Lögberg - 11.10.1917, Page 1

SPIERS-PARNE LL BAKING CO.
ábyrgjast yður
fulla vigt, beztu vörur fyr-
ir lœgsta verÖ sem verið
getur. REYNIÐ ÞÁ!
TALSÍMI: Garry 2346 - WINNIPEG
Hin nýju talsíma-númer
Columbia Press félagsins
eru:
Garry 41 6 og 417
30. ARGANGUR
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 11. OKTOBER 1917
NOMER 40
Canada.
Stjórnin í Ottawa gaf út yfirlýs-
>ngu á laugardaginn, þar sem bann
er lagt vifi þvi a8 láta heræfingar
tara . fram í nokkrum hluta Canada
ríkis án heimiidar frá stjórninni. Var
bann þetta gefi'ó út sökum þess a5
grunur lék á að æfingar ættu sér sta8
i uppreistnarskyni: var auSvitaö sjálf-
sagt fyrir stjórnina aö banna þaS.
AfarmikiS verkfall var nýlega haf-
rð í Canada ttl þess aö hindra hveiti
i'lutning. Gerðu starfsmenn kröfu
ril félaganna, sem þau vildu ekki
panga aö. Af verkfalli þessu leiddi
þaö að 34,000,000 mælar hveitis biöu
i vögnum sem ekki var hægt aö koma
i burtu; hefir þetta tafiö mjög vista-
flutninginn til bandamanna. r>etta
verkfall leiddi þaö í ljós aö kornhöö-
urnar við vötnin hafa verið varnar-
lausar meö öllu um langan tíma.
Var áskorun send á föstudaginn frá
mörgum félögum í Winnipeg og ann-
arsstaðar um þaö aö stjórnin léti gæta
kornhlaöanna. Þykir þetta vera ófyr-
irgefanleg vanræksla af hálfu stjórn-
arinnar.
Fjölmennur fundur bindindiskvenna
fyrir þjóö sína. Hann kvaöst koma
fram meÖ þessa kröfu í nafni 3000000
hermanna og lýsti þvi yfir um leið
að þetta heimsstrið ætti tafarlaust aö
hætta.
Járnbrautarmenn á Rússlandi geröu
verkfall svo algert aö ekki hreyföist
einn einasti vagn á stóru svæöi í vik-
unni sem letð Mennirnir kröföust
styttri vinnutíma og hærri launa, en
stjórnin hét því aö ef þeir ekki færu
ttl starfs tafarlaust ,yrðu þeir kærðir
um landráö og skotnir niöur. Þeir
höguðu verkfailinu þannig aö þeir af-
sögöu aö vinna á öllum Iestum nema
þeim, er fluttu póstflutning og her-
menn og vistir til herstöðvanna. Svo
fullkominn sigur unnu þeir aö stjórn-
in varð aö veita allar kröfur þeirra.
Þær fréttir bárust til Stokkhólms
a mánudaginn aö Þjóöverjar væru aö
búast til að ráöast á Helsingfors,
höfuöborgina á Finnlandi. og mundu
síðar hugsa sér að hertaka Péturs-
borg, ef þer gætu. Hafa þeir komið
flota sínum inn í flóann, þar sem hægt
er atlögu og er mikill ótti á Rússlandi
um það hvernig fara muni.
Kerensky stjórnarformaöur hefir
þegar afráðið að mynda nýtt ráða-
, nevti; á það að vera nokkurs konar
Alberta samþykti á föstudaginn 1 sainsteypustjórn. Hann hefir mætt
mótmæli gegn 'ninum nýju kosningarj afarmikilli mótstööu, en gefur sig
Svíþjóð.
Þar eru allmiklar áhvggjur um
framtíðipa vegna áhrifa ]>eirra sem
stríðið hefir á Noröurlönd.
Sterk mótmæli voru send á föstu-
daginn frá stjórninni í Stokkhólmi til
Frakka og Englendinga gegn þvi aö
þeir heföu nokkra afsökun eöa heim-
íld eða vald til þess aö taka skip
þeirra. Höföu Frakkar þá hertekið
8 og Bretar tvö af matvöru skipurn
Svía. Halda Svíar því fram aö beztu
heimildir segi að sú regla að stríös-
þjóöir megi taka skip hlutlausra þjóöa
sé gömul og frá þeim tímum, sem siö-
menningin hafi virt rétt landa aö
engu, en eigi ekki við á þessum tím-
um.
