Lögberg - 15.06.1916, Page 1

Peerless Bakeries
Heildsöluverzlun
Búa til beztu tegundir af aætabrauði. Ekkert sparað
til að hafa það sem ljúffengast. Giftingar kökur búnar
og prýddar sérstaklega vel af manni sem er meistari íþeirri
ðn. Kringlur og tvíbökur einnig til sölu. Pantanir frá
verzlunarmönnum út um landið fljótt afgreiddar.
C. HJALMARSON, Eigandi,
1156-8 Ingersoll 8t. - Tals. G. 4140
ÞETTA PLÁSS ER
TIL SÖLU
29. ARGANGUR
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 15. JÚNÍ 1916
NÚMER 24
l
RÚSSAR HERTAKA HVERJA BORGINA Á FÆT-
UR ANNARI OG ÞAR AÐ AUK 114,000 FANGA
_ ♦---------——" 1----------
Rússar hafa farið hamförum
gegn Austurríikismönnum aft und-
anförnu. Hefir orusta staðiö yfir
milli þeirra í tvær vikur og frá
þeim tíma hafa Rússar tekift 114,000
manns. Þ'eir hafa hrakift Austur-
rikismenn á 250 milna svæSi frá
Pripet ánni að landamærum
Rámeniu. Þeir hafa fariö yfir ána
Stripa í Galisiu og komist alla leið
aft Ziota Lipa ánni.
Fylking Bruslloffs hershöfðingja
hefir orðift mikið ágengt meftfram
ánni styr og Kowel-Rovno járn-
brautinni.
Heilmikift víggirt svæfti þríhyrnt
er á milli staSanna Kolkio, Lutsk
og Olyka og hafa Rússar náS því
öllu. Er þetta sva'öi taliö sérlega
mikils’ virði, vegna járnbrauta og
frédasambanda. Þegar Pússar
voru á leíðinni til Lutsk, fóru þeir
t.d. 25 milur í þrjá daga, þrátt fyrir
afarmikla mótstöftu Austurríkis-
manna.
Þár sem Rússar hafa þannig
unnið aft austan, þá hefir gengift
miftur að vestan; þar hafa ÞjóS-
verjar hamast og orðiö mikið
ágengt. Á föstudaginn hröktu þeir
Frakka úr skotgröfum á ýmsum
stöðum fyrir austan Verdun.
RéSust þeir á kastalann Vaux og
hertóku 500 manns og '22 vélabyss-
ur, og aS síðustu náðu þeir víginu
Vaux og Thianmont héraði; er
álitiö aS svo megi fara að Verdun
falli þeim i hendur; en þaft telja
Frakkar ekki stórkostlegan né
þýöingarmikinn sigur aö ööru leyti
en þvi aS þar er ágæt athugunar-
stöð og útsýni.
Þéir halda svo aft segja áfram
meft stööugum sigurvinningum gegn
Austurrikismönnum. Þeir hafa nú
tekiS Dubno, sem er sterkur kast-
ali V**hinum svokallafta Valhynia
hrihyrnmgi. Alls höföu þeir tekið
108.000 fanga á mánudaginn og
þrjátíu byssur.
Stríðsfréttir
FariS var aö líta ófriölega út á
Grikklandi. Haffti konungur látið
safna heilmiklu lifti og búist á
ýmsan hátt eins og Stríð væri i
vændum. Tóku bandamenn sig þá
til og sendu til hans sameiginlega
fulltrúanefnd og kröfftust þess að
herinn væri leystur upp, ella yrðu
allir aSflutningar til Grikklands
heftir. Árangurinn varS sá að her-
jnn var uppleystur næsta dag og er
þar alt meft friði og spekt nú sem
stendur.
ítalska skipinu “Principe Um-
berto” var sökt á föstudaginn í
Adriahafinu. Það var hlaftift her-
yörum og hermönnum, og fórst
helmingur mannanna.
ÞjóSverjar björguöu 176 enskum
mönnum eftir sjóorustuna 31. maí,
samkvæmt skeytum sem þeir sendu
til Englands 8. júní.
Ríkisþingið á Þýzkalandi sam-
þykti á fimtudaginn að veita á ný
12,000,000,000 mörk til stríSsins.
Þess var getið síSast aS Canada-
menn hefSu sýnt frábæra hreysti
og náS af ÞjóSverjum skotgröfum
þeim, er þeir höfSu áöur tekið á
allstóru svæSi. Var það 6. júní.
