Lögberg - 06.07.1916, Blaðsíða 1

Lögberg - 06.07.1916, Blaðsíða 1
Peerless Bakeries Heildsöluverzlua Búa til beztu tegundir af aætabrauði. Ekkert aparað til að hafa það sem ljúffengast. Giftingar kökur búnar og prýddar sérstaklega vel af manni sem er meistari Iþeirri ðn. Kringlur og tvíbökur einnig til sölu. Pantanir frá verzlunarmönnum út um landið fljótt afgreiddar. . C. HJALMARSON, Eigandi, 1156-8 Injcersoll 8t. - Tals. G. 4140 ÞETTA PLÁSS ER TIL SÖLU 29. ARGANGUR WINNIPEG, MANITOBA, FfMTUDAGINN 6. JÚLÍ 1916 NÚMER 27 Bandamenn vinna stnrsigur á vestur-hiid Englendingar og Frakkar hertaka stór- svæði, marga víggirta bæi og f jölda fanga. Rússar sökkva 54 kaup- skipum Tyrkja í Svartahafi. Um nokkurn tíma aS undan- förnu hefir veriö um þaS talaö aS bandamenn heföu í hyg’gju aö byrja samtímis árás á Þjóöverja frá öllum hliöum. Rússar aö norö- an og austan, ítalir aö sunnan, en Frakkar og Englendingar aö vestan. í vikunni sem leiö var þessi árás byrjuÖ. Á tuttugu mílna svæöi réöust Englendingar og Frakkar á liö Þjóðverja að vestan og er þaö talin einhver allra skæöasta orusta sem sögur fari af. Byrjaði sú or- usta á laugardaginn i. júlí og sténd- ur yfir enn, þótt síðustu fréttir virðist benda til að heldur sé nú farið að hægja. Um mannfall eru fréttir ekki greinilegar enn þá, en svo mikið er þó talið víst að það hafi verið af- armikið á Þjóðverja hlið; og að líkindum á báðar. , Bandamenn hafa þegar tekið 50 fermílur af landi sem Þjóðverjar höfðu háldið í heilt ár, og eru þar á meðal unr tólf viggirtir bæir, sum- ir allstórir. Nöfn þeirra helztu eru þessi: Fricourt, Mantouban, Mametz, La Boisselle, HerbeCourt, Frize, Bee- qvin-Court og Curln. Eru þessar borgir allar sterklega víggirtar og nokkuð stórar. Margar fléiri, sem ekki eru nafngreindar, féllu einnig í hendur bandamanna á svæði því er þeir tóku. Áuk þessa náðu þeir afarmörg- um byssum, smærri og stærri, og 14,000 fanga ósærða, auk fjölda særðra. Þessi mikla orusta var bæði á landi og í lofti og höfðu bandamenn skotið niður 25 loftskip frá Þjóðverjum þegar síðast frétt- ist, en sjálfir mist ix. Þjóðverjar komu með liðsauka óvað eftir annaö, en svo segja fréttirnar að ékkert hafi staðið viö skothrið bandamanna, sem þeir hafi haldið uppi látlaust á öllu þessu svæði svo dægrum skifti. Aftur á móti gekk Þjóöverjum heldur betur hjá Verdun, því þar heldur orustan áfram enn. Hafa þeir nú tekið staðinn Thiamount í fjórða skifti. Samtímis þessum aðgangi að vest an hefir verið barist af mikilli grimd að norðan; Rússar hafa sótt á að undanförnu á stóru svæði og haldið áfram seint og sigandi viö- stöðulítið; tekið bæði land og lið eins og frá var skýrt i síðasta blaði. Síðan hafa þeir haldið áfram, þótt ekki hafi þeim oröið eins ágengt og hafa Þjóðverjar pg A'usturríkis- menn veitt þeim meiri og fastari mótstöðu en áður. Sumstaðar hafa hinir unnið til baka part af því sem þeir höfðu mist. En verzlunarskipum 54 söktu neðansjávarbátar Rússa í Svarta hafinu á sunnudaginn og er það hinum ekki litið tjón. Milli ítala og Austurríkismanna hefir verið rólegra; lítið borið