Lögberg - 14.10.1915, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 14. OKTÓBER 1915.
LOGBERG
tíeflB út hvem flmtudag af
The Columbia Press, Ltd.
C»r. William Ave *
Sherbrooke Street.
Winnipeg. - - Slanltoba.
SIG. JOL. JÓH4NNESSON
Edltor
J. J. VOPNI.
Business Manager
Utan&skrift tll blaðsins:
The COLCMBIA PBESS, Ltd.
P.O. Box 3172 Wlnnipeg, Man.
Utanáskrift ritstjórans:
EBITOK LÖGBERG,
P.O. Box 3172, Winnipeg,
Manltoba.
TALSlMI: GAIiRY 2156
Verð blaðsins : $2.00 um árið
^ iKvenréttindamálið.
Það er með kvenréttindamálið
eins og bindindismálið. IÞað áttí
iengi vel erfitt uppdráttar, átti við
gamlan og rótgróinn vana að etja;
mætti alls konar mótspymu, alls
konar fyrirlitningu og lítilsvirð-
ingu. En einstakir mcnn og ein-
stakar konur, sem málið skyldu og
vildu leggja eitthvað í sölumar
fyrir sannfæringu sína, héldu uppi
stöðugri baráttu; ýmist i kyrþey
og með þögulum áhrifum eða með
opinberum greinum og ræðum i
heyranda hljóði. Ein þeirra kvenna,
sem allra fyrst hóf alvarlegt starf
þessu máli til styrktar hér í Can-
ada var Margrét Benediktsson;
hún var sú kona sem fyrst allra
kvenna hér vann að því af kappi.
Hún stofnaði fyrsta kvenfélag í
Canada og gaf þar út fyrsta kven-
réttinda blað.
Þegar saga þessa máls verður
skrifuð hlutdrægnislaust hér í
landi þá verður nafn íslensku kon-
unnar Margrétar Benediktssonar
þar með stóram stöfum á einni
fremstu síðunni. í þá daga sem
ættjörðu okkar hafa konur fengið
rullkomið jafnrétti við menn, og
mfa þessi tvö mál: bindindis- eða
/ínbannsmálið og kvenréttindamál-
ið haldist þar í hendur í seinni tíð,
svo að segja haldið lynrstöðulaust
beinni stefnu til sigurs. í menn-
ingarsögu heimsins hefir íslenzka
þjóðin að þessu leyti sett fagurt
og merkilegt fyrirdæmi.
1 Manitoba,. þas sem Islendingar
era f jölmennastir hérna megm
hafsins er svo komið að innan fárra
mánaða hafa konur fengið atkvæð-
isrétt, og má óhikað halda því
fram með fullum rétti að íslend-
ingar hafa þar lagt til sinn stóra
skerf. Það er á allra vitund að
mikið af umbótum þeim sem hin
nýja stjóm hefir lofað og er að
koma í framkvæmdir er að þakka
hinum ötula Islendinga, sem i raun
og vera ber þar höfuð og herðar
yfir alla aðra.
Sifton stjórnarformaður i Al-
berta hefir lofað konum jafnrétti í
því fylki og öflug hreyfing er á
ferð í Saskatchewan og Ontario í
sömu átt; ekki nema stutt tima-
spursmál þangað til þau fylki feta
í fótspor Manitoba.
Fyrir fjöratíu árum var byrjaö
á Jcvenréttindakröfum í Bandaríkj-
unum, þótt ekki væri með neinni
alvöru gengið að verki fyr en síð-
astliðin 15 ár. Nú hafa konur
fengið atkvæðisrétt í 12 hinum
stærri ríkjum Bandaríkjanna og
einu héraði auk þess. Kvenrétt
uð meiri skilyrði til þess að taka
skynsamlega þátt í stjórn landsins
/n konur á sama aldri, þar sem
hvorugt hefir neyna reynslu? Og
í öðru lagi hefir konan ekki eins
mikinn siðferðislegan rétt til þess
að búa til lög sem hún á að stjórn-
ast af og börn hennar, eins og
maðurinn ?
3. Það er sagt að stjómmál séu
of óhrein til þess að konur taki
þátt í þeim. Ef þetta er satt þá
hljóta þau óhreinindi að hafa
komið þangað af völdum karl-
mannanna, því þeir einir hafa
fjallað þar um. Og eitt er víst og
það er það að ef stjómmál eru
óhrein þá þarf að þvo þau eða
hreinsa. Og hvort ætti þeim að
vera betur trúandi til þess sem
sjálfir eru valdir að óhreinleikan-
um eða hinum sem koma þangað
með nýja vendi og hreina bursta?
