Lögberg - 14.09.1916, Blaðsíða 7

LOGBERG, FIMTlDAGINN 14. SEPTEMBER 1916

Hafið þér notað
SILKSTONE
Hið falleg-
Veggjamál
ÞAÐ MÁÞVO
oooooooo
Hvað tekur við?
Rœða flutt á skemtifundi 'Good-
templara í Winnipeg 4. Sept-
ember 1916.
Dömur og herrar!
!Þeir segja, aö þegar gu5 almátt-
ugur hafi veriS búimyaö skapa
heiminn, þá hafi iSatan komiS til
hans og sagt: “í gær hefir þú lok-
ið ætlunarverki þínu, hvaö ætlarSu
nú aS gera?” En hinn Alvitri s"var-
aSi: “Meðan eg hvílist hefj eg beð-
iS jörðina um aS dafna. En þar
sem hún á örðugast meS aö blómg-
ast, þar mun eg koma fyrst.” Þá
sá Satan, að valdi hans sjálfs var
hvarvetna skorSur sett á jörS-
inni, og hann undraSist svariö og
geikik niSurlútur á braut.
Þeir segjá, aS íslenzkir Good-
templarar í Winnipeg hafi verið
spuröir þessari sömu spumingu:
“í gær hafið þér lokiS ætlunar-
verki yðar, hvaö ætliö þér nú aS
gera ?” v
Eg veit ekki hvernig þér, heiör-
uöu Goodtemplarar, muniS svara
þessari spumingu, en eg vona að
þaö verSi á þá leiö, að alt hiö au-
viröilega vald sem sækir ySur
heim, undrist svariS og gangi niS-
urlútt á braut. Að minsta kosti
þykist eg vita, aö svar yðar muni
bera með sér, eins og svar guSs
þegar hann hafði skapað heiminn,
að ætlunarverkinu sé ekki lokið.
ÞaS væri óeSlilegt, óhugsanlegt, aS
jafn skipulegur félagslíkami og
Goodtemplara reglan er, ætti aS
leysast upp þegar hún stæði í sem
mestum blóma. Hins vegar sjá
allir, aö þaS svæði, sem hún hefir
hingaS til starfaS á svo aS kalla
eingöngu, er orðiS svo þröngt í
þessum bæ og í þessu fyl'ki, aS hún
mundi ekki geta vaxið lengur meö
starfinu, heldur mundi hún líta út
eins og. jötunhöfSaður dvergur sem
trtílaði í kring á svolitlum títu-
prjóns-fótum Nei, fram undan
yöur liggur nýtt verksviS. Nýtt og
og göfugt hlutverk bíður óunniS í
þessu landi. ÞaS bíður eftir yður,
vestur - íslenzku Goodtemplarar,
vegna þess1 að þér bíðiS eftir þvi.
Eg skal lofa yður aS hugsa um það
litla stund, hvert þaS hlutverk er.
Þegar eg steig niSur af ræSu-
pallinum Islendingadaginn, kom til
mín einn landi og sagSi mér frá
írskum mentamanni, sem hann
hefði átt tal viS suöur í Bandaríkj-
um. írinn lét í ljós gleði sína yfir
því, hve Island mundi eiga stórt í-
tak í framtíSar-sambræðslu hins
canadiska þjóSlifs. Honum fanst
sem hinn íslenzki hluti hinnar can-
adisku framtíSarþjóðar mundi vera
sjálfkjörinn ekki einungis til að
rySja bókmentum og listum veg 1
þessu landi, heldur rySja þeim veg
til konunglegs öndvegis. Ef Ves't-
ur-íslendingar verSa eftirbátur
annara þjóðarhluta til aS hefja á
hærra andlegt stig það land, sem
þér hafið kosiö ySur eða niðjum
ySar aS ættjörð, þá er þaS ekki af
þv aö ]>ér standið ver að vígi en
aörir, heldur verður þaS þá af því,
aS þér látið slokna þann eld, sem
þér fluttuö heiman af fós.turjörö
ySar eða þá að þék hafið tekiö meS
yður sundrungar-neistann islenzka,
sem brennir og eyðir í staö þess
aö lýsa og verma. Það á viö yöar
nýja land hiö sama sem Björn-
stjerne Björnson kvaS um Noreg
í hinni failegu visu sem eg hefi
leyft mér að snúa á íslenzku:
Því aö landiS er nóg,
•sól og sumar er nóg,
bara’ ef ástin, ef ástin, ef
ástin er nóg.
Þaö á skapandi mátt,
sem mun hefja það hátt,
ef vér hefjum þaö samtaka—
þá er þaö nóg.
