Lögberg - 14.10.1915, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 14. OKTÓBER 1915.
5
Bændur takið eftir!
Allir kornkanpmcnn, scm auglýsa á |>essari blaðsíðu, liafa lögum
samkvæmt leyfi til að selja hveiti fyrir bændur. J>cir liafa einnig, sam-
kvæmt komsöluliigum Canada, iagt fram svo mikið tryggingarfé, að
Canaila Graln Conunission álítur að þeir getl borgað bændum fyrlr uit
það kom, er þeir scnda þeim. Lögberg flytur ekki auglýsingar frá öðr-
um korasölum en þeim sem fulinægja ofangreindum skilyrðum.
THE CÖLCMBIA PRESS, I/ED.
TIL AKURYRKJU-BÆNDANNA!
Kæri herra !
Megum við vænta þess, ag þú sendir okkur hveiti þitt I haust
til sölu?
Ef okkur gæti hepnast að fá fyrir það þó ekki væri nema brot
úr centi fyrir hvert bushel hærra en aðrir fá, þá getur það munaS þig
talsverSu þegar um heilt vagnhlass er aS ræSa.
ViS erum einu fsledingarnir 1 Winnipeg, sem reka þaS starf aS
selja hveiti fyrir bændur, þess vegna mælumst viS til, ag þú sendir
okkur hveiti þitt til sölu gegn venjulegum úmakslunum.
ViS ábyrgjumst að hveiti þitt nái hæstu röS (grade) sem þaS
getur fengiS og aS þú fáir fyrir þaS hæsta verS sem markaSurinn
býSur. • (
Ef þú æskir þess, þá erum viS reiSubúnir aQ láta þig hafa sann-
gjarna borgun fyrirfram I peningum út á vagnhlass þitt.
Áform okkar er aS ná viðskiftum islenzkra bænda i Vestur-
Canada og selja fyrir þá korn þeirra. Ekkert verSur ógert látiS af
okkar hendi til þess aS tryggja okkur viSskifti þeirra framvegis.
SkrifiS okkur hvort sem þiS viljiS á islenzku eSa ensku.
MeS beztu Sskum,
COLUMBIA GRAIN CO., UTD.
242 Grain Exchange Building, Winnipeg.
Talsími Main 1433.
Licenced Bonded
Simpson-Hepworth Co.,
Limited
446 Grain Exchange, Winnipeg
Góðir kornsölumenn fyrir bœndur að
skifta við
Hveitiprísamir verða breytilegir og kornsölumenn
geta orðið yður að liði.
VÉR HÖFUM STAÐIST REYNZLU TÍMANNA
Tuttugu og tveggja ára trú þjónusta í þarfir kornyrkju-
manna stendur á bak við nafnið:
Herbert H. Winearls
Aðal skrifstofa: Útibú:
237 Grain Exchange Union Bank Buildjng
WINNIPEG BRANDON
Eins og að undanförnu er mér ant um að korrtast að sem beztum kjörum
fyrir mína gömlu viðs'dftamenn og geta orðið mörgúm nýjum að liði í ár.
KRIFIÐ EFTIR WINEARLS: “HELPFUL HINTS TO GRAIN SHIPPERS”. Nt ÚTKOMiÐ. KOSTAR lOc. VIÐSKIFTAMENN FÁ KVERIÐ ÓKEYPIS. ÞAÐ SPARAR YÐUR PENINGA.

KORNYRKJUMENN
pegar ágæt uppskera er I nánd eins og nú er hún, hugsa bændur
aS vonum mest um tekjurnar, hvernig þeir geti selt hveitiS til þess aS fá
sem mest 1 aðra hönd.
Bændur sannfærast um þaS meS hverju ári, aS ráðlegt sé aS senda
hveitiS I heilum vagnhlössum og aS bezt er fyrir þá að skifta viS árelSan-
lega umboSsmenn, sem bera hag þeirra fyrir brjósti og útvega þeim hæsta
markaSsverS, þegar þeir vilja selja hveitiS, skýra þeim frá markaSsverSi
og gefa þeim gðSar bendingar.
Bartlett and Langille, 510 Grain Exchange, eru verki slnu vaxnir
og áreiSanlegir umboSsmenn, og bændur geta trúaS þeim til aS selja vel
fyrir sig. Mr. Langille hefir lengi veriS Chief Deputy Grain Inspector.
