Lögberg - 23.11.1916, Blaðsíða 6

6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 23. NOVEMBER 1916.
Heilbrigði.
Fæða handa berklaveiku fólki.
Þótt allir þeir sem berklaveikir
eru ættu helzt aS vera á hæli, þá
er langt frá aS svo sé eSa að því
verSi viö komiS undir núverandi
kringumstæSum. Til þess eru
margar orsakir aS berklaveikt fólk
er heima, og er þaS þvi mikils vert
aS alt mögulegt sé til þess gert aS
styrkja heilsu þess aftur. Eitt aS-
alatriSiS þegar um berklaveikt fólk
er aS ræSa, er þaS aS fæSan sé
sniSin eftir þörfum hins sjúka.
Hér skal birt ræSa sem flutt var
á læknaþingi af Joseph Eichberg
lækni i Cincinnati i Ohio og er hún
prentuS í riti sem heitir “varnir
'gegn berklaveiki og lækning henn-
ar.” RæSan er þannig:
“HvaS sé hæfileg og heppileg
fæSa fyrir berklaveikt fólk, er auS-
vitaS fyrir lækni aS skera úr i
hverju einstöku tilfelli; en þaS sem
hér segir mætti þó verSa alþýSu
manna aS nokkru liSi.
Dr. Laurence F. Flick formaSur
Chipps stofnunarinnar segir: “Nú-
tíSar lækning eftir vísindalegum
reglum, þeear um berklaveiki er aS
ræSa, innibindur í sér skynsamlega
valdar fæSutegundir, reglubundn-
ar og hæfilegar útiverur; skynsam-
legar likamsþreyfingar og þau meS-
ul sem hjálpa til þess aS hin veikl-
uSu liffæri geti unniS störf sin.
FæSan verSur aS vera þannig valin
og i þeim hlutföllum aS hún veiti
sem mesta næringu, jafnframt þvi
sem hún krefjist sem minstrar á-
reynslu liffæranna viS framleiSslu
næringarinnar. ÞaS er þvi ekki
einungis næringargildi fæSunnar,
sem hafa þarf í hyggju, heldur
bæSi næringargildi hennar og þaS
aS liffærin eigi auSvelt meS aS
breyta henni í likariísefni. ÞaS er
vafalaust aS mjólk er sú fæSuteg-
und, sem veitir mesta næringu meS
minstri fyrirhöfn. Næst mjólkinni
eru egg. þá nautakjöt og sauSakjöt
og siSan ýmsir jarSarávextir.
1 kjöti er mikiS af næringarefni.
en til þess þarf mikla fvrirhöfn aS
breyta því í likamsefni og þess
vegna ætti þess ekki aS vera neytt
oftar en einu sinni á dag.
Fyrir flest berklaveikt fólk er sú
fæSa bezt sem nálægt er því, sem
hér segir: ein máltíS á dag af nær-
ingarmikilli fæSu og þrjár merkur
(quarts) af mjólk og sex hrá egg
á dag. Alls konar ávexti má leyfa
þess utan og sumra ávexti ætti aS
neyta daglega. Ýmsar tegundir
hneta sem eru auSmeltar má einnig
leyfa og er þaS góSur siSur aS Iáta
sjúklingana hafa dálítiS af þeim,
þegar þá langar í þær, sökum þess
aS viS þær þarf talsvert aS beita
tyggingarfærunum. Enga fæSu
ætti aS viShafa sem einuneis er til
þess aS örva matarlystinu; og
umfram alt ætti aS forSast sætindi.
Mjólk og egg má gefa á tveggja
klukkustunda fresti, en hvorki ætti
aS láta neyta mjólkur né eggja i
2—3 stundir á undan næringarmik-
illi máltíS. né heldur í jafn’angan
tíma á eftir. Altaf þarf að fara
eftir læknisráSi meS þaS hve oft og
hve mikiS skuli leyft af fæSu handa
hverjum einstökum sjúklingi, og
þess verSur aS gæta stranglega aS
hinn sjúki neyti alls þess er læknir-
inn fyrirskipaSi, hvort sem hann
hefir verulega lyst á því eða ekki.
