Lögberg - 27.04.1916, Qupperneq 4

LÖGBEBG, FIMTUDAGINN 27. APRIL 1916.
S'dgbng Gefið út hvern Fimtudag af The Col- umbia Press, Ltd.,*Cor. William Ave. & Sherbrook Str., Winnipeg, Man. TALSIMt: CARRY 2156 SIG. JUL. JÓHANNESSON, Editor ]. J. VOPNI, Business Manauer Utanáskrift til blaðsins: TI(E GOLUMBIA PgESS, Ltd., Box 3172, Winnipog. MaH- Utanáskrift ritstjórans: EDITOR L0CBERC, Box 3172 Winnipag, M«n. VERÐ BLAÐSINS: $2.00 um árið.

Hvert stefnir?
(Framh.).
Vér sögðum að hér þyrfti að koma á fót föst-
um þjóðstofnunum eða þjóðemis stofnunum, og
þær geta verið margskonar. Um heimferðina og
íramhalds samgöngur hefir þegar verið talað, og
kemur þá að auknum verzlunar viðskiftum milli
vor og bræðra vorra. Nú vill svo vel til að einmitt
þegar verið er að ræða þetta atriði málsins birtist
grein hér í blaðinu eftir merkan Bandaríkjamann
íslenzkan, herra Stefán Eyjólfsson fyrverandi
þingmann frá Norður Dakota.
Uppástunga hans er sannarlega tímabær og
þess virði að henni sé gaumur gefinn. Ræðismað-
ur eða viðskiftáfulltrúi frá Bandaríkjunum mundi
verða sterkur tengiliður milli íslendinga hér og
heima. Hann yrði að sjálfsögðu íslenzkur og á
stöðugum ferðum milli landanna með áhrif austpr
og vestur á víxl.
Eimskipafélagið nýja og þau verzlunar við-
skifti sem byrjuðu í fyrra eru góður vísir til þess
að byrja, en öflug verílun milli íslands og Ame-
ríku gæti vafalaust komist á. Eins og Stefán
Eyjólísson bendir á eru sumar íslenzkar vörur af
því tagi að eftirsókn hlyti að verða eftir þeim hér
vestra, bæði í Bandaríkjunum og Canada, og vör-
ur að heiman eru svo vandaðar að fyrir þær mundi
fást hæsta verð.
þegar peningagíldið hér og heima er borið sam-
an, þá er það óhjákvæmilega stórgróði fyrir ísland
að selja vörur hingað, þar sem hver dalur verður
hátt á fjórðu krónu þegar heim kemur.
Ef skipastóll hins nýja félags eykst og verzlun-
arviðskifti takast milli landanna og vörumar eru
fluttar á íslenzkum skipum með íslenzkum mönn-
um og íslenzkur verzlunarfulltrúi frá Bandaríkj-
unum (og Canada líka) verður í stöðugum milli-
ferðum, þá myndast alveg nýr straumur milli
þjóðbrotanna, sem sterk áhrif hlyti að hafa.
pá var mints á mannaskifti sem ráð til við-
halds tungu og þjóðemi. Með því eigum vér við
það að menn að heiman kæmu hingað öðru hvoru
—altaf einhverjir á hverju ári—fæm hér um
bygðir íslendinga og flyttu fyrirlestra eða dveldu
hér um tíma og kendu við skóla vora.
J?að er eins með hinar andlegu myndir af þjóð
og landi, eins og líkamlegar myndir vina vorra.
Myndabókin eða myndasafnið liggur á hyllunni
eða á borðinu eða í skúffunni, og vér hugsum lítið
um þær. En við viss tækifæri tökum vér mynda-
safnið og skoðum það, og þegar vér horfum á and-
lit vina vorra, sem vér þektum í æsku, en fjarlægð-
in og tíminn hefir vafið þoku, þá ryfjast upp fyrir
oss svo margt sem oss er virkilega kært og vér
lifum upp aftur þær stundir sem vér áttum með
þessum vinum vorum og þeir færast nær oss. Eft-
ir því sem þetta er oftar gert, eftir því gleymum
vér þeim síður og öllu því sem við þá er tengt.
