Lögberg - 15.06.1916, Qupperneq 2

2
. i’
Saga New York.
(Tramh.)
Clinton var hinn reiðasti, kallaSi
hann ósvífinn uppreistarmann og
hótaöi að láta hengja hann—hótun
sem haföi lítil áhrif: “VVashington
getur látiS hengja mann fyrir
mann", svaraSi Dunslomb.
Nú þegar herdeildir Englendinga
komust þarna í kring, voru Ame-
ríkumenn innilokaSir í gildru. MeS
byssuksoti gerSu Englendingar hin-
um aSvart, sem aS framan sóttu.
“Góöur guS”, hrópaSi Washing-
ton, þegar hann varS þess var
hvemig herdeildir Sullivans voru
umkringdar, sem eftir ágæta vörn
og mikið mannfall, urðu að gefast
upp. Er taliS aS þar væru um 2000
manns á móti 700ö Englendingum
Nokkrir þeirra komust undan ti
virkjanna, en mikill meiri hluti féll
þarna eða voru teknir til fanga af
Englendingum. Féllu um 400
þenna dag, því barist var
mörgum stööum i senn. Voru Eng-
lendingar hraktir til baka af her
deildum frá Connecticut, Marylanc
Qg Pennsylvania. Bardagi þessi var
háöur á hæö þeirri, sem síöan hef
ir veriS kölluð Orustu hæSin
fBattle Hill) í Brooklyn, þar sem
nú er hinn frægi Greenwooc
kirkjugarSur.
Washington var það fyllilega
ljóst aö þessi ósigur í byrjun mundi
hafa slæm áhrif á hinar lítt æföu
herdeildir.*) Klukkan 4 nætsa
morgun fór hann í gegn um herinn
og talaði kjark í menn. Nú voru
Bretar komnir nær virkjunum, og
létu nú kúlumar rigna sem skæða
drífu. En fyrir aftaka rigningu
uröu þeir aö hætta áhlaupinu. —
Næsta dag var svarta þoka, svo
naumast sá handa skil.
Einhver sagSi: “Undanhald án
mannskaða er stundum jafngildi
sigurs í orutsum”. — Herforingjar
þurfa að viðhafa jafn mikla her
kænsiku gagnvart sínum eigin mönn
um einsog óvinunum, — stjóma
undanhaldi án þess aS ótti komist
inn hjá þeim. Þetta var Washing-
ton fyllilega ljóst, þegar hann
gerði þá hættulegu tilraun aS flytj
fluttar yfir fljótiö nálægt “Kips'
ósnum, önnur brezk undir for-
ustu Clintons, hin þýzk, herforingi
Donop. “Hermönnum þeim sem
þar voru á verSi, voru minnisstæö-
ar ófarimar og mannfall j)aö, sem
þeir höföu hlotiS á Brookiyn hæö-
unum. Þegar þeir sáu hina rauS-
klæddu ensku hermenn, þá uröu
,|>eir óttaslegnir og flýSu.”
(Washington bar þar aö, sem Eng-
lendingar ráku flóttann (Park Ave.
and Fortieth St.), og hrópaöi til
manna sinna: “Eru þetta mennirn-
ir, sem eg hefi til varnar Ameríku ?”
Og um leiö brá hann upp skam-
byssu að þeim sem mættu honum á
flótta. Var Washington þá í svo
æstu skapi og svo hirðulaus fyrir
þeirri hættu sem umkrngdi hann
og nokkra af mönnum hans, aö
hefði ekki einn af hans sérstöku
eftirlitsmönum*) stöSvaS hestinn
undir honum, -þá hefðu Englending-
ar tekið hann til fanga. En fljótara
en því veröur meS orðum lýst, náði
Washington valdi yfir sjálfum sér.
