Lögberg - 14.09.1916, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 14. SEPTEMBER 1916
SSflbtrg
Gefið út hvern Fimtudag af The Col-
umbia Pre*s, Ltd.,!Cor. William Ave. &
Sherbrook Str., Winnipeg, Man.
TALSIMI: CARRY 2156
SIG. JUL. JÓHANNESSON, Editor
J. J. VOPNI, Business Manager
Utanáskrift til blaðsins:
THE OOLUMBIA PRESS, Ltd., Box 3172, Winnipeg,
Utanáskrift ritstjórans:
EDITOR LOCBERC, Box 3172 Winniptg, Man.
VERÐ BLAÐSINS: $2.00 um áriS.
Sýnilegur árangur.
(Frh.).
Tveir voru merkastir þessara skóla, þeir voru
í Haukadal og Odda. í Haukadal var forstöðu-
maðurinn Hallur pórarinsson, en í Odda Sæmund-
ur Sigfússon hinn fróði.
Aðaláherzluna lögðu þessir skólar á þjóðleg
fræði og voru þeir aðaluppspretta hins fornís-
lenzka bókmentalífs.
Svo má segja að Haukadalsskólinn hafi fætt
þjóðinni Ara fróða og með honum fslendingabók,
en Oddaskólinn var andleg móðir Snorra Sturlu-
sonar.
Er það merkilegt að Sæmundur fróði var um
tíma horfinn frá þjóðerni sínu með öllu og búinn
að gleyma tungu sinni. Hafði hann sem ungur
maður og fróðleiksfús farið til pýzkalands, Frakk-
lands og víðar til þess að afla sér mentunar og
hugurinn smám saman leiðst í burtu frá öllu ís-
lenzku; en Jón ögmundsson sá er fyr var getið og
síðar varð biskup fann hann erlendis af hendingu
einni og fór með hann heim með sér.
Varð Sæmundur ekki lengi að átta sig og varð
einhver hinn nýtasti maður sem fsland hefir átt
og eldheitasti þjóðernis frömuður. Skóla hans í
Odda hefir lengi verið við brugðið fyrir áhrif og
lærdóm þeirra sem þar kendu, bæði undir hans
eigin stjórn og afkomenda hans.
f ræðu þeirri sem Goðmundur skáld Kamban
flutti hér á íslendingadaginn tók hann það rétti-
lega fram, að ef íslendingar ætluðu sér að skara
fram úr öðrum þjóðum að einhverju leyti, þá yrði
það að vera þar sem yfirburðimir væru ekki komn-
ir undir höfðatölu; þetta er hverju orði sannara.
pjóðin er svo fámenn, að hún getur aldrei kept um
neitt það sem komið er undir atkvæðum né fjölda.
pað eru listimar og um fram alt bókmentimar
sem íslendingar hafa orðið frægastir fyrir, þar
verða þeir að reyna að halda sínu ef þeir eiga ekki
að deyja sem þjóð er heimurinn viti af.
Og hvað sem tízkan kann að megna og hver
sem aldarhátturinn verður í bókmentafyrirkomu-
laginu, þá er það víst að ljóðagerðin hefir verið
fjöregg þjóðar vorrar á umliðnum öldum og hún
heldur áfram að vera það.
peir sem ekkert sjá né heyra annað en verald-
lega muni telja ljóðagerð lítils virði, og leggja
það helzt til að hún sé fyrir björg borin. En sann-
leikurinn. er sá að vafasamt er hvort þjóðin væri
til ef það væri ekki fyrir ljóðin sem hún á og allar
afleiðingar þeirra og áhrif fyr og síðar.
