Lögberg - 01.07.1915, Qupperneq 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAG3NN 1. JÚLl 1915
LOGBERG
OeflS út hvern fimtudag af
The Columbia Press, I,td.
Cor. Willlam Ave &
Sherbrooke Street.
Winnipeg. - - Manitoba.
KRISTJAN SIGURÐSSON
Editor
J. J. VOPNI.
Business Manager
Utanáskrift til blaSsins:
The COI,UMBIA PKESS, Ltd.
P.O. Box 3172 Wlnnipeg, Man.
Utanáskrlft ritstjórans:
EBÍTOR LÖGBERG,
P.O. Box 3172, Winnlpeg,
Manitoba.
TALSÍMI: GAKRY 215«
VerC blaðstns : $2.00 um árið

THE DOMINION BANK
Hlr BPMC.XD B. OSI KB, M. P., Pree \V. Ll. MATTUKWS .Vlee-Prw.
C. A. BOGEKT. Genera! Manager.
ir merki hinnar nýju stjórnar.
Víst munu nokkrir gera það ogj
þeir eru ekki fáir, sem betur fer, j
af því að þeir hafa vaknað við j
vondan draum, en ekki gætt þess, j
í hvern voða var stefnt, fyr en j
þeim var færður heim sannurinnj
með svo áþreifanlegu móti, þina
síðustu mánuði. Eigi að síðurj
verða þeir vafalaust fjölda marg- j
ir, sem halda gamla laginu, ekki j
sizt ef svo er, sem Hklegt þykir,
að hin gamla kosninga vél eigi að j
setjast saman upp á nýtt, olíuber-j
ast og fara á stað með sinn gamla
forkólf við stýrið, brynjaðanj
þeim hertýgjum sem hann ogj menningur spyrji sjálfan sig, hverj stjórnarinnar, enginn aí :
hans félagar voru vanir að bera. ] munur sé i raun og veru á Hon. j um hefði enn gerzt til þes
Hér er ekki verið að
SKIFTI9 BRÉFLEGA VIB BANKAXN’,
ef þér dveljið langt frá útibúi Dominion bankans. pað er
eins hægt að láta pústinn flytja peninga til bankans eða úr
honum eins og að gera sér aukaferð tii borgar í þeim eriindum
Sparisjóðs innlög má hafa undir tveimur nöfnum — nafni
konunnar og mannsins, eða annara tveggja —svo að hvort um
sig getur lagt peninga inn og^ekið þá út eftir vild. ,
Xotrc Dame Branch—W. M. HAMILTON, Manager.
Selkirk Branch—M. S. BURGER, Mánager.
ráðherrun-
s að tala í
spá nein-jBob og hans gömlu fóstbræðrum' hennar nafni fyrir aimenningi, ^en
j um hrakspám, þó að því sé haldið 0g samverkamönnum i stjórn! hann vænti
Kirkjuþingið.
Hið 31. ársþing hins íslenzka
lúterska kirkjufélags hefir staðið
yfir næstliðna- viku og starfað
kappsamlega að sínum viðfangs-
efnum. Af skýrslu forsetans, sem
í þessu blaði birtist, má sjá fram-
kvæmdir þess á umliðnu ári„ svo
og hver mál það fjallaði umf í
þetta sinn. Þrenn stórmál hefir
félagið tekið upp á síðustu árum,
eða réttara sagt komið í fram-
kvæmd, því að hugmyndin er ekki
ný að tveimur þeirra, að minsta
kosti, en þau eru: Skólinn, Gam-
almenna heimili og útgáfa nýrrar
Sálmabókar. Hin síðastnefnda er
þegar útkljáð og af hendi leyst,
sálmabókin prentuð og bundin og
tilbúin að dreifast út meðal al-
menjiings. GamaJmenna ‘híeimilið
gefst næsta vel, það sýnir sig að
þörfin var brýn, því að aðsóknin
hefir verið meiri en hægt var áð
fullnægja. Skólamálið er sömu-
leiðis komið á - ágætan rekspöl,
með þeim góðu kenslukröftum
sem skólinn hefir á að skipa, má
telja víst að hann verði vinsæll og
vel sóttur. Samkvæmt skýrslu
skólanefndar virðist svo, sem
framtíð hans sé trygð, að því er
fjárhaginn snertir. Hver sem les
skýrslurnar um störf félagsins,
mmi þegar sjá, að það eru ein-
beittir og hagsýnir menn sem í
því vinna. Kirkjufélagið er
traustasti félagsskapur meðal vor
Islendinga hér vestra, sterkasta
taugin, stm bundið hefir vorn
dreifða lýð og án alls vafa hafa
engin samtök önnur verið eins
þess, að forsætisráð-
fram, að það þurfi að vera áj Manitoba fylkis.
verði gegn þessu liði, héðan fráj
og fram til kosninga. Það tjáirj
ekki að hugga sig við, að lögreglu-j
og dómsvaldi muni þó ekki verðaj
misbeitt við næstu kosningar; það
er xmikils vert en ekki einhlítt.