Sendi hann til Putmans og Har-
lem skipanir um aö verja Englend-
a ingum þar landgöngu. Putman var
þar í mikilli hættu, og er þaS þakk-
aö konu a8 hann slapp. Kona þessi
var móðir Lindly Murry málfræð-
ings og frelsisvinar. Hún tafði fyr-
ir Howe og herforingjum hans meö
víni og veitingum, sem hjálpaði
Washington og hershöfðingjum
hans til þess að undirbúa sambands-
herinn til varnar. Minnismerki
hefir verið reist að vestanverðu á
Broadway á milli stræta 43 og 44
og á það 'letraS: “Nærri þessum
stað mættust Jæir hershöfSingjarn-
állan herinn, 9000 manns, sem þá
var í Brooklyn, yfir til Manhattan
(New York. öllum bátum, skút
um og galeiöum var safnaö saman
sem náö var til, til flutninga yfi
fljótið.**) Nú var um aS gera aS
bjarga öllu, hestum og nautgripum
engu síSur en skotfærum og öðrum
útbúnaSi. Washington skipaði svo
fyrir’að allar herdeildir væru bún
ar til hergöngu með liðsmanna
töskum sínum á baki, — þegar ein
herdeild var flutt yfir fljótiö, átti
sú næsta aS vera á verSi, til þess aS
villa Englendingum sjónir. Herfor
ingjar voru önnum kafnir frá dag-
renningu til dagseturs. Þegar
dimma tók af nótt, var alt tilbúiS
Varömenn Englendinga stikuðu
fram og aftur fyrir framan varð
eldana, án þess aS verSa nokkurs
varir, j>vi verðir ameríkumanna
virtust einnig vera hver á sínum
stað, ]>ar til að allur herinn var
kominn yfir fljótið til Manhattan
meö Washington í síðasta' bátnum
Þetta kænsku bragS Washingtons
er talið með þeim markverðustu
viöburðum i frelsisstríðinu. Þetta
var stórvirki, aS sleppa j>arna úr
greipurú Englendinga yfir stórfljót,
með j>eim lélega útbúnaði, sem þar
var. Washington hafði naumast
fariS af líestbaki í 48 klukkutíma.
ViSburSur J>essi aflaði honum
trausts sinna manna, sem hann þá
þarfnaðist meira en nokkurn tima
síðar. En “j>ar skall hurö nærri
hælum”; kona bónda eins úr flokki
Englendinga sendi svertingja til að
Iáta Englendinga vita hvaS Wash
ington hefðist aS. Svertinginn var
tekinn fastur sem njósnari af varð-
mönnum Englendinga þýzkum, sem
áttu mjög erfitt með að kilja hann.
En þegar farið var aö yfirheyra
svertingjanna síðar, þá “vöknuöu
Englendingar upp viS vondan
draum”. — Washington búinn að
koma öllu yfir fljótið. En nú höföu
Englendingar Löngu eyjuna á sínu
valdi.
Sagt er að Howe hershöfðingi
hefði getað gert Washington mik-
inn skaða með * sprengikúlum, ef
hann hefði J>á þegar ráðist á New
York, en Howe er talinn að hafa
veriö fremur latur svo hann var
ekkert að flýta sér. Putman her-
foringi var settur yfir lægri hluta
Manhattan evjunnar. Aðalstöð
Washingtons var þar sem nú er
kallað stræti 161, í Morris kastala.
Nú liðu meir en tvær vikur,
Englendingar gerSu engin áhlaup.
15. september voru tvær herdeildir
ir George Washington og Israel
*) The defeat on Long Island was
very dísastrous to the American couse.
Many of the troops returned to their
homes. Only by constant exertion did
Washington keep his army from diS'
oonding. The British fjeet anchored
within cannon-shot of New York. —
Redpaths History of the World.
**) Fljðtið er liklega um 5500 fet á
breidd. — Brooklyn brúin fraega, sem
nú er hér um bil á sama stað yfir
fljðtið, er 6500 fet.
Putman, í bardaga þeim sem hér
var háSur 15. september 1776”.
AS kveldi þann 15. sept. var
mikill luti hersins sameinaður á
Harlem hæðunum, þar sem þeim
var tekið meS miklum fögnuði af
herdeildum þeim sem þar voru fyr-
ir, sem vissu að Washington og
menn hans höfSu verið í mikilli
hættu staddir.
Washington vildi vita hvað Eng-
lendingar ætluðu sér að gera næst.
Þann 16. sept. í afturelding sendi
hann herdeild undir forustu hins
glæsilega unga herforingja .Thomas
Knowlton frá Connecticut. Eng-
lendingar urðu þeirra varir þar sem
nú er stræti 104. Engl. blésu í her
lúöur. Tvær eSa þrjár herdeildir
komu fram á vígvöllinn og létu
skotin dynja. Knowlton skoraði
menn sína að standa fast fyrir; var
barist J>ar um tima og nokkrir féllu
af hvorum tveggja. En með þvi að
tfieira liS dreif aS Englendingum
J>á varð Knowlton að láta undan
siga. HöfSu Englendingar tekið
hæðirnar skamt frá Cólumbia áh
skólanum. Washington hugsaði sér
að leika á Englendinga og narra þá
niður af hæð þessari, sendi hann
því herdeild í kring til þess að
freista jæirra til aö gera áhlaup.
