Lögberg - 10.06.1915, Blaðsíða 3

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 10. JÚNl 1915.
3
Ónotað land í Canada
ii.
Land til rœktunar í Norður-
Saskatchewan.
NorfSur af bænum Prince Al-
bert, sem stendur viö Saskatchew-
an fljót, og al'la leiö til Curch-
hill elfar, er land vaxiö1 þykkum
skógi, meö rjóörum og skellum
hér og hvar af skógareldum. Bær-
inn Prince Albert er um 1400 fet
fyrir ofan sjávarmál og þaöan
hækkar landið smámsaman til
norðurs aö háum ísaldar hálsum,
um 2220 fet yfir sjó. Þ'aðan hall-
ar landinu noröur aö stórum
vatna flákum og mýrum. Þetta
land er mjög svipað því sem ligg-
ur vestur af Manitoba og Winni-
pegosis vötnum, meö Ehick og
Riding háísum, sem þar finnast.
Norður af Churchill á er gróöur
mikill, alla leiö frá nyrðri Saskat-
chewan á, en norður þaöan eru
sandar og öræfi.
Það land sem hæft er til akur-
yrkju og búskapar fyrir noröan
JPrince Albert, er 250 mílur á
hvern veg. Missiónar menn hafa
víða sezt þar að og stundað jarö-
rækt með góðum árangri. Allir
byrjuðu þeir á aö rækta garðamat
og þegar þaö tókst vel, smá færöu
þeir sig upp á skaftið, unz þeir
ræktuöu alt hið sama, sem sunnar
var gert, hveiti, ekki siður en ann-
an gróður. <Öllum ber saman
um, að þar sé víöa fagurt, lofts-
lag álíka og annarsstaðar, dagur
lengri en i Manitoba og hinum
syöri bygðum, en frost á haust og
vor, hvergi nærri eins hættuleg
bg búast mætti við af legu lands-
ins. Þarsem mest er af vötnum,
dregur úr haustfrostunum og
dæmi hafa missiónerar um það,
að kartöflugras hafi staðið þar ó-
skemt i október. Einn gamall
missioneri, sem kent hefir Indi-
ánum garðrækt, segist hafa fært
niður öil sáð í maí um mörg ár,
og altaf tekizt vel. Það er mjög
margra sögn, er kunnugir eru, og
sögðu skoðun sina fyrir þing-
nefnd áríð 1907, að um 60,000
fermilur af óbygðum Saskatchew-
an fylkis séu vel fallnar til manna-
bygðar og jarðræktar. Það telst
hentugt fyrir “mixed farming” og
víða eru þau‘ hlunnindi að finna,
sem nýbyggjurum eru nauðsynleg:
fiskur,! veiðidýr, auk trjáviðar og
'heylanda. Sá maður úr innanrík-
is deild Laurier stjórnarinnar, sem
þetta svæði lét rannsaka með
miklum áhuga, hafði hug á, að
reyna þar alfalfa, þær þrjár teg-
undir af því grasi, sem fundist
hafa í Mongoliu og Manuhuria og
yfirelitt í noröúrhluta Siberiu,
þarsem loftslag er niiklu ómildara
en í þeim landshluta sem hér er
um að ræða. ,
við Hunyaði og bera því gott orð
fyrir hollar verkanir.
VciSidýr.
Þau voru stórum fleiri i minni
þeirra manna sem nú eru rosknir,
heldur en nú gerist. Moose dýr
eru enn víða í suðurhluta óbygö-
arinnar, hreindýr líka, einkum þau
sem lcoma að norðan á vetrum, ar
öræfunr. Þau halda norður aftur
á vorin en jafnan villast nokkur
frá hjörðinnj og verða ' eftir.
Lnx er í suðurhlutanum alltiður.
Úlfar eru ekki sérlega margir,
sléttu úlfar sjást varla. Tóur
merðir, hreysikettir, minkar og
skunkar finnast mjög viða, svo og
wolverine. Otur og bjór og
muskrat finnast við allar ár, skóg-
arbirnir alstaðar. Rabbitar sjást
þar í þykkvaskógi, en eiga erfitt
uppdráttar.
í vötnum og ám er hvarvetna
fiskur, þó ekki sé af mörgum teg-
undum. Vatnasilungur er algeng-
astur. Hvítfiskur veiðist í hverju
vatni, helzt þó í þeim grynnri.
Pækur, pickerel, methy og sucker
er alstaðar, styrja á stöku stað.
Fleiri en ein saga er til um vatna-
silung er þar'hefir veiðst, yfir 50
pund á þyngd. Einn eftirlitsmað-
ur með fiskiveiðum þar nyrðra,
segist hafa séð vættarþunga
styrju, fimm fjórðunga silung, 45
punda jackfisk og 17 punda hvít-
fisk.