Það eina sem dugar, er að hver
leggi sig fram, að vinna í þarfir
góðrar stjórnar, sem ber þarfamál
fvlkisins fyrir brjósti, hver og
herrann Norris mundi gera það áð-
ur en langt um liði. Því mundi hann
víkja máli sinu að því, sem nú lægi
mest við, en það væri undirbúningur
kjörskránna. Hann taldi vafalausf,
Bæði stjórnarformaðurinn Bor- j aS Þær. sem ini yrðu samdar, yrðu
den og hermálaráðgjafinn, Hughesj brúkaðar við næstu kosningar og
létust ekkert vita af því á síðasta líkleSa Domionion kosningar
Var aðvaraður.
þingi, að stjórnin helði gert sér
mannamun, er hún skifti her-
gagnapöntunum milli verksmiðju-
einn sem ann heill og 'heiðri fylkis og kaupsýslumanna, og
vors og alls landsins, hver og einn |ét hinn fyrnefndi það í
setur hag almennings
líka; því væri það áríðandi, að þær
væru sem fullkomnastar og bezt úr
garði gerðar. Hann kvaðst ekki
einkum draga dulur á, að stjórnin hefði enga
sem setur nag almennings og
sóma skör hærra en lítilfjörlegan
stundar hagnað, hver sem vill
hnekkja samtökum pölitískra
hrotta til að auðga sig á almenn-
ings fé, — allir þessir eru vísir til
að fylgja Norris stjórninni, en
þeir verða helzt að gera meira en
greiða atkvæði sitt með henni; þó
áð það sé vel unnin borgara
skylda, þá er hitt ekki síður nauð-
sytTlegt, að hver geri sem í hans
valdi stendur, til að afla henni
fylgis, svo að hún hafi örugt bol-
magn til að koma fram sínum
áhugamálum og sé engin hætta búin
af þeim skaðlegu samtökum, sem
kunna að verða gerð gegn henni
og heill almennings í fylkinu.
Þeir sem bakvið standa.
Söguburðurinn um hina. nýju
stjóm var borinn fram af lög—
manninum Fullerton, af hendi
fjórtán fornra þingmanna Rob-
lins, sem nú eru alt í einu fullir
eldmóðs og áhuga fyrir heill og
heiðri fylkis vors. En sá sami
lögmaður var þar að auki í
þeirri lögmanna fylkingu, sem
hélt svörum uppi fyrir Kelly og
hans bandamenn í byrjun rann-
sóknarinnar. Yfirmaður þeirrar
fylkingar er Rhippen nokkur,
helzti ráðanautur C. N. R. félags-
ins, lánaður hingaS til að stýra . .. ,
, , ,? , , . , og vel vinum horfinn hia
vormim af hendi sakbornmga fvr- 6, , ,
, ..________________ Þvi var skorað a stjornarfí
ljósi, að
það hefði komið flatt upp á sig
og sitt ráðaneyti, að milligöngu-
menn hefðu haft mikinn hag af
kaupunum. Allar þær afsakanir
mistu nokkuð af krafti sínum, er
það var staðhæft í heyranda hljóði
,á þingi, að hann hefði verið aö-
varaður um, að þetta ætti sér stað,
og visað til erinda er honum höfðu
send verið um þetta efni, af
stjórnarmönnum í “Canadian
Manufacturers Association”. Skor-
að var á Sir Robert Borden hvað
eftir annað, að leggja þau bréf
fyrir þingið, en ekkert varð úr
því. Almenningur fékk ekki að
vita hið sanna með vissu, fyr en
aðalfundur hins nefnda félags var
haldinn í sumar, en þá lagði fé-
lagsstjórnin fram svolátandi
skýrslu um þetta atriði: “Þann
23. október var stjórnarformann-
inum sent erindi og honum bent á,
að allmikil óánægja ætti sér stað
út af því, hvemig farið væri með
hergagna pantanir. Honum, var
skýrt frá því, að það væri sjálf-
sagt satt, að sumar verksmiðjur
hefðu meiri pantanir að leysa af
hendi, heldur en þær gætu annað,
en aðrar væru alveg settar hjá,
sem .hefðu næga tryggingu að
bjóða fyrir afkomu og vönduðu
verki. Sumir hafa haldið því
fram, að ekki væri unt að’ selja
stjóminni hergögn eftir gæðum
þeirra, heldur eftir því eingöngu,
hvort viðkomandi væri vel séður
á henni.
st j órna r f orman n-
ir hinni konungl. rannsóknar-
nefnd. Sá maður er hátt laun- mn
þörf íslenzku þjóðerni og tungu/'aður af þessú járnbrautafélagi og
því vafalaust þarfur, en alt um1 „
það er hann látinn hanga hér viku|f“íSJum og iðnaðarmonnum, bem-
eftir viku, til að vaka yfir málun-1 T,s* an ^lhgongumanna, — ->*
um, bæði dag og nótt, Símafé-1 stl°r
hér vestra, eins og kirkjufélagið.