En næsta dag réöust ÞjóSverjar á
þá meft auknu liði og tóku aftur
skotgrafirtiar. Er sagt aS sú hríð
hafi verið enn þá grimmilegri en
hinar sem á undan voru farnar.
Canadamenn töpuðu þar loksins og
varð mannfallið afar mikið á báöar
hliftar. Þ'egar síftustu fréttir feng-
ust var þaft yfir 6000 Canadamenn
i alt og þar af á þriðja hundraft
herforingjar æðri og lægri, sem fall-
ið höfðu i þessum orustum. Sumar
deildirnar eySilögðust svo að segja
meS öllu. A8 þessari orustu lokinni
héldu ÞjóSverjar árásinni áfram
og hættu ekki fyr en þeir hertóku
kastalann Vaux, sem er norSaustur
af Verdun. HöfSu Þjóðverjar
setiö um þennan kastala og skotið
á hann svo aft segja uppihaldslaust
í 7 daga. Ekki segja Frakkar að
þessi kastala sé Þ jóSverjum til mik-
ils liðs nema aS þvi leyti aö hann
er ágæt athugunarstöö.
Rússum veitir stööugt betur i or-
ustum sínum og áhlaupum gegn
Austurríkismönnum. Á fimtudag-
inn náðu þeir kastálanum Lutsk og
heilmiklu af skotgröfum. Mann-
fall varS þar allmikift, en Austur-
ríkismenn biðu algerðan ósigur í
l>eim slag.
SíSari fréttir eru greinilegri um
hertekningu Lutsk og sigurvinn-
inga Rússa. Þéir hertóku 58 her-
foringja og 11,000 hermenn; hafa
þeir nú tekið alls 50,000 manns
siðan þessi slagur hófst, og hrakiS
Austurríkismenn til baka á stóru
svæSi. Má svo segja að hver sigur-
yinningin reki aðra á Rússa
hliö í viftureign þeirra viS Austur-
ríkísmenn. MeS því allra þýfting-
armesta má telja það aS á fimtu-
daginn fóru þeir yfir árnar Irkwa
og Styr, og hröktu þar her óvina
sinna á margra milna svæfti.
Útnefningin í Banda-
ríkjanum.
Charles Evas Hughes dómari var
útnefndur til forsetaefnis fyrir
Republicana á laugardaginn í
Chicago og Charles Warren Fair-
banks fyrir varaforsetaefni.
Roosevelt var útnefndur frá
hálfu nýja flokksins, en sagt er aS
hann muni ekki taka útnefningu.
Kennari Kitcheners.
Eftirfarandi orð birtust í blaft^
inu “Telegram”, laugardaginn 10.
júní 1916, og voru tekin eftir
“Ottawa Journal” úr viðræðum við'
Sam Hughes;
“Þegar eg sá Kitchener i siðasta
skifti", sagSi hermála ráöherrann,
“Þá lagSi eg þaft sterklega til að
bardagasviðiö við Ypress væri yf-
irgefið. Eg benti á aS því væri
haldiö fremur frá sjónarmiöi til-
finninganna en af hernaðarlegum
ástæftum. Eg sagfti honum aS
mannfall í lifti Breta á þessu blóft-
baðssvæSi hefði verið 10%.
Kitchener hlustafti mjög hrærS-
ur á orð mín; augu hans fyltust
tárum þegar hann talafti um mann-
fall Breta á þessu svæði og hann
var alveg á sama máli og eg. Hann
bað mig aS fá sér tiliögur minar
fskriflegar og sagðist skyldu ráð-
færa sig viS Sir Douglas Haig aS-
alhershöfðingja Breta.
En næsta dag fékk eg skeyti sem
skýrSi mér frá kærunum sem fram
komu gegn mér i þinginu. Eg gat
ekkert gert annaS en fariS
heim og mætt kærunum. Ákvörð-
uninni um þaft hvort halda skyldi
Ypres eöa ekki var frestað og
drengirnir okkar voru látnir halda
stað, sem var svo aS segja óverj-
andi. HefSi eg verið kyr á Eng-
landi er þaS skoðun mín að mér
heföi hepnast að sannfæra Kitchen-
er um það aS láta sleppa staðnum
og heföi þannig verið afstýrt hin-
um blóðugu orustum sem staðið
hafa yfir síftustu dagana, þar sem
vér höfum mist beztu og hugrökk-
ustu menn vora.”