Tvær herdeildir hafði hann til að
taka hæðina og koma aö baki Eng-
landingum. Yfirforingi annarar
var hinn djarfi Andrew Leitch frá
Virginia, en hin herdeildin sú sem
áður var getið, undir forustu
Knowlton. Englendingar geystust
niður eftir hæSinni á eftir herdeild
>eirri, sem í kring var send, einsog
til var ætlast.
Nú voru menn Washingtons
farnir aö venjast. bardögum og
blóðsúthellingum, svo þeir börðust
nú mjög djarflega. Hercleild þessi
tók rækilega á móti, jafnvel
irakti Ejiglendinga til baka, sem
varð til j>ess að herdeildir þær sem
settar höfðu veriS til að taka hæð-
ina, gerðu áhlaupið til hliöar við
ensku herdeildirnar, en ekki að
baki j>eim (struck the enemy’s flank
instead of his rear). Knowlton og
Leitch gerðu þarna mjög harða at-
ögu og gengu fram fyrir menn
sína. En Englendingar urSu að láta
undan síga og mistu þennan dag
yfir 100 manns. En Washington
varð þarna fyrir æriö tilfinnanleg
um harmi, j>ví þarna fé'llu tveir
hans djörfustu og göfugustu frels
isriddarar. Andrew Leitch
helæsröur í þessum bardaga og dó
tveim vikum síðar. Thomas Knowl-
ton féll þar sem hetja, hans síðustu
orð voru: “Eg day glaöur fyrir
frelsið—með sigur von í hjarta”
(Er það ekki sælt að ganga að sofa
með sýnina þá sem vöku nætur
rofa. St. G. Stephansson).
Eftir að herforingjamir Leitch
Knowlton féllu í valinn, j>á
börðust menn ]>eirra hvað djarfleg-
ast, og þröktu Breta til baka hvað
eftir annaS.
Packct of
WILSON’S
FLY PADS
WILL KILL MQRE FLIESTHAN
\ $8°-°W0RTH 0F ANY
STICKY r LY CATCHER
Hreln í meðferð. Seld í hverri
lyfjabúð og í matvörubúðum.
Vorið okkar.
og
Prentvillur.
Það liafa ]>ví miður verið all-
margar prentvillur i söguköflum
New York, sem eg hefi ekki skeytt
um að leiðrétta. í síðasta blaði
voru J>essar skaðlegastar: Hudosn
,fyrir Hudson, Staton fyrir Statan,
Deloware fyrir Delaware, Jamice
fyrir Jamica. — Höf.
*••) Aid-de-camp (trúnaðarmaður
Washingtona), sem I þessu tilfelli var
jafnframt “bodyguard"—llfvörður.
Framh.
HefirSu ekki vinur verið einn
;gangi um kveld aö vordegi hérna
einhversstaðar úti á sléttunni? Þá
hefir }>á fundiö vorblæinn svalandi
hreinan og hressandi leika þér um
kinnar, hann lyftir sér til svo létt
og svo nett, hann læöist inn í huga
þér og leitast við að snerta þar
strengi, sem lengi kannske aldrei
hafa áður verið hreifSir, og honum
tekst það, þú veröur hrifinn af
hreinleikanum í loftinu umhverfis
þig, það er eins og þaS falli frá
einhverjar stíflur í huga þér, þú
sérS sem snöggvast betur en áður
sérS þ'.g sjálfan eins og þú ert, það
er likast eins og þú fallir úr álög
um. Þeir sem voru í álögum, fengu
stundum að vera með sínu rétta
eðli um tima, kannske einhvern part
úr hverjum sólarhring, og fundu
þeir þá sárt til þess að vera jæssum
álögum háðir og kviðu þess ákaf
lega að þurfa aftur að fara i álaga
heiminn. Líkt fer þér, þér ógna
álögin og þú óskar í svipinn aS þú
hefðir nú dug til jæss aö vinna það
sem þarf til þess aö leysast úr þeim
Þér verður litið útyfir sléttuna og
upp á við, upp í heiöstirndan Tiim
ininn, en sú stjörnumergö og himin
bláminn, ómælisdjúpið svo langt
sem augað eygir. Þig eins og órar
við því að eitthvaö sé á bak við
þetta alt, aS einhver sé þó tilgang
urinn annar en aS brölta bara eins
og bezt lætur hérna ó jarSarkringl
unni okkar.