öllum sem bera rækt til feðra
tungu sinnar og fornu menningar,
má því vera hugarhaldið, að vita
að gera öllum jafnt undir
höfði sem þessarar atvinnu vildu
leita. og pantanir gerðar hjá verk-
tjórmn mætti með
víst að fá
svo að
því móti
um aðgerðir þess. í næsta blaði lagið sem þverskallast við að 1 e,^a ',st aí^ tcl Jiað S.€m ^Un
munum vér birta ítarlegri frásögn Ieggja fram símskeytin sem f6ru keypt: með samkepmsverð! svo og
af þvi sem á þinginu gerðist, ef miHKRogers og félaga hans hér í ^> sklfta vl« kaupanauta,
þvi verður við komið.
Hvað til stendur.
að
fylki, er eign C. N. R. og þess að-]sem eru fullfærir áð bera ábyrgð
alstjórnancli ‘hefir gefið skipun í or a s,nria ver a,r
viðvikjandi símskeytunum. Það En aðgerðir stjornarmnar 1
er áhtið. að aðeins emn maður í I ÞfS1
þessu landi hafi svo
mikið aðS01x11 VOru upp ,kve8in’ sýna bezt>
vera alment álitið, áð segja við félag þetta, að það leggi afi hún lét-þau einsog vind um
mjög langt þangað til sig fram með fullu fylgi til lið-l^™11 ^ota‘ Annaðhvort er, að
fram með fullu
veizlu við hann, en það
R. Rogers.
Þetta er nú
er Hon.
stjórnarformaðurinn hefir verið
leyndur þessu >erindi, sem ótrúlegt.
opinbert orðið af ,er' ,eSa hann hefir gleymt þeim
Það mun
ekki líði mjög langt þangað til
fylkiskosningar fara fram og
jafnvel Dominion kosningar, nema
öðru vísi snúizt en nú horfir. . „v .... . . , . .
Það ætti að mega gera ráð fyrir simskeytum. er náðst hafa og;1 svlPinn> er iann s f 1 þingmu
. því, að hin nýja stjóm fylkisins framlögð eru fyrir hinni konungl. ra ^V1, a a?n e 1 e ert vlt"
hefði víst fylgi meiri hluta fylkis-! rannsóknarnefnd, og farið hafa a<~um’ verm^ aupunum var
húa. af mörgum ástæðum. Ætla milli þeirra Roblins og Rogers. ha«aS- Það er otrU,eft; að al"
má, að kjörskrámar séu samvizku- Þau sýna svo glögt, hversu náið j menni^ur dra^ aðra al-vktun'. en
samlegar gerðar nú, en áður, eftir | samband er milli þeirra manna, ba’ a p? ltlS vm‘?
því að dæma, sem fram er komið,sem hér eru riðnir við þinghús- mes^u 1<L s Jorninnl
í Winnipeg, að frá þeim hótelum hneyxlið og Ottawa ráðgjafans.
sem áður komu 40—50 kjósenda'að ekki er um>að villast, hver höf-
nöfn á skrá, eru nú aðeins 6—8 uðpaurinn er í vörninni, sem svo
skrásettir. I öðru lagi, höfðu geysilega er fylgt, að svi
/o er seim
þá, að pólitisk vinátta hafi ráðið
í hergagna-
kaupunum, svo fallegt sem það er.
Meiri svik í tafli.
liberalar meiri hluta fylkisbúa -sín jafnan skjóti upp 'hinni megnustu
megin, j>ó að í minni hluta væru fyrirstöðu, hvarsem hin konung-
þeir á þingi, og stjórn þeirra lief- j lega rannsóknarnefnd leitar á til
ir }>egar sýnt lofsverðan dug og' ránnsóknar. Ennfremur hefir
skörungsskap í því sem fyrst laj ráðsmaður C. N. JL horið }>a,ð, að
fyrir. en það var, að kanna hve hann hafi gengið í að eyðileggja
mikið hefði verið svikið af fylkis-pþau simskeyti, sem félag han's réð
sjóði i bvggingu þinghússins ogj vfir, fyrir bón lögmannslns
gera ráðstafanir til að ná því fé Andersons, en sá lögmaður kvaðst
aftur. Fvrir þetta má ætla að , hafa verið sendur af Rogers til að
hún hijóti vinsældir og fylgi hjá.1 fá þeim komið' fyrir kattarnef.