Takið í burtu úr íslenzku þjóðlífi áhrif af ljóð-
um Egils Skallagrímssonar, Hallgríms Pétursson-
ar, Eggerts ólafssonar, Bjama Thorarensens,
Jónasar Hallgrímssonar, Steingríms Thorsteins-
sonar, Matthíasar Jochumssonar, Benedikts
Gröndals, Einars Benediktssonar, Kristjáns Jóns-
sonar, Hannesar Hafsteins, Guðmundar Friðjóns-
sonar, Guðmundar Guðmundssonar, þorsteins Er-
lingssonar, Valdimars Briem og síðast en ekki sízt
Stephans G. Stephanssonar og margra fleiri, og
hvað verður eftir? Ekkert nema köld eyðimörk
og gróðurlaus á því svæði þjóðlífsins sem allra
blómlegast hefir blasað við augum alheimsins.
Grikkir fengu mann er Tyrtæeus hét til þess
að yrkja hersöngva og hvetja til hreysti og er sagt
um einstök erindi hans að þau hafi tvöfaldað
hemaðardug liðs þess er hann orti fyrir. Enda
þarf engra sögusagna um áhrif ljóða þegar þeim
fylgir hiti og styrkleikur. pað er viðurkendur
sannleikur að “Guð er sá sem talar skáldsins
raust”. Vér þurfum ekki annað en stinga hend-
inni í vom eigin barm. Vér finnum það öll og vit-
um að þegar vér hlustum á mann flytja ræðu, þá
verða þau áhrifin dýpst á oss og varanlegust er
hann hefir með ljóðum sem hann tilfærir efni því
til liðveizlu, er hann ræðir um.
Heyrið fallega flútt erindið: “Hvað er svo
glatt” o.s.frv. og takið eftir þeirri hlýju sem
streymir um allan yðar innra mann. Leysið er-
indið upp í óbundið mál og heyrið það svo lesið
jafn vel með sömu orðum, og þér munuð komast
að raun um að áhrifin verða önnur eða minni.
Nei, ljóðagerðin má ekki glatast; hún er eins
og vér sögðum fyr, fjöregg þjóðarinnar. Hún er
andlegt málverk sem öllu öðru fremur getur
skygnst inn í alla heima mannlegra tilfinninga og
stefnt þeim í hjartastað þeirra sem ljóðin heyra.
pað er eftirtektavert, sem getið var um í
þjóðernisbaráttu Gizurar biskups fsleifssonar í
Skálholti, að hann lét blátt áfram kenna ljóðagerð
í skóla sínum.
Nokkrir íslenzkir námsmenn í Reykjavík tóku
sig til árið 1893 og mynduðu félag til þess að læra
og kenna Ijóðagerð. f því voru meðal annara
Guðmundur Guðmundsson skáld, Jóhann Sigur-
jónsson skáld, séra ólafur sonur Valdimars biskups
Briem, Lárus Sigurjónsson, Stefán Bjömsson fyr-
verandi ritstjóri Lögbergs, sá er þetta skrifar og
fleiri. petta var kallað “Hagyrðingafélag” og áttu
menn þar oft glaða stund.
A því teljum vér engan efa, hvað sem aðrir
kunna að halda, að félagið hafi talsvert áunnið
sem skáldspaparleg kenslustofnun og vér erum
sannfærðir um að mörg hinna fögru kvæða sem
Guðmundur Guðmundsson hefir ort hafa verið inn-
blásin frá þeim tíma.
petta félag naut virðinga og álits heima og
þótti skynsamleg tilraun til þess að kenna og læra
að yrkja. par var það mönnum ljóst að ljóðagerð
er list sem lærist með æfingu, tilsögn og aðfinn-
ingu alveg eins og hvað annað, þótt hún verði að
vera manni í eðli gefin til þess að geta komist þar
langt eða gert vel—en svo er um flest.
Hér vestra var samskonar félag stofnað árið
1902 eða 1903 og er það enn á lífi, þótt andardrátt-
urinn sé ekki hávær nú sem stendur. Og það er
víst að út frá því félagi eiga Vestur-íslendingar
marga góða vísu og kvæði sem aldrei hefði orð-
ið til ella, eða hefðu verið ver úr garði gerð og því
minna virði.