Maður sem aldrei sést öðruvísi en kaldur og
þur á mannamótum, getur orðið bljúgur eins og
bam yfir myndum vina sinna. J?að að skoða þær
gerir hann að ljúfari og betri manni.
J?ví er eins varið með þjóðemi vort. J?egar
hingað er komið fyrst, þá er alt vort tilfinningalíf
eins og opið sár sem blæðir úr, hversu lítið sem
út af ber. En eins og hin líkamlegu sár gróa með
tímanum, svo er það með hin þjóðemislegu sár
eða tilfinningar, þær smásljófgast, nema því að
eins að þeim sé haldið við.
Sumir telja þessa samlíkingu ef til vill miður
heppilega, telja það ekki koma til nokkurra mála
að halda því við sem líkja megi við sár; en um
það virðast þó flestir sammála að halda við ís-
lenzku þjóðemi ef hægt sé; enda er því þannig
varið í heimi þessum að eftir því sem eitthvað er
meira virði, eftir þVí hefir það í för með sér meiri
sársauka í vissum tilfellum og vissum skilningi,
og ekki sízt það sem kemur við ást í einhverri
merkingu—og svo er hér—það er ættjarðarástin
sem kynda verður þjóðerniseldinn, ef hann á ekki
að deyja.
Já, þessar tilfinningar dofna smám saman, ef
ekki er haldið við. En það að hlusta og horfa á
menn, nýkomna frá móðurknjám, ef svo mætti
segja, hlusta á þá flytja kveðjur á voru eigin
máli, eins og það er heima; kveðjur frá landinu
og þjóðinni og einstaklingunum; horfa á þau mál-
verk sem þeir bregða upp fyrir oss af þeim stöðum
sem vér þektum í æsku, það er oss sama sem að
blaða í myndasafni af fomum vinum; það endur
fæðir tilfinningar vorar og hugsanir; það er eins
og hver setning sem hinn nýkomni ræðumaður
mælir verði að knýjandi árartogi sem fleyti hugs-
unum áheyrendans yfir hafið og heim—heim—
heim.
Slík hljóta að verða áhrif þeirra sem hingað
koma til þess að ræða um mál íslands,
peir sem heim færu héðan aftur á móti og
ferðuðust um ættjörð vora og héldu þar fyrirlestra
og beittu öðrum áhrifum, þeir mundu hafa alt
apnars konar áhrif. þeir mundu bera heim fram-
fara þrá, verklegar vakningar og aukna fram-
Ieiðslu þekkingu. peir mundu enn fremur verða
til þess að eyða þeim kulda, sem stafað hefir af
þeim gestum sem stundum hafa farið heim, í því
eina augnamiði að ná burt úr landinu og lokka með
sér það bezta sem landið á—sjálft fólkið. Stefn-
unum yrði þá þannig breytt, að í stað þess að út-
flutninga umboðsmenn hafa stundum gert það að
upphafsstaf í öllum setningum starfa sinna að
koma inn hjá þjóðinni ótrú og óbeit á landinu og
vantrausti á framtíð þess og möguleikum og gylla
fyrir þeim Vesturheim, þá mundu hinir sem í
þjóðemiserindum færu láta sér um það ant að
vekja trú og traust á landið og möguleika þess;
benda á aðferð til framkvæmda og framleiðslu—
hjálpa til þess að opna gullkistur landsins, sem
bæði eru fólgnar í djúpi sjávarins, iðrum jarðar-
innar, afli fossanna, heilnæmi loftsins og umfram
alt í krafti þjóðarinnar sjálfrar og sögu hennar.
J?egar þannig væri um skift væri hver maður
héðan kærkominn gestur heima, í stað þess að hið
gagnstæða hefir stundum átt sér stað.