Þú heillast, ekki aðeins af yndis
leik vorkveldsins, heldur líka af
mikilleikanum í kringum þig. Þú
finnur alt í einu til þess hvað þú
ert sjálfur lítill, dæmalaust Htill og
auöviröilegur, þér ógnar hvað þú
hefir stundum verið rogginn með
þig og ætlað þér mikiS, kannske
stundum til jafns viS hann sem þú
mátt þakka þessa dýrðlega kvelc
stund. Ætli þú gleymist nú ekki
^lveg? ætli hann muni nokkuð eftir
þér, sá, sem bjó til svona stóran
himinn og svona margar stjörnur
hver stjama er þó glóandi sól, og
sumar margfalt stærri en jörðin
okkar og fjarlægöin á milli þeirra
fleiri þúsuncl miljónir mína. Þig
svimar þegar þú hugsar um það
alt i samanburði viö þig og verkin
þín, það sýnist varla mögulegt að
krafturinn sem öllu þessu heldur
við, að hann muni nokkuð eftir þér
taki nokkurt tillit til þín, og það
þegar þú treður þá oft undir fótum
það sem þér var bezt gefiö, J>egar
þú ert oröinn svo gegntek-
inn þú sérS nú — þegar þú
ert staddur úti á sléttunni í kveld-
kyrðinni, svo aö segja augliti ti
auglitis við alheiminn, þá finnurSu
til þess hvað þú ert að hafast aS
og til hvers þú verð aö miklu leyt
H.fi j>ínu og kröftum. Þú ferS yfir
lifernið og letina alla í huga j>ér
°g þig hryllir við. Eg get taliS upp
gallana, það eru jæir sem við oft
teljum smámuni, en sem J>ó gera út
um þaö, hvort þú ert maður eða
ekki, gera út um það hvemig heim-
urinn er, hvort þú átt að búa viö
böl og stríð, eða gæfu og gleöi, og
að hrekja burt þessa galla, aS upp
ræta j>etta sem þú hefir kallað aS-
eins smámuni, er þó svo mikiS verk
að þér sýnist það nú nærri ókleift,
þú vilt helzt mega loka augunum
°g leggja alveg árar i bát. EitriS
er komið út í allar æðar, þú ert
gegnsósaöur af tóbaki, þú drekkur
var áfengi, ert hálf-fullur við messur,
talar illa um náungann, blótar og
formælir og gerir jafnvel stundum
gys aS Jwí bezta og háleitasta sem
þér var gefið. Það væri þó sök
sér ef þú reyndir til að halda þér
upp úr soranum, þó þú kæmist nú
kannske aldrei langt, þá væri þó
frekar hægt að ætlast til að munaS
yrði eftir þér og þér umbun veitt,
ef þú reyndir af öllum mætti til að
verða sanmir maður.
ÞaS þykir nú kannske sumum að
eg segja nokkuð mikið, og eigum
við j>ó ekki öll eitthvað af þessu,
og sum eða sumir alt ? og til hvers
er þá að vera að skafa utan af því?
til hvers aö vera aS tala á eintómu,
eilífu líkingamáli, sem hvergi kem-
ur nærri, fjöldinn ekki skilur og
fæstir taka til sín. Úr því að þessu
er hreyft (kannske aS þiS vilduð
aldrei láta hreyfa því?), en úr því
að þvi er nú hreyft, því má þá ekki
>ara tala blátt áfram og kalla þaS
ivita hvítt og það svarta svart. Og
eru þetta þá ekki líka gallar spm
j>arf að hreyfa við og minna á?
ra e
,ma f > •
xa og k
, ekki
ún er verst.
•S g :il þess a'
að hry’la viS, nóg 11
• " i a drei þurfa aS sjá
■ngr nA hefi séð föður
inn orra I ' !i heim, börn n
| víkja frá I ræ li og forviSa og kon-
na—:já, bver getur 'ýst hennar til-
finningum, hver getur sagt hvað
hún líður, j>egar hún sér þann sem
hún elskaSi mest og treysti bezt
smánaöan af sjálfum sér og öðrum
og troöinn í skarniS.
Eg hefi séS litla drenginn sötra
dreggjarnar úr brennivínsflösk-
unni hans pabba síns, séð hann
handfanga og narta í tóbakiS hans
og aS sjálfsögSu hafa eftir honum
orSalagiS—fúk og fúlyrðin, hvaö er
lika eöliegra en aS aumingja barn-
íð hafi hann pabba sinn að fyrir-
mynd. En á hverjum hvílir þá
ábyrgSin.
Eg mætti manni á gangstéttinni
mér var ekkert vel við hann, mér
fanst hann heldur hafa gert á hluta
minn. Hann tók í höndina á mér
og horföi framan í mig; eg sá aS
hann var augafullur. Eg horfSi á
móti í augun á bonum og mér fanst
eg sjá þar eymd og sára kvöl. Eg
held hann hafi fundið til þess
yimunni hvaS hann var fallinn
lá'gt. Eg kendi í brjósti um hann
og fyrirgaf honum þaS sem hann
hafði áður gert mér á móti, mig
langaði til aS hjálpa honum—eg
held aS ykkur hefði j>á langað til
þess öll.