fylkisbúum. Þar að auki hefir Þannig er það opinbert orðið. að
^stjórnin stórmál á stefnuskrá einn af meðlimum landstjómar-
^inni, sem miklu varða um fram- innar gerir samtök við ofnreflis
tíðarheill fylkisins, og vafalaustj félög til að hefta rannsókn kon-
eru áhugamál mjög margra. Eoks unglegrar nefndar, sem heflr það
mætti það virðast fjarstæða, að sá j ætlunarverk að kanna óheyrilegan
flokkurinn ætti mikið fylgi í fjárdrátt og pretti við almenning.
vændum, sem stjórnað hefir fylk-|Þessi maður er það, sem berst nú
inu með slíkum fádæmum, sem með sínum fomn fóstbræðrum
raun er á orðin; því mætti ókunn-1 fyrir því, að svo fá kurl komi til
ugur halda, að sigurinn væri vísj grafar af brailli þeirra, sem unt
og auðunninn, er þetta helzt alt íjer. Jafnframt berst hann líka
hendur. | fyrir sínu pólitíska lífi, fyrst með
En hér er meira í efni en marg-j því, að láta blöð sín skilja vand-
an kann að gruna. Fyrst það, að I lega á milli sín og Roblins, síðan
þeir kjósendur. sem- héldu uppijmeð því að reyna að hnekkja
slíkri stjórn með þeim endemum j trausti og áliti meðlima hinnar
sem hún Iét fremja, og á allra vit-
orði voru, munu tæplega sjá að sér
alt í einu, iðrast gerða sinna og
fvlgis við flokkinn og ganga und-
nýju stjórnar fylkisins, með hé-
gómiegum og hjákátlegum sakar-
giftum. Það er ekkert vísara, en
að Ieikslokin verði þau. að al-
Á undirbúningsfundi, er þing-
mannaefni liberala í Mið-Winnipeg
héldu fyrir síðustu helgi, gaf Hon.
Thos. H. Johnson í skyn, að þegar
lokið væri rannsókn á þinghúss-
hneykslinu, mundi önnur hafin um
byggingu búnaðarskóþms og nefndi
tvo atriði, er hann hefði þegar orðið
var við, næsta giæfraleg í byggingar-
reikningum þeirrar stofminar. Hann
kvaðst ekki mundu ræða fyrir al-
menningi þau mál, sem undir rann-
sókn væru nú, en brýndi fyrir mönn-
um, hversu áríðandi væri, að leggja
sig fram til að vinna að undirbún-
ingi kjörskránna og síðan stöðugt og
trúlega, hver eftir sinni gétu, gegn
þeim geigvænlegu samtökum, sem í
móti eru. Mr. Dixon flutti og tölu,
Taldi upp ýms framfara atriði, er
liberal flokkurinn hefði á stefnuskrá
sinni, er hann mundi framkvæma
jafnskjótt og tími gæfist til. Hann
kvað kjósendur í Winnipeg hafa gert
sitt og það mikið til að hreinsa til
í fylkinu; þeim væri að þakka að
afnumdir væru hinir alræmdu pólí-
tisku klúbbar og skaðleg pólitisk
kosningarvél tekin hörðu hnakkataki.
Mr. Johnson kvaðst ekki að svo
búny ætla sér að tala af hálfu
peninga til að verja til þessara
kosninga, og því vildi hann biðja
menn nað gerast sjálfboðaliðar í her-
liði framfara og þjóðþrifa mála, er
stjórnin berðist fyrir. Kosningafé
féll ekki úr skýjum niður. Ef stjórn-
in tæki upp kosninga starfsmáta fyr-
irrennara sinna, þá mundi hún
skjótt fara sömu leiðina og þeir, og
lenda í skömrn og svívirðing.
Hann bað menn trúa því, að
stefnuskrá liberala flokksins mundi
verða kornið í framkvæmd af hinni
nýju stjórn, eins fljótt og því yrði
við komið. Þeir dagar væru um
liðnir, er það væri hentugt eða ráð-
legt að svíkjast undan að efna lof-
orð, og, Norris stjórnin ásetti sér
fastlega, að halda ríkt öll sín loforð
við kjósendur, enda áliti hún það
ráðleg ast.