Já, mannaskiftin væru ómetanlegt afl til þess
að tengja saman þjóðbrotin hér og heima. En
það þarf að velja til þess góða menn; fyrst og
fremst hæfileikamenn og þó um fram alt sam-
vizkusama menn.
þegar ritstjóri Lögbergs var heima á íslandi
í hitteð fyrra, þá minnist hann þess hversu ant
mönnum var um það að vita allan sannleika um
landa þeirra hér vestra. Eins og landið var sjálft
orðið breytt, þar sem dverghagleikur og tröllatök
höfðu hjálpast að, eins var hugsun og skoðun
fólksins breytt.
Fyrir 15 árum voru vesturheimsferðir fyrir-
litnar og Vesturheimur skoðaður eins og nokkurs
konar “Sibería’” peir sem þangað fóru voru tald-
ir tapaðir þjóðinni og allir þeir sem unnu landi og
þjóð sáu ofsjónum yfir hverri íslenzkri sál, sem
Ameríka seiddi til sín; horfðu hrygðaraugum á
eftir hverjum syni og hverri dóttur sem ættjörð-
in tapaði þangað.
Og það var virkilega sannfæring manna heima
—þótt hún væri röng—að hér lifðu allir eða flestir
nokkurs konar villimanna- eða eyðimerkur lífi.
Nú er þetta alt breytt. Nú er svo álitið af öll-
um hugsandi mönnum heima að þjóðin íslenzka sé
aðeins skift í tvær fylkingar að því er verustað
snertir, þar sem hvor fylkingin um sig geti orðið
hinni til liðs og vilji verða það og finni til þess
að þær séu aðeins tvær greinar á sömu rót.
“ósköp væri nú gaman að geta komið vestur
til ykkar snögga ferð”, sögðu þeir margir; og það
var þung alvöru þrá í orðunum. pannig töluðu
þeir t.a. Guðmundur Guðmundsson skáld, Jón
Trausti, Sigurbjöm Ástvaldur Gíslason, Indriði
jLíinarsson og fleiri.
Og á því er enginn efi að þjóð vor stórgræddi
á þvi ef slíkir menn og aðrir gætu komið hingað
öðru hvoru og dvalið hér tíma og tíma.
Séra Jon Helgason var hér á ferð nýlega, eins
og menn rekur minni til, og gat víst engum dulist
að sú ferð hafði áhrif á íslendinga hér: “Eitt-
hvao er hann öðruvísi blærinn á málinu hjá þeim
sem koma að heiman, en njc okkur sem héma
dveijum”, neyrðum vér menn segja. “pað er eitt-
hvað íslenzkara”, og gamla fólkinu vöknaði um
augu og röddin varð klökk.
Ættjarðar myndir runnu upp í huga þess og
það mintist ýmislegs sem það hafði gleymt—eða
hálfgleymt. Nú í sumar kemur Dr. Guðmundur
Finnbogason, og þótt séra Jón Helgason sé maður
lærður og vel máli farinn, þá tekur Guðmundur
honum langt fram að mælsku og alþýðleik. Fer
þá öðruvísi en vænta má, ef för hans og ræður
móta sig ekki hér í íslenzkar hugsanir með tals-
vert varanlegum áhrifum.
Kæmi þannig einn maður hingað á hverju vori
og dveldi sumarlangt eða að hausti og dveldi hér
vetrarlangt og aðrir héðan færu heim á sama hátt,
þá væri miklu til vegar komið. peir sem efast um
það ættu að bíða með dóma sína þangað til Guom.
Finnbogason hefir avalið hér og gæta áhrifanna
af komu hans.
Eitt atriðið sem minst var á, var sameiginlegt
tímarit. petta finst mér að margir efist um að
sé framkvæmanlegt eða gagnlegt. En það er mis-
skilningur.
í enska bókmentaheiminum eru gefin út rit
báðu megin hafsins, sama ritið á tveimur stöðum.