Gizur biskup fsleifsson vissi hvað hann fór
þegar hann taldi það þjóðinni hollustu að kenna
ljóðagerð, og þótt hlegið væri ef til vill að honum
ef hann væri uppi nú og vildi stofna sams konar
skóla, þá hafa engir aðrir betur gert en hann í
þjóðernis baráttunni.
Sá andi virðist að færast yfir allar þjóðir nú
að leggja niður ljóðagerð í föstu formi. Rímlaus
ljóð eru að koma í stað hinna fögru og formföstu
kvæða, en rímlaus ljóð eru eins og vængjalausir
fuglar; áhrif þeirra tapast, þau festa aldrei eins
djúpar rætur í hugum þjóða og einstaklinga.
pað að sleppa ríminu er banatilræði við feg-
ursta form hins fullkomnasta skáldskapar. pegar
rímið hverfur þá hættir það að vera “guð sem
talar skáldsins raust”.
Ef þér leysið upp alla Passí.usálmana í óbundið
mál, þá eru helgiáhrif þeirra að miklu horfin og
svo er með öll önnur áhrifamikil ljóð.
pví hefir verið haldið fram í blaði vor á meðal
að kvæði þau sem ort séu á íslendingadögunum séu
einskis virði; en þér megið trúa því að væru öll
minni íslands sem hér hafa verið flutt og ort í
síðastliðinn aldarfjórðung prentuð í eina bók, þá
væri þar góður vísir til viðhalds íslenzku þjóðerni,
sérstaklega ef kvæðin væru öll prentuð með lögum
eða nótum og iðulega sungin.
Hér eftir þarf sú regla að komast á að öll
kvæði sem ort eru fyrir íslendingadaga séu sungin
af æfðum flokki; að minsta kosti íslandsminni.
pví hefir verið haldið fram að árangur af ís-
lenzka skólanum hér hjá oss gæti ekki orðið telj-
andi.
En mættum vér spyrja, mundu ekki þeir sem
því halda fram hafa flutt sömu kenninguna, hafa
lýst sama vantraustinu, komið með sömu úrtölum-
ar ef þeir hefði verið uppi á dögum Gizurar biskups
ísleifssonar?
Mundu þeir þá ekki hafa talið það heimsku
næst og þýðingarlaust að stofna skóla til þjóðem-
is viðhalds ?
Jú, vafalaust. Og þótt menn ef til vill haldi
því fram að þar og þá hafi staðið öðruvísi á, þá
er það létt á voginni.
peir sem sjá óyfirstíganlega erfiðleika hér nú,
mundu ekki síður hafa séð málinu örðuga leið
framundan heima í þá daga.
peir sem þeirri stefnu fylgja að vilja aldrei
eða nenna aldrei að leggja neitt í sölurnar nema
því aðeins að árangurinn sjáist áður en verkið er
hafið, eru samir hvar og hvenær sem þeir eru
uppi.
Gizur biskup átti við ýmsa erfiðleika að stríða
í þjóðemisbaráttu sinni, en hann hafði trú á starf-
inu, þrek til þess að hefja það hvað sem sagt var
og elju til að halda því áfram hvemig sem gekk.
Og árangurinn varð sýnilegur og er sýnilegur
enn þann dag í dag. Enginn getur með tölum
talið hversu mikið íslenzkt þjóðerni á að þakka
þeim eina manni og skóla hans.
Gizur biskup stofnaði þennan eina skóla aðal-
lega, en út frá starfi hans og áhrifum var það að
aðrir skólar ri§u upp í landinu, eins og drepið hef-
ir verið á. Hann gekk á undan öðrum í því drengi-
lega og höfðinglega tiltæki að gefa föðurleifð sína,
höfuðbólið Skálholt til þess að þar skyldi vera
biskupsstóll og skóli.
Að hans dæmi fóru nokkrir aðrir höfðinglynd-
ir menn og var árangur af verki hans þannig sýni-
legur.