I þeim rikjum Bandaríkjanna, sem
veitt hafa konum jafnrétti, hefir
einmitt þetta atriði komið greini-
lega í ljós. Þær hafa komið því til
leiðar að atkvæðisstaðimar hafa
verið fluttir burt af drykkjukrán-
um og svínastíunum og í þokka-
legri og óspiltari staði og þær hafa
svikalaust sópað vínsöluholunum í
burtu og hreinsað til.
4. Því er af mörgum haldíö
fram að konur kæri sig ekki um
atkvæðisréttinn sjálfar. Þegar
karlmenn gera þær staðhæfingar
af eigin hvötum þá minnir það á
eitt atvik sem kom fyrir þegar
€
indi hafa þegar öðlast lagastað-1 prestur var að gefa saman hjón.
festingu í 49% af öllum Banda-1 Þegar hann ávarpaði brúðurina og
ríkjunum með tilliti til landsvæðis

THE DOMiNION BANK
Mr lUMiKU B. UBI.M.A. » f„ frrm »* 1>. MATTHMiWM
C. A. BOGEKT. Geoeral Maiunter.
NOTIÐ PÓSTINN TIL BANKASTARPA.
I>ér þurfiB ekki aö gera ySur ferC tll borgar tll a8 f& pen-
inga út á ávlsun, leggja inn penlnga e8a taka út. NotlS púst-
Inn 1 þess staC.
Y6ur mun þykja aSferS vor aS slnna bankastörfum bréf-
lega, bæSi áreiSanleg og hentug.
Leggja má inn peninga og taka út bréflega án tafar og án
vansklla.
KomiS eSa skrifiB ráSsmanninum eftlr nákvæmum upplýs-
lngum viövlkjandi bréflegum banka viðskiftum.
Notre Dame Branch—W. M. HAMILTON, Manager.
Selkirk Branch—M. S. BURGER, Manager.

heyrst frá honum eitt einasta orð, Áttavissa hans t. d. virðist vera
og eitt árið enn hefðum við mátt næstum yfirnáttúrleg. Eg hefi al-
syrgja Stefánsson, sem við öll drei vitað hann áttaviltan. Einu
töldum sjálfsagt að biðið hefði sinni fylgdi eg honum í svo mikilli
lægra hlut í viðskiftum sínum við hríð að ekki sá út úr augunum svo
tröllcfóm frosta og fjúks. En Vil- klukkutímum skifti. Stormurinn
hjálmur Stefánsson kom aftur. var þá svo mikill að hann fór 44
Ilann hafði með sér sannanir sig- mílur á klukkustundinni og við
urfarar sinnar; sannanir þess að urðum að fara nálega beint á móti
hann hafði fundið nýtt land. En veðrinu, og síðustu tvær klukku-
svo ant er þessum mikla manni um stundirnar urðum við að ferðast í
af öldungadeildinni, 1-6. af íull-
trúadeildinni og 1-5. af kjósend-
um forsetans era valdir af kjós-
endum frá fólki þar sem konur
hafa jafnrétti við menn.
Stjórnarbreyting þess eðlis aö
veita konum jafnrétti viö menn
var nýlega saþmykt í einu hljóði í
New York riki í báðum deildum.
Samskonar stjórnarskrár breyt-
ingar hafa verið samþyktar með
afarmiklum meiri hluta í ríkjun-
um: Massachusetts, New Jersey,
Pensylvaniu, Jowa, Suður Dakota,
Vestur Virginia, Tennesse, og
Arkansas. Það var einnig sam-
' sagði: “Vilt þú taka þennan mann
sem hjá þér stendur fyrir eigin-
mann?” Þá var svarað tafarlaust
í digrum karlmannsróm: “Já.”
Presturinn hélt að eitthvað væri
ekki með feldu og endurtók því
spurninguna, en það fór á sömu
leið. Maður nokkur sem þar var
staddur sá hversu forviða prestur-
inn varð, hugsaði sér að leiðrétta
það og sagði: “Prestur góður! hún
er heyrnarlaus og eg svara fyrir
hana.” — Þeir karlmenn sem þessa
ástæðu bera fram virðast álíta að
kvenfólkið sé heyrnarlaust og að
þeir verði að svara fyrir það.
5. Það er sagt að þátttaka í
stjórnmálum dragi kvenfólkið nið-
það að nota hvert augnablik tím-
ans til framkvæmda að hann er
horfinn aftur norður í eyðimerkur
íssins og ókunnugleikans áður en
vér getum tekið í hönd hans og
þakkað honum fyrir afreksverkin.