Má þar til nefna “Review of Reviews” sem gefið
hefir verið út í Lundúnaborg á Englandi og í New
York í Ameríku, sömuleiðis “Literary Digest”, sem
bæði er gefið út í Lundúnaborg og New York.
Pað er oss vanvirða Vestur-fslendingum að
hafa ekkert alþýðlegt og bókmentalegt tímarit,
sem sé virkilegt vandað og vel úr garði gert.
Heimaþjóðin, sem er ekki nema 80,000 að tölu
hefir 7—8 þess konar rit, en vér 30,000—40,000,
ekkert nema “Syrpu”, sem að mörgu leyti er góð,
en samt ekki fullnægjandi.
Oss hefir dottið í hug nýtt fyrirkomulag á
sameiginlegu riti fyrir Vestur- og Austur-íslend-
inga. Segjum að það væri annaðhvort mánaðar-
eða ársfjórðungsrit. pað væri gefið út af þjóð-
vakningarfélagi, sem bæði ætti heima hér vestra
og á ættjörðu vorri. Stjóm ritsins væri í hönd-
um nefndar sem kosin væri beggja megin. Einn
þriðji t. d. hér vestra og 2-3. heima. Um hlut-
fallslegan part þess væri séð hér og eins þar. Með
öðrum orðum sameiginleg ritstjóm sameiginlegs
tímarits með sameiningar stefnu og samvinnu
hugmynd. petta er aðeins uppástunga, sem alla
vega mætti breyta og bæta og lagfæra, en kjarai
hennar höldum vér fram að sé heilbrigður og það
er aðalatriðið. Að finna eitthvað sem orðið geti
til samvinnuáhrifa, það er mergurinn málsins, ef
ekki á að Ieggja árar í bát.
pá er það unglingablaðið. Ritstjóri Lögbergs
getur talað þar af eigin reynslu. pað var aðeins
tilraun að “Sólskin” var byrjað, án þess að nokk-
urra verulegra áhrifa væri þar vænst. En nú er
sú tilraun orðin að fullri vissu um það að tæplega
er nokkuð til sem eins vænlegt er þjóðemi voru
og tungu til viðhalds, eins og einmitt unglinga-
blað.
í!if ekki finnast ráð og framkvæmdir til þess
að fá börnin til að læra íslenzkuna og lesa hana,
þá er hún aauðadæmd.
Eins ófullkomið og Sólskin hefir verið og hlýt-
ur að verða, þar sem það er aðeins partur af öðru
blaði, þá hefir það samt áreiðanlega sannað það
mörgum, sem vondaufir og trúlitlir voru áður, að
það er mögulegt að vekja vilja barnanna til ís-
lenzkunáms.
Tæplega líður sá dagur að ekki komi bréf—
fleiri en eitt og fleiri en tvö—frá bömunum sjálf-
um, þar sem þau segja frá því hve mikið þau
hlakki til að fá blaðið sitt þegar það kemur, til
þess að geta lesið í því. Og mæðumar skrifa hver
í kapp við aðra þar sem þær hafa engan frið þeg-
ar Lögberg kemur fyr en þær eru búnar að lesa
Sólskin fyrir litlu angana, sem eru svo ung að
þau hafa ekki lært að lesa, en hin eldri linna ekki
látum fyr en þau ná í það, áður en fullorðna fólk-
ið hefir tíma til þess að lesa.
Læri bömin íslenzka tungu, og hafi eitthvað
til þess að lesa á því máli sem þeim þykir skemti-
legt, þá eru þjóðemi voru festar djúpar rætur.
Vér þurfum að geta eignast vandað unglinga-
blað með alls konar myndum og fullkomið í alla
staði, svo stórt að bömin hefðu nóg rúm til að
skrifa í það sjálf, auk þess sem hinir fullorðnu
létu í það. Niðurl. næst.
Heimska.
i.