Tvö slík höfuðból auk biskupsstólanna hafa
þegar verið nefnd og má svo segja að eigendur
þeirra hafi lagt fram bæði jarðimar og sjálfa sig
þjóðlegri mentun og menningu til viðhalds.
Eins og ísland var í þá daga skift aðallega í
tvent, Norðurland og Suðurland með Hólum að
höfuðbóli nyrðra og Skálholti syðra, eins er ástatt
nú fyrir oss Vestur-fslendingum. Hér em einnig
Sunnlendingar og Norðlendingar — Bandaríkja-
menn og Canadamenn.
Hverjir eru nú þeir íslenzkir höfðingjar hér
vestra meðal vor, sem leggja vilji þann skerf til
viðhalds íslenzku þjóðemi að þeir gefi föðurleifð
sína til höfuðbóls í því skyni?
Er nokkur maður svo íslenzkur í Canada meðal
vor að hann vilji gefa “Hóla”, sem vera skuli höf-
uðból þeirra Vestur-íslendinga sem í Canada búa,
í líkingu við þá stofnun sem Gizur biskup fsleifs-
son kom á fót á íslandi til foma?
Og er nokkur höfðingi til vor á meðal sem á
sama hátt og í sama tilgangi vilji gefa “Skálholt”,
sem verði höfuðból sunnan línunnar — á Suður-
landi, í líkingu við það sem Skálholt var heima á
dögum Jóns biskups ögmundssonar?
í sannleika væru þess konar rausnargjafir ekki
nema mannsverk, en hver getur reiknað þau eilífu
áhrif sem slíkt gæti haft?
pað er ekkert efamál að ef einhver Canada-
fslendingur hefst handa og leggur fram “Hóla”,
þá stendur ekki á “Skálholti” syðra.
petta er alvörumál; hugsið um það; látið það
ekki 3em vind um eyrun þjóta.
Hver veit nema saga Vestur-íslendinga eigi
það eftir að geta slíkra höfðingsverka.
(Frh.).
Ráðherramálin.
í síðasta blaði var skýrt frá úrslitum þeirra
eða réttara sagt úrslitaleysi.
Fréttin um málið barst blaðinu rétt áður en
það var prentað, og því varð það ekki rætt eins
ítarlega og vera bar.
Til þess að sýna að ummælin í síðasta blaði
voru ekki út í bláinn; sýna að vér erum ekki einir
um þá skoðun að allar sakir sem á ráðherrana
voru bornar hljóti að álítast réttar, prentum vér
hér í blaðinu nefndarálit konunglegu rannsóknar-
nefndarinnar, sem skipuð var þremur valinkunn-
um dómurum og báðir flokkar samþyktu.
Sú nefnd komst að þeirri niðurstöðu að allar
kærumar væru sannaðar. Verður þar tæplega um
kent pólitísku fylgi, þar sem einn dómarinn var
leiðtogi conservativaflokksins og stjórnarformað-
ur canservativa-stjómarinnar.
petta nefndarálit er fróðlegt og greinilegt og
ættu menn að lesa það gaumgæfilega.
pað er einkennilegt að blaðið “Tribune”, sem
er óháð öllum flokkum, flutti svo líka ritstjómar-
grein þeirri sem Lögberg flutti um úrslit málsins
að svo að segja sömu setningarnar eru í báðum
blöðunum og komu bæði blöðin út sama daginn.
Byrjun á “Tribune” greininni er þannig:
“Köllun ráðvandra blaða er ekki síður erfið, ógeð-
feld stundum og ábyrgðarmikil en þær skyldur
sem lagðar eru á herðar dómsmálastjóranum eða
dómara eða kviðdómi í því að halda fram réttlætinu
gegn ranglætinu og krefjast þess að óhlutdrægni
og réttlæti sé viðhöfð og hegning látin koma niður
á þeim sem hana verðskulda samkvæmt lögum
landsins og heilbrigðri skynsemi.