Hver sem héldi, að lokið væri því
starfi, að hreinsa til í fylkinu, færi
vilt. Næst lægi fyrir, þegar yfir-
standandi rannsókn væri lokið, að
kanna byggingarreikninga búnaðar-
skólans, og sér væri kunnugt af frá-
sön þeirra, er bærir væru um að
dæma, að ekki væri það efni síður
körugt, en þinghússbyggingin. Kelly
hefði ekki fengið alla samninga um
vinnu þar, en vænan skerf eigi að
síður. Þó ekki hæfði að hann segði
nú þegar alt sem hann, vissi um það
efni, þá kvaðst ráðherrann geta
ne'fnt eitt eða tvö dæmi um aðfar-
irnar. Eitt var það, að samkvæmt
upphaflegri áætlun skyldi setja
traust og vænt þak á eina byggingu
skólans og tók bygginga meistari til
í sinni áætlun það sem honum
þótti vel hæfa í því efni. En Mt.
Thomas ICelly tókst að sannfæra
þá sem valdið höfðu um það, að
betra þyrfti þakið að vera. Það
kostaði, að sjá, dálítið meira en það
sem upphaflega var ráðgert, því að
þegar reikningar voru gerðir upp við
stjórnina, þá var Kelly borgað fyrir
þakið helmingi meira en til var tek-
ið upphaflega, svo að hann fékk
$125,000, sem er vænn skildingur,
fyrir þetta eitt.
Annað var, að svínastía var bygð
við skólann. Þar átti að setja raf-
magnsljós og var það gert fyrir
$500, eftir samningi. “Gætið að”,
mælti Mr. Johnson, c‘500 dalir fyrir
rafmagnsvíra í svínastíu! Eg hef
ekki kannað þetta atriði mjög ná-
kvæmlega, og eg veit ekki enn, hvort
í samningum voru tilteknir lestrar-
lampar, eða ekki, fyrir svínin.”
Enn eitt dæmi var það, að ráð-
stöfun vr gerð til að byggja átta smá
íbúðarhús handa verkamöpnum, er
starfa gegndu við skólann, er rétt
var og þarflegt. Eftirlitsmaður
stjórnarinnar hafði komið að og
kvártað yfir, að ekki væri smíðin
eins vel af hendi leyst og vera bæri.
Contractorinn kvaðst ekki standast
það, að gera þau betur úr garði, þvi
að hann fengi ekki nema $2,000 fyr-
ir hvert. Eigi að síður hefði hvert
þeira kostað fylkið 4,000 dali.
“Hvar sem litið er í reikninga
hinnar fyrri stjórnar,” mælti ræðu-
maður, “þá verður slikt og þetta fyr-
ir manni. Þetta eru að eins fáein
sýnishorn, er eg nú hefi tilgreint.”
Ráðherrann lauk máli sínu með
snjallri áskorun til hvers og eins að
gera sitt til að innleiða nýja öld og
nýja siði yfir Manitoba, og halda
trúlega fram því verki, sem svo
röggsamlega hefði framkvæmt vefið
í fyrra í þessu kjördæmi.
Fundurinn var fjölsóttur og máli
ráðherra tekið ' með Iófaklappi og
fögnuði.
Bretar dáðst áð liðinu
frá Canada.
Til landsins er kominn snögga
ferð Carrick ofursti, er settur var
af stjórn Canada til að vera full-
trúi hennar hjá Sir John French
og sjá og taka eftir hvað þar færi
fram. Hann segir sögu þess efn-

N0RTHERN CR0WN BANK
AHALSKRIFSTOFA f WINNIPEG
Höfuðstóll (löggiltur)
Höfuðstóll (greiddur)
$6,000,000
$2,850.000
STJÓRNENDUR :
Formaður..........- - - Slr D. H. McMILLAN, K.C.M.G.
Vara-formaður............- - Capt. WM. ROBINSON
Sir D. C. CAMERON, K.C.M.G., J. H. ASIIDOWN, II. T. CHAMPION
W. J. CIIRISTIE, A. McTAVISH CAMPBELL, JOHN STOVEL
Allskonar bankastörf afgreiild. — Vér Iiyrjum reUtninga við ein-
staklinga eða félög og sanngjamlr skllmálar veittir. — Avísanir seldar
til livaða staðar sem er á íslandi. — Sérstakur gaumur gefinn spari-
sjóðs innliigum, sem byrja má með einum dollar. Rentur lagðar við
á Iiverjiun sex mánuðuin.
T. E. THORSTEINSSON, Ráðsmaður
Cor. William Ave. og Sherbrooke St., Winnipeg, Man.

D»\TW»frsCTig<irg\
is, fyrst og fremst, að þýzkir trúi
enn, að þeim verði sigurs auðið,
svo og að her Frakka sé furðulega
vel æfður og hernaðinum stjórn-
að með hinni mestu snild af þeirra
hendi, og loks að Canada verði áð
leggja fram alla krafta sína, ekki
síður en aðrir hlutar hins brezka
ríkis, ef sigurs á að verða auðið.