Þegar sjúklingar eru fullvissaðir
um aS þeir geti neytt ákveðins
hluta af vissri fæðutegund og aS það
sé þeim fyrir beztu, jafnvel þótt
þá bjóði viS því, þá neyta þeir þess
og telja þaS sjálfsagt, alveg eins og
þeir taka bragðslæmt meðal: en ef
þvi er aftur á móti ekki haldið aS
j>eim og þeir hafa fyrir fram þá
sannfæringu aS þeir hafi ekki lyst
á þessu eSa hinu, þá afsegja þeir aS
neyta þess. Gildi feitra fæðuteg-
unda, svo sem olíu, feits kjöts,
smjörs o. s. frv. til þess að varna
berklave'ki er talið mikið af strnium
læknum, t. d. Dr. A. N. Bell frá
Brooklyn í New York í ágætri
ræðu er hann flutti á alþjóSafundi
um berklaveiki, sem haldinn var í
St. Louis 3. október 1914. Hann
tekur greinilega fram bann sann-
leika að heilsa og hæfileg næring
veiti mótstöðu gegn berklaveiki. en
lasleiki og næringarskortur bjóða
veikinni heim. Og til þess að
styrkja staðhæfingu sína um það
að fita væri sóttvamandi í þessu
tilliti. bendir hann á sögu ýmsra
þióðflokka sem hafa verið hraustir
eða tæringarveikir í beinu hlutfalli
við þaS hvort þeir höfðu fitu til
fæðu eða ekki.
Það er kunnusra en frá þurfi að
segia að Indiánar í NorSur Ame-
ríku, sem lifðu svo aS segia ein-
göngu á dvrum er þeir veiddu, áð-
ur en hvíti kynflokkurinn kom og
brevtti fæðunni. voru annálaðir fvr-
ir heilsu og hraustleika, en síðan
takmörk voru sett við veiðum
beirra og hin svo kallaða menning
brevtti fæðunni hafa þeir taoað
heilsnnni og er nú tæring algeng
meðal þeirra. Sama er að segja um
íbúana í Nýia Sjálandi; þeir hafa
orðið berklaveikir siðan þeir fenvu
kartöfb'r i staðinn fvrir feitt kjöt;
sem aðalfæðu. Dr. Bell segir með-
al annars:
"MótstaSa líkamans oeen tær-
ingu er í flestum tilfellum, eÞir
minni skoðtm, undir því komin
hversu mikillar fitu menn nevta.
Skoðun mín í þessu efni stySst
mjög við þá reynslu sem eg hefi
haft til þess að athuga tæringu
meðal einstaMinga, heimila oe
stofnana: hefir veikin bar verið
talsvert í hlutföllnm við þaS, hversu
mikils neytt var af fitu.
Glögeasta dæmið um þetta eru
Svertingjamir í Ameríku, og hefi
eg ávalt haft þaS í huga síSan eg
fvrst byriaði á læknineum. Eg
byrjaði læknjsstörf meðal þeirra
meðan þeir voru þrælar og voru
látnir hafa nóg af svínákiöti oe
annari fitu; var það ýmislega til-
reitt og blandað alls konar annari
fæðu. Fengu þeir feitt kjöt að
minsta kosti í ana máltíS á dag.
Þeir voru tiltölulega fáir tæring-
arveikir. Og betta byggist ekki ein-
ungis á minni reynslu, heldur ber
öllum athugulum læknum saman
um það, sem tækifæri hafa haft til
að veita því eftirtekt. ÞaS er með
öllu óþarft aS bera saman heilsu
þeirra nú og þá, síSan matartilbún-
ingur breyttist og fæSutegundirnar
urðu aSrar; sú breyting er öllum
kunn. Þeir hafa tapað svinakjöt-
inu og engin önnur fitutegund hefir
komiS í þess staS, og afleiðingarn-
ar urðu þær að tæring er nú tvisvar
sinnum tíðari meSal þeirra, eða vel
það.
Sama er að segja um smærri
hópa, heimili og einstaklinga. Tær-
ing er tíöust meðal þeirra sem
minst neyta af fitutegundum, svo
sem steikts svínakjöts, (bacons) og
smjörs; nefni eg þessar tvær fitu-
tegundir sökum þess að þær eru
auðmeltari en flestar aðrar, þótt
einnig megi mæla meS fleirum.