“Ef eg ætti að ákveða hvaða afl væri sterkast
í heiminum”, sagði Gestur Pálsson, “mundi eg
óhikað dæma heimskunni þann heiður.”
Og Hannes Hafsteinn hefir ort þjóðfrægt
kvæði sem “Heimska” heitir; er það þar framsett í
sterkum orðum hversu mikið er vald hennar og
víðlent ríki hennar.
pannig hefir hvert skáldið á fætur öðru við-
urkent yfirburði heimskunnar. Og það er ekki
einungis á meðal vor íslendinga, sem hún hefir
hlotið þetta lof og þessa viðurkenningu; jafnvel
300 ára afmælisbamið Shakspeare hefir lýst
henni þannig að á vissum augnablikum nái hún
þeim tökum á tilveru manna og tilfinningum—
jafnvel heilla þjóða—að hún hafi allar þeirra at-
hafnir í hendi sér.
En heimskan er eins og flest annað sem fylg-
ist með tímanum, hún breytir og skiftir um, hag-
ar sér eftir kringumstæðum og er skyldgetin syst-
ir tízkunnar.
Og það er merkilegt hversu vel heimskunni
tekst að klæða sig í alls konar afsakanir og líta vel
út. Jafnvel þar sem um það allra bezta og skyn-
samlegasta er að ræða smeygir hún sér inn og
smáfikrar sig áfram, þangað til hún hefir náð
fullum ráðum.
pað er sérstaklega í sambandi við eitt mikils-
vert atriði, sem oss detta í hug áhrif heimsk-
unnar.
Fyrir nokkrum árum kom út auglýsing hér í
Winnipeg, þess efnis, að stórt verzlunarfélag ætl-
aði að setja hér upp útibú. Var því lýst yfir að
svo yrði verzlunin rekin í stórum stíl af þessu fé-
lagi að það gæti staðist við að selja miklu ódýrara
en önnur félög.
Verzlunin var byrjuð, stórby&ging reist og
múgur og margmenni streymdi að úr öllum áttum,
til þess að reyna kaup hjá þessu nýja félagi.
Verðið var lægra en menn höfðu átt að venjast,
vörumar góðar og viðskiftin greið. Áður en lang-
ir tímar liðu var nafn þessa félags kunnugt um
alt landið, hafanna á milli. Nafnið EATON var á
hvers manns vörum.
Og það er víst að Eaton varð mörgum að liði;
kom miklu góðu til leiðar. Verzlun batnaði yfir-
leitt, því hin félögin urðu nauðug, viljug að færa
niður vörur sínar, til þess að geta kept við Eaton.
Fjöldi manna fékk þar atvinnu, og yfir höfuð
skapaði verzlunin nýtt tímabil í viðskiftasögu
Vestur Canada, enda óx henni svo fiskur um
hrygg að slíks munu tæpast dæmi.
En heimskan var á vaðbergi; hún setur sig al-
drei úr færi þegar um eitthvað er að ræða. pama
sá hún sér leik á borði. Hún var þar alveg eins og
lndverska sköpunarsagan segir um djöfulinn, þar
sem hann sá ofsjónum yfir því hversu vel alt fór
fram í sælubustað hinna fyrstu manna; hann bjó
því til hyllingar, til þess að leiða þá á glapstigu;
það var heimskan sem hann þá tók í þjónustu
sína, til þess að spilla friði og koma öllu á ringul-
reið.
pað er vafasamt hvort heimskan hefir nokkru
sinni leikið betur, en í sambandi við Eatons verzl-
unina. Og hún er þar ekki bundin við neinn sér-
.stakan flokk mannfélagsins, hún á sér jafnt griða-
stað í háreistum híbýlum hinna ríku og lágu
hreysunum hinna fátæku. Auðmannsfrúin og
verkamannskonan,—Mrs. Waugh og Mrs. Snooks
—eru þar undir sömu syndina seldar, og sömu lög-
unum háðar.