Ilann kemur aftur þegar allra hug-
ir eru gagnteknir af stríðinu í
Evrópu, en hann tefur ekki augna-
blik, eyðir engum tíma. Áhugi
hans og hið ósigrandi þrek og
kæruleysi hans fyrir því hváð aðrir
segi og hugsi er hugvekjandi afl,
sem heimurinn hlýtur að græða á
náttmyrkri í tilbót. Samt minnist
eg þess á meðan eg lifi að rétt
áður en við komum að þeim stað
sem við ætluðum, áttum viö að
fara yfir dálítinn tanga og svo var
Stefánsson viss um áttirnar að ekki
munaði nema iob fetum tæpum.
í annað skifti fór eg með hon-
um 40 mílur yfir fjörð. Hann
fór beint af augum án þess að
skeyta um nokkrar slóðir og þegar
við komum yfir fjörðinn, lentum
við hjá dálitilli sandgryfju hjá
Amouliktok þar sem við höfðum
; ur siðferðislega og ræni það þeim
sem
kveneðlinu ' heiminum . ^eðiboðskapur
olium
nýrra
væri
vissum
þykt í annari þing’deildinni i
Maine, en vantaði eitt atkvæði tilj siöfá^narbíæ ............
. að tveir þriðju væru með því í . „ • .;1 ; . ! vona og nýrra möguleika.
hún hóf baráttuna hér var malið < • • Je:ij-nn; 00- Pins í Texas heyn 1 ratm °& venl- Fezta svar-;
lítið rætt og því ekki mikill gaum- LamhljóCa fJjmvaro hefir beear V'S þvi er aS VÍSa monnum Þan?-|X er he,duni aS Stefansson
ur gefinn. Og trúað gæti eg því | ’.erjð jJorjg Q tjj urnræ«u ; I aS sem honilr hata ífn&ið atkvæði; latinn yegna þess að ver vi-----------------
að margir menn og jafnvel margar inorírUnl öðrum ríkium Norður i>ar re-vns,an °S virkileikinn sem ekki hvihkum kröftum og hugrekki
konur 'heíðu I'Bendi! og rá6„m han„ v„ ga«d„r. O*
því nú eða gert litið úr því í huga,unurn sem neitað hefir nýlega um
ser, sem Margrét lagði málinu til.J1>at5 ag atkvæí5j fáist greidd um
þetta atriði.
í heilcl sinni. Hin stutta frétt hansjgist rétt eftir að við yfirgáfum
um sigur fararinnar — þessarar
hættulegu farar, er það heróp sem
hærra kallar og áhrifameira reyn-
ist en stríðslúðrar gera venjulega;
það örvar blóðrásina og styrkir
hjartasláttinn og stælir taugamar;
það veitir nýjan þrótt og þrek og
kjark þegar erfiðleikamir era sigr-
aðir með jafnmikilli staðfestu og
óskeikulleik og hér á sér stað. Það
vekur upp lamaöar vonir og skap-
ar aðrar nýjar; það snýr þeim við
sem á flótta hafa snúið af völdum
erfiðleikanna og sýnir þeim mögu-
leika til sigurs. Það er
j talar en engar getgátur. Bendi I og ráðum hann
j þessir góðu herrar á það með rök-1 B. W. McConwell skrifari hans,
‘jum að konur séu ekki eins siðfág- segir að jafnvel norðurheims-
j>að er nú Maria Crowford, IU’ ~~ ° —1 aðar þar sem þær hafa jafnrétti J skauts farar og vísindamenn með
Mrs. Dixon, Nellie McClung, Mrs!! tólf rikia minst við bræ6ur sína eins °£ 1 þeim. þekking og reynslu hafi talið hann
Brown og fleiri, sem þakklætis- rar - „»• i„vft-n . iofnan r/tt iondunt seni l)ær ertl ræntar þvi. at- t,eir hváðu gersamlega enga
uppskeruna taka fyrir ávexti þess vji5 menn jiafa verið samhvkt löír kStlomartarsleSt fre,si hefir aldrei von þess aö hann vseri a hfi, og
eftir 8 verið talið siðferðislega lækkandi í l)etr hnstu höfuðin yfir þeirn
. ™ •>* fyrir karlmenn> hví skyldi þaC heimsku að það hefði nokkra þýö-
sæðis sem Margrét skyldi ettir 1 ; x öðrum ríkjum þess
hugsun fólksins og meðvitund þess j veita kvenfólki atkvæSi
með áhrifum sínum. Það er til-
efms að
skóla og
héraðsmálum.
í Danmörku fengu konur full-
komilj jafnrétti síðastliðið ár og i
reynast öðruvísi fyrir konur? NeiJ higu að leita Vilhjálms, þegar
tölulegá hægt verk og fljótunnið að j
safna saman korninu af akrinum
þegar það er fullþroskað; þa'ð er
miklu hægra en að plægja og ryðja J höf8u° þær fe^gjg þaí5”águr.'
jorðina upphaflega til þess að hún BæSi Astralia og Nýja Sjáland
hefir veitt full kvenréttindi fyrir í • , V
... 3 \jafnretti vio menn.
sýnir að þetta er barna-j nokkrir vinir hans stungu upp á
i bláinn af vörum þeirra! 1)V1 at5 senda menn norður í þeim
Noregi, Svíþjóð og Finnlandi
verði fær til ræktunar.