Frá því fyrstu áreiðanlegu líkur komu fram
um hið svívirðilega atferli manna í opinberri
stöðu, sem gerðust landráðamenn hjá þjóð sinni
og gengu í félag við aðra samsærismenn í því skyni
að ræna ríkisfjárhirzluna—og rændu hana—hefir
það verið heilög skylda þessa blaðs og allra annara
blaða, sem með réttu geta vænst virðingar þjóð-
félagsins að krefjast fyrst konunglegrar nefndar
og síðar rannsóknar fyrir lögregludómi, sem nið-
urstaða nefndarinnar fullkomlega krafðist ásamt
hinna blygðunarlausu játninga og glæpa sannana,
sem svo voru fullnægjandi að engum gat blandast
hugur um réttmæti kæranna og sekt vissra manna,
sem trúað hafði verið fyrir því að fara með fé
þjóðarinnar og málefni fylkisins.
Eftir langan og leiðinlegan drátt svo mánuð-
um skifti; eftir að yfirstignar höfðu verið allar
laga flækjur, bæði gildar og ógildar, sem kunnar
voru hinum frjósama flækjuheila vissra lögmanna
eða sem þeir fundu upp, var málsókn loksins hafin.
Eftir sex eða sjö vikna ræður, ávörp, fram-
burði, útúrsnúningsspumingar, mótmæli svo hund-
ruðum skifti ef ekki þúsundum, sýningar, jafnvel
áflog og hótanir, flækjuspurningar til vitna stund-
um hógværar og stundum þvert á móti, jafnvel
móðgandi og ósvífnar; eftir mótmæli kviðdóms-
ins gegn drætti málfærslunnar. — Já, eftir þetta
alt hefir loksins sést fyrir enda málsins—í bráð-
ina.---------
Enginn efi verður á því í hugum allra sann-
gjarnra og óháðra borgara að réttlætið hafi hér
farið út um þúfur.---------
pegar misgerðamenn eru staðnir að því ómót-
mælanlega að stela—þegar komið er að þeim með
þýfið í höndunum og þeir svara ekki nema ósvífni
og bjóða lögum landsins og réttarfari byrginn,
og setja sig upp á háan hest í ræningjasætinu í
stað þess að játa í einlægni yfirsjónir sínar, iðrast
þeirra og beygja sig viljugir undir sanngjarna
hegningu. — Já, þegar glæpamennirnir koma
þannig fram, þá er það ekki einungis að alt rétt-
læti sé snoppungað, heldur má svo segja að mönn-
um sé farið að þykja sómi að skömmunum. Og
ef stjórnleysi, lögleysi, spilling og alt ilt sem því
fylgir á ekki að verða hér alráðandi, þá verður að
krefjast þess og endurkrefjast að réttlæti og vald
laganna nái fram að ganga, hvað sem fyrir verður.
Lögin, eins og þau hafa birst í málsókn þeirri
sem hér er ný afstaðin, hafa ekki samþykki þjóð-
arinnar og eiga ekki að viðurkennast af henni.
Á öðrum stað birtum vér niðurstöðu Mathers
háyfirdómara, Sir Hugh John Macdonalds og D. A.
Macdonalds dómara. peir heyrðu sama framburð
og kviðdómurinn, sem ekki varð sammála.
Auk þess heyrðu þeir vitnisburð hinna ákærðu
ráðherra. Mismunurinn á niðurstöðu þessara
þriggja dómara og niðurstöðu kviðdómsins er
mismunurinn á milli heilbrigðrar skynsemi í dómi
sínum um augljósa, ómótmælanlega staðreynd sem
sönnuð er með vitnisburðum og skjölum og ó-
greinilegri niðurstöðu manna sem annaðhvort eru
blindaðir af hlutdrægni, alveg leiddir af lögmanna-
ílækjum eða ófærir til þess að skilja sannleikann
þegar hann kemur þeim fyrir sjónir.
pað er óþarft að nefna hér allar þær ástæður,
sem að því leiddu að alt réttlæti fór í handaskol-
um í þessu máli, en vér erum samdóma blaði sem
nýlega sagði að það væri grátlegt hversu kæru-
lausir menn væru alment um málefni þjóðarinnar,
þegar um það væri að ræða að hegna fyrir glæpi
sem framdir séu gegn ríkinu.