Geta bændur því fyllilega treyst honum til að lfta eftir skoðun, gcyinslu
og vlgt kornsins. Hann litur sjálfur eftir hverju vagnhlassi, sem þeim er
sent. peir eru "licensed” and ‘'bonded”, svo bændur geta fyllilega
treyst þeim.
Drjúga borgun fyrirfram fá þeir, sem vilja geyma hveiti sitt I von
um hærra verS siðar meir.
SkrifiS oss eftir öllum upplýsingum hveitl viSvikjandi.
ötulir umboSsmenn geta verið til ðmetanlegs gagns fyrir alla
hveitisala. Komist I kynni við þá og sendið hveiti ySar til
BARTLETT & LANGILLE
510 GRAIN EXCPIANGE, - WINNIPEG
þeir höfíSu gert ráö fyrir aS koma
aftur, komust þeir til Banks eyjar.
Þeir höfSu komist á allra norSasta
tangann á Prince Patricks eyju.
Hversu mikið sem þeim kann að
hafa sárnað það að geta ekki fylgt
áformum sínum betur en þetta, þá
fengu þeir það margfaldlega bætt
upp nokkrum dögum síðar, þegar
Storkersen eygði nýtt land í norð-
austur þar, sem hann stóð uppi á
fjörutíu feta háum jaka ,rétt hjá
tjaldinu þeirra. Þeir voru ekki
lengi að búa sig til ferða aftur, og
stefndu í áttina þar sem þeir sáu
landið. Tíminn var orðinn naum-
ur, en þeir gerðu sitt bezta til þess
að kynnast þessu nýja landi og
skoða það. Um það farast Vil-
hjálmi orð á þessa leið: “Við sá-
um aðeins ioo mílna langa strönd,
sem lá dálítið sunnar en í austur
þaðan sem við lentum, en fjöll sá-
um við að minsta kosti 50 mílum
austar og þegar við komum 20
mílur upp i landið þar sem það
var með hæðum 2000 feta háum
yfir sjávarmál, sáum við ennþá
hærra landslag í allar áttir frá
norðri til austurs hér um bil í 50
mílna fjarlægð. Landið er því
talsvert stórt. Það er lágt þar sem
við lentum fyrst, en hækkar og
verður ógreiðara yfirferðar eftir
því sem austar dregur.
Við fórum meðfram vestur-
ströndinni á Melville eyju í suður-
átt; fórum yfir Mercy flóa og
héldum þar kyrru fyrir frá 14. til
20. júlí til þess áð atnuga vasaúr
og mælingaáhöld og fá nýjar vistir
handa hundunum og hvíla þá. Við
fórum beint yfir Banks eyju og
komum heim 8. ágúst; þar var alt
x bezta lagi.
Á þessari ferð urðum við ekki
fvrir neinu slysi nema því að far-
angurinn á einum sleðanum vökn-
aði. Við vorum allir við beztu
heilsu og mistum ekki einn einasta
liund. Við bjuggum oft í Eski-
móa snjóhúsum. Auk þeirra vista
sem við fórum með að heiman
eyddum við nálægt 10,000 pundum
af kjöti og spiki til fæðu og elds-
neytis. Þetta var mestmegnis sels-
kjöt, en þar að auki skutum við 17
hreindýr, fjóra birni og tvo mosk-
usuxa á Melveleyju; þeir eru al-
veg útdauðir á Banks eyju. Við
komumst aldrei í neinar verulegar
hættur.”
Um framtíðar fyrirætlan sína
skrifar Vilhjálmur þannig: “n
ágúst kom skútan “Heimskauts-
bjöminn” til Kellett. Skipstjóri
var Louis Lane. Hann flytur þær
fréttir að “Norðurstjarnan” hafi
verið orðin langt á eftir tíma þeg-
ar þeir konxu til Berlie eyju og
að vistir til fararinnar væru komn-
ar til Herschel eyju. Eg var
hræddur um að Norðurstjarnan
mundi ekki komast alla leið og
sendi því Heimskautsbjöminn eftir
vistum til Herschel eyjar og lagði
svo fyrir að þær skyldu fluttar
norðar en ákveðið hefði verið, td
þess að gera hægra fyrir til næsta
árs starfs, annaðhvort á Banks
eyju eða Prince Patricks eyju. Eg
hugsa mér að fara lengra næsta ár
rannsaka betur hið nýja land, sem
við fundum. Við förum af stað
til Banks eyjar á morgun.”