Alveg, alveg satt.
Eftir Strickland Gillilan.
í návist barna ekkert orð er gleymt,
í instu vitund þeirra lært og geymt,
sem glötun eða gæfa seinni dags
það grær á veg hins mikla bræðralags.
Hvert gálaust orð, sem oss af vömm hraut
í ungu hjarta djúpan jarðveg hlaut
og vefst þar inn í vitund bamsins sjálfs
og veg í framtíð skapar því til hálfs.
Og bamið sjálft, ef til vill, tæpast veit
að talað orð hvert mynd á sál þess reit,
sem engan grunar, öðrum gleymdist, dó,
í undirvitund bamsins geymdist þó.
Og munum því að gálaust orð, sem gjörð
er gróðurjurt, sem vex í frjórri jörð
í bamsins sál, sem nýjung nærð og geymd;
í návist bams er engin setning gleymd.
Sig. Júl. Jóhannesson.
€

THE DOMiNION BANK
Mt aiXIMJMD B. OILU, M. Pre. W. D. MATTHWI ,\
C. A. BOGEBT, General Miaatfr.
Varasjóðnr og ósklftnr gróSi.. .. $7,.100,000
Stofnajóður.................$6,000,000
BYRJA MA SPAUISJÓÖSREIKNING ME» $1.00
Jað er ekkl nauðsynlegt fyrir þig að btða þangað til þú
fi.tt filitlega upphæS U1 þess að byrja sparlsjóðsrelkning við
þennan banka. Viðskifti mfi byrja með $1.00 eða melru, og
eru rentur borgaðar tvisvar á firi.
Notre Dame Branch—W. M. HAMII/TON, Manager.
Selkirk Branch—M. S. BURGER, Manager.
Lestrarfýsnin sem annars
þekkist varla hér hjá þessari al-
líkamlegu þjóð, hefir gripið hugi
kvenfólksins þeim heljar tökum
að fingraförin svo að segja sjást
á hverri hugsun.
Verðlisti Eatons er ekki ein-
ungis nútíðar biblía, heldur svo
að segja eina bókin sem margt
fólk les.
pað var víst aldrei meiri
handagangur í öskjunni, þegar
hvalreka bar að höndum á fs-
landi, en stundum á sér stað hér
í Winnipeg og víðar, þegar út
kemur nýr verðlisti frá Eaton.
“En hvað á heimskan skylt
við þetta”, heyri eg suma segja.
“Er það heimska að lesa um ó-
dýrar og góðar vörur? Er það
ekki miklu fremur skynscmin,
sem þar ræður, þegar verið er að
komast eftir því hvar hægt sé
að fá mest og bezt fyrir sem
minst?”
Jú. petta er satt; ef altaf
væri verið að leita að því einung-
is, sem á þyrfti að halda og
nauðsyn bæri til að kaupa. En
það er einmitt í því atriði sem
heimskan kemst að. Hún situr
við hlið þess sem les í verðlist-
anum hans Eatons; hvíslar í
eyra henni ofur þíðlega og
sannfærandi og segir: “Sjáðu
hvað þessi treyja er falleg, og
gáðu að því hvað hún er ódýr;
líttu þama á hattinn hvað hann
er indæll, og kostar ekki nema
$6.00; eða þá skómir sem Eaton
hefir látið búa til sérstaklega
með nýju lagi. Og líttu á þetta!
pama er kjóll “á sölu”, héma er
kápa með sérstöku verði á föstu-
daginn.”
Og svona heldur heimskan
áfram að hvísla og skýra; og
orð hennar hafa eitthvert dáleið-
andi afl, sem ómögulegt er að
standa á móti. Konan sem er að
lesa í verðlistanum spyr ekki alt-
af sjálfa sig hvort þetta eða hitt,
sem hún sér auglýst, sé eitthvað
sem hún geti ekki komist af án ;
nei, langt frá.
pegar heimskan hefir hvíslað
nógu lengi og töfrað nógu djúpt,
og blekt nógu mikið, þá er kon-
an orðin sannfærð um það að þó
hún eigi nógu góða og nógu
marga kjóla og hatta og treyjur
og alt annað, þá sé það sjálf-
sagt að fara og sæta þessum
dæmalausu kjörkaupum hjá hon-
um Eaton. (Frh.).