Danmörk.
fójlögum og fordæmingu til stiórnar-
mnar fyrir slíkt ranglæti. Komas
þær þannig að oröi að allir borgarar
sem ekki brjóti eigi með réttu heimt-
ing á atkvæði; stjórn sem þann rétt
taki af vissum flokk manna fremji
gjörræöi og sé ranglát stjórn.
Eins og áður er frá sagt gerðu korn-
flutningamenn viö stórvötnin og ann-
arsstaðar verkfall fyrir helgina.
Höföu þeir myndaö verkamanna fé-
lag og vildu verkveitendur ekki viö-
urkenna það. Þá gerðu mennirnir
vcrkfall. En á Iaugardaginn skarst
stjórnin í Ieikinn eftir áskoranir frá
ýmsurn félögum og ýmsum stöðum og
lýsti því yfir að hún tæki allar korn-
hlöðöur undir sína stjórn þangað til
þremur mánuðum eftir striðið. Haföi
umboðsmaðurinn fengiö mennina til
þess aö hefja verk aftur og var álitið
aö alt væri falliö í ljúfa löö. En á
mánudaginn lýstu mennirnir því yfir
að þeir heföu aðeins farið til starfs
til bráðabyrgða, en gerðu verkfall
hvergi og er hinn harðasti. Hefir
hann lýst því yfir að hann muni sjálf-
ur ráða hverja hann taki í þessa
stjórn og þykir þaö bæði gjörræöi og
óþjóðstjórnarlegt, þar sem ákveðið
hafði verið áður að þingið réöi því
hverjir i stjórnarráðinu yrðu. Þjóð-
stjórnarmenn kveöast ákveðnir í þvi
að andæfa öllum tilraunum Kerenskys
í þá átt aö synja þinginu um útnefn-
ing stjórnarinnar. Finnar hafa lát-
ið allmikið til sín taka á Rússlandi
og valdið þar miklum óeirðum, hafa
beir viljaö hefna sín fyrir þráa
stjórnarinnar og neitun á frelsi þeirra
eða sjálfstæði. Fjöldi þeirra hefir
verið settur í fangelsi. Hefir það
komið t Ijós að Finnar höfðu gert
ráðstafanir til þess að kaupa vöpn
og herbúnað til þess að gera uppreist
og fóru ekkert leynilega með fyrir-
ætlanir sínar; en allur slíkur útbún-
aður hefir verið tekinn af þeim.
Skelfing og ótti hvílir yfir Péturs-
borgar búuni yfir því aö þýzk loft
aftur nema því að eins að félag skip muni þá og þegar ráðast á borg-
noirro ttr'A i iti'An rbnnt /vn nn II '\ ■« • t 1* , t ' f . f. 11 . _
þeirra yrði viðurkent. Þessu neituðu
verkgefendur harðlega og gáfu það
sem ástæðu að þetta félag væri í sam-
og mun óvíst hvernig það endar.
vinntt við Bandaríkjafélög og yrði því að veita þeitn gestum hæfilega mót
að lúta boði þcirra og banni; en það töku, ef þá skyldi bera að garði.
gæti haft ill áhrif hér. Svo ntikið
hafði þetta hindrað flutninga að 2,-
000.000 mæla voru óaffermdir á
þriðjudaginn og útlitið var þá hið
versta.
Frétt barst frá Ottawa á þriðju-
daginn þess efnis að stjórnin hefði í
hygílju að banna notkun korns til
áfengisgerðar.
Rretland.
Bretar hafa tekið upp þá stefnu,
sem getið var um í síðasta blaði að
þeir hefðu í hyggju, að hefna á óvin-
um sínum fyrir loftbátafarganið.
Hafa þeir ásamt Frökkum byrjað
loftbátaárásir á ýmsa staði á Þýzka-
landi og orðið talsvert ágengt. Er
sagt að Þjóðverjar beri sig illa yfir
og telji það nú ranpt að herja á varn-
arlaust fólk. Blöðin segja að þeir
muni nú sjá eftir að hafa byrjað á
lcftbátadrápinu og megi svo fara að
þeir hætti þvi ef þeir sjáþað banda-
mönnum gangi betur að veita þeim
tjón en þeir hafa búist við, sem
lílóðin ekki eta.