Eg er ekki aS tala út í bláinn
bara til að gera mig merkilegan, eg
á ekkert hægra með en aðrir aS
halda réttri leiö, eg hefi líka dálitla
reynslu.
Eg hefi reyndar aldrei drukkið
mikið, en j>ó nóg til þess að finna
áhrifin og nóg til þess aS heföi eg
ekki haft hjálp, þá væri eg aS lík-
indum nú orðinn hændur að flösk-
unni og sollinum. ÞaS útheimtir
meira þrek en margur hyggur—fyr-
ir ungilnginn til aS slíta sig frá vín-
inu eftir aö hann hefir aðeins tekið
fyrsta staupiö, bara svolítiS byrjaS.
Það er ekki j>á kannske strax löng-
unin í víniS sjálft, sem lokkar
hann að sér, en hann hefir þó með
fyrsta staupinu eins og innsiglaS sig
i þann félagsskap, sem hefir vínið
og svo margt annaö ljótt og spill-
andi um hönd, og honum verður
kannske um megn aS slíta sig frá
aftur seinna úr þeim félagsskap,
jafnvel þó hann hefði löngun til
þess.
Þessvegna fer eg fram á að þér
gáið að unglingnum, og muniö eftir
að Iíf ykkar og framkoma hefir þó
mestu áhrifin.
ÞaS er nú kannske varla hægt að
ætlast til þess, að þeir geti alt í einu
bætt mikið um til batnaðar, sem hafa
frá barnæsku vanist á lestina, en
j>eir finna þó kannske til þeirra,
finna aS ]>á hefir lika einhverntima
vantað hjálp, og þessvegna fer eg
lika fram á að þér kannist við þá,
aö þér viðurkenniS gallana, aS þér
gerið ykkar bezta til að forSa okk-
ur frá villunrti, og hjálpiS okkur af
öllum mættí til aS komast ögn
lengra, en ykkur sj^lfum auðnaðist
að lenda.
Eg hefi heyrt undrast yfir því
hvað litið varS úr unglingnum, sem
var þó svo efnilegur og leit út fyrir
aS geta afkastað miklu, hvernig
hann brást að mestu þegar fram í
sótti vonum vinanna sinna. En eg
held að ástæöan hafi verið sú að
hann hafi ekki horft nógu hátt. Þú
iærð ekki nægan sannan áhuga fyr
ir
heíir
vilS.
starfinu þínu nema þú horfir
upp á viS, útyfir þetta líf, en J>á
verðurðu lika nógu stór til aS geta
gefið þig að því smáa. Þú þarft
aS hrekja til þessa galla og hreinsa
til í huga þér, að leyfa vorblænum
inn í þína eigin sál; fyr finnurðu
ekki sanna gleði, ekki sólskin og
sumar, það er mitt álit.
Hann varaSi sig ekki nógu vel á
>essum göllum, unglingurinn, þeir
grófu sig inn í sálina hans, eyddu
hans bezta og fínasta eöli og heftu
>ví hjá honum allar sannar fram-
farir. Eg held að við hljótum öli
að kannast við j>að að sönn ánægja
og sannar framfarir verði aS ejga
upptökin í hreinu lífi og göfugri
sál. En ættum við þá ekki líka öll
aS keppa að því, þegar við vitum að
án jæss verður allur auður og alt
hitt sem við erum að berjast fyrir,
aðeins harmabrauð.
Það hefir verið.bent á að koma
>yrfti á góSum félagsskap með
unga fólkinu, það væri þezta að-
feröin til þess að glæöa hjá okkur
góðar og göfugar hugsanir, til að
vekja hjá okkur löngun til að leita
áfram, og forða okkur frá því að
festast í foræðinu. Það mundi
hjálpa okkur til að sjá það fagra í
lífinu, til að sjá það sem vert er aS
lifa og berjast fyrir—og láta lífið
fyrir ef á þarf að halda.
Eg óska þess líka og okkur auSn-
ist að eignast hér fjölhæft félagslíf,
sem væri bæði upplífgantfi og
skemtandi. iVfig hefir langaö til að
stuðla að því aS koma slíku félagi
á fót, en eg skal kannast viS þaö að
rostiö kja kinn, mér hef-
mn ful la ittur.
ig \ t e ndar \el aö það mætti
prautalít ö hleypa þvi af stokkun-
m, en eg var hræddur um aö þaS
yrÖi ekki langlíft, ef aðaltilgang’n-
m og alvörunni væri framfylgt,
mér finst að reynslan bendi í j>á
átt.