Canada má sannarlega vera upp
með sér af þvi að eiga hershöfS-
ingja, sem gat kent Kitchener lá-
varfti.
Jarðyrkja í Canada.
Samkvæmt skýrslum stjómar-
innar var kornmeti framleitt i
Canada 926,902,606 mælar, garS-
ávextir 126,885,000 mælar og
skepnufóður 14,806,825 tonn.
Kornmatur haföi vaxiS um
64%, en garðmeti minkaS um 17%.
SamanburSur á framleiöslu síBan
1910 er á þessa leiö:
Ár Kornmeti Garðmeti fóður
Bush. Bush. Ton
1910 — 450.515.402 107,211,940 14,312,609
1911 — 702,116,300 149,735,000 17,062,950
1912 — 743,242,200 164,901,000 15,641,200
1913 — 750,233,300 145,332,000 13,861,070
1914 — 562,843,500 154,675,000 13,837,500
1915 — 926,902,600 126,885,000 14,806,825
Varft á þessari framleiöslu var
eins og hér segir;
Ár Kornmeti Garímeti fóSur
1910 - $232,802,400 $37,529,000 $396,635,240
1911 - 359,861,300 61,428,000 600,926,000
1912 - 347,342,100 56,253,000 557,344,100
1913 - 354,783,300 57,061.000 552,771,500
191S - 412,353,000 60,532,000 638,580,300
1915 - 616,251,000 52,524,000 845,874,000
Virði þeirra málma sem fram-
leiddir voru i Canada 1915 voru
hér um bil $140,000,000, eSa $10,-
000,000 meira en áriS 1914.
Hughes dómari útnefnd-
ur til forseta.
Útnefningar]iing Republican
flokksins var haldiS í Chicago í
vikunni sem leiS. Voru þar marg-
ir í vali, en aöallega snerist áhuginn
um þá tvo, Hughes dómara og
Theodor Roosevelt. Flokkur sá
er Roosevelt, myndaði við síftutu
kosningar hafði ákveftiS að út-
nefna ekki fyr en útséð væri um
,aS Roosevelt næSi ekki útnefningu
hjá Republicans. Þegar fyrstu at-
kvæfti voru greidd hlaut Roosevelt
84 atkvæði, en Hughes 269, en í
þriöja skifti fékk Hughes 949 en
Roosevelt aðeins 18.
Þegar því var lokiö var Roose-
velt útnefndur af nýja flokknum
fprogréssives) í einu hljóði. Er
það nú taliS vist að kosningin verSi
milli þessara þriggja: Hughes (re-
publican), -Wilsons f democrat, og
Roosevelt (progressive).
Hvor þeirra Hughes eða Wilson
sem verSur kosinn verftur aft lík-
indum þjóftinni farsæll forseti, en
Roosevelt er hættulegur maftur á
þeim tímum sem nú standa yfir,
þótt enginn neiti honum um dugn-
aS og dirfsku. Yfir höfuS hefir
hann stórtapaS áliti i seinni tíS og
það meS réttu; hann er mikilmenni
að vissu leyti, en hann er of stór
í eigin augum og þaS minkar hina
virkilegu stærð hvers manns.
Velferðarfélagið í Mani-
toba.
Það liélt fund i Y.M.C.A. bygg-
ingunni á föstudaginn og var þar
margt tekið til umræftu.
Thos. H. Johnson lýsti því yfir
aS tafarlaust yrði fariS aS vinna ift
því að sjá betur en verið hefði um
þaS fólk i fylkinu, sem aS einhverju
leyti væri andlega ófullkomiS eða
veikláð. Var hann í einu hljóði
kosinn forseti ársþingsins er félagið
hélt. Var þaS samþykt að haíd i
samskonar þing árlega hér eftir.
Verkfallið.
Ökumenn í Winnipeg gerðu verk
fall nýlega og kröfðust $2.50 á dag
í daup; þessu var neitaö. ASrir
menn voru fengnir til þess að
vinna i þeirra stað—menn sem voru
fluttir hingað frá öðrum stöftum í
þeim tilgangi. Þessir menn kröfS-
ust þriggja dala á dag og fengu þaS
þótt félögin héldu fast við stefnu
sína aS neita sínum eigin mönnum
um $2.50. Þykir þetta mjög
ósanngjarnt og mælist illa fyrir aS
verftleikum.