þar til tiðinda að undanförnu. Blað sem út kom rétt í þessunr svifurn segir þá frétt að riddaralið Rússa hafi brotist í gegn um her- fýlkingu Austurrikismanna og sé komnir alla leið yfir Carpatafjöll og inn á Ungverjaland. Bifreiðar slys. Á mánudaginn var voru nokkrir foringjar 197. herdeildarinnar á ferö á bifreiö nálægt Portage la Prairie. Var þar á meðal Fonseca aöaldeildarforingi, E. F. Cleven undirforingi og fleiri. Bifreiðin hafði kollsteypzt hvaö eftir annaö og brotnað, líklega af ofhraðri ferð. Varð Cleven undirforingi undir henni; hálsbrotnaði og beið bana samstundis, Fonseca meiddist og annar foringi senr með honum var, en hvorugur hættulega. Þeir kveðast hafa farið aðeins 15—20 mílur á klukkustundinni, en ólíklegt er að svo hafi verið. Er Rúmenía að fara í stríðið ? Þegar Rússaherinn var að þok- ast inn í Bukovina voru 250 járn- brautarvagnar frá Ungverjum og Austurrikismönnum sendir inn í Rúmeniu, til þess að forða því að þeir féllu Rússum í hendur, en stjórnin í Rúmeniu tók alla vagn- ana fasta, og voru þeir hlaðnir vist- um og vörum. Er þetta talið sem merki þess að Rúmenar muni að því komnir að fara í stríðið með bandamönnum. Stórskemdir af stormi og regni. 3. júlí skall á voða stormur og steypiregn i ýmsum stöðum í Sask- atchewan, sem olli stórskemdum á húsum og ökrum. Jámbrautarupp- hækkanir þvoðust í burtu á stórum svæðum og akrar eyðilögðust ger- samlega. Er áætlað að 12 þuml- ungar vatns hafi fallið á 6 klukku- stundum. Var þetta allvíða og á stórum svæðum; t. d. í kringum Scott, Moose Jaw, Rush Lake héruðin og víðar. Rider Haggard í Canada , Allir kannast við skáldið fræga Rider Haggard. Fáir munu þeir sem ékki hafa lesið eitthvað eftir hann. Hann er nú á ferð í Canada — á vesturströndinni — og heldur þar fyrirlestra hvern á fætur öðr- um. Aðal erindi hans hingað er það að undirbúa tækifæri fyrir særða hermenn hér vestra eftir að striðið er til lykta leitt. Verður þessa starfs hans nánar getið síðar. Lögmenn Kellys, sem yfirgáfu hann þegar mál hans áttu að byrja, komu aftur um það leyti sem vitna- leiðslu var lokið. Nú krefjast þeir þess að málið sé tekið fyrir að nýju fyrir æðra dómi og halda þvi fram að Prendergast dómari hafi ekki að öllu leyti gætt skyldu sinnar. Það var undir honum sjálfum komið þvort hann leyfði þetta og hefir hann látið eftir ósk lögmannanna á þeim grundvelli að þetta sé ó- venjulegt mál. Fjórir brœður sem ekki hafa dregið sig í hlé Vilhjálmur Fjórir brœður í hernHm Mynd sú sem hér birtist sýnir fjóra íslenzka bræður, sem allir eru komnir í herinn. Nöfn þeirra lesin frá vinstri til hægri eru þessi: Vilhjálmur, Bjarni, Jóhann og Ingvi. Þeir eru synir Sveins Eiríkssonar og konu hans Guðrún- ar Halldórsdóttur, sem lengi bjuggu nálægt Svold í Pembina héraði í Bjarni Jóhann Ingvi Norður Dakota. Þeir mistu móð- ur sína ungir, en faðir þeirra lézt fyrir fjórum árum. Fluttu þeir feðgar til Manitoba 1903 og/settust að úti í Grunnavatnsbygð skamt frá Otto. Ömnntbróðir þeirra bræðra er Halldór Friðriksson Reykjalín að Mountain; Vilhjálmur er í 61. herdeildinni en hinir allir