Þess var getið nýlega að varðskip
Breta í Noröursiónnm hefði sökt
nokkrttm niðansiávarbátum fyrir
Þióðverjum. Síðan seinasta blað
kom út hafa þeir sökt fleirum. Tveim
þeirra mættu þeir fvrra miðvikudag
og skildu ekk: við þá fyr en þeir
sukku og voru með óllu evðilagðir.
Bretar hafa bannað allan útflutn-
ing á vistum til Svíþjóðar. Noregs,
Danmerkur og Norðurlanda. Að lík-
indtim er ísland þar með þótt ekki sé
það sérstaklega tiltekið, því það er
sennilega talið með Panmörku.
Allir íslendingar muna eftir Aíbertí
nálinu svo nefnda í Danmörku. Dórns-
málaráðherrann. sem Albertí hét,
hafði dregið undir sig afarmikiö fé.
20. desember 1910 var hann dæmdur
i 8 ára fangelsi, en samkvæmt gildandi
reglum t Danmörku má stytta hvert
rangaár um 2 mánuði ef íanginn
begðar sér vel. og það haföi Alberti
gert. Var hann látinn laus 20. ágúst
i sumar. P.'.nn hefir þannig emlað
fangavist sína og lögin vcrið látin
ganga jafnt yíir hann og aðra sem
sekir gerast. Er þet*i allóhkt því,
sem gerist hér í Vesturheimi. þar sem
m.'innum er slept án mkkurrar hegn-
•m ar þótt beir verði r.?kit um stór
þjófnaö, fjárdrátt og samsæri.
Félag hefir myndast í Danmörku
*tl þess að þurka upp heilan fjörö
sem “Rödbyfjord” heitir. Fjöröurinn
er grunnur og mjór aö utan; á fyrst
að hlaða garö fyrir fjarðarmynniö
og dæla svo sjóinn i burtu þangaö til
íjörðurinn er þur. Veröa þarna
mörg hundruð ekrur af landi og er
áætlað að fyrirtækið rnuni kosta
8.000,000 krónur.
Kolanámur hafa fundist nýlega á
Bornhólmi og hefir stjórnin útnefnt
menn til þess að rannsaka það. Kola-
lög hafa fundist víöar í Danmörku og
er verið að rannsaka landið til og frá
í þvi skyni aö finna slíkar námur.
Mikil gremja ríkir i Danmörku vfir
því aö Englendingar hafa samið lög
sem ákveöa að skattur sé lagður á
öll skandinavisk skip er sigli til
brezkra hafna. skal sá skattur nema
þvi sama og e.gnaskattur á Englandi
og vera auk venjulegs hafnartolls.
Segja Danir að þessi skattur verði
svo hár að sum félög verði að greiða
Fnglendingum 300,000 kr.
Þegar verið var í mógrófum í hér-
aðinu Tværmore t Vindrup fanst ný
Annars er alt í svo hræðilegu ástandi i lega stór krukka með rafstykkjum ;
: landintt nú að ekki er á það bætandi var eitt styk'kið í Iaginu eins og
tna; þvkjast mentt hafa fulla vissu
fyrir því að það sé í ráði og er nú
verið að gera alt mögulegt til þess
Manitoba-stjórnin.
Afturhaldsmenn voru að tala um
stjórnmál nýlega í áheyrn yorri og
var það samtal alleinkennilegt. Þeir
létu sent sér tæki það sárt að Mani-
*obas órnin væri aðgerðalvlii: “Þ.tð
ber svo sem ekkert á henni” s.»go
annar beirra.
Sl’k ummæli, að Manitobastjórnin
?é atkvæðalítil í fylkismálum, eru
með öllu vísvitandi ósannindi og í því
skvni gert að villa fólki sjónir eða
blekkja það.
Sannleikurinn er sá að aldrei í sögu
þessa lands, fyr né síðar, hefir þjóð-
in átt fylkisstjórn, sem jafn miklum
stórvirkjum hefir komið til leiðar
;• jafnstuttum tíma og núverandi
stjórn í Manitoba.