“Vegna þessa langvarandi kæruleysis”, segir
blaðið, “elzt þessi kynslóð upp við það að sjá menn
sem svívirðilegustu glæpir hafa sannast á, ekki
einungis sleppa við lagahegningu, heldur jafnvel
kosna af hinni afvegaleiddu og villuráfandi þjóð í
æðstu trúnaðarsæti.”
Mr. Bonnar talaði orð út úr hjarta allra rétt-
hugsandi manna og stjórninni samboðin þegar
hann skoraði á kviðdóminn að lýsa vanþóknun á
þeim mönnum, sem trúað hefði verið fyrir opin-
berri stöðu og svikið hefðu þjóðina og fómað nafni
og virðingu fylkisins og fólksins fyrir eigingimi
og óhlutvendni. Hann krafðist dómsúrskurðar
kviðdómsins, sem verið gæti aðvömn til þjóna
þjóðarinnar og undir þeim úrskurði kviðdómsins
var það að miklu leyti komið hvort stjórnmála-
menn í þessu landi þyrftu að vera heiðvirðir menn
eða ekki.
i
THE DOMINION BANK
STOFNSETTUK 1871
Bankastörf öll fljótt og samvlzkusamlega af hendi leyst. Dg
áherzla lögð á a'5 gera skiftavinum sem þægilegust viSskiftin.
Sparisjóðsdeild,
Vextir borgaSir eSa þeim bætt viS innstæSur frá $1.00 eSa meira.
tvisvar á ári—30. Júnl og 31. Desember. 384
Notre Dame Branch—W. M. HAMILTON, Manager.
Selkirk Branch—M. 8. BUKGER, Manager.
Réttlæti laganna hefir hlotið
alvarlegan hnekki við þetta hér
í landi. En látum oss vænta leið-
réttingar og lækninga.
Verðug virðing ber þeim níu
kviðdómsmönnum, sem feldu rétt
an úrskurð samkvæmt skýlausum
sönnunum, en hina þrjá öfund-
um vér ekki af því að glíma við
sína eigin samvizku.”
pannig er partur af því sem
“Tribune” hafði um málið að
segja:
“Síðan rannsóknum hætti höf-
um vér átt í allhörðum orðasenn-
um við nokkra menn sem kenna
stjórninni um misfarir málsins.
En sá er steinblindur sem ekki
sér það að hún hefir gert skyldu
sína. Stjórnin var ásökuð til
skamms tíma fyrir það að of-
sækja hina ákærðu. Auðvitað
náðu þær staðhæfingar engri átt;
málið var sótt á hendur- þeim
með hinni mestu samvizkusemi.
Nú er reynt að telja mönnum
trú um að stjóminni sé um að
kenna að ekki fékst dómur, en
það er jafn fráleitt og jafn glæp-
samleg staðhæfing. Stjómin
hefir fengið bezta lögmann sem
landið á til þess að sækja málið,
enda hefir hann sótt það einarð-
lega og vel. Stjórnin hefir út-
vegað öll skjöl sem fáanleg voru,
látið sækja öll vitni sem bent var
á, hvar sem þau voru og látið
málið ganga eins krókalaust,
samyizkusamlega og hlífðarlaust
og framast var unt. pað hvem-
jg lómar falla er alls ekki í valdi
stjómarinnar; það eina sem hún
getur er að láta rannsaka að nýj u
og áfrýja dómnum og fullnaðar-
eða æðsta dómi verður hún að
hlíta hvernig sem hann verður.
peir sem álíta að sekt hafi
sannast á hina kærðu—og hver
er sá er í alvöru efast um það—
þeir verða að kasta steini á dóm-
arann og kviðdóminn, en stjórn-
in á þar engan hlut að máli.