Norðurhluti Alberta fylkis.
Hið mikla land norður og vest-
ur af Edmonton, þarsem varla var
nokkur mannabygð fyrir aldamót,
er nú sem óðast að byggjast, eink-
um vesturhlutinn, sem er kendur
við Peace fljótið, og liggur fyrir
vestan 114 hádegisbaug. Það
sem þar er austur af er kent við
Athabaska fljót, sem er syðst af
þeim stórám senr Mackenzie áin
myndast af. Athabaska fljót
rennur í vatn samnefnt, sem er
nokkru norðar en suðuroddi Græn-
lands, þar kemitr Peace áin samani
við þá kvísl sem úr vatninu renn-
ur og heita þær þá Slave River,
hún rennur til stóra Bjarnar vatns,
og þaðan fellur svo Mackenzie áín
til hafs. í Athabaska dalnum eru
stórir flóar og sendin jörð víða,
skógar stórir, en vel þrifst þar
jaröargróður á þeim stöðum, sem
vel eru til ræktunar fallnir. Til
vestari hlutans hins mikla Peace
River lands, hefir verið mikill
fólks flutningur hin síðari árin, og
sagt er, að þar sé landrými eins
mikið, vel til mannabygðar hæft,
einsog frá Winnipeg ogp vestur til
fjalla. Sjálfur árdalurinn er ekki
víður, áin hefir skorið sig niður í
hásléttu, sem er frjósöm af þvi,
að þar hefir verið vatnsbotn fyrir
! æfa löngu, eftir ísaldir. Það land
víöa smáar gasbunur, en alt er
þetta ónotað.
Af veiðidýrum í þessum parti
landsins er nafnfrægastur vísund-
urinn, sem enn helzt þar viö i
smáurn hópum, og eru það leyfar
hinna stóru hjarða, sem áðúr fyr
héldust við á þessum slóðum. Önn-
ur veiðfdýr finnast þar, sem áður
eru. talin i öðrum pörtum norður-
landsins og fiskar sömuleiðis í
ám og vötnum, aðeins í enn stærri
stíl. Veiðinni í Athabaska vatni
er við brugðið.
Hlutleysi Bandaríkjanna
IVilson forseti scgir skoðun sína■
Ræðu Þl er hér birtist í laus-
legri þýðingu hélt forsetinn 20.
apríl s. 1. i New York fyrir The
Associated Press:
“Eg er mjög þakklátur fyrir og
ánægöúr með hinar veglegu við-
tökur er þér hafið veitt mer.
Þær vekja hjá mér sorgblandnar
endurminningar frá fyrri timum
þegar eg stóð á sama stað og naut
meira frjálsræðis en eg geri nú.
Þeir voru timamir er eg stóð á
þessurn stað og mátti segja yðúr
allan hug og eg óska þess af al-
hug‘ að framtíðin beri mér slíka
daga i skauti sínu. Nú verð eg
að hafa hemil á orðum minum
vegna ábyrgðarinnar sem hvílir á
herðum mér og eg get ekki komist
undan. Eg veit hve rnikinn og al-
varlegan þátt Associated Press
tekur í athöfnum þeim sem eru að1
gerast bæði í þessu landi og um
víða veröld. Þér verzlið með það
efni, sem skoðanir eru bygðar á,
en sú er min sannfæring, að þeg-
ar öll kurl koma til grafar, þá séu
það skbðanir, sem ráða heiminum.
Reynslutíminn l nand.
Því er það, að mjög alvarlegar
husgamr vakna hjá mér, þegar eg
lít yfir hópinn, sem hér er saman
kominn. Eg hugsa mér yður samt
ekki sem meðlimi þess félagsskap-
ar er þér tilheyrið ("The Associat-
ed Press). Eg hugsa mér yður
ekki sem menn, er tilheyri mis-
munandi stjórnmálaflokkum, reki
ætt sína til óljþra kynflokka eða
fylgi fjarskyldum truarsKoðúnum.