Þegar ferðast er um Argyle-
bygðina eða aðrar blómlegar sveit-
ir sem blasa við auga manns að
áliðnu sumri enis og bylgjandi haf-
flötur víðáttumikilla hveitiakra, þá
löngu.
reynslan
hjal út
!: sem dauðahaldi vilja halda í gamla I erindum að flytja honum vístir.
þrælróminn. , j blaðinu “New York Times”
Island var með fyrstu þjóðum, segir herra McConwell frá því, að
'ins til þess að veita konum hann hafi haft óbifanlega trú á
því að Vilhjálmur væri heill á
Manitoba, þar sem Islendingar: hufi
vaknar osjalfratt i Jiuga vegfar- frá þvi sem á8ur var. Þannig hafa
andans myndin af sve.tmm eins og konur atkvæBi j sveitamálum í
hun var aður en starfsþrek og elja o]lum fylkjum Canada, sömuleiðis
og ob.lanleg framtíðartrú tók sam- á Englandi> Skotlandi og Irlandi.
an hondum til þess að skapa þetta h:r þaö tali8 sjálfsagt aS fullkomig
blomlega utlit; skapa það ur grettu jafnrétti ver8i veitt konum j brezka
og hrjostrugu landi. Það er elns rikinu þegar Striðis er á enda.
og’ fyrir auga manns bregði þreytt- « . x r
,, . . 1 « 1 ! Astæður sem færöar eru
um oe luamerktum starfshondum ,
atkvæöisretti kvenna
Þótt þessum málum hafi þokaðj^ ^ #r fyrsta f im f Can.
seinna 1 brezkum londum en þe.m ^ M ^
sem tahn hafa verið, þa er þar þo
einnig mikið breytt í þessu tilliti
vissi
hve lítið
úr tapi skipsins
Vilhjálmur Ósigrandi.
Það var títt í fyrri daga að
mönnum vora gefin viðurnefni.
Þannig var einn forníslenzkur
eru
frumbyggjanna þar sem þeir hafa
sáð í frjóa moldina starfskröftum
sínum og þreki. Upp af því sæði
hefir allur sá gróði sprottíð sem
nú blasir við augana, þótt þeir - „ , ,.
• , , . . .. j , ,, svar. Það hefir verið aætlað að, hann
yngri hafi siðar lagt hond a plog- , * .x r ,, uail“
: v s til þess að greiða atkvæði við fylk- L-v -„^n- •
inn til aukningar og viðhalds. , , . . , ■ , . íyrirsognmm
6 s 1«- og sambandskosnmgar fari hér'
maður nefndur Mjögsiglandi, ann-
á móti TT.. ,. ,
helzt Iar n^ggT2™1 °- s- frv-
Nú hefir Islendingur hlotið nýtt
Eftir að hann
Stefánsson gerði
“Karluk”, og taldi það aðeins sem
smávegis fararhnekki, en hélt á-
fram ferðum sínum eins eftir sem
áður, þá var traust hans á hon-
um alveg óbilandi. Flestir norður-
farar hefðu látið hugfallast og
hætt við ferðina, undir sömu
kringumstæðum. En Vilhjálmur er
ósigrandi. Ráð hans eru óþrjót-
andi, hugrekki hans er ósigrandi;
sjálfstraust hans er ósigrandi;
þekking hans á því sem hann er
að gera er ósigrandi; vissa hans
langa grein 2. Október með
Stefánson Ösigr-
Þvi er nákvæmkga eins varið Aðalefni þeirrar greinar er
með siðabota og mennmgarmal.n talj annaö hvort áf 0 ef þaS er á þessa leið:
Það eru venjulega þeir “fáu fá- v,rkde&a satt a* konUr hafi ekki Úr isoræfum he.mskautaland-
tæku og smáu”, sem handa hefj-
ast til baráttu og breytinga á mótí ,lð
hinum mörgu, auðugu og stóru.
Og þótt þeir verði að horfast í
til þess, þá e'r sannariega j anna ketrtur bergmál af rödd
þörf á að þær fái atkvæði til þess1 manns þess er allir töldu dauðan
breyta þim kjörum og það sem' vera. Aðeins bergmál, því hinn
allra fyrst. Það er jafnvitlaust að 1 frægi og hugdjarfi landkönnuöur
augu við alls konar erfiðleika, þá I t'ra ^ ^ a£tUf ífek'
eru þeir framsýnni og langsýnni en1 Tr ?! he,m,hS rett td £ess að!ari afreksverka °S nPPg°tvana.