Samheldni ySar Goodtemplarar
og árangurinn af samheldni yðar í
þessum bæ og þessu fylki bendir
mér á, aS einmitt meSal yöar megi
vænta þeirra samtaka, sem þarf til
að halda við hér vestra því sem er
fegurst og bezt í íslenzku þjóSemi.
Og ekki eingöngu halda því við,
heldur láta það samgræSast óupp-
rætanlega yðar nýja þjóðfélags-
stofni.
ÞaS em til menn, sem eru svo
óhepnir, aö ef einhver dutlunga
full forlög setja eitthvert mark sitt
á þá, þá losna þeir aldrei undan
dutlungum þeirra, hvernig svo sem
þeir leita bragða til þess. Eg minn-
ist í þessu sambandi skrítlu að
heinian. Ungur maSur hafði van-
iS yfirskegg sitt svo, aö það stóö út
í tveim stinnum, hvössum oddum.
Gárungarnir kölluöu hann “Þrjú-
kvartér-i-þrjú.-” Þá vandi hann
hægri viskina niöur; en nú tók ekki
betra viS, þvi nú var hann kallaður
“T!íu-mínú|tur-(y)fir-hálf.” Loksins
ásetti hann sér að komast undan
þessum ósköpum, og rakaöi alveg
af sér skeggið. En þá var hann
kallaður “Vísiralaus” og hélt því
nafni síSan.
Eg veit af engu þjóðareinkenni
meðal Íslendinga, sem hafi oröið
þeim til athlægis og vanza hvar
sem þeir hafa komið fram. En eg
veit af íslenzku þjðareinkenni
sem er tryggur eins og skuggi
hverjum litlum hóp sem heiman
býr sig af íslandi, hvar í löndum
sem hann lendir. ÞáS er hin bók-
mentalega tilhneiging. Og eg veit
enn af ööru marki, sem hefir ein-
kent íslendinga erlendis alt framan
úr gullöld vorri. ÞáS er tilhneig-
ingin til aS standa ekki samþegn-
um sinum aS baki. iÞegar þessir
tveir hæfileikar ern sameinaðir, þá
stendur köllun yðar opin í þessu
landi. Þáð eruð þér, Vestur-ís-
lendingar, sem eruð 'ekki aS eins
kallaðir, heldur útvaldir til aS ger-
ast bókmentalegir forvígismenn
meðál yðar nýju þjóöar. ÞáS er
stærsta frægðarverkiö, sem þér
getiS tmnið í þessu landi. Þetta
verk stendur fyrir dyrum og knýr
á dyrnar. En vér citum allir, hve
langan tíma og mikla fyrirhöfn það
tekur aö koma skipulagi á slíkan
félagsskap. Nú stendur svo á, áð
þér, Goodtemplarar, þér standið
meS lang-vaninn og velskipaðan
félagsskap, betur fallinn en nokk-
ur annar til að taka upp þessa nýju
hugsjón. Pélagsskapur yöar og
þetta nýja hlutverk standa hér eins'
og brúður og brúSgumi, sem ekki
aS eins hjónasvipur er meS, heldur
virSast á þessari stundu skapaS
hvort fyrir annað. VígiS félags-
skap ySar þessari háu hugsjón, hér
í yðar eigin kirkju, og ekkert skal
vera mér ljúfara, ef þér takiS upp
í alvöru þetta mál, en að leggja
minn veika mátt til aö það mætti
fara vel af stað.
Vestur-íslenzkir Goodtemplarar!
Um leiS og eg tjái yður ánægju
mina yfir að vera gestur ySar hér
í kvöljj, rétti eg að yður, með ó-
sýnilegri hendi, þessa hugsjón.
GeriS hana sýnilega! Og þér
munuS, eins og enskt skáld hefir
komist aS orSi, rita nafn ySar á
vatn. Eg veit af engu kraftaverki
stærra.
Goðmundur Kamban.
Tillögur launamála-
nefndarinnar
f ESje-rS > Y \
WINDS0R
DAIRY
SALT.

Saltið er
mjög áríðandi
WINDSOR
SMJOR
Caimda ‘ SALT
THC CAMADIAfl SALT CO., Ltd.
AS áskorun alþingis 1914 var
með konungsúrskurSi 9 des. 1914
skipuð 5 manna nefnd til þess:
að íhuga rækilega óskir þjóðarinn-
ar um afnám lögákveSinna eft-
irlauna,
að rannsaka launakjör embættis-
manna og annara starfsmanna
landssjóös og sérstaklega koma
fram meS tilögur til þeirrar
skipunar á þeim, er nauösyn-
leg og sanngjörn virSist í sam-
bandi við afnám eftirlauna.