Eg tala til yðar sem samborgara
minna, borgara Bandaríkjanna,
því til eru mörg alvarleg mál, er
oss, sem samborgurum ber að
íhuga saman. Umliðnu árin hafa
verið næsta erfið, en framundan
liggja að líkinlum enn erfiðari
tímar, því hvað sem segja má um
eða bandamanna, heldur með því
að vera tilbúnir að hjálpa báðum
málspörtum þegar stríðinu er lok
ið. Hlutleysi er ekki sama og af-
skiftaleysi; ekki er það heldur
eigingirni. Þungamiðja hlutleys-
isins er mannkærleiki. Það er
hreinskilni og góðvild. Það er
óhlutdrægni á skoðunum og dóm-
um. Eg vildi óska að öllum
samborgurum vorurn mætti verða
það skiljanlegt. Mismunandi
stjórnmálaskoðanir hafa sumstað-
ar verið notaðar til æsinga. Banda-
ríkin eru jafnvel baknöguð til að
æsa þjóðina. Sumir láta sér aðra
eins fjarstæðu um munn fara og
það, að ef vér leggjum út i stríð-
ið og hvorum sem vér fylgjum, þá
klofni þjóðin í tvent. Eg 'hefi
örugga trú á þeim sem ekki láta
til sín heyra, þeim sem ekki hella
yfir oss hávænrm giaumyrðum,
heldur fara hægt og bíða til að átta
sig á hver skylda vor er og styrkja
oss til að inna hana af hendi. Eg
er eins viss um staðfestu þeirra,
hollustu og einlægni nú, ef vér
höldum oss fast við það sem rétt-
eiga ekkert sameiginlegt nema
nafnið. Sumar fréttir reynast ó-
sannar eða annað liggur á bak við
þær en látið er í veðri vaka. En
ef hægt er að koma þjóðinni til
að trúa þeim, þá væri það æriö
nóg til þess að trufla jafnvægi
vort og koma oss til að inissa
stjórn á sjálfmn oss. Yér ættum
ekki að hafa þess konar fréttir á
boðstólum. Vér ættum ekki að
láta slikar fréttir eyða rafmagni
fréttafleygisins, þvi þær mega illu
einu af stað koma og eru til þess
smíðaðar. Það er hægt að skilja
sannleikann frá ósannindunum.
Eig veit dæmi til þess, að fréttir
liafa verið sendar út urn viöa ver-
öld og látið líta út sem þær væru
sannar, þó að eins einn maður,
eða aðeins örfáir menn hefðu get-
að sagt söguhöfundinum hvort
þær væm sannar eða ekki, en til
þeirra var ekki leitað vegna þess
að fréttasmiðimir héldu að þær
reyndust að vera ósannar. Slíkar
fréttir ættu símamir ekki að flytja.
Oftast, ef ekki ávalt, er því þann-
ig varið, að einhver veit hvort
EDDY'S ELDSPlTUR eru og hata
verið í meira en sextíu ár hinar
beztu og vönduðustu og allir hugs-
andi menn nota þær og engar
aðrar en
Eddy’s Eldspítur
víst er, eins og sagan sýnir að þeirj fregnin er sönn eða ekki. Nú em
hafa ávalt reynst þegar mikið hef- alvarlegir tímar. Fyrir því ætt-
ir verið í húfi.
Vér erum meðalgöngu menn
heimsins. Eg á ekki við það að
oss beri ekki að sjá fótum voram
forráð og sletta oss fram í deilu-
efni annara þjóða. Vér erum
sambland allra þjóða heimsins;
blóð þeirra allra rennur í æðum
um vér nú umfram alt að leita til
þess litlá flokks manna, eða til
þess eina manns, ef hann er ekki
nema einn, sem veit hvort frétt-
irnar eru sannar eða ekki. Heim-
urinn ætti að fá að vita sannleik-
ann. Aldrei þarf fremur en nú,
þegar flest virðist vera í “óstöð
vorum; hættir þeirra, siðir, óskir 1 ngu jafnvægi”, að gæta þess, að
og ástríður — alt hefir blandást! miður áreiðanlegur orðrómur komí
Meðal margra staða, er land- er að meðaltali yfir 2000 fet fyrir
könnunarmenn hafa nefnt, sem: ofan sjávarmál. Frost eru þar
vænlega til bygðar, er getið um hörð, en stundum hlánar þar á
dal þann sem Clearvater fljót vetruni af hlýjum vindum, svo að
rennur um. Þar eru víðar engj-! fénaður gengur úti. Hudsons Bay
ar, vel loðnar og jarðvegur hinn j nlenn höfðu útigangs hesta í
bezti. Dalurinn er alt að þrem gamla daga, hjá ýmsuiii stöðvum
mílum á breidd, í hliðunum, sem þar, sem aldrei var gefið, og töp-
eru brattar, vex stór skógur, en j uðust aldrei, nema þeir sem úlfar
upp frá ánni eru engjarnar. Þar grönduðu og Indiánar hnupluðu til
er sagt tilvalið land fyrir gripabú.: matar sér, ef þröngt var í búi hjá
vSvo er og utn land kringum Big
River, þar eru runnar af ösp en
stór rjóður í milli, grasvörtur
góður og vetrarbeit vis, því , að
snjór helzt þar ekki á hæðunum,
sem élu vafðar í grasi. En víða
eru blautar mýrar upp frá fljót-
um og vötnum, er auðvelt væri að
skera fram og þurka. Saman-
hangandi stórar sléttur finnast
þar ekki, en skóglausu blettimir,
sem byggilegir eru nú þegar, telj-
ast margar miljónir ekrar^
T inibur.