Vetur úti í sveitinni.
Vikan sem leið helir venð syn-
ishorn af haustveðri, það hafa ver-
ið rigningar og kalsi, og fyrirboði
vetrarins hefir verið i loftinu.
Vetrarins, sem hefir svo mikla
þýðingu í sveitinni.
Veturinn er árstíð hvildarinnar
og endumæringarinnar — í sveit-
inni-
í bæjum er því öðru vísi varið.
Þar er veturinn alveg eins mikill
annatími og sumarið. Félagsskap-
ur, leikhúsgöngur, kirkjustörf; alt
þetta og ótal margt annað heimtar
tíma bæjarbúanna að vetrinum,
og þeir eru önnum kafnir í alls
konar félagsstörfum.
Við sem eigum heima i sveitxnni
emm ekki eins þrælbundin við hjól
samkvæma og tízku.
Við sinnum okkar daglegu
störfum í ró og næði svona hér um
bil á sama hátt einn daginn og
annan. Við fögnum þeirri hvíld
sem náttúran ætlaðist til að við
skyldum njóta um vetrartímann,
og við bjóðum snæmánuðina vel-
komna, jafnvel þótt þeir flytji
okkur kulda og óþægilegt veður.
Sögðum við óþægilegt? Það var
nú ekki allskostar rétt. Hæfilega
kalt veður er ekki óþægilegt, ef
við kunnum að búa okkur gegn því.
Meira að segja, við trúum því
jafnvel að kalt veður auki manni
þægindi í raun og sannleika. Get-
um við hugsað okkur nokkur sann-
ari og meiri þægindi en þau sem
við höfum séð og reynt þar sem
heimilisfólkið á góðu heimili í
sveitinni, þyrpist kringum borðið
og kolaofninn sem sendir út frá
sér vermandi hitastrauma (
Horfum á þá sjón stundarkom.
Lítum á logandi bjart ljósið á
lampanum. Horfum á rauða lit-
inn í gegnsæjum tíglunum í ofn-
hurðinni. Hvílík himnesk sælusjón
fyrir skjálfandi mannveru!
Tökum svo eftir hinu gláða og
ánægða heimilisfólki, þar sem það
situr umhverfis borðið. Við get-
um séð að því líður vel og að það
nýtur fullkominna þæginda.
Það er eitthvað í svip þess og
útliti, sem lýsir því að það er sælt.
Þaö sýnist vera sér þess meðvit-
andi, eða réttara sagt loftið um-
hverfis það sýnist vera þrungið af
þeirri hugmýnd að í forðabúri
bóndabýlisins séu nægar vistir
geymdar til þess að mæta óhrædd-
ur komu vetrarins.
Vistir fyrir heiimlið, fóður fyr-
ir skepnurnar; alt er dregið að og
geymt og vetrarkoman setur eng-
an áhyggjublæ á andlit bóndans eða
fólks hans.
En hvað það er ólíkt þessu í
borginni!
Skoðum í huga okkur bæja-
heimilin, og hversu oft sjáum við
ekki sæti föðursins autt og stól
móðurinnar ósetinn og bömin —
ef þau annars eru nokkur — alin
upp af vinnukonunni. Faðirinn
hefir of mörgum önnum aö gegna
til þess að vera heima —< móðirin
er of sokkin niður í félagsskap eða
eitthvað annað. Heimili! Já, fá-
ein húsgögnuð herbergi og vinnu-
kona.
Ekki þarf að taka það frarn að
hvorugt heimilið sem hér hefir
verið lýst er réttur spegill allra
heimila, hvorki í sveitinni né bæj-
um- Mörg ágæt heimili eru til í
bæjum, og einnig finnast staðir í
sveitinni, sem eru eiginlega ékk-
ert annað en heimilislaus ibúðar-
hús, þar sem nöldrandi fjölskyldur
lifa í sífeldu rifrildi.