ö ; . 1 greiða atkvæði, eins og það
fjoldinn; þeir sja 1 huga ser sigurjaS s ja aS maSurinn hePfsi
mala sinna, sigur sannleikans og
það er þeim nóg. Þótt þeir séu
venjulega sjálfir komnir undir
, f , , , . . .1 —að greiða atkvæði
græna torfu þegar merki sigursins , ...
^ - 1 v . . heynst það aldrei nu a dogum.
er hafið a loft, og Jx>tt aðnr hljoti p;,,- f. . .
) r 1 x i- . • - Kikistolkið og íðjuleysingjamir
I >t fynr, það liggur þeim 1 lettu i,; rx„ , x , . - , , .
1 hofðu ]:>að sem astæðu 1 fyrn daga
rumi. Þannig hafa flestir umbóta-
menn verið og Jiað hafa verið for-
l ig flestra Jæirra.
Fyrir 25 árum var kvenréttinda-
málið mál hinna fáu og fyrirlitnu,
nú er J>að að verða mál hinna
mörgu og voldugu. Hamingjunni
sé lof.
Það er fróðlegt að ryfja uppj
fvrir sér hversu langt þetta mál er
á veg komið á yfirstandandi tíma. menn
Okkur lslendingum stendur næst
aö athuga fyrst þá bletti heimsins,
sem viö byggjum flestir. Heima á
þessar:
1. Að þær eigi að hugsa um1 viðurnefni og er kallaður Ósigrandi
heimilið og hafi ekki tima til at- j Er það Vilhjálmur Stefánsson.
.'• væðagreiðslu. Við því er þetta lilaðið “Literary Digest” flytur um um ]>að hvað heppilegast sé í þann
og þann svipinn er ósigrandi. Mað-
urinn er óviðjafnanlegur. Mc-
Conwell segir að ásta;ðan fyrir því
að aðrir menn, þar á meðal heim-
skautafarar og vísindamenn, hafi
talið ómögulegt að Vilhjálmur væri
lifs, sé sú að þeir hafi þekt hann
aðeins og kynst honum í veizlum
og samkvæmum, en sjálfur kveðst
hann hafa þekt hann undir öðrum
kringumstæðum: Hann kveðst
hafa vitað það að þegar hann hafi
kvatt hinn svo kallaða mentaða
heim þá hafi honum skilist það
betur en flestum öðrum geti skil-
ist að hann yrði að skilja eftir öll
J>au einkenni eða flest sem hinni
svo kölluðu menningu heyrði til
og lifa því lífi sem kringumstæð-
urnar krefðust. í þessu kveður
hann aðalstyrk Vilhjálms fólginn.
“Hann er alveg eins og hann væri
heima hjá sór þegar hann er í
heimskautalöndunum,” sagði Mc-
Conwell. “Hann er einhver bezti
ferðamaður á sleða sem nokkru
sinni hefir þangað komið. Og
væri 1 Eftir fimtán mánuði langrar pagn-
ekkiiar, kulda, sífeldra rannsókna, örð-
tíma til að yfirgefa búðina sina! ugleika, vistaskorts og yfirvofandi
eða skrifstofuna eða plóginn til j glötunar sendir hann umheiminum
En samt tilkynningu um það að hann hafi
fyrir því að verkalýðurinn ætti
ekki að greiða atkvæði; en nú
mundi enginn hlusta á Jæss konar
rökfærslu. Svona smábreytist
htigsunarhátturinn.
2. Kvenfólk hefir enga reynslu
og enga þekkingu á stjórnmálum,
egja menn. En gegn því mætti
spyrja á þessa leið: Höfðu karl-
þekkingu og reynslu á
stjómmálum þegar þeir voru 21
árs og byrjuðu að greiða atkvæði?
Hafa 21 árs gamlir drengir nokk-
fundið nýtt land. En Stefánsson
kemur ekki sjálfur til að segja
þessi tiðindi og njóta þeirra þæg-
inda, þeirra virðinga og þeirra
Jtakklætisviðu rkenninga, sem hann
verðikuldar fyrir starf sitt. Nei,
hann leitar sér ekki stundar hvild-
ar né augnabliks samkvæmisfagn-
aðar eins og margir aðrir — jafn-
vel flestir aðrir — hefðu gert í
hans sporum. Vilhjálmur hefir
með þessu einn út af fyrir sig sýnt
það að hann á stærri sál og meiri
andlegan mann en flestir aðrir. Ef
hann hefði haft nóg af vistum og
hundum þá hefði jafnvel enn ekki
Karluk.
Þetta eru aðeins tvö atriði, sem
sýna hina ótrúlegu og næstum yf-
irnáttúrlegu ratvísi Stefánssonar;
en til mætti tína ótal önnur dæmi.