íslendingar sumir virðast vera ó-
fyrirgefanlega gleyminir. Þáð er
eins og sumir þeirra sétt búnir að
gleyma því að Thos. H. Johnson nú-
verandi verkamálaráðherra héfir í
stjórnmálum unnið það þrekvirki,
sem skrifað hlýtur að veröa meö skýru
letri og stóru t stjórnmálasögu vorri,
og er þaö heiður sem vér sem þjóð
v'erðum hluttakandi t. Hann hefir
velt af stóli þeirri spiltustu stjórn
sem í nokkru fylki hefir þekst; hann
hefir létt af herðurn Manitobabjóð-
arinnar því þyngsta hlassi, sem hún
nokkru sinni hafði verið d;emd til að
bera — það voru alls konar f járdrátt-
ar- og samsærisbyrðar, sem þeir létu
]>ar er fyrir því var trúað að lclt'i
nyrði þjóðarinnar. Vér vitum þaö
öll aö Johnson er sá sem þetta mikla
þrekvirki vann, þótt öðrum hafi
stundum verið talinn heiðurinn fyrir
það.
Og þetta verk kom á heppilegum
tínna. Hvílík voða samsæri mtindu
það vera sem fram hefðu farið
nft á milli Roblinstjórnarinnar sælu
ef hún hefði verið við lýði og Bordetv-
klíkunnar í Ottawa ! Hvílík ham-
ingja það var fyrir oss ab Roblin var
Itrundið frá völdum þegar það tókst
Enginn v'eit hversu mikið gagn þjóð-
inni hefir veriö unniö með þvi.
Manitoba stjórnin komst til valda
meö ákveönum loforöum um ákveðn-
ar umbætur, eins og allar stjórnir
hafa gert hér, en í stað þess að oftast
hefir fólkiö oröiö aö rekn stjórnirn
ar.t.U. þcss að standa viöj, ð stn og
eiga i illdeilum viö þær, tók Manitoba-
stjórtún aðra stefnu og lítt þekta hér.
Ilttn lögleiddi blátt áíram tafarlaust
og eftirrekstrarlaust allar þær 'tttt-
bætur tr hún liaföi loíaö og miklu
Peiri.
I þcssu er það fólgið — þó etn
3Sv
Æfiminning Baldurs Jónssonar, B. A.
Frakkland.
Frakkar hafa látið mikið til
taka í þá átt að hefna á Þjóðverjum
fyrir loftbátatargan þeirra. Flugu
þeir Iangt inn í Þýzkaland á föstudag-
inn og létu sprengikúlum rigna yfir
ýmsa staði. Varo það mörgu fólki
að meiðslum og bana og gerði mik-
:nr. fjárhagslegan skaða. Þióðveriar
^tra sig illa yfir, og kveðast ekk
skilja í hvaða skvni Frakkar ráðist
á saklaust og varnarlaust fólk. En
Frakkar svara þv’i að Þjóðverjar
megi spyrja sjálfa sig þeirrar spurn-
't'gar.
Allmiklum tiðindum þykir það sæta
að innanríkis ráðherra Frakka sem
Louis J. Malvy heitir var nýlega
kærður ttm það að hafa verið í sam-
\ innu við Þjóöverja, svikið þannig
i'tnd sitt og ve’tt óvinunum upplýs-
ingar síðastliðin þrjú ár. Sá heitir
Leon Daudet ritstjóri blaðsii'-
L'Action Francais” sem þessar kær-
ur har fram.
Malvy neilar ■ harðlega, kveður
þetta djöfullegt samsæri gegn sér og
ekki betra en Dreyfus málið sæla og
heimtar rannsókn. Málið stendur yfir.
í dag er Malvy fríaður (8. okt.J.
t lagtnu etns
brúðu höfuð og álíka stórt, og er
álitið að það hafi verið fortíðar hús
goð.
Danska stálverksmiðjan í Lyngby
sin brann til kaldra kola nýlega; hafði
Ekki af baki dottinn.