Bókmentir.
Syrpa.
Fyrsta hefti fjóröa árgangs þessa
alþýöu tímarits er nýlega útkomitS.
Er þaö miklu fullkomnara og betra
en veritS hefir; fjölbreyttara og
fróölegra.
Fyrsta atriðiö í þessu hefti er
saga eftir hinn hugljúfa höfund
Magnús J. Bjamason. Er svo aS
sjá að sagan sé sönn, afreins sögð
af skáldinu sjálfu. Sagan heitir
“Kofinn á Fellstindi” og segir frá
því að íslendingur hafi búið vestur
á Kyrrahafsströnd, kvæntur
spanskri konu. en horfið þaðan eft-
ir nokkurn tíma og leiki sá orðróm-
ur á að hann hafi skyndilega kom-
ist yfir stóreignir á þann hátt sem
öllum sé hulinn og flutt síðan i
burtu. Söguna segir skáldið eftir
eigin orðum ensks manns er Daniel
Scott heitir; kom skáldið í kofann
þar sem þessi Islendingur hafði átt
heima og sá þar krotuð þrjú “Ó”
með oddhvössum hnífi í rúm-
stöpul og “Os. Of. Ol.” ritað á
bréfræfil með bláu. Auk þess
kvaðst hann hafa fundið þar titil-
blað af ahnai aki 0 S. Thorgeirs-
sonar frá árinu 1899.
Daniel þessi Soott kvað þess get-
ið til að íslendingurinn, sem hann
sagði að hefði kallað sig Olson,
hefði verið kvæntur dóttur sjóræn-
ingja frá Mexico, er Gomez hét og
grafið hefði auðæfi—gull og dýra
steina—þar í grendinni; hafi svo
konan vísað Olson á fjársjóðinn,
en þau síðan flutt í fjarlægð.
Hvað satt kann að vera í þessari
sögu er erfitt að segja; en hún er
skemtileg og vel rituð, eins og alt
eftir M. J. Bjamason.
ÖÞá er ritgerð í þessu hefti sem
heitir “Merkustu minnismerki heims
ins”. Er það góð ritgerð og fróð-
leg. Þar er sögð saga þessara
minnismerkja: “Waterloo ljónsins”,
“Staðurinn þar sem hinn fyrsti
Englendingur steig fæti á land í
Babades”, “Staðurinn þar sem fyrst
fanst gull í Ástraliu”, “Staðurinn
þar sem mærin frá Orleans var
brend”, “Minnisvarði hins.nafn-
kenda fangelsis á Frakklandi”,
“Bletturinn þar sem Ameríkumenn
fyrst veittu Englendingum viðnám
með vopnum”, Chaeronea ljónið”,
“Haugur Maraþon hetjanna”,
“Minnismerkið yfir konum og
börnum sem myrt voru í Cownpore
á Indlandi 1857”, “Teflokks minn-
isspjaldið í Boston, sem sýnir stað-
inn þar sem Whartlous brúin var”,
“Staðurinn þar sem Móses tók á
móti boðorðunum”, “Kristmyndin
í Andes fjöllunum”, “Wallace
turninn á Skotlandi” og “Hvarf-
baugsmerkið”. Þetta er alt þess
efnis að það heyrir til almennri
mentun að vita þess skil og því nyt-
samt.
Þá er niðurlag sögunnar “Magn-
hildur” eftir Bjömstjeme Bjöms-
son, er E. P. Jónsson hefir þýtt.
Sagan er falleg, eins og alt eftir
Björnsson, og þýðingin vel vönduð.