Rúmgóða þjóð-
kirkjan
eftir
Séra SIGURÐ STEFÁNSS0N
Mikill er fögnuiiurinn í herbúS-
um nýju guðfræbinnar yfir hæsta-
réttardöminum í Arboe Rasmussens
málinu.
ÞaS er og eölilegt eftir þeim
skilningi höfuöprests hennar hér á
landi, prófessors J. H., á þessum
dómi.
FullkomiS kenningarfrelsi, full-
komiS hugsunarfrelsi kennimanna
þjóSkirkjunnar, fuIlkomiS jafnrétti
nýju guSfræSinnar viS hina gömlu
í þjóSkirkjunni, óskoraS heimilis-
fang þar fyrir hvern þann heima-
mann, sem veit sig byggja á grund-
velli heilagrar ritningar eins og
skynsemi hans gerir grein fyrir vitn-
isburSi hennar og eins og þessi vitn-
isburSur nær tökum á samvizku
hans, þótt kenningar hans komi í
bág viS játningarrit kirkjunnar í
mikilvægum atriSum, séu þær aS
öSru leyti í anda hinnar evangelisku
lútersku kirkju.
öll þessi gæSi eru veitt og viSur-
kend meS þessum hæstaréttardómi,
sarrlkvæmt fullyrSingmm J. H.
A8 visu hefir þaS bæSi hér á
Jandi og í Danmörku orkaS tví-
mælis, hvort heilbrigS skynsemi
geti meS nökkru lifandi móti s’kil-
iS dóminn á þennan hátt.
En hann hefir nú “náS þessum
tökum” á skynsemi og samvizku
prófessorsins og þess vegna er
gleSi hans svo mikil.
Nú er kennara- og prédikunar-
stóllinn í evangelisk-lútersku iþjóS-
kirtkjunni jafn heimill þeim, sem
afneita meginatriSum kristindóms-
ins eins og hann hingaS til hefir
veriS boSaSur og fluttur í þjóS-
kirkjunni, sem hinum er sannfær-
ingar sinnar og samvizku vegna
ekki geta afneitaS meginatriSum
hans
Þótt prestar þjóSkirkjunnar
kasti trú hennar, eiga þeir þar
eftir sem áSur óskoraS heimilis-
fang, meSan þeir sjálfir vilja, ef
skynsemi þeirra og samvizka segir
þeim, aS þeir standi á grundvelli
heilagrar ritningar.
Um þaS efast víst enginn, aS
prófessorinn telji sig byggja á
grundvelli heilagrar ritningar í
niSurrifsstarfi sinu á kenningum
þjóSkirkjunnar.
Hitt er annaS mál, hvort þjóS-
Jíirkjan telur niSurrifs-kenningar
hans samkvœmar heilagri ritningu
og aS hann eigi óskoraS heimilis-
fang í henni, þrátt fyrir þaS þótt
hann sé kominn á öndverSan meiS
gagnvart henni um flest höfuSat-
riSi evangelisk-lúterskra trúar-
bragSa.
, Sá ágreiningur jafnast ekki til
hlítar meS neinu veraldlegu dóms-
atkvæSi. Bezta úrlausnin á því
máli væri sá dómur samvizku hans,
aS samvistum hans viS þjóSlcirkj-
una skyldi vera lokiS.
Þeim fer óSum fjölgandi fagn-
aSarerindum evangelisk-lútersku
kirkjunnar hér á landi. FagnaS-
arerindi Jesú Krists, eins og hún
hefir hingaS til flutt þaS, er aS
verSa úrelt og ekki samboSiS vor-
um háupplýstu tímum.
Þess vegna þarf aS yngja þaS
upp, laga þaS og liSka eftir smekk
pannvits og menningar nútímans.