JVel og viturlega talað
A. B. Hudson dómsmálastjóri í
Manitoba sagSi á opinberri sam-
komu nýlega, þar sem liann talaði
um stjórnina og ábyrgS fólksins:
“ÞaS er skylda hvers einasta manns
aS gefa stjórninni heilræði, finna
að viS hana og hjálpa henni í störf-
um hennar”. “Svona eiga sýslu-
menn aS tala” sagSi Skuggasveinn
gamli. Ef allir valdsmenn og
stjórnendur hefSu sömu skoðun og
fólkiS fylgdi þessu, þá færi betur
en venjulega fer. Manibotabúar
ættu aö nota sér þessa bendingu;
senda stjórninni leiSréttingar, aS-
finningar, ráðleggingar og leiS-
beiningar i sem flestum efnum.
ÞaS er bæSi mannlegra og vænlegra
til árangurs en aft hver 'nöldri i sínu
horni þar sem stjórnin heyrir ekki
til. Stjórn sem þessa stefnu hefir
hlýtur lika að vera góS stjórn.
ÞaS er víst aft tvent er meira árið-
arnli en flest annað í stjórnarfari:
ÞaS er traust fólksins á stjórninni
og traust stjórnarinnar á fólkinu;
að stjórnin sé bæði nógu vitur og
nógu ærleg til þess aS gera öll sín
verk fyrir augum fólksins.
Rannsóknin í Ottawa.
Hún hefir gengið svo seint og
veriS svo þvæld og óglögg aS vér
höfum lítið sagt af henni; taliS þaS
sanngjarnara aS láta þaft bíSa úr-
slitanna. Nú er þó svo komiS að
margar og miklar sannanir hafa
fengist fyrir óráSvendni og fjár-
drætti á afar háu stigi. Til dæmis
tóku þrír menn $14)00,000 og
skiftu á milli sín, einn maður gaf
skrifstofustúlku sinni $105,000 af
hervöru fénu. $5.00 voru reiknaö-
ir fyrir þaft sem ekki kostaði meira
en $1.75 og nam sú upphæS miljón-
um dollara.
En svo kom þaft upp i fyrradag
að hermálarit. á Englandi Bonnar
Law jsímar til Canada og segir aft
Englendingar hafi verift látnir
borga $25.00 fyrir hver 1000 stykki
af 3,000,000 stykkjum s'kotfæra
sem pöntuð voru af stjórninni hér
og sagt var aS ekki heffti verið
borgað fyrir nema $20.00. Lítur
þannig út eins og blátt áfram hafi
verið stoliS $s!oo af hverjum $^5,-
00, og nemur það eitt út af fyrir
sig $15,000.
ÁSur en næsta blað kemur út
verður aS líkindum komin út
skýrsla rannsóknarnefndarinnar og
tillögur hennar, verSur þá greini-
lega skýrt frá málinu og árangri
þess.
Bæjarfréttir.
Hálfri annari miljón ekra minna
er nú undir hveiti í Canada en i
fyrra. Það er mikill munur.
Ársþing hjúkrunarkvenna í
Canada stendur yfir i Winnipeg
þessa dagana; eru þar hjúkrunar-
konur frá ýmsum pörtum ríkisins.
Tveir stuttir ritdómar verSa að
biða næsta blaSs.
Paul Bjamason fasteignasali frá
Wyuyard var á ferS í bænum;
kom á mánudag og fór aftur á mið-
vikudag. Hann var hér í verzlun-
arerindum.
Maria Hermann yfirhjúkrunar-
kona frá hospítal’iiu i Dauphin
er hér í bænum á þingi hjúkrunar-
kvenna, sem stendur yfir þessa
daga.
Eins og menn sjá birtist áfengis-
auglýsing í blaSinu; skal þaS tekift
fram að þaS er aðeins á meöan
samningur sá gilclir sem blaSiS
hafði gert vift þetta félag og krafB-
ist að haldinn væri.
SigríSur Friðriksson hélt sam-
söng og hljómlei'ki i samkomusal
Fort Garry hótelsins á fimtudaginn
var, til arSs fyrir lúðraflokk 223.
deiklarinnar. Láta ensku blöðin
mikið af því hversu vel þaö hafa
tekist. SigríSur hefir fengiS viS-
urkenningu meðal hérlends fólks
sem vit hefir á, fyrir þaS aS skara
fram úr öðrum í list sinni.