Jafnframt hafði neðri deild al-
þingis' ályktað, ‘ að skora á land-
stjómina að taka til rækilegrar at-
hugunar, hvort unt sé að aBskilja
umboösvald og dómsvald og fækka
sýslumönnum aö miklum mun, og
ef svo virðist, að það sé hagkvæmt
og að mun kostnaðarminna en þaS
fyrirkomulag, sem nú er, að leggja
þá frumvarp til laga í þá átt fyrir
næsta alþingi”
Þetta atriði fól landstjórnin
launamálanfendinni einnig aS rann-
saka.
í nefndina voru upphaflega skip-
aðir þeir Jósef J. Bjömsson alþm.
fformaðurj, Jón Jónatansson bú-
fræðingur, Jón Magnússon bœjar-
fógeti, Pétur Jónsson alþingismaö-
ur og Skúli Thoroddsen alþingis-
maður.
Sú breyting varS á skipun nefnd-
arinnar, að Pétur Jónsson bað sig
undanþeginn nefndanstörfunum í
fyrrasumar og var þá Halldór
Daníelsson yfirdómari skipaður ,i
nefndina meö konungsúrskurði 29.
okt. 1915.
ÁSur en nefndin fékk lokiö störf-
um sinum til fulls féll frá einn af
nefndarmönnum, Skúli Thorodd-
sen, sem lézt 21. mai. Var enginn
skipaður í hans stað, með því að
nefndarstörfin voru þá svo langt
komin.
Nefndin hefir nú sent frá sér
heljarmikið nefndarálit, 380 bls.
bók.
Að sjálfsögöu verða tillögur
nefndarinnar ræddar hér í blaðinu
smátt og smátt, eftir því sem timi
og rúm vinst til.
En aS þessu sinni skal í fám orS
um skýrt frá aöal tillögunum.
Afnám eftirlauna.
Nefndin leggur til, að eftirlaun
séu afnumin og lýsir svo ástæðum
sínum:
“Nefndin lítur svo á:
að það. sé eindreginn vilji alls
þorra þjóðarinnar, að nema
eftirlaunarétt úr lögum,
að þaS verSi eigi s'éö, aS starfs-
menn þjóðarinnar eigi sann-
girnis- eða réttlætiskröfu til eft
irlauna, eða það sé nein þjóðar
nauSsyn, aS þeir fái eftirlaun,
að eftirlaunaréáturinn komi mis-
jafnt niSur aS þvx leyti, aS
hann nær að eins til nokkurra
en eigi allra embætta,
að afnám eftirlauna verSi til spam-
aðar fyrir landssjóð. Því verði
eftirlaunarétfinum haldiS, þá
muni ekki verða hjá þvi komist,
að veita þennan rétt fleirum en
nú hafa hann, og verSi þá eft-
irlaunin allþung útgjaldabyröi
fyrir landssjóS,
að afnám eftirlauna mundi draga
úr kala þeim til embættismanna
stéttarinnar, sem brytt hefir á,
og telja verður óeðlilegan og ó-
hollan þjóðfélaginu, en ætla má,
að sé að meira eða minna leyti
sprottinn af eftirlaunaréttinum.
að það hljóti jafnan aö valda nokkr-
um örðugleikum fyrir fjárveit-
ingavaldiS, að geta ekki átt aö
vísu aö ganga um kostnaöinn
viö re'kstur embættanna, vegna
þess, að aldrei er unt að vita
meö vissu fyrirfram, hve mikil
útgjöld landsjóSs til eftirlauna-
manna kunna aS veröa”.
Laun embættismanna.
Um þau segir nefndin í niöur-
stöðu-orSum sínum, að ökki hafi
orSið hjá því komist, aS hækka
launin talsvert, eftir því sem aug-
ljóst varð við athugun nefndarinn-
ar á málinu, að á þótti vanta til þes's,
aS núverandi laun gætu fullnægt
þeim kröfurn, sem óhjákvæmilegt
viröist aS gera, en þær eru sam-
kvæmt framansögöu þessar:
að iembættismaSurinn geti lifaS
sómasamlega af laununum,
að embættismenn fái endurgoldinn
þann kostnað, sem ætla má, áð
þeir jafnaðarlega hafi orSiS að
leggja fram, til að búa sig undir
embættið.
að embættismaöurinn geti trygt sér
nokkurn lífeyri sér til styrktar,
ef hann þarf að sleppa embætti,
fyrir elli sakir eða vanheilsu,
að tekiS sé í laununum hæfilegt til-
lit til þeirrar ábyrgðar og vanda,
sem embættinu fylgir”.
Nefndin hefir búiS til langt
launalagafrumvarp, sem oflangt
verður aS rifja alt upp áð þessu
sinni.
En rauði þráðurinn í frumvarp-
inu er, aS láta launin fara hœkkandi
um jafna upphæS á jöfnunx árabil-
um.