Vilhjálmur var miklu ver stadd-
ur fyrir þá sök hversu síðla hann
lagði af stað. Því þótt ferðin væri
hafin frá Martin Point 22. marzj
1914, þá var nálega kominn miðurj
april, þegar hann var virkilegaj
kominn af stað. Þegar förin var
hafin fyrir alvöru voru aðeins í
henni þrír menn: Dr. Anderson, I
Storkenson og Stefánsson og höfðu j
þeir meðferðis 1236 ,punda farang-j
ur, var það fæða handa mönnum
og hundum til 40 daga; áhöld sem
altaf þurfti að hafa og föt auk
360 skota í tvær byssur. Þegar
ferðin hófst urðu þeir að terðast!
á hafísum margar mílur undani
landi og þar var það fyrst að þei r
lentu í áfarmiklum starmi; versta1
veðri sem þeir nokkru sinni hreptu
i allri förinni. Sjálfur skrifar
Stefánsson um það á þessa leið: j
“ísgarður hér um bil 20 feta hár,
20 fet frá tjaldi okkar, hafði rek-
ist saman af afli stórveðursins. j
Voru í þessum isgarði svo stórir
jakar að ef einn þeirra hefði hrun-
ið ofan á tjaldið okkar þá hefðum'
við ekki átt lengur heima í þess-l
ari veröld. Snemma um kveldiðj
reyndum við að standa á verði, enj
sá sem utan tjalds var gat ekki
opnað augun vegna hríðarinnar,
ekki gat hann helrur kallað svoj
hátt að til hans heyrðist af þeim, í
er innan tjalds voru, enda þótt j
skruðningurinn í ísjökunum heyrð-
ist úr margra mílna fjarlægð. Við
voram aldrei í neinni sérlegri hætts.
Eftir að við komum 60 mílur frá
landi hreptum við aldrei mjög mik-
il hvassviðri. Daginn eftir þenn-
an storm komu loksins frostin og
höfðum við ágætt ferðavetiur það
sem eftir var af apríl mánuði, méð
þægilegri golu og heiðskíru lofti,
en hér um bil 20 stiga frosti á
Fahrenheit. Vatnið eða sjórinn á
milli jakanna, sem ófær var 1 hít-
um, var nú alveg eins og finustu
götur, og þarsem við áður höfðum
með herkjum komist 2 mílur á dag
þá fórum við nú sjaldan minna en
20 mílur. Það þótti líklegt þegar
hjálparliðið fór til lands að fyrir
okkur mundi verða rekis alla leið
austur; hafði eg því sent með þeim
bréf J>ar sem áhersla var lögð á
það að við mundum að líkindum
ekki koma aftur til meginlandsins;
hafði eg einnig endurtekið þær
ráðstafanir að “Norðurstjaman”
skyldi vitja okkur til norðvestur
jaðarsins á Bank eyju. Jaka-
reksturinn austur hélt -áfram og
J>ótt við ferðuðumst daglega 10 til
30 stigum vestar en i hánorður, þá
sýndu áhöld okkur að við héldum
tæplega stefnunni í norður. 27.
apríl komum við nálægt þeim
stað þarsem 73. lína norðurbreidd-
ar sker 140. lengdarlínu. Síðast-
liðinn hálfa.. mánuð höfðum við
farið yfir margra mílna þunnan ís,
sem lagt hafði á vökunum, sem
auðar höfðu verið í stormunum í
marz. Nú var orðið bjart allan
leyndardómur þeirra mörgu' ogj sólarhringinn rétt eins og í júní-
löngu ferða hans, sem ómögulegar, mánuði á íslandi og sólarhitinn var
era kallaðar, og ómögulegar væru j að aukast. Það var mjög líklegt
flestum öðrum, er í því fólginn ; að ekki vrði nema ein eða tvær vik-
hversu fullkomna þekkingu hann ur þangað til þessi lagís yrði
hefir á meðferð manna og hunda., ófær.

NORTHERN CROWN BANK
AÐALSKRIFSTOFA 1 WINNIPEG
Höfuðstóll (löggiltur) - - - $6,000,000
Höfuðstóll (greiddur) ... $2,850.000
STJÖRNENDUR :
Formaður......... - - Sir D. H. McMILLAN, K.C.M.G.
Vara - f orrnað u r ......... Capt. WM. ROBINSON
Sir D. C. CAMERON, K.C.M.G., J. H. ASHDOWN, H. T. CHAMPION
W. J. CHRISTIE, A. McTAVISH CAMPBELL, JOHN STOVEL
Allskonar bankastörf afgrekld. — Vér byrjum relknlnga við ein-
staklinga eða félög og sanngjarnlr skilmálar veittlr. — Avisanir seldar
til hvaða staðar sem er á Islandi. — Sérotakur gaumur geflnn spari-
sjóðs innlögum, sem byrja má með einum dollar. Rentur lagðar vlð
á hverjum sex mánuðum.