Þetta er haft eftir honum, meðal
annars:
“Canadamenn hafa án alls vafa
opnað augun á fólkinu í “gamlla
landinu” og meira að segja hafa
þeir hlotið einhuga aðdáun Frakk-
anna, er þykir mikið koma til þess,
hve hraustir og vherskáir þeir eru.
Þeir hafa lofað mikið hörku pilt-
anrta og þykir þeir vera öllu
hvassari heldur en hermenn frá
Bretlandi. Bretar hafa æfinlega
treyst á sína æfðu hermenn, ef í
raunir ræki, en framganga Can-
ada manna'við Langemarck hefur
sýnt, að sjálfboðaliðinu frá Can-
ada má vel treysta i þrekraun.
Meðan barizt var við Lange-
marck var eg hjá Alderson hers-
höfðingja, er liðinu stýrði. Eg
get sagt með sanni að Canada-
menn reyndust ‘hjálparhella dag-
inn þann. Það var ekkert varalið
að baki þeim, milli þeirra og
Calais, en þegar Þjóðverjar brut-
ust gegnum hinar frönsku fylk-
ingar og dreifðu þeim með eitur-
gufu, þá tóku Canadamenn við
áhlaupi þýzkra, svo að þeir kom-
ust ekki lengra.” /
Þessi hermaður segir stórum
hafa batnað heilsufar og hirðu
meðal liðsins og stundun særðra
og sjúkra að þvi skapi. Þetta
reyndist torsótt viðfangsefni, því
að orustur í þessu stríði standa án
afláts, og hina særðu verður að
færa af vígvelli á næturþeli, í
staðinn fyrir í orustulok, því að
orustur taki aldrei enda. Þeir
sem sára menn stunda, og bera þá
burt, eru einatt skotmark þýzkra.
Svo freklega brjóta þýzkir öll
hernaðarlög, að þeir virðast sér-
staklega hafa að skotspæni þá
sem líknarstarfið stirnda, svo að
þeir slita af sér merki hins Rauða
kross. margir hverjir, til að forð-
ast skot óvinanna.
I
færast yfir sá vilji, að verja til
hans hinum síðasta manni og síð-
asta dal.
Carrick ofursti kvað Þjóð-
verja treysta of mikið á mátt
sinn og megin. Hermenn þeirra
er herteknir eru, kannast sumir
við það að vísu, að varla muni
Þjóðverjar ná Paris, en allir
standa á því, að aldrei verði þeim
þokað úr Frakklandi og aldrei
muni takast að ná Belgiu úr hendi
þeirra. Það land muni verða
þýzkt að stríðinu loknu. Þéir
vita hversu örugglega þeir voru
undir stríðið búnir og alt ágæt-
lega í garðinn búið og geta ekki
trúað öðru, en að það verði þeim
einhlítt til sigurs ge^n öllum öðr-
um þjóðum.
Úti á þekju.
Þegar liberal þingmenn börðust
fyrir því, að kanna til hlítar fjár-
drátt og óreiðu samfara þinghús-
byggingunni, og tilraunir þeirra
voru hvað eftir annað brotnar á
bak aftur með atkvæða magni, þá
var svo langt frá, að blöð con-
servativa legðu lið þeim sem
börðust trúlega fyrir hag fylkis-
ins, að þau kölluðu það ósvinnu
næst, er hinir dyggu fulltrúar al-
mennings gerðu og fóru fram á.
Allar upplýsingar sem höfðust í
því máli, voru fram færðar gegn
íátlausri mótstöðu conservativa og
einkanlega fylgismanna Roblin-
stjórnarinnar á þingi. Fn þegar
tjórtán af. þessum þingmönnum,
sem svo fastlega stóðu móti því,
að hið sanna ltæmi í ljós, hleyptu
á stað sakargiftum, ótrúlegum og
ólíklegum, þá létu blöð þessi
sem sönnuð væri óhelgisök á þá
sem’ fyrir áburði þessum> urðu.
Þeir sem þekkja framkomu þess-
ara manna og þessara blaða í
þinghúshneyxlinu, munu fara
nærri um, hversu mikið er leggj-
andi upp úr geypi þeirra um
kærur á hendur þeim, sem kornið
hafa upp um þá. ;
Ný rannsókn.
Gasið kvað hermaður þessi
hæpið að brúka, vegna þess að
til þess útheimitist veður af vissri
átt, mátulega hvast, ella væri það
verra en ekkert. Það er mjög
banvænt, svo að gríniur, sem gerð-
ar ent til að verjast því, eru nær
gagnslausar. Bretar búa sig af
kappi undir að beita því, ef til
kemur, en til þess þarf mikinn
undirbúning og langt og mikið
starf.