Mikla breyting leggur nefndin til
á launa-tilhögun sýslumianna — föst
laun og fast skrifstofufé, en allar
aukatekjur eiga aö renna í lands-
sjóð.
'Helztu hækkanirnar eru á laun-
um yfirdómara, sem síðan eiga að
hækka á hverjum 3 ára fresti urn
200 kr. upp í 5000 kr. Þá vill
nefndin og hækka skrifstofulaunin
í stjóraarráðinu upp í 3600 kr. byrj-
unarlaun, er síðar hækki á hverjum
5 ára fresti um 300 kr. upp í 4500
krónur.
Bæjarfógetanum hér í Rvík eru
ætluö 4000 kr. byrjunarlaun, er
hækki um 200 kr. á hverjum 2 ára
fresti upp í 4800 kr. — og skrif-
stofufé 11,500 kr.
Nefndin vill slá saman embætti
héraðslæknisins í Reykjavík og
holdsveikralæknisins og sömuleiSis
landsbóka- og þjóðskjala-varSar
embættum.
ASalniðurstaSan peningalega er
sú, aS tillögur nefndarinnar fara
fram á tœpra 20,000 kr. árlega
hœkkun á fjárveitingum til launa
embœttismanna.
Lífseyristrygging í stað eftirlauna.
Nefndin leggur til að stofnaöur
verði lííseyrissjóður fyrir embætt-
ismenn og þeir skyldaðir til aö
kaupa sér geymdan lífeyri, og hefir
búið til frumvarp til laga um þetta.
Á landssjóður samkvæmt því að
leggja lífseyrissjóönum til 20,000
kr. stofnfé í eitt skifti fyrir ölí.
Dr. Ólafur Daníelsson hefir ann-
ast reikninga þá, sem eru grundvöll-
ur þessa sjóðs.
EmibættismaSur, sem hefir 4500
kr. árslaun eða meira, þarf að
greiöa 186 kr. árlega til þess aS
tryggja sér 100 kr. lvfeyri fyrir
hvert þjónustuár, þannig, aS t. d.
eftir 20 þjónustuár er hann þá bú-
inn að tryggja sér 2,000 kr. “eftir-
laun” o.s.frv.
Seinni hluti nefndarálitsiA fjall-
ar um aögreining dómsvalds og um-
boSsvalds og þarf hann nákvæmari
greinargeröar en rúm er fyrir að
þessu sinni.
IÞ’aS er mikiS starf, sem liggur í
þessari skýrslu og tilhögun launa*
nefndarinnar.
ViS fljótlega yfirsýn er eigi unt
að átta sig til hlitar á tillögunum,
er vafalaust munu sumar orka tvx-
mælis, eins og gerist og gengur.
—ísaföld.
Blaðamenn stjórna
konungsríki.
Grein, sem nýlega birtist í blað
inu “Tribune” með þessari fyrir-
sögn er sérlega merkileg og ekki
mun íslendingum 'síður þykja fróS-
legt aö lesa hana en öðrum.
Greinin er þannig: “Það er alls
ekki nýtt aS blaöamenn séu í stjóm,
en að þjóð sé stjórnað af ritstjór-
um svo aS segja eingöngu, það er
álitið einkennilegt. ASeins einu
landi i heiminum er nú þannig
stjórnað, og hefir það aldrei skeð
fyr í sögu mannkynsins; þótt hitt sé
algengt að blaöamenn ráði í raun
og sannleika úrslitum mála og
stjórnarathafna, bæöi með sköpun
almenningsálits og áhrifum á það.
ÞaS er Danmörk sem hefir al-
geröa ritstjóra stjórn í raun og
sannleika. Svo aS segja allir ráð-
herramir í Danmörku eru eSa hafa
verið ritstjórar hins mikla blaös
“Politiken”. Sagan um þaS hvern-
ig ritstjórar þessa blaðs hafa smátt
og smátt náð þanniö völdum er ein-
kennileg.
Forsætis ráöherrann í Dnmörku
heitir Zahle og er skósmiSs sonur.