þeim. Þetta mikla land er um
150 mílur á breidd og sjö til átta
hundruð1 mílur á lengd, og alt yf-
irleitt álíka hentugt til manna-
bygðar og Saskatchewan árdalur-
inn. Svo segja kunnugir, að stór-
um meira af' byggilegu landi í
Alberta sé fyrir norðan Edmon-
ton, heldur en fyrir sunnan, og er
það af kunnugum ætlað um ioo
miljón ekrur.
Timbur hefir viða brunnið af
Iandinu, en þó er mikið eftir,
umhverfis ár og vötn, einkum af
jgreni og ösp, til eldiviðar og papp-
Svo sem getið var, er landið frát >rs gerðar pg vatnsafl er þar al-
Saskatchewan fljóti norður að ve£ óþrjótandi.
saman 1 oss, vér eruin blandan.
Þess vegna skiljum vér óskir og
ástríðúr allra þjóða. Það er
þetta sem *eg á við þegar eg segi
að við séum meðalgöngumenn
heimsins. Vér erum tilbúnir og
höfum fult frelsi til að skifta um
skoðanir og stefnu. Hafið þér
tekið eftir því, að' flestar aðrar
þjóðir hafa öldum saman stefnt í
sömu átt? Það á el^ki við um
Bandarikin. Þau eiga ekki þá
sögu að baki-sér er knýji þau til
að beita öllu þreki sínu til að kom-
ast í eina ákveðna átt. Ameríka
hefir ekki þá fjötruðú ástríðu aö
leggja undir sig heiminn. Vér
girnumst ekki eitt einasta ferfet af
löndum annara þjóða. Þó svo
kunni að hafa verið, að atvikin
hafi neytt oss, eða svo hefir virst
vér vera neyddir til að leggja
undir oss lönd, sem oss annars
mundi ekki hafa komið til hugar
að taka, þá held eg að eg fari ekki
með rangt mál þó eg segi, að vér
höfum álitið það skyldu vora að
taka i taumana, ekki sjálfs vor
vegna, heldur végna
ist ekki á loft, orðrómur sem oft er
slitinn úr réttu sambandi eða
tengdur óskyldum atburðum. Þér,
háttvirtu tilheyrendur, og aðrir
sem gegna samskonar störfum,
hafið metaskálamar
SEGID EKKI
“EG GET EKKI BORGAÐ TANNLÆKNI Nö.”
Vér vitum, atS nú gengur ekkl alt að óskum og erfltt er at5 elgnast
skildlnga. Ef til vill, er oss þat5 fyrir beztu. paB kennir oss, sem
verSum atS vinna fyrir hverju centi, atS meta gildi peninga.
MINNIST þess, at5 dalur sparat5ur er dalur unnlnn.
MINNIST þess einnig, at5 TENNUR eru oft meira virtSi en penlngar.
HEILBRIGÐI er fyrsta spor til hamingju. p vl vertSitS þér a8 vernda
TENNURNAR — Nú er tíminn—liér er stnðurinn til að láta gera við
tennur yðar. , , •
Mikill sparnaöur á vðnduðu tannverki
EINSTAKAR TENNUR $5.00 HVER BESTA 22 KAR. GULL
$5.00, 22 KARAT GULI/TENNUR
Verð vort á valt óbreytt. Mörg hundruð manns nota sér hið lága verð.
HVERS VEGNA EKKI ÞÚ ?
Fara yðar tilbúnuitennur vel?
etSa ganga þœr iðulega úr skorðum? Ef þær gera ÞatS, finnitS þá tann-
lækna, sem geta gert vel viiS tennur yiSar fyrir vægt verð.
EG slnni yður sjálfur—Notið fimtán ára reynslu vora við tannlækningar
$8.00 HVAIaBEIN OPEÐ A KVf5l.ÐUM
DR. P A.LE S O JN S
McGREEVY BLOCK, PORTAGE AVE. Telefónn M. 699.
Grand Trunk farbréfa skrifstofu.
Uppl yfir
ekki eðlilegt? Jú, ef rétt er að
höndunum. | gáð og íhugað, er það fyllilega
Þér getið að miklu leyti ráðið þvíjsamkvæmt þróunar og kringum-
hvort jafnvægi helzt eða ekki. | stæðanna lögmáli.
Því, eins og eg benti á í upphafi,
grundvöllurinn sem skoðanir eru
bygðar á, eru daglegu fréttirnar.