í riddara- liðinu (Strathcona HorseJ; Jóhann er kominn á vígvöllinn á Frakk- landi og Vilhjálmur einnig, en hin- ir búast við að fara innan skamms. Bræðumir eru allir einkar hraustir og mannvænlegir menn, eins og þeir eiga kyn til. Vilhjálmur er fæddur 14. ágúst 1890, Bjarni 25. desem- ber 1896, Jóhann 10 marz 1898 og Ingvi 20. ágúst 1893. Allir í Dakota. Bróðir þeirra Valdimar Eiríksson er bóndi að Otto. William Preece Fall hans á vígvelli spurðist hing- að 20. júni. Hann hafði fallið ein- hvern daginn frá 2.—5. júní. Ná- kvæmari fregnir hafa ekki fengist. William Preece var enskur í föð- urætt, en móðirin er íslenzk og al- inn var hann upp senr íslendingur, eins og þau systkini hans öll tíu. Foreldramir búa að 867 Winnipeg Ave. hér í borg. Vinnur faðir hans á einni skrifstofu bæjarráðsins. William Preece var 26 ára gam- all. Gekk hann snemma í herinn •eftir er ófriðurinn hófst, og fór héðan síðastliðið haust í 44. her- deildinni. Hann er fyrstur þeirri 60 félaga úr Fyrsta lúterska söfn- uði í Winnipeg, sem komnir eru í herinn, til að leggja lifið í sölurnar fyrir föðurlandið sitt. Hann var góður maður og hjartahreinn og hvers manns hugljúfi. Minnast þess margir að hann kvaddi hér söfnuð og kirkju með þvi rétt áður en hann fór, að krjúpa við hlið móður sinnar við altari drottins og meðtaka sakramenti. Getið var um kveðju-stund þá, svo og bréf hans til móður sinnar, er hans var minst í guðsþjónustu Fyrsta lúterska safnaðar síðasta sunnudag. Mynd hans, vafin sorgarblæjum, hékk á kórstafni við hertnanna-guðsþjón- ustuna á sunnudaginn var, þar sem 223. herdeildin var komin til tíða. Unga hetjan hvilir í gröfinni köldu fyrir handan hafið, en líf hans heldur áfram í minningu þeirri, sem vinirnir geyma, og hvetur æsk- una fram til fórna og þjónustu. “Oss heyrist sem hlývindar segja, að dauðinn sé fögnuður, friður og náð og fegurst sé ungur að deyja.” Vinur syrgjendanna. Neita að berjast, dœmdir í fangelsi. Þrjátíu og fjórir menn frá Bret- landi sem í stríðið fóru sem hjálp- armenn, áttu að fara í orustu sam- kvæmt lögum; en þeir neituðu allir. Kváðust ekki geta vegið menn samvizku sinnar vegna. Þeir voru allir yfirheyrðir fyrir herrétti og dærndir til dauða, en dóminum var breytt í fangelsisvist. Verzlunin í Canada. Skýrslur ríkisins fyrir maí mán- um bera það með sér sem hér segir. Öll verzlun fyrir þan mánuð nam $176,873,000, en fyrir sama mánuð í fyrra var hún $86,023,000 og er það meira en tvöföldun að vöxtun- um. Verzlunin fyrir tvo fyrstu mán- uði fjárhagsársins, april og maí var $284,555,000, en í fyrra, á sama tima $145,244,000. Ástæðurnar fyrir þessu eru margar, meðal ann- ars sú að meira hveiti hefir verið flutt út á þessum tíma en venjulega gerist. Dr. Liebknecht fundinn sekur. Dœmdur í 30 mánaða fangelsi. Eins og fyr var frá sagt var Dr. Karl Liebknecht þingmaður í Þýzkalandi og leiðtogi jafnaðar- manna þar kærður um landráð ný- lega. Mál hans var dæmt 27. júni og var hann fundinn sekur og dæmdur í þrjátíu mánaða fangelsi. Dóminum fylgdi það að hann getur áfrýjað honum, en verði hann staðfestur, sem