Allir hafa sannfærst um þaS um
síðir, þótt oft hafi verið um seinan,
að þorskalvsi er gott fvrir tærine-
arveikt fólk; en fáir virðast hafa
skilið það aS fæða sem er sama eöl-
is og þorskalýsi, og hæfileg til
borðhalds, ver tæringu.
Eftir alla mína sextíu ára revnslu
sem læknir. hefi eg aldrei vitað til
þess að fiölskylda né einsfaklingur
sem hafði nóg smér eða svinakjöt í
uppvexti hafi fengiS tærineu. Þess-
ar fæðutegnndir bvgeja unn líkam-
ann og veita honum mótstöðu gegn
tæringu.”
Þetta ber alveg saman við grein
Dr. Eichbergs', bar sem hann ritar
nm fæðutegundir og læknineu tær-
ingarveikra í óhentugu loftslagi.
Úr bygðum Islend-
inga.
Vatnabygðir.
Þessar fréttir segir Wynyard
Advance 16. nóvember:
Tohn Scyrup og Tngibiörg kona
hans lögöu af stað vestur til
Calgary fvrra sunnudag, þar sem
framtíðarbústaður þeirra verður
John er systursonur H. T- Halldórs
sonar kaupmanns í Wvnvard, en
Tngibjörg er dóttir þeirra Ingi-
mundar Eiríkssonar í Foam Lake
bygð og konu hans Steinunnar.
Uppboð er haldið að Leslie 18. þ.
m. á allri búslóð Péturs Anderson-
ar bónda þar. sem nú hefir flutt til
Winnipev alfarinn.
Tónas Evjólfsson Ivfjasali sem
hefir verið umboðsmaSur talsímans
hefir sagt af sér þeim starfa, en i
hans stað hefir tekið við John
Johnson stjúpsonur Dr. Jakobsson-
ar. Þar er*nú kominn bæði hér-
aðssími og firðsimi oe á að vera,
starfandi nótt og dag.
Mrs. Fannie Jacobs, sem rekiö
hefir klæðasaum að Wvnyard um
nokkur ár að undanförnu er nú
flutt til Sasikatoon. MaSur hennar
var farinn þangað löngu áður og
hafa þau sezt þar aS. Mrs. Dr.
Jakobson fylgdi henni til Saska-
toon.
R. A. Westdal fór til Winnipeg
snöggva ferS vikuna sem leiS.
Miss Bertha Samson sem kent1
hefir á Harvard skólanum í Vatna-
VÉR
KENNUM
GREGG
Hraðritun
SUCCESS
VÉR
KENNUM
PITMAN
Hraðritun
BUSINESS COLLEGE
Limited
HORNI PORTAGE OÖ EDMOMON ST.
WINNIPEG, - MANITOBA
ÚTIBUS-SKOLAR frá hafi til hafs
TÆKIFÆRI
pað er mikil eftirsókn
eftir nemendum, sem út-
skrifast af skóla vorum.
— Hundruð bókhaldara,
hraðritara, skrifara og
búðarmanna er þörf fyr-
ir. Búið yður undir þau
störf. Verið tilbúin að
nota tækifærin, er þau
berja á dyr hjá yður.
Látið nám koma yður á
hillu hagnaðar. Ef þér
gerið það, munu ekki að
eins þér, heldur foreldr-
ar og vinir njóta góðs af.
— The Success College
getur leitt yður á þann
veg. Skrifist í skólann
nú þegar.
YFIRBURÐIR
Beztu meðmæli eru með-
mæli fjöldans. Hinn ár-
legi nemendafjöldi í Suc-
cess skóla fer langt
fram yfir alla aðra verzl-
unarskóla í Winnipeg til
samans. Kensla vor er
bygð á háum hugmynd-
um og nýjustu aðferð-
um. ódýrir prívatskólar
eru dýrastir að lokum.
Hjá oss eru námsgreinar
kendar af hæfustu kenn-
urum og skólastofur og
áhöld eru hin beztu. —
Lærið á Success skólan-
um. Sá skóli hefir lifað
nafn sitt. Success verð-
ur fremst í flokki.