Eg þekki marga menn sem hafa
orðið óðir og uppvægir við
heyra fréttir sem ekki voru sann
(2) Nú eru samskiftin og við-
skiftin fyrst komin á géðan rek-
spöl og í rétt horf. Þau dragast
algerlega úr útlendum og í inn-
að ] lendar hendur; þau fara sívax-
andi í “vesturveg”, og tiltölulega
ar. Þetta á i raun og veru við um
flest fólk. En sumir bíða næsta
dags til að kornast eftir hvort
minkandi í “austurveg”.
(3) *Hið yfirstandandi strið
vinnur sterklega að því sama tak-
fregnirnar eru sannar eða ekki og marki hvað Island snertir. Án
það eru þeir sem halda heiminum | stríðsins hefði varla orðið1 sú byrj-
í jafnvægi.
! un á viðskiftum milli Islands
Ameríku, sem nú er orðin,
Alítur hjarta þjóðarinnar óspilt.. | áraskifti.
astandið í heinunum eins oe' bað, - , „
,, . ■ , , s p “ I sem í landmu bjo, en tilbumr til að
nu er. þa er það bersymlegt, að
hinir hrylli,legu viðburðir eru óð-
afhenda þá aftur þeim er ber með
,'ni aS komast á si.t l,æs,a stig og JÍS"ff™Þa5 .„Þí“r "t
þegar þeir komast þaS. þá kom;''i'k,,eE,■ Þe,,!1 a eE V,S ÞeEar e«
þjóðirnar að prófsteininum, ekki
aðeins þær sem tekð hafa þátt i
'hinum óttaléga hildarleik, heldúr
einnig vér.
Hafið þér tekið eftir því, að svo
segi, að vér höfum engar fjötrað-
ar ástríður. Vér kærum oss ekki
um að halda neinu sem ekki heyr-
ir oss til. Hefir nú ekki sú þjóð,
sem þannig er ástatt fyrir frjáls-
ar hendur til að þjóna öðrum
má að orði kveða, að! vér séum þjóðum og ætti ekki slík þjóð að
C'hurchill og Clearwater elfum,
skógi valxið og sumistaðar mis-
hæðótt; þar er
fallegt, að allra
hafa ferðast.
víða aðdáanlega
dómi, sem þar
Skógarnir hafa
brannið víða á þessu svæði, einsog
hvarvetna annars staðar í Canada.
Enn finst þar samt góður timbur-) Gips er þar víða.
skógur víða, um átján þumlunga
að þvermáli, mest hvítgreni. Ösp
og birki vex á hæðunum, en greni
í dölum.
Kol og málmar.
Svo segja jarðfræðingar, sem
ferðast hafa um þessar óbygðir,
að líklegt sé, að bæði lcol og jám
sé þar í jörðu. Kol hafa fundist
víða meðfram Sáskatchewan elfu,
en annars staðar ekki, enda segja
þessir fróðu menn, að þess sé ekki
að vænta, að þau finnist, nema,
leitað sé að þeim. Af jarðlögum staðar gasbrunnar upp úr jörðú.
Svo er sagt, að' hvergi sé eins
mikið af dýrmætum efnuini í jörðu
i neinuni parti þessa lands einsog í
þessum* norðurparti Alberta fylk-
is. Gull hefir fundist i flóum
Peace fljótsins og víðar, járns
hefir víða orðið vart, svo og kola
og stórra laga af surtarbrandi.
Ágætt salt er
þar ofanjarðar sumstaðar og er
verzlað með það. Brennisteinn
finst þar og sumstaðar til gler-
gerðar. Fimtíu milna svæði norð-
ur af McMurray er þakið tjöru-
sandi, sem er. asfalt og steinolía
til samans, með ýmsum öðrumi
efnum. Slíkt finst hvergi annars
staðai4 um viða veröld í svo stór-
um stíl. Steinolía þykjast menn
vita að se undir því jarðlagi og
víða annarsstaðar.
Gas er ákaflega mikið i jörðu
á þessu svæði. Þar standa sum-
eina stórþjóðin er ekki ’hefir enn
tekið þátt í þessum heimsófriði?