Um hernað Frakka fór hann
mjög lofsamlegum orðum. Eng-
in þjóð, sem í stríðinu væri,. gæti
jafnast á við þá og alla mætti
furða á því, hve frábært stórskota-
I lið þeirra væri. í því landi væri
hver maður kvaddur til vopna, og
gerðu allir skyldu sína dyggilega,
alt frá hermanni er byssu bæri til
bóndans, er ynni kappsamlega að
uppskerunni. Það hefði sýnt sig,
að engin þurð væri á skotfæruní
hjá Frökkum og bæri það vott um
dug þeirra til að bæta úr brýnni
þörf, þegar mikið lægi við. En
hershöfðingjar Breta hefðu kann-
ast við upp á síðkastið, að skort-
ur Væri á skotfærum hjá þeim.
Breyting hefði hann orðið var við,
áður en hann fór, í þá átt, er
stafaði af hinum nýju aðgerðum
stjórnarinnar, undir forustu Floyd
George, síðan hefðu skotfæri bor-
izt að unnvörpum. Eigi að síður
væri meiri skotfæra og fleiri
manna þörf, vegna þess að aug-
Ijóst væri orðið, að stríðið mundi
standa lengi, unz aðrir hvorir
^rðu uppgefnir. Því mundi tæp-
lega' Ijúka með skyndilegum at-
burðum, heldur með því, að smám-
saman dragi úr vörnumi Þjóð-
verja, þartil þeir yrðu að Iáta
undan.
En til þess að það gæti orðið,
yrðu allir brezkir þegnar að
vakna við og gera það sem i þeirra
valdi „stæði. Bretar væru nú
orðnir giaðvaícandi og farnir að
skiija, hvað þessi hræðilegi hild-
arleikur útheimti, — þar væri áð
Til rannsóknar um hvell Fuller-
tons, eru af stjórninni , skipaðir
þrír rómarar, þeir Perdue, Galt
og Robson. Stjórnin útnefndi þá
tafarlaust og gerir alt sem í henn-
ar valdi stendur til að grefða fyrir
starfi þeirrar nefndar. Hún byrj-
aði störf sín á mánudaginn og
byrjaði Fullerton með því, að af-
segja að hann ætti annan þátt í
kærunum, en að bera þær fram af
Iiendi þeirra 14 Roblins þing-
manna, sem rannsóknar kröfðust,
en í blöðum conservativa hafði
mikið verið látið af því, að hann
hefði borið þær fram í sjálfs síns
nafni; hefir víst þótt vænlegra, að
þeim væri nokkur gaumur gefinn
með því móti, en hinu, að kenna
þær við Roblins Jiingmenn ein-
göngu. Pitblado heitir sá lög-
maður sem málið ver af hendi
stjórnarinnar og gekk fast að
hullerton, að nefna sakargiftir
formlega svo og þá sem hann
hefði fyrir sökum. Það hafðist á
endanum, að hann ætlaði fyrst um
sinn að nefna fjóra / ráðgjafana,
stjórnarformanninn Nörris og
Hon. Thos. H. Johnson, Hon. A.
i>. Hudson og Hon. Valentine
Vinkler, sem viðriðna Ieynisamn-
inga við Roblin, á þá leið, að hin
nýja stjórn tæki völd gegn því að
kærur um kosninga svik væru nið-
ur feldar, sem Hon. T. C. Norris
einn hefði samið um, en allir hefðu
þeir lofað að svæfa rannsókn hinn-
ar konunglegu nefndar um þing-
húsbyggingar hneyxlið. Stjórnin
bauð jafnskjótt. að leggja fram
öll skilríki er í hennar vörzlumi
kynnu að vera, og stutt gætu að
upplýsing málsins, lofaði að borga
farareyri vitna, er kærandi ýildi
kveðja fyrir nefndina og i alla
staði greiða fyrir rannsókninni,
svo sem unt væri. Það má með
sanni segja, að sá mikli hvellur,
sem gera átti með þessum áburði,
hefir ekkert bergmál fengið hjá
almenningi, né neinstaðar nema í
dálkum þeirra blaða hér, sem
sumir nefna “Rogerized” eða
gamla Bob áhangandi. Það urðu
fáir til að taka undir hann og svo
virðist, sem almenriingur láti hann
sem vind um eyrun þjóta.
Skotfæra skortur og
stjórnar skifti.
Velþektur rithöfundur úr
Bandaríkjum, sem ritað hefir
manna bezt um ófriðinn, hefir
samið ritgerð þá er hér fer á éft-
ir, um stjórnarskiftin á Bretlandi
og aðdragandann að þeim.