Dr. V. S. Irvine frá Bantry í
Norftur Dakota kom inn á skrif-
stofu Lögbergs á mánudaginn.
Hann á marga vini og kunningja
hér í bæ, útskrifaftist héftan fyrir
tveim árum og stundar Iækningar
aft Bantry, kvaSst hann þekkja ])ar
marga íslendinga og lét vel af þeitp.
Hann dvelur hér um tima vift
hospitalið.
Safnaðarfundur var haldinn í
Skjaldborgarsöfnuöi 9. júni, og
voru þessir kosnir sem kirkjuþings-
fulltrúar: Gunnlaugur Jóhannsson
og húsfrú Helga Jónsson, og til
vara Mrs. Magnússon.
Friðrik GuSmundsson frá Mozart
og Guftmundur sonur hans komu
til bæjarins á mánudaginn. GuS-
mundur er að ganga í herinn, 223.
deildina. Með þeim kom kona S.
B. Vestmann og var aS leita sér
þækninga hjá Dr. Björnssyni. Þetta
fólk sagSi góSa líðan aS vestan en
stöðugar rigningar i síSastliðnar
þrjár vikur. Útlit með uppskeru
,ágætt.
Þjóðstefna
heitir nýtt blaö jafnstórt og ísafold,
sem fariS er að gefa út i Reykja-
vík. ÁbyrgSarmaður þess er Páll
Jónsson lögmaður, en einn af aðal-
mönnum þess' mun vera Einar
Benediktsson. Rekur þar hvert
snildarkvæðiS annaft eftir Einar.
Páll er vel ritfær maður og góðum
hæfileikum gæddur. Enn þá er ekki
hægt að segja um stefnu blaftsins,
þar sem það barst oss í hendur rétt
þegar Lögberg var aS fara í vélina.
En sé Einar Benediktsson einn af
[ráSendum þess, þá má vænta f jörs og
hreyfinga. Aldrei hefir íslenzkt
blað unnið annaS eins þrekvirki og
Dagskrá hans geröi, þar sem þaft
er á allra vitund aft hún drap
Valtýskuna sælu.
Frá íslandi.
“MorgunblaSiS” frá 14. maí segir
frá því aS verkfallinu sem sjómenn
gerSu sé nú lokið. VerkfalliS hófst
28. apríl og stóft yfir í hálfan mán-
uð. Var aöalorsökin sú aft hásetar
kröfðust fullkomins eignarréttar á
allri lifur úr fiski þeim er þeir öfl-
uftu; útgerSarmenn höfðu borgað
þeim 36 krónur fyrir tunnuna, en
þeir voru ekki ánægðir með þaS.
Loksins fór svo að útgerftarmenn
fengu nógu marga til aS skipa
stöðu hásetanna og urftu þeir þvi
aft láta undan án þess að fá kröfum
sinum framgengt.
Akafur hiti hefir veriS í blöðun-
um út af þessu; hafa sum þeirra
t. d. “MorgunblaðiS, sem Vilhjálm-
ur Finnson er ritstjóri að, hefir
haldiS eindregiS taum útgerftar-
manna, en “Dagsbrún”, blaft jafn-
aSannanna, sem Ólafur Friðriks-
son Möller er ritstjóri aft, hefir
aftur á móti barist af alefli meft
hásetum. — Ein afleiftingin af
verkfallinu eru málaferli. Hefir
Sigurjón Pétursson kaupmaður
höfðaft mál gegn Ólafi Eriðrikssyni
fyrir atvinnuróg. En á þvi stend-
ur þannig aft Ólafur gaf út fregn-
ntiSa frá blafti sínu. þar sem tilkvnt
var að hásetafélagið hefði lagt við-
skiftabann á verzlun Sigurjóns.
Krefst Sigurjón 20,000 króna
skaðabóta fyrir atvinnuróg. Virft
jst það einkennilegt ntál: ef há-
setafélagið hafði gert þessi ákvæfti,
var auftvitað ekkert athugavert við
þaS þótt blaðið (efta. fregnmiSi frá
því) segði frá því. Ef fréttin var
ósönn. er auðvitaS öðru máli að
gegna.
HiS íslenzka fræftafélag i Kaup-
fnananhöfn hélt ársfund sinn 9. maí
þ.á. — Voru þar lagðir fram endur-
skoftaðir reikningar og samþyktir.