Þegar hann var 43 ára, hafSi hann
unniö sig upp í æöstu stöSu sem
landið átti til. Hann er fæddur,
uppalinn og mentaður í Hróars-
keldu og útskrifaðist í lögfræði ár-
ið 1890. En í staS þess að stunda
lög eða taka embætti fór hann aö
gefa sig viö blaSamensku. VarS
hann fyrst ritstjóri “Amtstíöinda”
í Árhúsum. Árhús’ er annar stærsti
bær i Danmörku og komst Zahle
brátt í kynni viS ýmsa stjómmála-
menn þegar hann var orðinn blaða-
maSur. ÁriS 1891 varð hann aS-
stoöarmaöur blaösins “Politiken”
þannig aS hann ritaSi fyrir það og
kyntist hann þá bráSlega Edward
Brandes, meSritstj. blaðsins. Fjór-
um áram síðar var Zahle kosinn á
þing og fékk hann brátt orð á sig
fyrir mælsku og djarflega fram-
göngu í þeim málum er honum lék
hugur á. Um þær mundir háSi
Danakonungur sinar síðustu mót-
stöðu hriöar gegn fjármálastefnu
þjóSveldismanna, og varö Zahle
nokkurs konar átrúnaðargoö þjóð-
arinnar sem talsmaSur frjálsra hug-
mynda og gerbreytinga. ÁriS 1901
endaði deilan þannig aö konungs-
sinnar urðu í minni hluta og frjáls-
lvndi flokkurinn komst til valda
undir forustu Denntyers; varS þá
Zahle settur í fjármálanefnd ríkis-
stjórnarinnar.
Árið 1909 varS hann forsætis-
ráðherra, en stjóm hans varS
skammvinn í það skifti; varð það
því ekki fyr en umbóta- og jafnaS-
arflokkarnir uröu í stórum meiri
hluta við kosningarnar 1913 aS
Zahle varö forsætisráðherra aftur.
Það er ekkert undarlegt við það
þótt ritstjóri ýrði forsætisráöherra,
en þaS er annað sem sögulegt þykir
í þessu sambandi. Þegar Zahle fór
aö litast um eftir mönnum í ráð-
herrastöSurnar, þá fylgdi hann ein-
kennilegri reglu. Hann hafði þá
skoSun aS landinu og þjóðinni yrSi
bezt borgið meS því aS þeir skip-
uðu ráðherrasætin sem með honupi
höfðu unniS í sambandi við blaðiS
“Politikin”.
Mætti skjóta þvi hér inn í aS þaS
blaS er eitt meöal allra merkustu
blaða í allri Evrópu og átti meiri
þátt í því að leiða til sigurs þjóð-
stjórnarstefnu í Danmörku en
nokkurt annað afl lifandi eöa dautt.
BlaðiS haföi óútreiknanleg áhrif.
Greinar þess voru svo snarpar og
skarpar aS þær þrengdu sér eins' og
lpgandi þrumufleygar í gegn um
hugsanir manna og ritaðar með svo
nxiklu fjöri og breytileika aS þær
fóru aldrei fram hjá lesandanum.
“Politikin” fékk þá menn til rit-
starfa, er skarpastan penna höfðu
í þá daga, ekki einungis í Danmörku
heldur á öllum Norðurlöndum.
Georg Brandes sendi blaðinu oft
ritgerðir og stjómmáladeild þess
réði svo aö segja yfir dönsku stjórn-
arfari meS áhrifum sínum.
Þegar Zahle kom til valda 1913
geröi hann Edward Brandes aö fjár-
málaráðherra; Ove Rode varð inn
anríkisráðherra, en hann er aðal-
ritstjóri blaðsins “Politikin”; einn
af aðstoSarmönnum blaðsins er
Muntli heitir er einnig í ráðaneyt-
inu og fleiri starfsmenn blaðsins i
stjórnarstöðum.
Hefir veröldin aldrei séS eins
marga blaöamenn á stjórnarbekkj-
um í nokkru landi á nokkrum
tíma.
Edward Brandes, bróðir hins
heimsfræga rithöfunds George
Brandes, er sá ráöherranna sem
miest kveöur aS.
Sem ritstjóri blaSsins “Politikin”
átti Brandes oft í skærum, og þaS
stundum ekiki viS smámenni. Hann
hefir tekið þátt í mörgu. VeriS rit-
stjóri og útgefandi, kikritadómari
leikritahöfundur, s’káldsagnahöfund
ur og félagsmaður hinn bezti
Hann er nú fjármálaráðherra eins
og frá var skýrt. Hann var korn
nngur þegar hann fyrst var kosinn
á þing. Ove Rode nixverandi aðal
ritstjóri blaSsins og ráðherra hefir
verið Brandesar önnur hönd í bar-
áttunni fyrir stefnu Zahles stjórn
arinnar.
Rode er aðeins 49 ára, en hefir
orðiS stórfrægur í Danmörku sem
rithöfundur, jxýöandi og stjóm
málamaður. ÁriS 1905 varS hann
ritstjóri blaðsins “Politikin”.
'Scavinnis heitir utanríkisráSherra
Zahles; hann er yngstur þeirra, sem
í stjórninni sitja, aðeins 30 ára; og
er hann einn af meöritstjórum
blaösins og hefir lengi veriS. Hann
hefir verið sendiherra Dana í Róma
lx»rg og víöar.