T. E. THORSTEINSSON, Ráðsmaður
Cor. William Ave. og Sherbrooke St., Winnipeg, Man.

«^Yir/wiy8\ir«vir
Sökum þess að sumarið nálgað-
ist, héldum við að Alfreðs höfða
að norðaustan verðu á Banks
eyju. Steinolían þraut okkur 5.
marz. í 10 daga eftir það piddum
við ís til drykkjar kvelds og morg-
uns með því að nota til eldsneytis
5 pund af lýsi, sem við höfðum til
að bera á bátana okkar. Síðari
hluta þessara daga gátum við að-
eins brætt ís annað málið, þorð-
um ekki að fara frekar i sakimar.
Við sáum selaför og vissum J>ess
vegna að selir vora i nánt við okk-
ur. Tvent var það sem aftraði
okkur frá því að leita að selum. I
fyrsta lagi vonuðum við áð við
fyndum bjöm sem við gætum skot-
ið án þess að tefja aðalförina til
lands; í öðru lagi var okkur svo
mikið áhugamál að komast áfram
vegna þess að veðrið var óðum að
hlýna, svo við vildum heldur vera
svangir en tefjast til muna. 15.
marz voram við orðnir rækalli
svangir og hundarnir voru famir
að leggja af; þeir urðu að leggja
meira að sér en við og þoldu, því
sultinn ver. Þeir átu skinnklæði
okkar, en við höfðum dálítið af nið-
ursoðinni mjólk og þurkað vís-
unda kjöt. Það virtist nú vera
undanfærislaust að tefja um stund.
Við námum því staðar hjá vök,
sem við mundum hafa verið tvær
klukkustundir að fara yfir í bát-
um okkar. Eftir tvær klukku
stundir, rétt þann tíma, sem það
hefði tekið okkur að fara yfir kom
selur í augsýn í svo sem 1000 feta
fiarlægð og skutum við hann 1
gegn um höfuðið. Nú höfðum við
selspik til eldiviðar og bjarnar og
selabein til hjálpar, því selspik eitt
út af fvrir sig logar ekki eins og
steinolía.”
Einu sinni voru þeir Stefánsson
og félagar hans staddir hjá vök,
sem ekki leit út fyrir að þeir kæm-
ust yfir sumarlangt. Vilhjálmur
tók því með ró og stillingu; en
leiðinlegt sagði hann að sér hefði
þótt að eyða sumrinu þar í aðgerð-
arleysi, auk ]>eirrar hættu sem það
hefði haft i för með sér.
Alls urðu þeir að feröast 700
mlur þangað til þeir komust til
Bankseyjar; þar biðu þeir manna
sinna, en það var árangurslaust.
Þegar Vilhjálmur minnist á það að
vistflutningamenn hans leystu ekki
verk sitt af hendi, eins og ætlast
var til, segir hann frá því með sér-
stakri kurteisi, en þó spaugilega
háðslegri lítilsvirðingu, og gefur
það manni hugmynd um það
hvernig hann Iítur á þá sem ekki
eru vaxnir því að mæta öllum
hindrunum eins og hann sjálfur.
“Við Kellett höfða hittum við
“Mary Sachs” og skipshöfnina í
vetrarbúðum”, sagði hann. “Þrátt
fyrir það þó sjórinn væri hreinn
og íslaus.
Það hafði verið dálítill íshroði
hjá Kellett höfða, Jægar skipið
kom þangað seint í ágúst mánuði.
Þeir höfðu sett skipm par upp
bæði fyrir þá sök að annar stjak-
inn hafði brotnað og af því þeir
töldu ofmikla ísa, en ef til vill var
aðalorsökin allskonar smá heimska
og hégiljur. Það virðist að þeir
hafi haldið að ef við værum á
Bankseyju, þá værum við á Kellet
höfða, og biðum og mændumi með
löngum augum aðgerðarlausir út í
bláinn til J>ess að vita hvort við
sæum ekki sel. Þegar Jjeir svo
fundu okkur ekki þá héldu þeir
bara að við værum dauðir og svo
væri ekkert meira um það. Og
svona var hugsun þeirra þrátt fyr-
ir J>að að staðurinn sem þei áttu
að hitta okkur á var 100 mílum
lengra norður. Þeir sem á “Mary
Sacks” voru, eru flestir ókunnugir
i norðurheimskauts löndunum og
voru orðnir alveg ráðalausir;
höfðu mist móðinn. Sú hlægilega
hugmynd hafði að líkindum kom-
ist inn hjá flestum hvalveiðamönn-
um og öðrum við Herschelseyju í
fyrra sumar að við værum allir
steindauðir, af því við komum ekki
aftur úr ferð, sem eg hafði sagt
að við mundum að líkindum ekki
reyna til að koma úr. Sachs
skipshöfnin hélt að sumarið væri
á enda í ágúst, J>ó sannleikurinn sé
sá að september er venjulega mjög
mildur mánuður til þess að sigla
hingað norður, og var það sann-
arlega í þetta skifti.