Eg er auðvtað ekki með þessu að
gera litið úr þeim Norðuúálfu-
þjóðum, sem ekki hafa tekið þátt
í striðinu, en eg á við hve nálægt
þær eru eldhafinu. Eg er oft að
bugsa um, hve miklu meiri áhrif
ófriðurinn hlýtur að hafa á dag-
Ieg störf þeirra og líf en vort, því
á milli vor og ófriðarins eru 3000
mílur votra vega og yfir kalt og
kyrlátt haf að fara. Hjá oss er
loftiö ekki hlaðið þeirri æsingar
ólgu sem hlýtur að gagntaka
Norðurálfuþjóðirnar. Er það þess
vegna ekki sennilegt, að| aðrar
stórþjóðir leiti til vor áður en lýk-
ur til þess að stfá slökkvidufti á
bálið? Með þessu á eg ekki við
það, að vér munum setjast í dóm-
arasætið yfir þeim — engin þjóð
er fær um að dæma aðra — heldur
á eg við það, að áður en lýkur
munum vér verða að hjálpa til að
endurreisa friðinn. Atvinnuvegir
vorir hafa engan verulegan hnekki
beðið. Vér erum, fyrir gang við-
burðanna, að verða aðal kaupmiöl-
ar heimsins. Vér verðum að gera
oss ljóst hvað bezt sé að gera og
á hvern hátt sé heppilegast að gera
það. Vér verðum að beina fjár-
magni voru og andlegum þrótt
og líkamlegum í þá átt. Vér
verðutn að sálda sorann úr gull-
inu, leita sannleikans af alúð og
einlægni til þess að vera viðlbúnir
er hinn mikli dagur íennur upp,
dagurinn þegar friður verður
endurreistur.
Orðtak hans "Ameríka fyrst”. .
Eg þvkist þvi ekki sýna neina
sjálfselsku, þó eg
vera hæf til að leggja drjúgan
skerf til þeirra skoðana er ríkja i
heiminum ?
þykjast þeir vita að jám sé þar
viða í jörðu og merki hafa fund-
ist til nickels og cobalt. Við 'hina
áðurnefndu Clearwater elfu hafa
Indiánar fyrir löngu fundið upp-
sprettulindir með heilnæmu vatni,
og ferðast þangað til lækninga sér.
Plvítir menn segja það' vatn líkast
þvi sem í Norðurálfunni er kent
er logað hefir á 1 morg ár, en eng-
inn getað notað, vegna þess hve
langt er til bygða. Sumstaðar
leitar gasið út, þarsem borað hef-
ir verið, með svo miklum krafti,
að öskrið 'heyrist’ langar leiðir og
ekki hefif orðið haldið áfram
grefti vegna grjótflugs, er gusunni
fylgdi. Úr árbökkum standa þar
eigingirm ne
segi, að allar
skyldur vorar, að
minsta kosti nú sem stendur, fel-
ast í orðtakinu “Ameríka fyrst”.
Vér ættum að hugsa um Ameriku
áður en vér skiftum oss af Evrópu
til þess að Ameríka verði hæf til
að gerast sannur vinur Evrópu
þegar að því keniur, að hún þarf
á einlægum vini að halda. Vér
sýnum ekki sanna vináttu með1 því
að hallast nú á svetf Þjóðverja
Bctra en blóðsútliellingar.
Eg óska þess ekki, að Bandarík-
in séu hlutláus vegna þess að mér
sé svo ant um að forðast mæðu og
mótlæti. Mér hefir aldrei hepn-
ast það. Eg hefi aldrei leitað mót-
lætis en ávalt fundið það. Ef
einhvem rnann langar til að öðlast
eitthvað sem vert er að eignast,
þá vil eg hjálpa honum, en hann
fær mig ekki til að hallast á sína
sveif til að auglýsa sig. En ef hann
stendur í striði sem tekur til vel-
ferðar alls mannkynsins og eg get
hjálpað, þó ekki sé nema lítið eitt,
'þá stendur ekki á mér. En mér er
ant um hlutleysi vort vegna þess
að vér höfum annað og miklu
þýðingarmeira starf að inna af
hendi en að berjast. Þjóð vorri
er innan handar að komast þangað
sem engin þjóð hefir áður komist.
Hún getur sýnt það, að hún hafi
fulla stjórn á skapsmunum sínum.
Hverjum af vinum yðar dáist þér
mest að og hvem metið þér mest?
Skapvarginn? Manninn sem hleyp-
ur upp á nef sér að ástæðulausu?
Manninn sem er tilbúinn að slást
við fyrstu bendingu, hvort sem
hann veit eða ekki fyrir hverju er
barizt? Dáist þér ekki nteira að
og óttist ef til þess kemur, þann
sem hefir fulla stjórn á skaps-
tnunum sínum, stendur rólegur
hjá og horfir á og tekur ekki
taumana fyr en ekki verður hjá
því komist? Þann rnann virðið
þér. Þér vitið að hann stendur á
traustari grundvelli og er til meira
trúandi ef til kemur en hávaða-
tnanninum sem hefir öxina stöð-
ugt reidda um öxl. Eg vildi óska
að Ameríkumenn gætu sýnt, að
þeir hefðu slíkt siðferðisþrek til
að bera og mig langar til að benda
yður á þettá:
Langar til að láta heiminn vita
sannleikann.