lítill efi er á, þá sviftir það hann lögmannsrétti og hamlar honum frá að skipa nokkurt opinbert embætti. Aftur á móti heldur hann þingsæti sínu eftir sem áður, sökum þess að hann er í það kjörinn af þjóðinni, en honum ekki veitt það af stjórninni. jTilraunir voru gerðar hvað eftir annað næstu daga eftir að dómur- inn féll til þess að halcla ofinberar mótmæla samkomur á helzta stræti Berlínarborgar, sem “Undir lindi- trjánum” heitir, en lögreglan hindr- aði allar slíkar tilraunir. Saskatchewan málin. THOMAS KELLY FUNDINN SEKUR 29. júní var lokið réttarhaldinu í máli Thomasar Kellys. Flutti hann langa ræðu, sem hann hafði skrifað, áður en málið var lagt í dóm og ásakaði þar bæði stjórnina, lögmennina og vitnin fyrir ósvífni, ofsóknir og ósannindi. Kvaðst hann ekki hafa notið sanngimi við mála- reksturinnn eða meðferð hans, og var hinn versti í alla staði. Synir hans tveir höfðu verið kallaðir sem vitm og þess krafist að þeir kæmu fram með ýms skjöl málinu til upplýsingar, en þeir neit- uðu þvi með öllu og varð engu tauti við {>á komið. Þegar málssóknum og vörnum var lokið, báru kviðdómendur sam- an. Að þremur klukkutimum liðnum komu kviðdómendur fram og heitir sá J. B. Smith sem forsæti þeirra skipaði. Hann lýsti þVí yfir að Kelly væri fundinn sekur um allar þær sakir fjórar sem um væri að ræða, þar á meðal þjófnað, fölsun og svik. Kelly krafðist þess að allir kvið- dómendur yrðu látnir segja til hvoru megin þeir hefðu verið i mál- inu. Voru þá lesin nöfn þeirra og stóð upp hver fyrir sig og lýsti því yfir að hann hefði fundið hinn á- kærða sekan. Kviðdómurinn hafði því verið einróma. Kviðdómendurnir voru þessir: J. B. Smith ökumanna formaður Angus Mclntyre bóndi frá Rich- mond William Leeson bóndi frá Rosser Albert Bailey bóndi frá Argjde Thomas Dunn bóndi frá St. Ann James Steele bóndi frá Giroux j. W. Ýes bóndi frá Selkirk W. C. Campbell bóndi frá Pigeon Bluff S. Carter raffræðingur frá St. James Nels Olson bóndi frá Balmoral R. H. Dowse bóndi frá Springfield Lid Halloway jámsmiður frá Bal- moral. Mikill meiri hluti kviðdömsins var því úr bændaflokknum og hafa þeir sannarlega gert skyldu sína. Eins og kunnugt er fóru lögmenn Kellys í burtu í vonzku þegar þeim var ekki leyft að draga málið á lang- inn lengur en búið var. En daginn sem því var lokið komu þeir aftur og hafa það nú með höndum að nýju, því þeir ætla að áfrýja þvi. iÞess var óskað að dóminum væri frestað um stund og var það veitt. Þeim hefir miðað hægt að und- anförnu. Frá því var sagt að þrír ráðherrarnir og nokkrir þingmenn sem sakir voru bornar á hefðu ver- ið algerlega sýknaðir. Aftur á móti voru málin enn ókláruð sem sumir þeirra eiga í, þar á meðal er Ed- ward' H. Devlin þingmaður fyrir kjördæmið Kinistino; mál hans kemur ekki fyrir fyr en í haust og þykir málstaður hans líta illa út. J. P. Brown skrifari og aðaltrím- aðarmaður fyrir vegabætur var fundinn sekur á fimtudaginn um það að hafa dregið undir sig stórar fjárupphæðir. Hann var dæmdur í sjö ára fangelsi. Stjórnin hefir ekkert gert til þess að hindra rannsóknina að nQkkru leyti