SUCCESS-NKMANDI HEJjDUR IIAMARKI I VJELRITUN
INNRITIST HVENÆR SEM ER
Skrifið eftir bæklingi
SUCCESS BUSINESS COLLEGE
Limited
F. G. Garbutt, Pres. D. F. Ferguson, Prin.
bygðinni er nýfarin suður til Edin-
borg. Miss Soffia Magnússon frá
Kandahar fór með henni þangaö
snöggva ferð.
Jakob Lindal í Wynyard hefir
fengið bréf frá herforingja þeim er
stýrði deild þeirri er Jakob sonur
hans var í þegar hann féll. Her-
foringinn heitir O. C. Harper; læt-
ur hann í ljósi djúpa hluttekningu
og kveSur Jakob hafa verið hug-
rakkan og dugand? hermann. Segir
hann aS hann hafi fallið oe dáiS á
augabragði, en ekkert kvalist.
Argyle.
Baldur Gazette getur þess aS
Baldurbúar sem af islenzku bergi
séu brotnir ætli að vinna ötullega í
vetur að lestrarfélagi sínu. HafSi
fundur veriS haldinn fyrra föstu-
dag heima hjá Mr. ísberg til þess
að ræSa um félagiö.
Þár er einnig frá því sagt að
Christian Frederickson og Mary
Margrét Bannerman frá Wighton
hafi veriö gefin saman i hjónaband
nýlega. Nafniö á brúðgumanum
bendir til þess aS hann muni vera
islenzkur.
Sama blaö getur þess að þau
Christian Sveinsson frá Glenboro
og Olava Oddson frá Baldur hafi
verið gefin safnan í hjónaband 3
nóvember. Fóru ungu brúöbjónin
til Winnipeg eftir hjónavígsluna og
ætla síSan vestur til Seattle og
setjast þar að.
Moose River.
Þann 7. október síðastliðinn and-
aöist aS heimili Bergs Magnús-
sonar bónda við Moose River,
ekkjan Þorbjörg Jónsdóttir 93 ára
gömul, banamein hennar var elli-
lasleiki.
Þorbjörg var fædd á Mælfells-
seli í Lítingsstaðahreppi í Skaga-
ÞAÐ BORGAR SIG EKKI
að kaupa lélegar vörur til heimanotkunar, hversu lítil-
fjörlegur sem hluturinn er.
Það er með eldspýtur eins og með alt annað að
það borgar sig að kaupa það bezta.
EDDY’S
“SILENT PARLOR”
spara þér tíma og éþæsindi, því auðveldlega kvikrar
á þeim, þær eru bættulausar. áieiðanlegar cg hljéð-
lausar. Biðjið altaf um “ELDVS“
fjarðarsýslu 1. júlí 1823. Voru for-
eldrar hennar Jón Bryniólfsson og
kona hans Anna Jónsdóttir, þá bú-
andi á Seli. Ólst Þorbjörg upp
með þeim þar til hún var 18 ára
gömul. Misti hún þá báða for-
eldra sína á hinunysömu misserum.
Fór Þorbjörg þa vistferlum til
séra Jóns sem þá var prestur að
Mælifelli, dvaldi hún hjá honum
um hríð, og svo á ýmsum stöSurp
þar um sveitir, unz hún fluttist út á
Höfðaströnd; giftist hún þar Ólafi
Davíðssyni Jónssonar á Vestrahóli
i Fljótum. Óláfur var svstursonur
Gísla Konráðssonar sagnfræöings.
Misti Þorbjörg þennan mann sinn
eftir stutta samveru, var hún svo
með tengdaforeUrum sínum um
hríð. Frá þeim fór Þorbjörg vest-
ur í Ólafsfjörð, giftist hún þar í
annaö sinn Magnúsi bónda Magn-
ússvni í Kólfárkoti í Þóroddstaða-
hreppi, sem þá var ekkjumaður.
Bjuggu þau Magnús og Þorbjörg
þar um t6 ára skeið. Þaðan fluttu
þau hjón til Ameríku árið 1883,
hún með þiemur börnum sinum, er
hún átti er Magnis fékk hennar,
Lárusi sein nú er bóndi í Saskat-
chewan í Canad'.; Elizabet, fluttist
ves‘ur til Kvrrahafsstrandar, nú
dáin, og Tngiríöi. gift enskum
manni við Glenora pósthús í
Manitoba.