Fréttir eru svo ólíkar, að þær
Vér megum þess vegna ekki
hleypa orðrómi, er ábyrgðarlausir
menn kveikja, inn í Bandaríkin.
Vér erum forráðamenn hinnar
dýrmætustu arfleyfðar er nokkur
þjóö hefir nokkru sinni öðlast:
þjóðarinnar ] réttlætis og frelsisástar. Þett^ er
vor dýrmætasta og helgasta eign.
Eg veit að til eru eigingjarnir
menn L landi voru, félög sem
brugga ill ráð. En 'hjarta þjóðar-
innar er óspilt. Og hjarta þjóðar-
innar er óskift og eitt, hjarta sem
slær fyrir velferð Ameríku. Það
er ekki sett saman úr bútum úr
hjörtum annara þjóðá.
Þegar eg á fram úr vandasöm-
utn málum að ráða og þau eru
mörg, þá reyni eg fyrst og fremst
að gera mér grein fyrir því, hvað
fólkið muni hugsa um þau mál
þegar það safnast saman á heim-
ilum sínum. Eg reyni að setja mig
í spor þeirra sem ekki vita alt semi
eg veit og spyr svo sjálfan mig
| hvaða stefnu þeir mundu vilja
taka. Eg reyni ekki að' setja mig
i spor málæðismanna, eða strangra
flokksmanna þeirra, sem hafa það
efst í huga, að þeir eru annað-
hvort republicanar eða democrat-
ar, eða foreldrar þeirra voru
þýzkir eða enskir, heldur þeirra
sem er það’ Ijóst, að þeim ber fyrstj
og fremst aö vera Ameríkumenn.
Ef eg leyfði sjálfum mér að vera
flokksmaður væri eg ekki þess
verðttr að vera umboðsmaður yð'-
ar. Ef eg gleyntdi þeitn, sem ekki
eru flokksmenn væri eg ekki þess
verður að vera talsntaður yðar.
Eg veit ekki hvort eg er þess verð-
ur a vera umboðsmaður vðar, en
eg þykist að því leyti vera það —
að eg elska Ameriku um alla hluti
fram.
Um viðskifti milli Ameríku
. _ Sl og Islands.
209 Groveland Ave.. Minneapolis,
» Minn.. U.S.A,, 2. Júní 1915.
llerra ritstjóri!
Yður er óefað gagnkunnugt utn
verzlunarfyrirkomulagið heima á
íslandi, og alt þar að lútandi.
Þess vegna sný eg mér til yðar
um upplýsingar á ýmsum atriðum,
sem mér er óaðgengt um hér.
Sérstaklega treysti eg því að þér
látið þessar upplýsingar í té, og
hélzt gegnum blað yðar, vegna
þess að rnálið er þjóðmál.
Það fer naumast hjá þvi að
þetta sent fylgir vakir fyrir öllum
húgsandi íslenzkum mönnum.
hvar sem þeir eru, ef svo er að
þeir httgsa nokkuð um íslenzkar
sakir:
('l) Island er óðum að verða
sjálfstætt. jafnvel óháð', eins og
vera á, óháð fornum hömlum og
útlendtim böndum. Því, er þetta
°g
er orðin, um
án sfríðsins væri ekki
að tala um verulega breytingu á
fyrirkomulaginu og því síður tim
skilnað frá Danmörku.
(4) Þess vegna er heppilegast,
einmitt á meðan styrjöldinni stend-
ur, að vinna sent kappsamlegast
að öllttm verzlunar framförum og
stjómbóta inálum.
Jafnvel þö að þriðjungur is
lenzktt þjóðarinnar, aðf tölu, eigi
nú bú i Vesturheimi. þá er ekki að
vænta þess að pólitísku áhrifin að
vestan verði að því hlutfalli.
Stjórnmál verða aðallega islenzkt
heimantál. En verzlunar ntál geta
orðið allsherjar ntál fyrir þjóðina
i heild sinni, eins og þegar revnzt
liefir í eimskipafélagsmálinu.
Og svo nálgast eg nú miðpunkt-
inn í þessari fyrirspurn. Hvað
eiga Islendingar í Vesturheimi að
gera til þess að rækta og styrkja
þessi nýbyrjuðu verzlunar viö-
skifti milli tslands og Ameriku?
Það allra fyrsta sem manni
kentur í hug er consula sambaml.
Þetta getur aðeins komið frá okk-
ar hálfu að vestan, því Island
lilýtur að nota það danska diplo-
matiska og consulatiska system, á
meðan landið tilheyrir danska rík-
inu.
Mér er alls ókunnugt um hvaöa
þjóðir senda consuls til Islands.