Jafnvel J>ó unga fólkiö yrði
samtaka um aS mynda svona félag,
i hrykki J>að ekki t’T, el'lra fólk ö
þarf að standa á bak við. Þið
þurfiS aö vera okkur hliðholl og
samhuga ef vel á aS fara. En
mættum við þá treysta því, mætt-
um við þá reiöa okkur á ykkar
hjálp?
ViS höfum haft hérna góSan fé-
lagsskap, þann félagsskap sem aö
mínu áliti er beztur og hollastur
fyrir jafnt yngri sem eldri, þann
félagsskap, sem starfar aö einu
mesta velferöarmáli heimsins,
Goodtemplara félagið. ÞaS er
margsannað að víniS er mesta böliö
og að útrýma því er þessvegna öllu
öSru þarfara.
Goodtemplarar og ungmennafé-
lögin hafa mjög líka stefnu, mun-
urinn er aðallega sá aS stúkan
heimtar algert bindipdisheit, og vil
eg varla trúa því að’ það spilli fyr-
ir nokkrum félagsskap.
ViS gátum komiö saman á fund
um, sungiS, talaS, rætt og ritaö, og
yfir höfuS tekið þar þátt í hreinu
og upplífgandi félagslífi, en okkur
var ekki hjálpaS, þvert á móti, jafn-
ve’I sumir J>eirra sem bera j>ó
ábyrgöina af uppeldi framtiðar-
flokksins, þeir vildu ekki ljá okkur
Iið. AnnaShvort vita þeir ekki hvað
þeir vilja, eða þá að húðin þeirra
er orðin of þykk, þeir eru orðnir
kærulausir í því efni, kaldir eins og
klakastönglar. Eg biS hamingjuna
að hjálpa þeim þegar þeir þiöna,
hvar sem þaS verður.
En sökin var líka hjá okkur, við
hjálpuöum ekki héldur hvert öðru,
við ólum oft upp migskilning í stað-
inn fyrir aS koma í veg fyrir hann
við urðum sjálf kærulaus og svo
fóru hinir aS benda á okkur:
“Þarna sjáiS þið nú Templarana,
engir drekka meira en þeir; nei,
stúkan I hún er það vitlausasta, ó-
geöslegasta og óþokkalegasta sem
til er í veröldinni. En eg held þeir
gái ekki aS sér, mér sýnist þeir
blanda saman stefnunni og mönn-'
unum. ÞaS var ekki stefnunni að
kenna þó félagið næði ekki tilgang-
inum, stúkan var jafngóS þó
mennirnír væru lélegir, hefðum viS
starfaS í hennar anda, þá heföum
viö ekki heldur verið lélegir menn.
ESa ætliö þið aS fordæma allan
félagsskap, af því aö mönnunum
tekst ^ekki altaf að framfylgja
stefnunni aS fullu. Eg hefi verið
hér á safnaSarfundi, þar sem lagði
fyrir tóbakssvælu og brennivíns
þef. Finst ykkur það ekki eiga vel
við guðs orS? En ætliö þiS þó aö
afneita j>ví jæssvegna? Ætli aö þá
væri ekki einmitt ástæða til aS
standa sem fastast og reyna að bæta
eitthvað um.
Eg hefi nú talaö mest um það
sem eg álít ábótavant hér hjá okk-
ur. en þaö er þó ekki af því að eg
sjái ekki líka björtu hliSina, eg
vildi sizt aS mér sæist yfir kostina,
og eg J>ekki þá hér líka ekki síður
en hitt. En vér verðum að gá aö
okkur, vér verSum að sjá vítin til
þess að geta varast þau.
Og það er ekki heldur af því að
eg þykist fær um aö dæma neinn
eSa vanda um viS aðra, en það er
einmitt vegna vinanna og bygöar-
innar minnar að eg hefi bent á þaS
sem eg álit að þurfi að varast. Eg
vildi að hópurinn hérna stæöi eng-
um öðrum að baki, aS við gætum
frekar en hitt veitt út héSan holl-
um straumum, út um allar bygðir.
Mér sýnist nú því aS vorinu
myndi bezt fagnað meB því aS hlúa
að nýgræðingnum, að hlúa sem
bezt að æskulýSnum, að vekja hjá
honum framfaraþrá,, og að reyna
til af öllum mætti aS forða honum
frá því sem varð hinum, ykkur
sjálfum svo mikið til tafar á leiS-
inni þangaS sem við öll viljum
stefna, á leiöinni áfram og upp á
við..