En þegar um vetrar pægmdi er
að ræða; þegar talað er um heil-
brigð vetrarstörf og löng, skemti-
leg kvöld í félagi og sambúð vina
og vandamanna, með fræðandi og
göfgandi bækur, þá er þess ein-
ungis að leita í sveitinni. Við segj-
um einungis, ekki fyrir þá sök að
þetta sé ekki alt til í bæjunum, held-
ur vegna þess að sveitinni heyrir
það virkilega til í raun og sann-
leika.. Þægindi og kyrlátt líf
heyrir til sveitinni. Samkepni,
hávaði, gauragangur og glæpir eru
stóru línumar í bæujnum.
Á öðrum staðnum er lífið eðli-
legt, á hinum staðnum er það til-
búið og óeðlilegt.
í sveitinni förum við út á frjáls-
an og víðáttu mikinn akurinn eða
engið og öndum að okkur guð-
sendum lifsanda í stórum teyg-
um, og förum svo heim aftur,
endurnærð og endurstyrkt með
fjöri, hugrekki og heilsuskapandi
lifsafli.
í bæjum förum við út á strætin
og öndum að okkur lofti fullu af
verksmiðjureyk, og hávaðinn og
ketin á götunum og í verzlunar-
stöðunum Iamar taugakerfið; svo
komum við inn aftur þannig að
við höfum tapað þeim krafti og
því lífsfjöri sem við tókum með
okkur þegar við fórum að heiman.
Já, við sem í sveitinni búum er-
um ánægð með veturinn. Vetur-
inn hjá okkur er árstíð til þess að
safna kröftum og starfsþreki bæði
andlega og líkamlega. Hann er
lika árstið endumýjaðs félagsskap-
ar; þá heimsækjum við hvert ann-
áð og okkur líður reglulega vel.
Auðvitað skal það viðurkent að
konur okkar og dætur sjá ekki
myndir af sér í blöðunum í hvert
skifti. sem þær fá nýjan kjól, en
jafnvel það er ekki óblandað böl,
því það tekur í- burtu einn þáttinn
í hvötinni til þess að eignast nýjan
kjól.
í sveitinni kynnumst við betur
heimilisfólki okkar en í bæjunum;
sérstaklega konunum okkar; því
CANÚDft.
FINESl
THEATffi
Alla þessa viku (j
Mat. 8Miðvikudag og laugardag
Hinn áhrifamikli gamanleikur í söng CO
When Dr eams ComeTrue
50 manna leikflokkur, ásamt ungum
dansmeyjum í skrautbúningi.
Alla nœstu viku
Mat. Miðvikudag og laugardag]
Selwyn & Co, sýna gamanleikinn_
TWIN BEDS
eftir SalUbury Kieki* og Margaret Mayo
Laust við ijótleik og mjög skemtilegt.
Verð, kveldin $1.50 til 25c. Mat. $1 - 25c
þótt við kannske förum ekki betur
með þær í sveitinni en í bæjunum,
þá er það víst að við erum lengur
með þeim og hjá þeim.
Á sumrin höfum við takmark-
aöan tíma til að lesa, til að skrifa
og til að taka þátt í félagsmálum
í sveitinni. Það er ein ástæðan
fyrir þvi að við fögnum vetrinum
eins og gömlum vini, þegar hann
kemur. Hann opnar okkur nýjar
dyr til skemtana og starfs, sem
fylla okkur gleði og fögnuði; það
má svo að orði komast aö hann
gerbreyti lifsháttum okkar um tima.
Þess vegna er það að þótt við
vitum að við líðum dálítið um
tínxa af kulda og ýmsum óþægind-
um, sem snjórinn og lrostið netir
í för með sér, og þó við verðum
aö hafa fyrir því að höggva í eld-
inn o. s. frv., þá tökum við samt
þeirri aukabyrði með ánægju og
möglunarlaust til þess að geta not-
ið þess friðar og þæginda og heim-
ilissælu sem veturinn flytur okkur
hins vegar.