“Hlaupa-Mangi” heitir saga sem
Finnborgi Hjálmarsson ritar, og er
framhald hennar i þessu hefti; ein-
kennileg þjóðsögn, virkileg að efni
og lagleg að búningi og orðfæri.
Sigmundur M. Long ritar þar
sögu “Ólafs hins Vestfirska”, ein-
kennilega islenzka. Sagan er örstutt
en skemtileg. Sigmundur Long er
einhver með a'llra fróðustu mönn-
um hér vestra og kann frá mörgu
að segja. Hann er meiri bókamað-
ur en alment gerist og á sum blöð
og tímarit frá upphafi, sem hvergi
eru til í eigu annara manna.
Eitt hið merkasta í ritinu er saga
eftir Maksim Gorki, rússneska
skáldið fræga og heitir hún “Rit-
höfundurinn sem gætti ekki hófs”.
Þeirri sögu er þýðingarlaust að
lýsa; hún verður að lesast til þess
að hún skiljist og gagn hafist af;
sagan er kenningarík og full af lífs-
speki, hefir hinn alþekti þýðinga-
snillingur Jón Runólfsson snúið
henni á íslenzku og gert það frá-
bærlega vel eins og vænta mátti.
Þá er þar þýdd saga stutt er
heitir: “Dansmær sem varð drotn-
ing; er sú saga bæði sögulegs- og
goðafræðislegs efnis, skemtileg og
mörgu leyti.
Stuttur draumur er þar eftir ein-
hvern “Víðförla”. Segir hann frá
þvi að hann dreymdi mann er Jón
Gissursson hét réttu nafni, en kall-
aðist hé'r Jón Rockman.
Draiunurinn er ómerkilegur og
ekki sízt vegna þess að höfundur-
inn lætur ekki nafns síns getiS.
Ferðasaga Scotts kafteins til
suðurheimskautsins heldur áfram í
I þessu hefti. Er sú frásögn að
mörgu leyti fróðleg, en fremur leið-
inleg lesturs og of langdregin.
Ritgerð er þar um Andrew
Furnseth, Norðmanninn, sem hef-
ir um langan aldur gert það aS lífs-
starfi sínu aS bæta kjör sjómanna
víSsvegar um heim. Þessi ritgerð
er merkileg og lærdómsrík, hefir
það jafnan hvetjandi áhrif á menn
að lesa um þá er fram úr hafa
skarað í einhverja átt.
Ýmislegt fleira er í ritinu, en
þetta er það merkasta. Ef Syrpa
heldur áfram hér eftir eins og þetta
hefti er, þá verður hún ekki ein-
ungis vinsæl heldur einnig upp-
byggileg—og það ætti aS vera aSal
markmið timarita.
Bóndinn.
Það er langt síSan Lögberg ætl-
aði að geta um þessa bók; hún var
prentuð heima á íslandi fyrir all-
NORTHERN CROWN BANK
HöfuSstóll löggiltur $6.000,000 HöfuSstóll greiddur $1.431,200
VarasjóSu..... $ 715,600
Formaour............- - - Slr D. H. McMIIjIjAN, K.O.M.G.
Vara-formaður Capt. WM. ROBINSON
Slr D. C. CAMEHON. K.C.M.G., J. H. ASHDOWN, H. T. CHAMPTON
E. F. HUTCHINGS, A. McTAVISH CAMPBELL, JOHN STOVEL
íz/^8k"ar k»n'ti*t:örf afgreidd. Vér byrjum reikninga við einstaklinga eða
félög og sanngjarnir ski'málar veittir Avísanir seldar til hvaða staðar scm er
á lalandi. Sértakur gaumur gefinn sparisjóðsinnlögum, sem byrja má með
einum dullar. Rentur Iagðar viðá hvsrjum sex mánuðum.
T. e. T d ?R5r£IM3SOiM, Ráðsmaður
Cor. William Ave og Shsrbrooke St., . Winnipeg, Man.