Páfinn kvað vera að semja pýtt
ávarp til bandamanna. þar setn hann
iýsir þvi yfir að þau svör sem hann
FijVða október gerðu Bretar áhlaupí hafi fengið við tilraunum sinum og
fvrirspurnum hafi verið ófullnægj-
andi frá þeim, en Þjóðverjar séu
viljugir að semja frið. Nú kvað
hann ætla að krefjast þess að banda-
menn lýsi því yfir hiklaust hvaða
kjörum þeir vilji taka til sátta.
á Þjöðverja nálægt Yores og unnu
stórkostlecan sigur. Fylkingar Þióð-
veria hrttkku undan þeim á stóru
svæði og tóku þeir mörg hundruö
fanga. Þeir ruddust áfram 7500 fet
á ntu mílna svæöi. Hiá Zomebeke
voru teknar þrjár heilar hersveitir
Þióðveria, sem skipaö haföi verið aö
taka aftur það sem tanast hafði.
Btet^tr tóku smábæinn Broodseinde
og svæðið umhverfis hann; eru þar
vegir í allar áttir og þess vegna
tlutninp'aviðstöð milli Zomebeke og
Moors Ced annars v’egar en Passchen-
daele og Beclaire hins vegar.
Rússland.
Afarfiölment þióðstjórnar þing
hefir staðið vfir í Pétursborg. Þar
kom fram maður sem M. Valichko
heitir, fulltrúi þeirra sem “Ukrains-
ans” nefnast og krafðist sjálfstæöis
Tákn og stórmerki.
mega það kallast að atkvæði voru
greidd um algert vínbann í Quebec
4. þ. m. og var það samþykt með
meira en 3000 meiri hluta atkvæða
Allir prestar svo að segja tóku sam-
an höndum til að útiloka vtnið og er
það gleðileg breyting, því kaþólskir
hafa verið andstæðir vínbanni að und-
anförnu.
Dugandi drengur.
“Þéttur á velli og þétttir í lund
þolgóður á raunastund”.
1 Winnipeg þekkja margir Gunn-
iaug Jóhannsson; þar getur tæplega
nokkur Islendingur verið viku lengttr
án þess a'ð kynnast honum i einhverri
rnynd. En út um landið í bygðttm
íslendinga er hann ef til vill ekki eins
kttnnur. Þar má vera að menn viti
það ekki að hann hefir verið einn
þeirra er íslenzkan félagsskap hefir
borið á herðttm sér, ekki að eins um
nokkttrn tíma, heldur í meira en heil-
an aldarfjórðung.
Það er þreirns konar félagsskapur
sem ltann hefir látið sér ant um og
lagt fram krafta sína fyrir; Það er
Good templara félagið, kirkjulegur
t'élagsskapur og frjálslyndi flokkur-
tnn. Hann er eins og konan sem átti
þríburana; henni var jafn ant um þá
alla, hana tók jafn sárt til þeirra allra
og hún vildi skifta kröftum stnum
jafnt á milli Jieirra allra. Þannig
hcfir Jóhannsson verið gagnvart þess-
um þremttr félögum.
Hann hefir verið starfandi félagi i
stúkunni “Skuld” í 27 ár og skipað
þar öll embætti sem stúkan á til. Oft-
?st hefir hann verið í þvi embætti sem
mestur hagtir félagsins er undirkom-
inn — fjármálaritara stöðunni og hef-
ir sýnt þar meiri og stöðugri sjálfs-
fórn og viljakraft en nokkur annar.
Það er mcira að segja stórkostlegt
vafamál hvort hús Good templara
hefði nokkru sinni verið bvgt hefði
það ekki verið dugnaði hans og si-
vakandi áhuga að þakka. Til dæmis
má taka að hann einn safnaði yfir
■Ý2000 i byggingarsjóð félagsins og
satt að Norrisstjórnin er engin há-
vaðastjórn; einmitt af þvi að hún e.r-
ir loforö sín ótilknúð snýst stjórnar-
hjólið hægt og hvellalaust; hún cr
eins og hver annar góður ráðsmaöur,
,->em ekk þarf aö skantma til þess að
gera skyldu sína.