Þegar öllu er á botriinn hvolft,
þá er það ekki mesta og merkasta
atriðið, að draga saman lið og
skifta því í sveitir og fylkingar.
Heimurinn hefir verið í l'iðsafnaði
og fylkingaskipun frá því sögur
hófust, og fer þar hver i annars
slóð. Annað verk var fyrir hendi,
sem miklu vandasamara var.
Hernaðar aðferð var nú orðini alt
önnur en áður tíðkaðist, er þýzkir
sýndu og sönnuðu þegar í haust
leið. Áður fyrri börðust herir á
vígvöllum. Nú fara þjóðimar til
orustu, allir vopnfærir menn með
tölu. Að búa 'herinn með vopnum
og hergögnum var nú orðið mesta
vandaverkið. Áður en her banda-
manna veitti viðnám við Aisne,
voru þýzkir líklega búnir að skjóta
fleiri sprengikúlum (shells) held-
ur en skotið hafði verið í heimin-
um frá alda öðli, fram að þeim
tima er stríðið hófst. Sá sem
fyrir leiðangri stendur nú á dög-
um, verður að beita öllum kröft-
um lands síns til að búa til skot-
færi, einkum fyrir stórbyssur.
Það var ekki lengur nermanna
meðfæri, heldur aðallega verk-
smiðjumanna viðfangsefni.
Það verður að kannast við það,
að Kitchener gekk að starfi sínu
með rýrt og lítið efni, því að um
mörg ár áður en hann tók við,
hafði hermálastjórnin verið mosa-
vaxin stjófnarskrifstofa, 1 em-
bættum, sem aðeins beztu business
inenn gátu gegnt svo að vel færi,
sátu gamlir uppgjafa ofurstar, er
ekki höfðu haft hæfileika til að
ná hershöfðingja stöðu, og engu
öðru höfðu vanist, en hernaðar-
starfi. Vinnan í þeim skrifstofum
f°r hægt og bítandi með miklum
skriftum. og skjalariti. Ókunnug-
um mátti virðast það ráðið bezt, að
sópa burt öllum þessum fauskum
og setja í staðinn nokkra menn af
r þeim mörgu, sem til framkvæmda
og stjórnar eru fallnir á Englandi,
er of gamlir voru til herþjónustu
en fúsir til að vínna iyrir ríkið.
En ekki var þetta gert, yfirleitt.
Herstjórnin hélt gömlum háttum
og gömlum starfsmönnum.
Skotfærin eru allra mest áríð-
andi, einkanlega fallbyssuskotin.
Þýzkir náðu yfirhönd í byrjun
stríðsins með því að brúka fádæma
kynstur af stórskotum. Frá upp-
hafi 'héldu skarpskygnustu menn-
imir því fratn, að sá mundi vinna
sigur í þessu stríði, sem gæti smíð-
að mest skotfæri á skemstum
tíma. Frakkar tóku þegar til að
búa til sprengikúlur, með þeim
setta og einbeitta hug, sem þeir
hafa sýnt í stríði þessu. En
Frakkar eru hernaðar þjóð, sem
hafði á reiðum höndum það smíð-
arefni og smíði, sem á þurfti að
halda. Bretar þurftu að koma
þeim áhöldum upp hjá sér. Og
frá því í september, þegar Sir
John French byrjaði að biðja og
kalla: “Shells, Shells, meira,
meira!” 'hefir brezka stjórnin átt
við verkföll að stríða, drykkfeldni
verkam^nna og ágirnd) verk-
smiðjueigenda fað sjálfs hennar
sögn) ;^og tekið svo til sinna ráða
til að örva skotfærasmíðina.
Framh.
Kellyfarinn. Bob kom-
inn.
Stímabrak hefir staðið um það, að
fá Kelly til að koma fyrir hina kon-
unglegu rannsóknarnefnd og láta yf-
irheyrast um þau stórmæli, sem hann
stendur í. Gegn því hafa lögmenn
hans barist með hnúum og hnefum.
Þcgar hæst stóð, var Kelly kominn
burt úr borginni, til Port Arthur
fyrst, en þaðan v'atnaveg til Banda-
ríkja. — Hon. Bob Rogers hefir ver-
ið hér langdvölum, síðan þetta þing-
húsmál kom til rannsóknar, fór þó
um það leyti, er hvell Fullertons
var hleypt upp, en er nokkrir dag-
ar liðu og sprengikúla sú sýndist
ekki ætla að kveikja í neinu, hvarf
hann hingað aftur frá' Ottawa. Það
er svo að sjá, sem ekki séu miklar
annir samfara embætti hans, nema
hann stjórni landinu héðan, frá hó-
telskompu sinrii. Eitt er víst, að
engin bönd halda Bob í Ottawa um
þessar rnundir. *