Þeir héldu einnig áð vestur-
strönd Bankseyjar væri sæbrött
að vestan, hafnlaus og rekalaus;
en þetta er alt misskilningur. En
aðal ástæða þeirra fyrir því að
þeir reyndu ekki að fara lengra
norður var auðsjáanlega tilfinn-
ingin um það að við værum sjaan-
lega allir steindauðir. Norður-
stjarnan hafði alls enga tilraun
gert til þess að komast til Bangs-
eyjar eins og eg haðfði lagt fyrir,
eftir þvi sem eg gat komist næst.”
Stefánsson fann enga Eskimóa
á þessum stöðvum, þrátt fyrir það
þótt hann ferðaðist 400 mílur í
þeim tilgangi, í skammdeginu.
Hann gat heldur ekki fengið nýja
hunda, hafði hann því aðeins eftir
tvenna hunda, er treysta mátti, í
stað þess að upphaflega var gert
ráð fyrir þeim fernum. En hann
hélt að með því að fara snemma af
stað mætti bæta það upp.
Áformið var að hefja förina frá
Kellett höfða, sem er suðvestan á
Banks eyju, í kring um 9. febrúar;
halda áfram norður til Prince
Patricks eyjar og þaðan norðvest-
ur og koma aftur til Banks eyjar
til baka um miðjan júní mánuð.
Þá vildi það til að J>eim skemd-
ist tunna af eldsneyti og urðu J>eir
að bíða meðan þeir öfluðu sér við-
bótar í stað hennar, fóra þeir því
ekki frá Alfreðshöfða norOvestur
á eyjunni fyr en 5. apríl. Brátt
urðu hundarnir sárfættir, snjórinn
linur og miklar þokur, og þéttar
vakir, tafðist J>eim J>ví förin til
muna. í þessari ferð hatði emn
norskur maður bæzt við í hópinn;
sá hét Thompson; voru þeir því
fjórir alls. A þessa leið farast
Stefánssyni orð um þessa erfið
leika:
“Á einum degi fórum við yfir
20 mílna ísspöng, og var hún
hvergi þykkari en 8 þumlungar.
Samt sem áður var ísinn traustur
og engin hætta að ferðast ytir
hann ef hvorki stormur né straum-
ur hafði áhrif á liann eða náði að
brjóta hann.
Við vorum á 76. gráðu og 20
mínútu norðurbreiddar. Milli 1 og
6. marz rak okkur Ii mílur suður
og 13 vestur og voru vakir svo
þéttar og stórar að tæplega var
hægt að komast nokkuð áfram, því
við vorum 3 klukkustundir að
ferja yfir 2000 feta vök. Við
fluttum á flekum þannig tilbún-
um að þenja tjöruborinn striga
undir sleðana og festa hann á
borðstokkana. Á þessum flekum
gátum við flutt 1000 pund í logni
og straumleysu, en auðvitað minna
ef hvast var. það var sórstaklega
erfitt að eiga við hundana, sem
voru 13 að tölu. Veðrið var altaf
að hlýna og ísinn brotnaði óðum í
smájaka. Eg hætti J>ví öllum til-
raunum x þá átt að komast lengra
vestur og ferðaðist jafnhliða við
vesturströndina á Prince Patricks
eyju.
Þegar við vorum 75 mílur frá
ströndinni nálægt 76. tsigi og 40.
mínútu norðurbreiddar, sáum við
það glögt að við þurftum ekki að
vænta þess að komast langt norður
á bóginn þegar svona var áliðið og
ísinn á hraða reki í suðvestur. Við
freistuðum þess því að komast sem
fyrst nálægt landi, þangað sem ís-
inn var landfastiir við Prince
Patrick eyju.
En við bárunlst 50 mílur suður
á bóginn áður en við komumst á
land ro milum sunnar en J>að land
var, sem við höfðurmeygt 1, júní.
Nú var steinolían okkar löngu
þrotin og við höfðum selspik til
eldsneytis, og villidýra kjöt, sem
þurkað hafði verið á Noregs eyj-
unni sumarið 1914 til matar handa
hundunum var einnig á enda. Við
höfðum ennþá 20 daga fæði handa
okkur sjálfum, því við höfðum get-
að sparað vistirnar með því að
borða selakjöt.”
15. júní, eða um það leyti sem