heldur þvert á móti gert alt sem í hennar valdi stóð til þess að rannsóknin geti gengið sem greið- ast og öll gögn kæmu fram. Er það ólíkt aðferðinni í Ottawa og gömlu aðferðinni i Manitoba. Stjórnin var mjög áfram um það, að sannleikurinn kæmist upp, eftir því sem bezt verður séð, og að þeim af þjónum hennar, ef nokkrir væru, sem trausti hefðu brugðist, yrði fullkomlega hegnt. Það einkenni- lega í þessu máli er að framsóknar- menn telja dóminn vægan, en í- haldsmenn virðast vera á því að hann hefði átt að vera linari Hvernig sem málin fara sem eft- ir eru, þá er það víst að rannsóknin þar vestra gengur fram óhindruð og sanngjarnlega án hlífðar. Þinghúsbyggingarnar Þær hafa nú verið auglýstar i blöðunum til útboðs. Þeir sem bjóða í þær'verða að hafa sent inn tilboð sín fyrir 15. ágúst. Vinnan heldur að nokkru leyti áfram þrátt fyrir þetta. Mannfali Breta. Nýkomnar skýrslur frá Englandi sýna að i maímánuði hafa 466 fall- ið, 1080 særst og 55 horfið, eða alls 1601. Er þá alt mannfall Breta síðan striðið bvrjaði 27,905, þar af hafa 8,574 fallið, 17,424 særst og 1,907 horfið. Henry T. Champion látinn. Hann var einn hinna elztu og merkustu borgara þessa bæjar; bankastjóri og fjármálamaður á ýmsum sviðum. Hann var 69 ára gamall. Flest fyrri daga framfara- fyrirtæki þessa bæjar eru að ein- hverju leyti tengd við hann, því hann var frábærlega starfsamur maður og skoðaði Winnipeg sem heimili sitt er sér bæri að vemda og prýða. Joseph Coates látinn Einn af atkvæðaborgurum þessa bæjar um langan tíma var Joseph Coates. Hann var fasteignasali, kaupmaður og áhrifamikill stjórn- málamaður. Hann var fyrir nokkru fluttur vestur til Keeler í Saskat- chewan og var komkaupmaður þar. Þegar hann var hér gegndi hann ýmsum trúnaðarstörfum fyrir con- servativa; þar á meðal var hann lengi forseti ',’úbbsins i Winnipeg og síðar í Keeler. Plann fanst ör- endur hálfklæddur á rúminu sinu 29. júní; hafði orðið bráðkvaddur. Hann var tiltölulega ungur maður og sérlega framkvæmdasamur. Ríkisstjórinn í Canada Hann var staddur hér í Winni- peg um helgina sem leið ásamt konu sinni og dóttur. Eru þau á förum héðan heim til Englands með því ,að embættistími hans er úti 1. októ- ber í haust og annar maður skipað- ur í hans stað. Ríkisstjórinn skoð- aði herinn hér í bænum og opinber- iar byggingar. Var honum fagnað virðulega og haldnar veizlur og samkvæmi bæði opinberlega og af einstökum mönnum. Sá heitir Devonshire sem við rik- isstjóra stöðu tekur hér í haust; lávarður heiman frá Englandi. Or bréfum. Sigurður kaupmaður Sigmar frx Glenboro er fluttur hingað til bæj- arins ásamt konu sinni og byrjaður hér verzlun með almennar vörur. Þegar Lögberg kom út síðast leit illa út milli Bandaríkjanna og Mexico. Nú hefir svo verið greitt úr málum að vissa þykir fyrir því að ekki verði af stríði. \'erkamenn frá báðum löndunum héldu þing undir forustu Samuels Gompers verkamannaforingja og samþyktu áskorun til stjórnanna hjá báðum þjóðunum um það að miðla málum og láta það ekki spyrjast að gripið yrði til stríðs og hnefaréttar. Hvort sem þetta hefir verið