Forseti, mag. Bogi Th. MelsteS,
skýrfti frá gerftum þess á umliðna
árinu. 1915 heffti komift út Jarða-
bók Árna Magnússonar og Páls
Vídalíns 1. bd. 3 h. og FerSabók
Þorv. Thoroddsens 3.—4. bd., adk
þess sem Afmœlisritifi til Dr. Ká-
luns sem var gefift út sumarið 1914
teldist til ársbóka 1915. — í ár væri
komiS út 4. hefti af t. bd. Jarðabók-
arinnar og Arferði á Islandi í 1000
ár eftir Þorv. Tacroddscn. 1. hefti,
sú bó'k verSur þrjú hefti, siSasta
heftið um hafís vift strendur lands-
ins, — I haust ætlar Fræftafélagift
,aS fara aS gefa út Ársrit, sem mun
mestmegnis' innihalda alþýftlegar
ritgerSir. Árgangurinn kostar 1
kr. 50 aura.
Aft lokum fóru fram stjórnar-
kosningar, og voru endurkosmr
forseti mag. Bogi Th. Melsteft,
gjaldkeri prófessor Finnur Jónsson
og skrifari Sigfús Blöndal bóka-
yörftur.
Morgunblaftið skýrir frá þvi aö
Einar Hjörleifsson og Sigurftur
læknir bróðir hans og Ágúst
Josephsson, Ólafur Jósephsson og
GuSIaug Jósephsdóttir hafa fengið
stjórnarstaftfestingu á ættarnafn-
inu Kvaran. — Þetta er ljótt nafn
og óviðkunnanlegt, auk þess sem
þaft er bókmentaleg og þjóðernis-
leg synd af einu helzta skáldi
landsins aS ganga undir fölsku
nafni.
Leikfélag verkamanna á Akur-
evri lék nýlega nýtt leikrit eftir Pál
Jónsson skáld og kennara. Blöftm
geta ekki um hvað leikurinn heitir.
Málverkasýningu héldu þeir í
marzmánuSi á Akureyri listamálar-
“arnir Arngrimur Ólafsson og Þór-
hallur Björnsson frá Ljósavatni.
Benedikt Jónsson frá Auftnum
varð sjötugur nýlega. Var honum
þá haldin veizla mikil á Húsavik
og sótti hana fjölmenni, eftir því
sem "Fréttir" segja. Mörg ’kvæfti
voru flutt, þar á meSal frá Guft-
mundi á Sandi og IndriSa á Fjalh,
en heillaóskaskeyti komu úr ýms-
um áttum. Benedikt Jónsson er
stórgáfaöur atkvæftamaftur. Skáld-
konan “Hulda” er dóttir hans.
“Dagsbrún” Jafnaöarm. blaftift í
Revkjavík getur þess aS vift kosn-
ingamar í sumar verði aft sjálf-
sögftu útnefndir og kosnir á þing
verkamenn; aft minsta kosti frá
bæjunum: R'eykjavík, Akureyri,
ísafirfti og Seyftisfirfti. Sýnist
tpikill áhugi vera vaknaSur hjá
þeirri stétt heima fyrir því að
hrynda sjálf áfram málum sínum,
og er þaft vel farið.
Nýlátin er heima Sigurlaug Jó-
hannsdóttir á Krossum, háöldruft
kona og merk.
Miklar deilur standa yfir heirna
útaf verkfalli hásetanna á vélabát-
unum; þykir sumum þaS ósann-
gjarnt, en sjómenn halda fast fram
sínu máli. Er taliS aS landift hafi
þegar orðift fyrir svo miklum skafta
af verkfallinu að tugum þúsunda
króna nemi. En þannvg hafa öll
verkföll verift, og er þaft í sjálfu
sér ekki nein gild ástæfta gegn þvi.
Þá greinir menn mjög á út af til-
lögum ættarnafna nefndarinnar.
Menn skiftast í tvo harftsnúna
flokka í þvi máli; vilja sumir aS
Islendingar taki alment upp ættar-
nöfn, eins og tiSkast í öðrum lönd-
um, en aðrir mæla móti; telja þa'S
stór hættulegt islenzkri tungu og
þjóSerni og alls'endis ónauftsynlegt.