Þegar hæðir og engi eru þakin
snævi og vötn og ár sofa xmdir
gljásléttri írbreiðu, þá er það sem
frostgolan framleiðir heilsurósir á
kinnarnar og fyllir lungun fjörgef-
andi lífslofti. Sleðakeyrsla yfir
hæðirnar eða fjörug ganga yfir
ísinn á vatninu eða ánni örfar blóð-
rásina og framleiðir eða skapar
nýjan heim til að lifa fyrir í huga
hvers manns eða konu, sem í ein- j
lægni og alvöru leitar að nýjum:
hugstyrk og nýjum hugmyndum-
Drengirnir og stúlkurnar í sveit-
inni sjá ekki eins marga rafmagns-
lampa eða rafmagnsauglýsinga-
spjöld eins og drengirnir og stúlk-
urnar í bæjunum.
En náttúran þarf ekki raf-
magns auglýsingar til þess að
sýna fegurð sína og dýrð; hún
þarf ekki marga litskrýdda lampa
til þess að gylla það sem hún hef-
ir til sýnis. Sólin tekur fram öll-
um rafmagnsljósum og á kveldin
skína stjörnur og tungl á heiðum
himni eins og glóandi hnapparaðir
og blasa við augum með þeirri
fegurð sem ekkert jafnast við.
Fegurð sú sem veturinn hefir
að bjóða út í sveitinni er þess eðl-
is að enginn sem fæddur er og
uppalinn á hæðum og í dölum, eða
jafnvel á sléttum, getur nokkru
sinni gleymt henni.
Albert Gough Supply Co.
Wall Street and Kildonan West
ALSKOIMAR BYGGINGAEFNI
Talsimar: Shor. 3089 og St. Jonn 2904
SEGID EKKI
“EG GET EKKI BORGAÐ TANNLÆKNI NC.”
Vér vitum, aS nú gengur ekki alt ats óskum og erfitt er atS eignaat
■klldlnga. Bt til vill, er oss þaS fyrir beztu. J>a5 kennir osa, sem
verBum aC vlnna fyrir hverju centi, aB meta gildi pentnga.
MXNNIST þess, aC dalur sparaCur er dalur unninn.
MINNI8T þesa elnnig, aC TENNUR eru oft meira virCi en penlngar.
HKILBRIGÐI er fyrsta spor til hamingju. p vl verClC þér aC vernda
TENNURNAR — Nú er tíniinn—hér er staðurlnn tll aC lúta |eis Tll
tennnr yCar.
Mikill sparnaður á vöuduðu tannverki
EINSTAKAR TENNUR $5.00 HVKR BESTA 22 KAR. GTTTT,
$5.00, 22 KARAT GULI/TENNUR
Verð vort úvalt óbreytt. Mörg hundraC manns nota sér hiC Lága ver6.
HVERS VEGNA EKKl pö ?
Fara yðar tilbúnu tennur vel?
eCa ganga þœr lCulega úr skorCum? Ef þær gera þaC, flnnlC þft tann-
lakna, sem geta gert vel viC tennur yCar fyrlr vacgt verð.
EG slnni yðnr sjúlfnr—Notlð fimtán ára reynsln vora vlð tannlækningar
$8.»0 HVALBEIN OPIÐ A KVOLDUM
DE. PAESONS
McGREKVY BLOCK, PORTAGE AVE, Telefónn M. 699. Uppt yflr
Grand Trnnk farbréfa skrifstofu.
\T ✓ • •• I • timbur, fjalviður af öllum
Nyjar vorubirgðir tegundum , geirettur og al$-
konar aðrir strikaðir tiglar, hurðir og gluggar með margvís-
legri tilbreytni. Komið og sjáið vörur vorar. Ætíð glaðir
að sýna þó ekkert sé keypt.
The Empire Sash & Door Co.
------------------- Limited -----------------
HENRY AVE. EAST - WINNIPEG
Þetta erum vér
Tbe Coast Lumber
Yards, Ltd.
185 Lombard St.
Phone M. 765. Þrjú yards
Við getum séð dýrð og ljóma og
hlustað á gleðskap og fjör og
hávaða í bæjunum; en þegar okkurj
langar til að sjá landið eins og það j
var skapað af guðs hendi og hin- j
ar víðáttumiklu merkur og engi og|
stórskóga eins og* hönd náttúrunn-
ar prýddi þau, þá verðum við að
fara út í sveit. Þá verðum við að
Það kostaryður EKKERT
að reyna
Record
áíiur en þér kaupitS rjómaskllvindu.