Þess var getiS aS Zahle ráðherra
sé skósmiðs sonur, og er kona hans
einnig af alþýðu ættum. Hún vann
fyrir sér áður en hún giftist og
heldur áfram aS vinna enn þann
dag í dag. Umbótamenn og jafn-
aSar- í Danmörku dázt aö henni
fyrir þaS, en hiö svokallaða heldra
fólk telur það óviSeigandi. Aftur-
haldsflokkurinn í Danmörku gerir
gys aö “skósmiSssyninum” og “al-
þýöukonunni” hans, en þeim hefir
þó ekki tekist að steypa úr völdum
þessari einkennilegu stjóm.
Nxx sem stendur er hörð deila
milli efri og neSri málstofunnar út
úr Vesturhafseyja-sölunni. Neðri
deildin sanxþykti að selja Banda-
mönnum þær fyrir $25,000,000 en
efri deildin feldi þaS, því þar eru
afturhaldsmenn í meiri hluta.
Hvort stjórnin lifir af þá hviðu sem
af því leiöir gefur tíminn aS vita.”
Dagsbrún” segir aö Ameriku-
menn séu komnir til Siglufjarðar
og muni ætla að afla þar síldar.
Um miöjan júlímánuö flutti séra
Haraldur .Nielsson háskólakennari
fyrirlestra í Goodtemplarahúsinu á
Akureyri i þrjá daga samfleytt og
var húsfyllir á hverju kveldi.
“Vísir seglr aS 30. júlí hafi öllu
áfengi, sem upptækt hafi verið gert
síðan bannlögin gengu í gildi verið
helt niður. Segir blaSið að sú at-
höfn hafi fariö fram hátíölega og
veriS framkvæmd af Ólafi Jónssyni
lögreglustjóra.
Gufuskipið sem stjóm Islands
tók á leigu til vöruflutninga milli
slands' og Ameríku er 1200 smá-
lestir aS stærð og heitir “Bisp”.
islenzku blööin segja að Englend-
ingar hafi tekiö þaS fast og haldiS
jví um tíma, en slept því aftur eftir
langan málarekstur.
Benedikt S. Þórarinsson kaup-
ma'ður, sem höfðaði mál gegn land-
stjóminni út af vínsölubanni, tap
aöi þvi fyrir undirrétti, en hann á-
fríjaÖi því og hefir nú einnig tapaö
>ví fyrir yfirrétti.
Síldveiðar afskaplega miklar, frá
Hjalteyri segir 23. júlí aS bátarnir
komi með 400—500 tunnur á hverj-
um degi og stundum tvisvar á dag;
má heita aS síldinni sé ausið upp.
Steinolían.
LýSsins spjöldum les eg á
letrin köld — en þó sem eld:
Þegar völdum þjófar ná
>á er öldin nauðum seld.
Fjalar.
Úr “Dagsbrún”.
Frá Islandi.
Dr. R. L. HURST.
Member of Royal Coll. of Surgeons,
Eng„ útskrifaSur af Royal College of
Physieians, London. SérfræSingur I
brjóst- tauga- og kven-sjúkdómum.
—Skrifst. 305 Kennedy Bldg, Portage
Ave. (á múti Eaton’s). Tals. M. 814.
Heimili M. 2696. Tlmi til viStals:
kl. 2—5 og 7—8 e.h.
Dr. B. J. BRANDSON
Office: Cor. Sherbroeke & WiUiem
Tklbphone garry 330
0»»icb-Tímar: 2—3
Heimili: 776 Victor St.
Tklephonr garry 3*1
Winnipeg, Man.
Vér leggjum sérstaka áherzlu á a'S
selja meSöl eftir forskriftum lækna.
Hin beztu lyf, sem hægt er aö fá,
eru notuð eingöngu. pegar þér komið
meS forskriftina til vor, megiS þér
vera viss úm aS fá rétt þaS sem
læknirinn tekur til.
COLCLEUGH & CO.
Notre Pame Ave. og Sherbrooke St.
Phones Garry 2690 og 2691
Giftingaleyfisbréf seld.
THOS. H. JOHNSON og
HJÁLMAR A. BERGMAN,
fslenzkir lógfræPiagar,
Skripstofa:— Koom 8n McArthnr
Building, Portage Avenue
Ahitún: P. O. Box 160«.
Telefónar: 4503 og 4504. Winnipeg
Gísli Goodman
TINSMIÐUR
VBRKSTŒBI:
Korni Toronto og Notre Dame
m m m ■ — ■»,

J. J. bildfell
fastbionasali
Roem 590 Uni»n Bank .
TEL. 99*5
Seinr hús og lóðir og annast
alt þar afl lútandi. Peningalán
Dr. O. BJORNSON
Office: Cor, Sherbrooke & Wiiliam
tRLEPRONKI GARRY 32*
Officetímar: 2—3
HEIMILI:
764 Victor Mieet
IPLEPUONBi GARRY T33
WÍHnipeg, Man.