Kvikmvndir frá ófriSnum segir
“Morgunblaftið” aft hafi verift
sýndar i Reykjavík 15. maí. Þær
eru teknar af vigstöðvum Frakka
aft tilhlutun frönsku stjórnarinnar
eöa meft leyfi hennar. Er látið
mikiö af myndunum.
“Niftur meft vopnin" heitir kvik-
myndasýning sem verift er aft sýna
í Reykjavík. Er þaft leikur í fjór-
um þáttum, 120 atriftum og saminn
upp úr hinni heimsfrægu sögu eft-
ir Bertha V. Suffner. Birtir
“MorgunblaSiS” frá 14. og 15. maí
ágætar myndir úf þessum leik, þar
sem sýndar eru ýmsar hörmunga
striftsins.
Skúli Thoroddsen sýslumaftur,
ritstjóri og alþingismaður andaftist
21. maí úr heilablóftfalli. Merkur
maður og einkennilegur. ítarlegar
getiS siftar.
Danskur herforingi sem Sdhaffi
Alitzky de Muckedell heitir kom
nýlega til íslands i þeim erindum
aft kaupa íslenzka hesta í danska
herinn.
Tíftin ágæt orðin þegar síðustu
blöft komu frá 24. maí. Segir Lög-
rétta aft komin séu sumarhlýindi og
sunnanátt um alt land og regnskúr-
<’r öSru hvoru og grói jörS óSum.
Er sagt aft betur hafi ræzt úr en á
horfðist og litiS sem ekkert tjón
orftið aft vorharöindunum.
Bæjarstjómin i Reykjavík hefir
samþykt aS ganga aS tilboði sem
Jón Þorláksson verkfræSingur fékk
i Kristjaniu um framkvæmd á und-
irbúningi rafmagnsstöftvar fyrir
bæinn, fyrir 6500 kr. au'k feröa-
kostnaöar. Samþykt hefir verift aö
veita 8000 kr. úr bæjarsjóði til
óessa fyrirtækis.
GuSmundur læknir Magnússon
er á góftum batavegi.
Lausn frá embætti hafa fengift
prófastarnir: Kristinn Danielsson
á Útskálum. Jakob Björnsson á
Saurbæ i EyjafirSi og Sigurftur
Gunnarsson í Stykkishólmi með
eftirlaunum, en séra Jónmundur
Halldórsson i Aljóafirfti sækir um
lausn frá prestskap án eftirlauna.
Bókmentafélagið heldur 100 ára
afmæli sitt 15. ágúst í sumar. ÞaS
var stofnaft í Kaupmannahöfn 15.
ágúst 1816.
Fiskifélag íslands hefir veitt j
verftl. og sent skrautritaö ávarp til
skipstjóra og skipshafna á skipum
þeim sem flestum björguftu í mann-
skaðaveftrinu i vor. Skipstjórarnir
voru Guöbjartur Ólafsson og GuS-
mundur Jónsson.
Á vetrarvertíðinni seni nú er aS
enda segir Lögrétta að afli sé tal-
inn betri en nokkru sinni áftur.
MorgunblaðtiS telur upp þessi skip
16. maí. Or Hafnarfirði: Acom
34,000, Surprise 34,000, Gunna
30,500. Toiler 28,000, Rieber 15,-
000. Úr Reykjavík: Ása 47,000
Björgvin 33,000, Ester 38,000,
Hafsteinn 37,000, Hákon 32,000,
Keflavík 31,000, Milly 35,000,
Seagull 33,000, SigriSur 51,000,
Sigurfani 30,000, Skarphéftinn 26,-
000, Sæborg 42,000, Valtýr. 60,000.
Þórftur á Hálsi i Kjós slasaftist
nýlega, datt af baki og gekk úr liöi
önnur öxlin.
Á lista stjórnarinnar til lands-
kosninga eru þessir: Elinar Arnórs-
son, Hannes HafliSason, séra Björn
Þorláksson, séra Siguröur Gunn-
arsson, og Jónas bóndi Arnason á
Reynifelli í Rangárvallasýslu.
Einar Indriftason (Einarssonar)
hefir tekfiö sér upp ættamafniS
Viðar.
Kirkjuþing 1916
í kirkju Fyrtsa lút. safn. t Wpg.
Áœtluð dagskrá.
Fimtudagur, 22. júni:
1. Þingsetning. — Guftsþjónusta
og altarisganga (varaforseti
séra K. K. Ólafsson prédikar)
— kl. 11 f. h.
2. Þingfundur. — Ársskýrslur og
kosningar. — Kl. 3 e. h.