RECORD er einmitt skilvindan,
sem bezt á vit5 fyrlr bændur, er hafa
ekki fleiri en
6 KÝR
I»eg;ar þér reynitS þessa véi, mnnutt
þér brátt saunfærast um, aft hún
tekur öllum öftrum frain af iömn
stærft og verfti.
Kf þér notifi RECORD, fálft þér
meirn smjör, hún er auftveldari
meftferftar, traustari, aufthreinaaftri
oií sel<l cvo Imku verfti, aft aftrir geta
ekki eftir ieikift.
Skrifift eftir söluskilmálum og öll-
um upplýsiiiKum, til
The Swedish
Canadian Sales Ltd.
234 Logan Avenne, WlnnipeK.
yfirgefa bæinn, sem mannshöndin
bjó til og ferðast um landið sem
guð skapaði,sjálfur.
Gunnar Rjörnsson.
fÞýtt úr Minncota Mascot).
S ó L S K I N.
4
við þetta, hvað mikið sem hann
reynir til þess. Hann veit því, að
það verður að vera þar og hann byrj-
ar að búa svo um það, að það skaði
sig sem minst. Hann býr því til ut-
an um það nokkurskonar hulstur úr
vökva, sem hnn hefir í sér, og þegar
sá vökvi harðnar, þá verður hulstrið
eins og hörð skel, slétt og gljáandi.
Svo býr hann til meira og meira af
þessum vökva og hann safnast þykri
og þykkri utan um sandkornið eða
hvað sem það hefir verið sem sjór-
inn flutti inn í skelina. Og svo eftir
langan langan tíma breytist sand-
kornið í skínandi fagra perlu, og eft-
ir þv’í sem lengra líður og meiri
vökvi safnast utan um perluna og
harðnar, eftir því stækkar hún, alveg
eins og snjóbolti, sem veltur og alt
af hnoðast utan á.
Þetta er perlan, sem þið sjáið i
fallegum hringum og brjóstnálum og
hálsfestum. En svo eru líka til ann-
arskonar perlur; það er fóðrið eða
húðin innan í skelinni. Það er eig-
inlega veggjapappírinn sem litli fisk-
urinn límir innan í húsið sitt. Og
hann er undur fallegur. Þessi húð
er kölluð “perlumóðir” og er höfð í
ýrnsa skrautgripi og í hnappa og
sköft á hnífum.
Ostruskelin er ákaflega óslétt að
utan; en að innan verður hún að
vera slétt til þess að hún meiði ekki
fiskinn, sem á þar heima. Þetta
sýnist fiskurinn vita, og hann þekur
alla veggi að innan á skelinni með
vökvanum, sem við töluðum um áðan
og þar harðnar hann. Það er al-
veg eins og þegar við látum,blautt
“plastur” innan á veggina í húsum
okkar og svo harðnar það. En fisk-
urinn býr til veggina sína miklu
sléttari og fínni en við getum gert.
Beztu perlur finnast við strendur
ÁstralíUj Nýju Gineu, Borneo, Fil-
ippseyja og Ceylon. Þar kafa
menn niður í sjóinn til að ná þeim.
Sumir kafarar fara ofan í sjóinn
og reyna að komast að skeljunum
þegar þær eru opnar ög láta þá inn í
þær sandkorn. Þegar þeirn hepnast
það, þá tekur litli fiskurinn til starfa
og býr til úr þeim perlur eins og sagt
er frá áður.
1 náttúrugripasafninu í Suður
Kensington í Eondon á Englandi er
safn af ostruskeljum, sem Kínverj-
ar hafa látið í ósköp lítil líkneski af
kínverskum goðum. Þau eru nú öll
orðin alþakin af þessum storknaða
og harðnaða vökva, sem við köllum
perlumóður.
Skelin á fiskinum slitnar smátt og
smátt að utan þangað til það, sem
einu sinni var insti parturinn af
henni verður utast. En jafnótt og
hún slitnar að utan heldur fiskurinn
áfram að gera við húsið sitt með
vökvanum, láta á það nýtt og nýtt
plastur, til þess að það verði alt af
jafn þykt og jafn sterkt.