FagnaSarerindi niýju guSfræS-
innar, andatrúarinnar og guSspek-
innar taka nú höndum saman til
aS lyfta þjóSinni á æSra stig trúar
og siSgæSis en gamla fagnaSarer-
indu hefir enn tekist.
ÞaS er ný siSbót í uppsiglingu
í evangelisk-lútersku kirkjunni og
íslenzka þjóSkirkjan á aS gerast
fulltrúi hennar og frömuSur
MeS gamla fagnaSarerindinu
getur hún ekki lengur fullnægt
andlegum þörfum þjóSarinnar.
Og hver er svo kjarninn í þess'-
um nýja boSskap? Er þaS sannur
guSdómur Jesú Krists
Er þaS fómardauSi Jesú Krists
syndugum mönnum til friSþæging-
ar viS heilagan og réttlátan GuS ?
Er þaS upprisa Jesú Krists frá
dauSum?
Er þaS lifsamfélag mannsins viS
föSurinn á himnum fyrir trúna á
Jesúm Krist, dáinn vegna vorra
^ynda og upprisinn oss til réttlæt-
ingar ?
Evangelisk-lúterska kirkjan tel-
þessi atriSi til meginatriSanna i
fagnaSarerindi Jesú Krists og
byggir á þeim kenningar sinar.
Þau eru skilgreind í játningarrit-
um hennar, úts'kýrS í barnalær-
dómsbókum hennar og túlkuS í
sálmabókum hennar.
En þaS er eitthvaS annaS, en aS
þessi atriSi séu aSalatriSin í fagn-
aSarerindi nýju guSfræSinnar
Hún afneitar þeim öllum meira
og minna afdráttariaust. Telur
ýmist engar eSa litlar heimildir
fyrir þeim í heilagri ritningu og
þau aS öSru leyti vafin í umbúSir
rangfærslu og misskilnings á per-
sónu Jesú Krists, kenningu hans
og verkum, fyrst of postulum hans
,og síSan af kirkjunni BáSar þess-
ar trúmálastefnur, sú gamla og
nýja, þykjast standa á grundvelli
heilagrar ritningar.
“Grundvöllurinn er maðurinn
Jesús' Kristur, spámaSurinn mikli
frá Nazaret, eins og hann blasir
viS mér í heilagri ritningu,” segir
nýja stefnan.
“Grundvöllurinn er Jesús Krist-
ur, Guðs eingetinn sonur, spámaS-
urinn, frelsarinn, friSþægjarinn'
og konungurinn, eins og hann blas-
ir viS mér í heilagri ritningu,” seg-
ir gamla sfefnan.
Hjá nýju stefnunni hefir mann-
leg skynsemi síSasta orSiS. Þeim
atriSum kristindómsins, sem ekki
samrýmast röksemdum mannlegs
hyggjuvits, er varpaS fyrir borS.
Hjá gömlu stefnunni hefir guS-
leg opinberun síSasta orSiS. Hún
NORTHERN CRQWN BANK
Höfuðstóll löggiltur $6,000,000 Höfuðstóll grsiddur $1,431,200
Varasjóðu...... $ 715,600
Formaður.............- - - Slr D. H. McMIIJjAN, K.O.M.G.
Vara-íormaður................... - Capt. WM. ROBINSON
Slr D. C. CAMERON, K.C.M.G., J. H. ASHDOWN,
E. F. HIJTCHINGS, A. McTAVISH CAMPBEDIi, JOHN STOVEIi
Allskonar bankastörf afgreidd. Vér byrjum reikninga við einstaklinga eða
félög og sanngjarnir skilmálar veittir. Avlsanir seldar til hvaða staðar scm er
á Islandi. Sértakur gaumur gefinn sparisjóðsinnlögum, sem byrja má með
einum dollar. Rentur lagðar við ó hverjum sex mánuðum.
T. E. THORSTEIN9SON, Ráðsm aður
Cor. William Ave. og SherbrookeiSt., . Winnipeg, Man.