Eg veit aS hver einn má sín ekki
mikils, en eg heföi þó viljaö hjálpa
til að rækta og græða út það góöa,
fagra og hreina hjá litla hópnum
okkar í félagslífinu okkar hérna og
það er tillaga mín að viö tökum nú
saman höndum og reynum það öll.
AthsEg flutti erindið olaoa-
laust og féll því úr af mistökum
hjá mér nokkur partur síðast, en j>ó
munu þeir sem annars fylgdu mér
eftir, hafa náð efninu öllu eins og
þaS er hér og skiliö að mestu hvert
eg stefndi.
G. F. Guðmundsson.
HEIMSINS BEZTA
MUNNTÓBAK
Kaupmannahafnar
Hefir góðan
keim
Munntóbak sem
• endist vel
Hjá öllum tóbakssölum
lestrarfélaga vestanhafs, sem lesa
jæssar línur, gera svo vel að svara
eftirfarandi spuringum, og senda
bréfleg svör til undirritaös?
Nafn félagsins og heimilisfang?
Hvenær stofnað?
Hversu mörg bindi í safninu?
MeSlima tala nú?
Hversu margir eru það hlutfalls
lega af þeim, sem þú álítur að
gæti veriö og ætti aS hafa jafna
hvöt, til þess að vera í félaginu ?
Hæzta og lægsta meðlimatala?
Er félagið á framfara- eSa
hnignunar skeiöi?
Hversu mikil hefir þátttaka
þeirra veriS í félagsskapnum,
sem eru fæddir hér í landi, eða
aldir hér upp frá barnsárum?"
Alítur þú nokkra samvinnu
æskilega eða hugsanlega milli
vestur-íslenzkra lestrarfélaga,
og ef svo—hverskonar?
Bregðist menn vel viS þessari
málaleitun, mun eg s,öar birta í
blöðunum heildaryfirlit eftir
skýrslum j>eim, sem mér berast í
þenna hátt. Engin nöfn, hvorki fé
laga né formanna þeirra, skulu birt,
ef þess verður óskað.
Viröingarfylst,
Baldur, Man., 27. maí, 1916.
Jónas Þorbergsson.
9-
Opið bréf
til íslenckra lestrarfélaga vestanhafs
Lestrarfélögin eru einn j>átturinn
þjóöernisbaráttu okkar Vestur-
íslenclinga. Mér hefir leikið for-
vitni á aS vita, hvernig sá félags-
skapur hefir blessast yfirleitt, og
get eg hugsaS mér, aS svo kunni að
vera um fleiri:
Vilja formenn allra íslenzkra
j Um framfarir heima.
(Sléttubönd).
Þýfiö sléttist, piltar plóg
prúSir láta vinna.
KífiS léttist, sækja sjó;
síldarbátar hinna.
véla báta fjölda fá
fiskinn hraðir veiSa, •
Sela láta engiö á
ýtar glaðir skeiSa.
HöfuðstaSar framför frjáls
Frægðar teigir bandiS.
TröfuS vaöa essin áls
undir megin landiö.
Meta vandi þykir þaS
þjóöar gagniS dýra,
Breta landi eiginn aS
Unnar vagni stýra.
Göngu hjólum vendir við
vélin keika rýkur,
löngu bólum skerpir skriS
skeiöin Reykjavíkur.
GreiSir kunna sveinar sund
siglu unna þingum,
freyöir J>unna geddu grund
gotan hlunna kringum.
Rólar boöa hjörtur hart
Hittir fróöa bæinn
SólarroSa blómiö bjart
býður góðan daginn.
Hjólin veitast landsins lýð
leiðið kætir alla,
tólin jæytast flutnings fríð
framför bætir galla.
Frétta æöa hnostsin há
hafið bláa gegnum,
rétta fræða huga hjá
hauSurs snjáa Jægnum.
Brýrnar drifaSt yfir ár
öflin flóða vinna.
Kýrnar þrífast, fjöldans fjár
frændur gróða sinna.
SvæSi garða stækka störf
sterka vinnu lýða
fræöi jaröa þroska þörf
þegna sinnu fríöa.
Moldarveggi blómgun bús
brýtur greina fúna,
foldar seggir heldur hús
hafa steina núna.
MóSurgrundin einnig á
ágæt fundin kolin,
gróöurpundin fjölgun fá
fyllist mundin þolin.
Málmar dýrir inni í
eru móður hjarta,
álma stýrir þyrfti því
þrífa sjóSi bjarta.
Mætti gæta Egill aS:
arfinn synir draga,
(ætti kæta þankann það
þroskast vinir braga.
Fjárveitinga lögin lands
ljóða smíöi gleðja,
Árbreytinga muna manns
mærðar kliSi seðja.