Bandaríkin ltafa aldrei sent consul
til Islands og launa aðeins tvo
consuls í öllu Danaveldi. annan i
Kaupmannaröfn nteð consul-gen-
cral titli, og hinn í St. Thomas i
Vestur Indittm.
Æskilegt og fróðlegt væri að
lesa skýrs'lur frá yðar hálfu i
blaði vðar, um hið consulatiska
samband milli Islands og útlanda
að svo stöddu, og eins skýrslur yf-
ir vöru útflutning og innflutning
fyrir landið, nteð áætlun um kom-
andi verzlun milli Islands og
Vesturheims. Þetta ætti að vera
áhugantál fyrir alla lesendur yð-
ar. einkum þá sem eiga heima í
Banlaríkjununt og orðnir eru
borgarar þar. Þeir siðast töldu
mættu hiklaust korna því til leiö-
aj- að Bandaríkin sendu lattnaðan
consul til Reykjayíkur. Ekki þarf
annað en örugt fylgi frá íslenzk-
um borgurum í Minnesota, North
Dakota, South Dakota, Wisconsin,
Utah og Washington. Þeir ættu
að skrifa fulltrúum sínunt í
Congress, og hætta akki fyr en
Reykjavík er sett á consulat-Yxsta.
Bandarikjanna.
En hvað' þýðir það svo fyrir
Islendinga að fá Bandaríkja
consul sendan til Reykjavíkur?
Það þýðir margvíslegt, en fyrst
og fremst það, að Bandaríkin þar-
með taka sérstaklega að sér að-
hlúun og framleiðslu verzlunar
viðskifta milli Ameríku og Islands,
ekki nauðbeygðir til að bera þá
byrði einir. Nokkuð er óneitan-
lega komið undir því hver sendur
verður upphaflega til þess embætt-
is; en lítil 'hætta er búin að em
bættið verði ekki sæmilega skipað
ef þaö á annað borð er skipað.
Eg þarf ekki að útlista það
frekar hversu hagkvæmlegt það
muni vera fyrir Isla]>d, og jafn-
vel fyrir Ameriku, að þessu máli
sé framfylgt til hlýtar. Auðvitað
ætti að haga svo til að Danir verði
þessu samþykkir frá byrjun.
Má eg svo að endingu, herra
ritstjóri, geta þess að mér yrði
sönn ánægja að hjálpa svoframt
sem mér er unt, hverju fyrirtæki
sem lýtur í áttina til arðs eða sóma
ættjarðarinnar.
Með virðingu
C. C. Peterson.
Aðhald.
Eitt af því sem Roblinstjórnin
gerði, skömmu áður en hún fór
frá, var að skipa nýja menn i
nefnd til að hafa eítirlit með! hó-
telum í fylkinu. Sú nefnd hefir
tekið árleg veitingalevfi til með-
ferðar, og kveður nú við alt ann-
an tón en fyrmeir. Um 30 hótel
í Winnipeg fengu leyfi til að
halda áfram, aðeins um takmark
aöan tima, tvo mánuði eða svo,
með þvi móti, að bætt yrði úr
ýmsum ágöllum er verið hafa á
stjóm þeirra eða tilhögun. Af
sumum eru veitingaleyfi tekin
með öllu, víðsvegar um fylkið og
er í þeirra tölu Lakeview Hotel á
Gimli. Það er auðséð, að annar
andi ræður nú, en að undanförnu.
Þríburar.
Tala óþekt mál.
Norskur kennari
stúlkur. sem sín á
sem enginn skilur;
tala við aðra, ber
á þribura, alt
milli tala mál
en þegar þær
ekki a að máli
þeirra sé að neinu ábótavant. Þeg-
ar þær voru tveggja ára, en nú
eru þær orðnar fjögra ára gamlar,
tóku þær að nota þetta mál. Þær
vöknuðu oft klukkan 5 á morgn
ana, settust upp og fóru að tala
saman á hinu óskiljanlega rnáli,
sem virðist hafa líkt hljóðfall og
Finska. Töluðu þær svo ótt, að
erfitt hefði verið að gripa orðin
þótt hinir eldri hefðu skilið málið.
Þær spurðu og svöruðu og auð-
sætt var, að þær voru að tala um
ákveðna hluti. Síðan þær tóku að
eldast nota þær þetta mál sjaldn-
ar en áður. En ein þeirra, sem
hefir verið lasburða og því ekki
dafnað jafn vel og hinar, talar enn
við systur sínar á þessu máli og
þær svara á sama hátt. Allar eru
stúlkumar efnilegar og standa
ekki að neinu að baki jafnöldrum
sinum hvorki andlega né likam-
svo að Islendingar verða þaðan aflega.