aðalástæðan eða ekki, þá er það vist að nú lítur friðsamlega út og þrætan verður ó- efað útkljáð með friðsamlegum málamiðlunum, sem betur fer. STAKA ORT AF TVEIMUR. Fönnin hvíta fælir grið, frostið bitur mannlífið. Jónas Halldórsson. Barr frá pýtum birkivið burtu hrýtur dauðfrosið. Björn Lindal. BITAR Hallsteinn Skaftason og kona hans fóru norður til Árborgar á þriðjudaginn ásamt börnum sínum. Dvelja þau þar um tima hjá A. Reykdal kaupmanni og konu hans, sem er systir Skaftasonar. Fyrirlestur Dr. Guðmundar Finn- bogasonar um viðhald íslenzks þjóðernis í Vesturheimi, er nýlega kominn út á kostnað Jóns Bjama- sonar skólans. Er hann til sölu hjá fulltrúum kirkjuþingsins og kostar 25 cents. Svo vel gatzt mönnum að þessupi fyrirlestri alment að líklegt er að þeir verði fáir sem ekki vilja eign- ast hann. Guðmundur er einn allra freinstu rithöfunda Islands nú á dögum; fylgist að hjá honum fróð- leikur, fagurt mál, fyndni og al- þýðleiki. Eru það kostir sem fá- um eru gefnir, en öllum nauðsyn- legir sem við ritsmíði fást. Munið eftir að ritið fæst hjá kirkjuþingsmönnum og hjá J. J. Vöpni, Box 3144, Winnipeg. Gjörðabók kirkjuþingsins fyrir árið 1916 er nú komin út og til sölu hjá kirkjuþingsfulltrúum. Verðið er aðeins 15 cents. Þéssa bók ættu þeir allir að eiga sem fylgjast vilja með málum kirkjufélagsins. Á þinginu var svo margt til umræðu í þetta skifti og svo mörg mál af- greidd að bókin er sérlega fróðleg. “Kellymálið er óvenjulegt mál”, segir Prendergast dómari. Og þess vegna ætlar hann að leyfa að það sé tekið fyrir aftur. Kelly er kærður um “óvenjulega” stóran þjófnað og þess vegna bera honum “óvenjuleg” réttindi. — Já, réttvís- in héma! Enginn þjófur er eins skaðlegur og sá sem stelur frá þér kærleik- anum. Það er þvi skýlda þín að reka þann þjóf i burtu umsvifa- laust—vera ekki mörg ár að hugsa þig um það. — B. Bencdiktsson. Árni og Bjarni voru nábúar, báðir ungir drengir. Árni sterkur, Bjarni kraftalitill. Þeim varð sund- urorða og rifust nokkra stund. Rifrildið leiddi til áfloga. “Eg skal svei mér lumbra á þér” sagði Ámi. Fullorðinn maður stóð þar hjá og sagði: “Þaö er ljótt að ráðast á þann sem er minni máttar; það er ljótt að beita hnefarétti; hnefaréttur er enginn rdttur.” ‘‘Það varðar mig ekkert um” svar- aði Árni, “eg ætla að berja Bjama og láta hann finna það að eg er sterkari.” En fullorðni maðurinn gekk þá að Árna og barði hann svo að úr honum fossaði blóð. Ámi horfði framan í manninn pg i augum hans skein hatursbland- in fyrirlitning. “Þú segir að hnefa- réttur sé enginn réttur” sagöi hann. “En var ekki þetta hnefaréttur sem þú beittir við migr” Og samvizka mannsins svaraði því játandi; hann fór þegjandi í burtu. “Kellymálið var þrefaldur stór sigur fyrir þessa þjóð”, sagði sér; Friðrik Hallgrimsson nýlega. “Þai var sigur aö lögreglan náði Kell; frá Bandaríkjunum; það var sigu að peningar gátu ekki keypt ham lausan, og það var sigur að hani var fundinn sekur; þetta var sigu fyrir stjórnina, sigur fyrir fólkii og umfram alt sigur fyrir réttlætið.

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.