Þau Magnús og Þorbjörg
dvöldu um nokkur ár í Pembina-
héraði, færðu þaöan búnaS sinn
vestur til Möuse River árið 1898
með Bergi syni Magnúsar af fyrra
hiónabandi, með honum eyddu hin
öldruðu hjón efstu árum ýnum.
Magnús an^aðist í hárri elli árið
1903. Eftir þaS liföi Þorbjörg
með Bergi og Pálínu konu hans,
sem önnuðust hana sem móSur sína.
Gerðu þau hjón alt sem í þeirra
valdi stóð, til að gera hinni háöldr-
uðu konu ellina sem léttbærasta.
meS stakri umhvggjusemi og rækt-
arsemi fyrir velliöan hennar.
Þorbjörg var á yngri árum kiark-
kona hin mesta og tápmikil, greind
v^r hún og fröö um margt, kunni
hún frá mörgu aö se^a frá yngr;
árum sínum. Vár það hennar mesta
vndi að rifja upp endurminningar
frá gamallri tíð, hÖföu hinir yngri
oft skemtun af viðræðum við hina
gömlu og fróðu konu. En því mót-
læti varS Þorbjörg fyrir aS missa
sjonina. Sat hún því um tólf hin
efstu ár æfi sinnar i .myrkri, en hélf
ráði og óskertri skynsemi til hins
s'ðasta. HiS andlega ljós lýsti
henni og því trúði hún sjálf að inn-
an skamms mundi birta. Jarðar-
för hennar, fór fram í grafreit
Melankton safnaðar að viSstöddu
flestu fó’ki bygöarinnar. Séra
Hans Thorgrímsson jós hina látnu
konu moldum.
KENNARA VANTAR
fyrir Minerva skóla rir. 1045 frá
f'Tsta jan. 1917 til fvrsta maí 1917.
Mentastig annars' eða þriðia stigs
próf. Umsækiandi tiltaki kaup
sem óskaS er eftir og æfingu. Til-
boSum veitt móttaka af undirrituð-
um til 15. desember 1916.
/. G. Christie, Sec.-Treas.
Gimli, Man.
2
8 A T, R K I N
8 8 K I N
“Sigur lífsins/’
Jólahugleiðingar til Sólskinsbarnanna íslenzku.
EFTIR G. P. THORDARSON.
Kæru Sólskins börn! — Mig langar til að mega
leggja orð í belg með þeim sem telciS hafa aS sér það
vandasama starf að leiðbeina ýkkur að leiöinni, og
koma ykkur á leiðina scm liggur að sólskini lífsins.
Já, það er vandasamt starf, en fagurt starf, og ósköp
megiö þið, kæru Sólskinsböm, vera þakklát hverju því
tækifæri sem ykkur gefst til aö fá góða og holla leiö-
sögn annara, hinna fullorðnu á þessa leiö. E'kki tek
eg mér penna í hönd til þess aö sýna neina yfirburði
annara í þessum efnum, en aöal orsökin til þess
að hjá mér hefir vaknað löngun til aS taka — aS
sjálfsögðu ófullkominn þ^tt í því að kasta fáeinum
steinum úr þessum, svo oft ill færa vegi, er sú, að mér
hefir fundist þetta vanta helzt til of mikið enn sem
komið er í margt það, að öSru leyti fagra og skemti-
lega, sem þið hafið fengið til lesturs í blaðinu ykkar
“Sólskini” síðan þaö byrjaöi að koma út. Mér hefir
fundist. að blaðið ykkar ætti — aS minsta kosti endr-
um og sinnum, að gefa ykkur aðvörunar leiöbeiningar,
um leiö og þaS vill gefa ykkur’skemtandi og fræSandi
umhugsunar efni til lesturs. örðugleikamir eru svo
margir og margvíslegir fyrir hendi hjá allflestum —
já, öllum börnum nútímans, til þess aS þau geti orðið
í strangasta skilningi Sólskins börn, og mig langar til
að mega þvi í þetta sinn leggja fram fáeinar bending-