Þrauta aldinn hrynji her
hækki gæða lotning,
skautafaldinn bjartan ber
blessuð hæða drotning.
Sv. Simonsson.
Spurningar.
1. Þegar roskin hjón, sem eiga
uppkomin böm, leggja niður bú-
skap og skilja samvistum, ber þá
konunni nokkuð úr félagsbúi þeirra
hjóna eftir canadiskum lögum? Og
ef svo er, hve mikill hluti? ESa
hefir bóndinn heimild til aS ráö-
stafa eigum búsins aö sjálfs síns
vild?
2. Hvað þýöa þessir svokölluðu
lögboðnu dagar aðrir en sunnudag-
ar? svo sem nýjársdagur, föstudag-
urinn langi og sambandsdagurinn
og verkamannadagurinn o. s. frv
Hefi eg ekki sem húsbóndi heimild
til aS vinna og láta vinna alla sömu
vinnu og almenna virka daga ? Og
sem vinnumaSur: get eg ekki unniS
þessa daga fyrir kaupi minu, án
þess eg verði átalinn að lögum?
Fáfróður.
Svör.
1. Það fer alt eftir ástæðum;
hlaupi konan brott aö ósekju tapar
hún, ef til vill, öllu eignatiLkalli,
annars ber henni aö sjálfsögðu
helmingur búsins.
2. Þú getur unnið sjálfur, en
^ekki skipaS öðrum aS vinna þótt þú
sért verkveitandi (netna óhjákvæmi-
leg heimilisstörf). Ritstj.
_Siðbótafélagsþingið.
Siðbótafélagið i Manitoba hélt
ársþing sitt 6. og 7. þ.m. í Y.M.C.
A. byggingunni. Voru þar rædd
mörg mál og ýmsar ráðageröir.
Meðal annars var ákveðiS að kalla
saman þing, þar sem Siöbótafélag-
iö bæri ráð sín saman viS fulltrúa
frá ýmsum héruðum í fylkinu og
hóteleigendum, til þess að ræða um
bezt og hagkvæmast fyrirkomulag
á gistihúsum; sú samkoma veröur
haldin áöur en langt líður.
Samþykt var að vinna að því að
öll fylkin sem vínsölubann hafa
geröu með sér samning um þaS að
ekki yrSi leyft aS selja áfengi milli
fylkjanna. Komist þaö á, eins og
likindi eru til, eru það stórkostlegar
umbætur.
Mikill fögnuöur var látinn í ljósi
yfir því að séra J. N. McLean var
skipaður til þess að framfylgja vín-
bannslögunum; þótti það órækur
yottur um einlægni stjórnarinanr í
j>essu máli.
Harðorð yfirlýsing var samþykt
til Hudsons Bay félagsins út af því
að þaö. félag skyldi ekki beygja sig
viljugt undir lög landsins og
ákvæöi þjóðarinnar, eins og öll
önnur félög landsins. Voru það
talin mikil vonbrigði af eins merki-
legu félagi.
Samþykt var að nefndin sem
haft hefir með höndum rannsókn
fangelsa, héldi áfram þangaö til hún
gæti gert ákveSnar tillögur; lagði
nefndin til að þremur yrði bætt við
og var þaS samþykt; voru þaS
þessi: Robson dómari, Dr. Mary
Crowford og Mrs. fDr.) Galloway.
Mikill fögnuður var látinn í ljósi
yfir hinum stóra sigri í vor, og þaö
sagði séra Hughson að sú hrið yrði
ein feitasta linan í framtíöarsögu
Manitoba þegar frá liSi.
Forseti félagsins var endurkosinn
Dr. Bber Crummy, forstöSumaður
Wesley skólans, en skrifari er
óráðinn.
Ný stefna.
Þegar bygt var hér í fylkinu und-
ir tjórn Roblinflokksins sæla, var
J>að svo að segja ófrávíkjanlegur
síöur að breyta frá því sem upp-
haflega var ákveðið, þannig að hið
síöara yrði nokkrum hundruðum
þúsunda dýrara—allir skilja hvern-
ig a l)vi stóS eöa í hvaða skyni það
var gert.
Nú hefir þessu veriö breytt; al-
veg nýrri reglu fylgt. Hvelfingin
í þinghúsinu nýja átti upphaflega
að vera úr steinsteypu, samkvæmt
tillögu Frank W. Simons frá
Englandi, en stjómin hafði breytt
því og ákveðið að byggja harta úr
stáli. Nú hefir T. H. Johnson
verkamálaráðherra / ákveðið að
fylgja hinni upphaflegu tillögu
.Simons aS mestu leyti, og er það
atriSi eitt út af fyrir sig $90,000
sparnaður fyrir fylkið.