• Gátur.
1. Raðaðu 11 eldspýtum þannig, að
þær myndi níu.
2. Raðaðu fimtán eldspýtum þann-
ig, að þær myndi fimm ferhyrninga
jafnstóra, eins og hér er sýnt;
taktu svo í burtu þrjár af þeim
þannig( að eki verði eftir nema þrír
ferhyrningar.
3. Raðið 9 eldspýtum þannig, að
þær myndi þrjár tylftir.
4. Raðið þrernur eldspýtum þann-
ig, að þær myndi fjóra.
5. Raðið þrernur eldspýtum þann-
ig, að þær myndi sex.
I. Alt
ÖNDUNÍN.
Hafið þið nokkurn tíma hugsað
út í það, að alt, sem lifir, þarf að
anda ? Ekki einimgis það, sem lifir
samskonar lífi og við mennirnir,
heldur einnig jurtirnar, trén og
grösin? Þegar við tölum um andar7
drátt, þá hugsum við venjulega um
það, hvernig brjóstið þenst út og
gengur saman á víxl þegar við önd-
um að okkur og fyllum lungun með
lofti og hleypuin því út aftur.
Nú vitum við það, að jurtir og
tré hafa engin lungu og ekkert
hrjóst. Og meira að segja, það eru
til dýr, sem hvorki hafa brjóst né
lungu. En samt andar það alt. And-
ardráttur getur átt sér stað án hreyf-
ingar. Brjóstið á okkur hreyfist
þegar við öndum, en það er vegna
þess„ að við öndum svo fljótt og
höfum lært að anda svo fullkomlega;
miklu betur og fullkomnar en grös-
in og jurtirnar. Samt er öll öndun
eins í eðli sínu, hvort sem það er
planta eða tré eða fiskur eða fugl
eða maður sem andar.
Allstaðar þar sem einhver lifandi
vera er, hvort sem það er í
vatni eða á þurru landi, þá er þar
alt af efni, sem heitir súrefni (Oxy-
gtn). Við höfum ef til vill aldrei
haft neina hugmynd um hvernig það
er, en samt horfum við alt af í gegn
um það hvenær sem við skoðum eitt-
livað, því það er mikill hluti þess,
sem við köllum loft. Súrefnið er
NR. 2
bæði í loftinu og vatninu. Alt sem
lifir á þurru landi eða í loftinu verð-
ur að fá súrefni úr loftinu. Það sem
lifir í v’atni, verður að fá súrefnið
þaðan. Allar plöntur, sem fyrst voru
til, lifðu í vatni og urðu því að fá súr-
efnið þar. Sumar plöntur lifa þar
enn og mörg dýr lifa í sjó eða vatni-
Sum dýr geta lifað bæði í sjó og á
landi eins og t.d. selurinn. Þegar tim-
ar liðu fram fluttu flestar plöntur sig
upp á þurt land. Er það ekki skrítið,
að plöntnr skuli geta flutt sig úr stað ?
Mörg dýr, sem upphaflega lifðu í
vatni, hafa einnig flutt sig á land eftir
því sem náttúrufræðingarnir segja
okkur,—þau hafa orðið landdýr í stað
þess að vera sjávardýr.
Það er tvent, sem gert er, þegar
andað er; fyrra atriðið eða athöfnin
er það, að draga til sín súrefni. Það
gerir alt, sem lifir, og það deyr, ef
það verður einhverra hluta vegna að
hætta þv’í. Hitt atriðið er það, að
anda súrefninu í purtu frá sér aftur,
losna við það. Súrefnið er nokkuð,
sem þarf rúm, og ef við önduðum alt
af aö okkur, en ekki frá okkur, þá
gætum við ekki lifað lengi. En til
hvers er það þá, að vera alt af að
hafa fyrir því, 15 til 20 sinnum á
hverri mínútu að ná í þetta súrefni
fyrst við verðum að losna við það
aftur jafnóðum? Súrefnið er gest-
ur, sem hefir mikið erindi, þó hann
standi stutt v’ið í hvert skifti. Þeg-
ar súrefnið kemur inn í likamann, er
það hér um bil hreint og óblandað,
BARNABLAÐ LÖGBERGS
WINNIPEG, 14. OKTÖBER 1915