ar, eða öllu heldur tala viS ykkur um eitt stórt atriði
í sambandi viB aövörunar leiðbeiningar, sem eg er viss
um að þið viljið taka með þökkum, ef þær eru bygöar
á heiIbrigSri hugsun, frá hverjum sem þær koma. En
þaS er svo undur nauðsynlegt að foreldri og aðs-tand-
endur ykkar fyrst og fremst, sjái svo um að þiS börn
getið fengið full not af þessu einkar viðeigandi og
kostnaðarlitla tækifæri sem ykkur gefst, með því aS
láta ykkur vera ant um aS læra þjóStungu okkar ís-
lendinga, og hvetja ykkur, og sýna ykkur fram á, hvað
þetta litla barnablað ykkar getur gert fyrir ykkur meS
því aS leggja rækt viS þaö, fyrst meS því að lesa það,
og svo hin stálpuSu meS því aö senda því smá greiriar,
um, eða út af því efni sem þau lesa í því, í það og
það skiftið; og gæti þannig komist á nokkurs konar
samtal milli þeirra og mannsins sem umsjón hefir mpð
blaðinu. Og í annan stað myndi það glæöa hjá ykkur
löngun og þrá með vaxandi þroska til að skilja og
lifa ykkur inn í hin ýmsu mál og viöburði, sem þið
læsuð um og heyrðuS aöra tala um — mál og viðburöi
sem Islandi og Islendingum tilheyrSi eingöngu, um
leiS og þið æfSust í því að lesa og rita þjþðmálið ís-
lenzka, sem öllum okkur hinum eldri aö minsta kosti,
og þvi foreldrum ykkar, þykir svo undur vænt um.
Hvert það islenzkt foreldri sem léti sér ant um að
hlúa að þvi, viS börnin sin, að þetta mætti takast.
myndi skapa sjálfu sér meiri ánægju en þau í fljótu
bili, eða þeim nú dettur i hug í hverju liggur; en sem
kæmi fram í því að sjá einhvern vel gefinn drenginn
sinn geta lesiS og talað móöurmál sitt hreint og
óbjagaS, kannske löngum tima áöur en sá unglingur
væri búinn aS ganga í gegn um hinn andlega menta-
skóla landsins, sem á að verða hans framtíöar fóstur-
jörð. Ánægian yröi sameign bæöi foreldra og bðms-
ins, sem þanni^ fyrir aðstoS föður eða móöur varð
til þess', að barnið fann siðar meir, gimsteinana mörgu
sem móSurmáliö íslenzka hefir að geyma, bæöi meS til-
liti til islenzku bókmentanna; og svo hitt, aS það eitt
út af fyrir sig að læra málið, er í sjálfu sér ein stór
mentagrein. — Þið íslenzku böm, þurfið aö skilja það,
um leið og þið eruö að mentast, hvort heldur er á ís-
lenzka eða hérlenda visu, aS ykkur er, og á að vera,
heiður að því að þið eruð af islenzkum foreldrum
komin. Það þarf að láta ykkur skilja það að þið eruð
ef til vill betur gefin andlega og líkamlega, fvrir þaS
að þið eruð af íslenzku bergi brotin. Þið megið ekki
undir neinum kringumstæðum láta þá hugsun vakna
h’á vkk"r að þið séuð ekki að ö'lu levti hæf, og útbúin
frá AlföSursins hendi meS eins góöum andlegum og
likamlegum hæfileikum eins og annara þjóöa börn,
sem eru með ykkur á skólabekkjunum. Það mætti
miklu heldur vakna hjá ykkur eftirtekt á því, að það
er, aS minsta kosti nú orðið, aS íslendingar eru komn-
ir á þaS stig i augum samborgara sinna hér, aS þaS
er 'heldur litið upp til þeirra, en niður, í mörgu tilliti.