Þýðingarmikið spor.
Skrásetning í Saskatchewan hef-
ír staSiS yfir að undanfömu og
endaði í gær. Er þaS í fyrsta sfkifti
sögu Canada sem konur hafa haft
skrásetningarétt. Þær eru því
komnar á kjörskrá þar í fylki og
greiða atkvæði þegar fyrsta tækifæri
býSst um hvað sem þaS verður.
Svo er sagt aS helmingur allra sem
skrásettir voru hafi veriS konur og
f:er þaS algerlega á móti spádómum
i>eirra hrakspámanna, sem töldu
víst aS mikill meiri hluti kvenna
mundi verSa svo skeytingarlaus aS
hirSa ekki um skrásetningu, hvað
>á um atkvæSagreiðslu. MeS fyrsta
sporinu í sinni pólitisku göngu
hafa þær rekið heim til sín þann
draug og svo mun um fleiri verða.
Fyrsta málið sem konur í Sask-
atchewan greiSa atkvæði um verS-
ur aS öllum likindum vínsölubann.
Sem kunnugt er voru samþykt lög
>ar í fylki fyrir tveimur árum og
öll vínsala bönnuö niema á vissum
stöSum undir stjórnarumsjón. Nú
í haust á aS bera það undir atkvæöi
ijóðarinnar hvort sú sala skuli ekki
afnumin einnig og þarf engum get-
um að því að leiða hver úrslit það
mál muni hljóta iþegar helmingur
atkvæðagreiðenda eru konur.
Kjörskrárnar.
Dr- J. Stefánsson
401 Boyd Building
COR. P0RT/\CE AVE. & EOMOjiTOfl 8T.
Stumdar eingöngu augna, eyina. nef
og kverka sjúkdóma. — Er að hitta
frákl. 10-12 f. h. «g 2-5 e.h,—
Talsími: Main 3088. Heimili 105
Olivia St. TaUími: Garry 2315.
FLUTTIR tíl
151 Bannatyne Ave
Horni Rörie Str.
í stærri og betri verkstofur
Tal$. Main 3480
KanalyElectricCo
Motor Repair Specialist
J. J. Swanson & Co.
VerzU með fasteignir. Sjé um
leigu á húmirn. Annaat lán og
eld.ábyrgðir o. fl.
&04 The KeMfalRta. AA.U
Phone M»ln SM7
A. S. Bardal
843 SHERBROOKE ST.
selnr líkkistur og annast
om útfarir. Allur útbún-
aður sá bezti. Ennfrem-
ur selur hann allskonar
minnisvaröa og legsteina
Tals. Heimlll Qarry 21B1
n Offlce „ 300 og 375
J. G. SNÆDAL,
'TANNLŒKNIR
614 Someruet Block
Cor. Portage Ave. eg Donald Streot
Tals. main 5302.
sínar, 2* þar sem fyrirvinnan var
dæmd í fangelsi, 2 í sambandi við
ósiðferði, 5 fjarverandi.
Þær hafa enn ekki veriö samdar
Manitoba. Upp að síöasta þingi
voru þaS lög í Manitoba aS kjör-
skrárnar skyldu endursamdar árlega
úti um landiö og áttu dómarar að
mæta til þess að undirbúa þ^S. Eln
á síðasta þingi var það úr lögum
numiö aS semja skrár árlega; 1
þess stað áttu þær aöeins aS semj-
ast eftir geSþótta fylkisstjórans, eða
fyrir hverjar kosningar, en yfir það
sást að fella úr lögum það ákvæði
aS dómaramir skyldu mæta og þess
vegna rnættu þeir nýlega. Þeir
gerSu samt engar ráöstafanir.
Meyers' dómari lýsti því yfir 7.
þ.m. að sambandslöggjöfin ákveSi
að ef fylkisstjórnin vanrækti aS
semja kjörskrámar, þá geti sam-
bandsstjórnin samiS þær.
Inníektir bæjarins.
Nýtt embætti.
Nýkomnar slcýrslur bæjarins sýna
aS tekjurnar fyrir leyfi af ýmsri
tegund hafa í ágústmánuSi verið
$8,963.80, en alls síðan 1. júní $89,-
049.02. Fyrir bifreiöar var leyfis-
fé $566, knattborS $789, reiöhjól
$235, frá ferðasölum $600, fyrir
vindlingasölu $1,150, vindlasölu
$368, hundaleyfi $539, frá farand-
sölum með hesta $450, frá þvotta-
húsum $550, frá þeim er með gaml-
ar vörur verzla $320, frá sýning-
um og leikhúsum $1,841.65, tóbaks-
leyfi $192 og áfengissöluleyfi $560.
