn fyrir málara að mála og efni fyrir skáld' að yrkja um. Maðurinn sem segir frá þv! sem hér fer a eftir hefir í sjö mánuði unnið stöðugt á bak við hinn gló- andi ofn. Hann hefir lágt líf sitt farið væri af stað til þess í svona) eins oft í hættu og þeir sem eru stórum stíl. Um leíð og sveitin fengi inni í ofninum, Fjórir hestar 'hans góða vegi, yrði landið skorið fram og þurkað, og þannig mundu lélegar mýrar breytast í álitlegt akurlendi. Slík umbót í sveitinni mundi auka innflutning, eignir hennar mundu vaxa og þar af leiðandi skattarnir lækka. Allir penipgamir, $78,500, lenda hjá sveitarbúum—ekki óálitleg upp- hæð í harðærinu- Það liggur í augum uppi, að allir hafa verið skotnir. Hann er um- sjónarmaður með tlutningadeild er flytttr skotvopn fram á vígvöll- Það er erfiðara, vandasam- inn. ara og hættumeira verk en marg- an grunar. Þegar bardagi hefst, aka hundruð og jafnvel þúsundír manna vögnum fram á vígvöllinn sem hlaðnir eru skotvopnum. Þeir sem þetta gera eru jafnvel i meiri hættu staddir en þeir sem liggja fjórðu. Þannig leið dagurinn og langt fram á nótt. Þá kom eg honum loks í sjúkravagninn. Læknirinn losaði umbúðimar og skoðaði sárið'. “Ljótur, er liand- leggurinn,” sagði læknirinn. “Hvers vegna komríð þér ekki fyr ?” “Herra læknir”, inginn í afsökunartón. ist á leiðinni.” sagði for- “Eg tafð- Bjartsýni og svartsýni. Niðurlag á fyrirlestri eftir Dr. G. Finnbogason. (Or Skírni.) Það er í rauninni rangt að spyrja hvor hafi réttara fyrir sér, bjartsýni maðurinn eða svartsýni maðurinn. Þeir hafa báðir jafnfrétt fyrir sér, að því leyti sem hvor um sig se'gir að eins hvað h a n n hafi fundið. Reynsla beggja er jafngild, jafnsönn fyrir hvorn þeirra um sig, svo langt sem hún nær: Svona hefir þeirn reynst að lifa. En þegar við Vitum hvernig á því stendur, að þeim reyndist lifið svona misjafnt, þegar við vitum að þeir fundu sitt hvor af því að sinn leitaði að hvortt, þá vaknar ný spurning, og hún er þessi: Hvort er betra að vera bjartsýnn eða svartsýnn, eða hvort ætti maður heldur að vera, ef slíkt er manni með einhverjum hætti i sjálfsvald sett ? Svaið liggur opið fyrir. Það fer eftir því, hvort þér þykir betra að finna ljósið eða myrkrið, gleðina eða sorgina, berin eða spörðin. Ef þú vilt finna hið bjarta, hið fagra og góða, þá leitaðu alstaðar að því. Að vera bjartsýnn er að leita að ljósinu og vera næmur fyrir því, vera fund- Vís á það Að vera svartsýnn, er að leita að skuggunum, vera fundvís á þá. En þetta má temja sér eins og annað. Hæfileikarnir, upplagið er að vísu mismunandi. Sumir eru, eins og eg tók fram í upphaíi, hneigðari í aðra þessa stefnu en hina, en eins og sá sem hefir lítið söngeyra getur með ástundun orðið næmari á tóna og tónasambönd, eins er með þetta. í öllum efnunt má bæta nokkuð hæfijeika sína, ef þeim

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.