Frá þessu sjónarmiði skoöað, hvort er þá líklegra að
Islendingurinn sem hér á að lifa og starfa i hinum
margvíslegu hérlendu mentastöðum, og í samkepninni
viS annara þjóða samborgara sina, hljóti meiri heiður
og virSingu hjá þeim, íslendingurinn sem kann móður-
mál sitt, og getur talað um þaö við mentafróða vini
og kunningja sína, um leið og hann getur talaS viS þá
um hina fornu frægS forn íslendinga; eða hinn íslend-
ingurinn, sem litið eða ekkert veit um föðurland sitt,
móöurmál, eöa nokkuð þaö sem vert er að vita og
læra islenzku þjóðinni okkar viövikjandi; enda mega
margir hinna svokölluðu yngri mentamanna, bæSi
heima a ættjöröunni, en einkum þó hér vestra, bera
kinnroða fyrir það, a*S margir annara þjóða menn vita
meira um söguhetjur okkar íslendinga og eru betur
að sér í islenzkum bókmentum, en margir íslen'h'ngar
eru, jafnvel þótt skólagengnir séu. En um leið og
“Sólskin” á, og vill vera unglingsins kennari, eða and-
dyri að Islenzku náminu fyrir íslenzku börnin, sem
hagnýta sér þetta tækifæri, þá má ekki gleyma því,
að þaS á, og vill lika vera, eins og nafniS bendir til,
í
leiSarsteinn, og vill vinna aS því í gegn um þess lesmál,
að hugsun og hugsjónir unglinganna megi verða
þeim holl og upplyftandi, fyrir líf þeirra, eftir því
sem þau þroskast líkamlega og andlega. Það vill
benda þeim á, í hverju sólskin lifsins sé fólgiS; þvi
auSvitað hefir orðið sólskin, nafn blaðsins ykkar,
merkingu bæði í eiginlegum og óeiginlegum skilninei.
Öllum óspiltum bömum þykir vænt um þeear sólskin
skin; einkum eftir að dimmviðri hefir gengiS á undan,
eða þá sérstaklega þegar hún byrjar aS verma jörS-
ina á vorin, og vekja blessuS grösin og blómin til lifs
og fegúrðar eftir vetrarsvefninn. Ó, hve sólin er þá
fögur, Sólskins börn! Þetta er í eiginlegum skilningi.
En um leiS og þiS fariS að njóta ylgeislanna, sem
sólin á himninum sendir ykkur, þá megið þiS ekki
gleyma því aS misfarið lif bamanna sumra, sem ekki
fengu rétta leiösögn á ungdóms árunum gjörði það að
verkum að þau verða svift sólskini lifsins, og um leið
ylgeislum sólarinnar og fegurö lífsins, því hvert barn
(ungt eða gamalt), sem kemst út á ranga braut i lífinu
og verður fyrir spiltum áhrifum heimsins, sér ekki
fegurð lifsins, og nýtur ekki hinna vermandi ylgeisla
sólarinnar. Alt verSur dimt og skuggalegt fyrir sálar-
augum þeirra, og lifið sjálft byröi. — En þetta vill
blaðiö ykkar Sólskin hjálpa ykkur til að fyrirbyggja,
eða réttara sagt aöstoða foreldra ykkar til að fyrir-
byggja. Ekki væri rétt að fara aS tala viS ykkur um
þungskilin og örðug atriöi í sambandi viS þetta, og
þaS skal heldur ekki gert, en tala má um og gera ykkur
það skiljanlegt, hver sé hin bezta og tryggasta leið aö
sólskini lífsins. En einu megiö þiS aldrei gleyma,
þvi, aS án hjálp annara, þeirra sem eldri eru, og hafa
fengið bæði fyrir lærdóm, en þó einkum lífsreynslu,
meiri þekkingu í þeim sökum, getið þið aldrei komist
inn á sólskinsbraut lifsins. ÞiS ætlist auðvitað til aS
pabbi ykkar og mamma séu sjálfkjörin til leiösagnar
og séuS verndarar ykkar aS minsta kosti á meS-
an þiS eruð undir þeirra umsjá í heimahúsum, og þaS
er alveg rétt og eðlilegt. En svo kemur að þvi aS þiS
verSiS sjálf aö leggja af stað út á heimshafið bireiða
og hættulega, og alla leið yfir þetta haf á leið ykkar ef
til vill aS Íiggja. Ennþá hafið þiS ekki haft af neinu
hafróti að segja á þessu mannlífs hafi, sem hér er
átt viS. Vötn eöa sjór eru aS heita má bylgjulaus og
stundum spegilfögur upp við landsteinana, þó þau séu
úfin og öldumar háar og brattar þegar utar dregur.