Samúð þjóða í Vestur-
heimi.
I Evrópu eru þjóðirnar í
s.ríÖi upp á líf og dauða.
í Vesturheimi búa sömu
þjóðir sambliða í mesta
bróðerni og sama dóm
leggja allar þjóðir á Trin-
ers American Elixir of
Bitter Wine, þærlofa hann
allar. Girardo Varano, í-
talskur maður, skrifar frá
Mount Carmel, Pa, “Eg
skal ekki láta það bregðast
að mæla með meðali þínu
því það er virkilega áhrifa-
míkið þótt eg sé enH eigi
búinn með aðra flöskuna
þá finn eg glögglega mun-
inn.“ Michael Bobienski v
pólverji, skrifar frá North-
bridge, Mass. „Eg er að
nota Triners American EI-
ixir of Bitter Wine annað
árið til og eg gæti ekki lif-
að án þess.“ I raun og
veru er það meðal sem
ekkert jafnast á við þegar
lækna þarf hægðaleasi, al-||
menn veiklun, höfuðverk.jj
magagas, taugaveiklun,
lifrarveiklun Og innýfla-
þrautir, Fæst í lyfjabúð-
um og kostar $ 1.30.
Triners Liniment er sterkt meöal
aðeins viS útvortis; læknar gigt,
taugaþrautir, ofþreytu, ýmjiskonar
slys og svo framvegis. VerS 70
cents. — Joseph Triners Manufac-
turing Chemist, 1333—1339 S.
Ashland Ave., Chicago, II!..
Fylkisstjórnin hefir stofnaS nýtt
embætti til þess að miöla málum
milli verkveitenda og verkþega,
þegar einhverjar deilur rísa þar
upp. Á þaS aö vera starf þess er
þaS embætti skipar að koma í veg
fyrir verkföll og tjón af ósamkomu-
la'gi og sömuleiSis sjá um þaS að
sanngimi sé gætt á báðar hliöar.
Sá er í þetta embætti var skipað-
ur heitir W. H. Curle, hann er lög-
maður og hefir verið félagi þeirra
Andrews & Andrews. Árslaun
hans eru $7,500.00 og tekur hann
viS starfi sínu nú þegar.
Canadian Northern Járnbrautar Félagið
Velferðarnefnd bæjarins.
hefir gefiS út skýrslur um störf sín
i ágústmánuði. Haföi hún alls
hjálpaö 233 manns, er veikir voru
eða hjálpar þurfa, þar á meöal 11
tæringarveikum, 6 vitskertum, 4
slösuSum, 2 blindum, 58 ekkjum,
10 gamalmennum, 12 heimilum þar
sem fyrirvinnan hafði strokiö, 6
í sambandi við hjónaskilnaö, 3 þar
sem fyrirvinnan vanrækti skyldur
RAILWAY
NÝ LEIÐ TIL
KYRRAHAFSINS
09 Austur-Canada
RAILWAY
S jjesni uni Jasper og Mount Robson garðana eftir Yellowhead skarðinu.
Fram hjá hœsta fjalli; beinasta ferS meS lægstu braut, nýjustu
ferSaþægindl og slSnstu aSsklldir vagnar til útsýnis. Kurteisasta hjón-
usta—allir þjónar keppast viS aS l&ta ySur líka ferCin sem bezt.
Hraðlestir til Kyrrahafsstrandar
FarseSlar tii sölu daglega þangaB til 30. Sept.; I gildi til heimferóar
til 31. Oktéber. ViSstaSa leyfS hvar sem er.
I/elölr—Menn geta fariS og komiS meS Canadian Northern, eSa fariS
meS Canadian Northern og komiS meS annari braut—eSa fariS meS
annari braut og komiS meS Canadian Northern.
Hraðlestir til Austur Canada Íávotnum
Farseðlar til sölu dagiega til 30. Sept.—gilda fyrir 60 daga. ViSstaSa
leyfS hvar sem er.
Deiðir—Menn geta fariS fram og aftur eSa aSra lelSina eftir vötnunum.
Járnbrautarleiðir—Menn geta fariB meS Canadian Northern braut-
inni nýju til Toronto og svo austur um Nepigon vatn og & margra
mllna svæSi meS fram undra fögrum vötnum, sem er alveg eins gott
og endurnærandi og aS fara vatnaleiSina og fargjaldiS er lægra.
Nýir aðgreindir bókasafnsvagnar til útsýnis.
SpyrjiS farseSlasalann um allar upplýsingar og b'iSjiS um blöS og
bæklinga um fjöllin og ferSirnar, eSa skrifiB R. Creelman, Gen. Pass.
Agent, Canadian Northern Railway, Winnipeg.