3. Fyrirlestur (séra Rúnólfur
Marteinsson) kl. 8. e. h.
Föstudagur. 23. júní:
1. Þingfundur 'kl. 9. f. h.
2. Þingfundur kl.' 2. e. h.
3. Fyrirlestur (séra Björn B.
Jönsson) kl. 8 e. h.
Laugardagur, '24. júní:
1. Þingfundur kl. 9. f. h.
2. Þingfundur kl. 2 e. h.
3. Umræður. Efni: “Kristileg
fræftsla ungmenna”. Málshefj-
andi séra Guttormur Gutt-
ormsson. KI. 8. e. h.
Sunnudagur, 25. júní:
1. Guðsþjónusta og prestszngsla
(kand. S. Octavius Thorlaks-
son) kl. 11 f. h.
2. Guftsþjónusta kl. 7 e. h.
Mánudagur, 26. júní;
1. Þingfundur kl. 9. f. h.
2. Þingfundur kl. 2 e.h.
3. Konsert kl. 8. e. h.
Þriðjudagur, 27. júní:
1. Þingfundur kl. 9. f. h.
2. Þingfudnur kl. 2 e. h.
3. Þinglok kl. 8. e. h.
Björn B. Jónsson,
Forseti kirkjufél.
BITAR (
Einar Hjörleifsson hefir tekið
sér upp ættarnafniö Kvaran. Hvers
vegna haffti hann þaft ekki Hvaðan?
Þegar vfift hér emm aft reyna að
halda vift íslenzkunni, eru þeir
heima að reyna aft eyftileggja hana;
eitt öruggasta vopnift á hana er aö
þvo af sér nöfnin.
Tveir nýjir atvinnuvegir ög sér-
lega arftsamir hafa skapast nýlega
hér i landi. Annar er sá að ná í fé
úr rikisfjárhirzlum og hinn aS ná
í embætti i konunglegri rannsókn-
arnefnd. — Og fólkið borgar báða
brúsana.
Kelly fékk fjóra færustu lög-
menn til þess að verja mál sitt.
Þeir komust að þeirri niöurstöðu
aft Kelly yrSi fyrir ósanngirni og
hlupu því frá málinu. — Heldur var
þaft herfnannlegt að yfirgefa mann-
ínn þá, þegar helzt þurfti á dugn-
afti aö halda móti ósanngirni!
Svo aft segja allar umbætur sem
gerftar eru halda menn aS konii í
bága við stjórnarskrána og verfti
aft ákveftast af leyndarráði Breta.
Ef vift viljum hætta aft drekka
brennivin verSum vift að spyrja
Englendinga hvort okkur sé þaft
heimilt; og ef fylkisstjórnirnar
vilja leyfa kjósendum að biðja
sig um eitthvað (bein löggjöf), þá
verftur hún aS spyrja Englendinga
hvort hún megi það. Og svo tölum
vift um stjórnfrelsi!
Félögin í W’innipeg neituöu að
borga verkamönunm hér $2.50 á
dag, en voru viljug að borga mönn-
um annarsstaöar aft, sem ekki
kunnu verkift, $3.00.
Kvittanir
frá féhirfti kirkjufélagsins sem
fylgir:
Heiðingjatrúb oðssj óður.
Immanuel söfn. (Baldur) . $ 6.30
Frikirkju söfn........... ^8.70
S. S. Fríkirkju safn..... 1.85
Frelsis söfn............. 24.65
S. S. Frelsis safn....... 1.90
Fyrsta lút. söfn............ 45-45
Björn Walterson............ 100.00
Vídalíns söfn............... 13-75
Tniboftsfél. Selkirk safn. . 40.00
S. S. Selkir'k safn.......... 3.00
K irkjuf cl agssjóður. — Safnaðargj.
Brandon söfn.............$ 2.10
Árdals söfn................. 13.00
Vídalíns söfn................13-75
Lúters söfn..................10.25
Kristnes söfn................ 6.00
Skjaldborgar söfn............14.60
Grunnavatns söfn.............J5-35
þrenningar -söfn............. 3.25
Lögbergs söfn................ 3.50
Koncordia söfn...............10.45
Peiþbina söfn................ 5.00
öimli söfn...................11.25
Blaine söfn. ..-............. 7.05
Heimatrúboðssjóður.
Skjaldborgar söfn...........$60.00