Þetta veit pabbi ykkar og mamma, því þau hafa farið
lengra áleiSis út á þetta úthaf mannlegs lífs, en þið
enn eruö komin. En þið vitiS þetta ekki, en þið þurfið
og verSið aS vita af hættunum mörgu á því, áður en
þið leggið út á þaS. Hve undur nauðsynlegt er því
að þiS séuS ekki vanrækt í þeim efnum að sjá ykkur
fyrir haffæru skipi, ef svo mætti að oröi komast og
öllu þvi sem nauBsynlegt er f.yrir ykkur, til þess aS
báturinn ykkar berist ekki í kaf, þegar út á öldurnar
kemur. Þetta er að sönnu nokkurs konar likingamál,
en ]>ó elcki svo margbrotið eða flókið að þið ekki skilj-
ið við hvað er átt. öllum, eða allflestum foreldrum
er ant um, aS börnin þeirra veröi sólskins börn, en við
vitum öll hin eldri, að minsta kosti, hve þetta mistekst
svo sorglega oft, og margur báturinn ferst því oft áS-
ur en leiS er hálfnuS. Og hversvegna? Og nú ætla
eg að segja ykkur hvers vegna, og hver sé vanalega
orsökin til þess að svo mörg börn tapa af sólskini
lifsins, eftir að út á þetta umrædda mannlifs haf er
komiö. Flest börn hjá menningarþjóðum heimsins lifa
sínu sólskiris lifi fyrstu árin framan af æfinni, undir
flestum kringumstæðum, þvi það er eðli barnanna að
lifa í stöSugri eftirvæntingu og gera sér háfleygar
hugsanir um lífiö og það sem framundan þeim er i
þeirra hugsjóna heimi. Þetta er eðlikg bvrjun á
mannsæfinni. Á þessu timabili gjöra þau sér litla grein
fyrir því sjálf hvað lifið er, og þýðir fyrir þau síðar
meir, þau vita ekki af, eða að minsta kosti htigsa litiö
sem ekkert um hinar óteljandi hættur, sem framund-
an þeim eru á þeirra óförnu æfileiö. En kæru Sól-
skinsböm. ÞiS viljið öll geta orSiö Sólskinsbörn, helzt
alt lífið á enda. Þið viljið fá, og eigiS tilkall til að
þiS fáið það veganesti með ykkur útí lífið, að þið megiö
vera óhrædd við ölduganginn og hvassviSrið sem hlýt-
ur að verða á leiö ykkar fyrr eða siðar, áður en lifs-
far ykkar lendir við ströndina hinu megin. ÞiS þurfið
að fá það veganesti aS lífiö ykkar geti orðið fagurt
fyrir það, aS þiS gátuð lifaö í sólskini alla leiS, og
þar af leiðandi lika aS vita þaö aS þegar leiðin er á
enda, að þá tekur viö enn meira sólskin og enn meiri
fegurð, en nokkru sinni var á leið ykkar hér, jafnvel
hjá þeim sem þetta tekst bezt hjá. ÞaS þarf að láta
ykkur vita af, og koma ykkur í skilning um, hinar
margvíslegu en oft ófyrirsjáanlegu hættur á æfileið-
inni og um leið hvernig komast má hjá þeim öllum.
'Á islenzku máli er talað um nokkuS sem kallað er
blindsker, sem á leið sjófaranda reynast svo hættu-
leg, og verða þeim sem um höfin sigla svo oft aö
fjörtjóni. Þetta kom oft fyrir fyrr á timum, þegar
verið var að kanna nýjar leiöir og leita að löndum á
hnetti ]>eim sem við byggjum, en sem ekki voru þá
þekt, en síðar hafa veriö reistar skorSur viS þvi að
þessi blindsker (siem lika mætti kalla grynningar) gætu
orðið þeim sem um höfin sigla aS tjóni, meS þvi, aS
setja á þessa hættulegu staði sjófarenda ljósaturn.
Þessi ljós eru kölluð vitar, og lýsa þau langt út frá
sér og vara alla við hættunni sem af þessu stafar. Á
likan hátt þurfið þið, kæru Sólskinsbörn, að hafa ljósa-
vifa framundan ykkur, á lífsleiðinni, sem varar ykkur
við hættunum óteljandi, sem á leiö ykkar hlióta að
verða — blindskerjunum mörgu og ægilegu. Já, hætt-