Þann 23. september síðastliöinn,
dó á King Edward spítalanum hér í
Winnipeg, eftir langvarandi veikindi,
hinn ungi tjientamaður Baldur Jóns-
son. Útfarar ræðu flutti séra Björn
B. Jónsson i Fýrstu lút. kirkjunni,
þann 25. s.m. aö viöstöddu all mörgu
iólki. Siöan var líkið flutt til
Kandahar, Sask. og jarðað þar þantt
27. s. m. af séra Haraldi Sigmar.
Baldur er fæddur 24. janúar 1887.
eð Mýri : öárðardal. Bjttggu for-
eldrar hans, Jón Jónsson og Kristjana
Jónsdóttir. þar all lengi. Dó móðir
hans árið 1900, en faðir hans er er.n
á Iifi og býr í grend við Kandahar.
Hefir hann nú og tíu svstkini um
sárt aö binda. Systkinin ertt
þessi: Aðalbjörg gift’ Jóni Karls-
keninlegt me.gi viröast — rð sutrom svn; fra Stóruvöllum, og búa þau nú
finst stjórnin aðgerðalilil. ÞaS er ~ _ - - - -
að Mýrí í Bárðardal; Guöný gift
IndriÖa Skordal, Kandahar, Sask.
Aslaug gift Þorsteini Jónssyni Gauta,
Wynyard, Sask. Hallgrimur, Lieut-
ýmist þar eöa hjá skyldfólki sinu, það
sem hann átti eftir ólifað. |
Baldttr Jónsson var drengur hinn
hezti og sérlega vel gefinn að mörgtt
levti. Að honum er því mikill harm-
dauði, öllutn, sent nokkuð þektu
Uann var ágætuni rithæfileikun
gæddur, og ritaði töluvert í enska
blaðið “The Wynyard Advance”,
treð fyrirsögninni: “Leaves from the
IJnwritten Note Book of an Idler”
-f*g eintiig:-“Letters from the Cloister
to the Hearth”. Margar af þeim
greinum eru sananr bókmenta perlur
Og svo listilega er frá þeim gengið
að málfegurð og formi að lítt mögu-
legt er að snúa þeim á íslenzka tungu
svo þær tapi sér ekki í þýðingunni
Ganga þær aðallega út á það að sýna
manninum að hann er aðeins maður
og konunni að hún er aðeins kona.
bæði ófullkomin, og hvorugt of gott
handa hinu. En eru af skaparanum
send til aö vinna sameiginlega v'erk
er.ant á Frakklandi. Hermann, gift-1 köllunar sinnar. Hann reynir að
ur Guörúnu Thorgeirson, Kandahn
Haraldur. Corporal á Frakklandi.
Sigriður, gift Capt Baldttr Olson
Margar stjórnir hafa þann sið að M.D. Asrún, gift Jóni Jónssyni frá
kviknað í henni af óvarfærni þannig
að olíulampa var haldið of nærri eldi.
Tjónið er talift 300,000 króna virði.
Hafði sama verksmiðjan brunniö ný
lega og þessi var því nýbygð.
Nýlega var afhjúpað líkneski af
skáldinu Steen Steenson Blicker t
Jótlandsheiðar bænttm Samuelstedby
sem er á milli Herning og Hellebru.
Líkneskið er reist á rústum leikhúss
er “Axelhus” hét þar sent Blicker
var fyrir 100 árum og skrifaði sögu
um viðburði er þar skeðu.
Afarmikill eldur kom upp í kola-
geymslustöðvum Kaupmannahafnar
æjar 20. september og varð af mikið
tjón. Sérstaldega kom það sér illa
nú þar sent eldiviðarskortur
landinu.
er t
geyma framkvæmdirnar þangað til
kjörtímabilið er svo að segja á enda
og hengslast þá við eitthva'ð af þeim
rétt fvrir kosningabeitu. Norris-
stjórnin aftur á móti steig svo mörg
og stór spor tafarlaust að hún mynd-
aði nýtt tímabil í sögu landsins og
þjóðarinnar. Norrisstjórnin á stórar
og mikiar þakkir fyrir það að hún
hefir sýnt að loforð hennar voru eng-
in þýðngarlaus kosningabeita.
Etnileug rpiltur.
Benedikt Kristjánsson frá Cayer
nálægt Revkjavikurbygð er staddur
hér í bænum; hann fer heim aftur á
föstudaginti.
“Telegraná” skiftir um ritstjóra.
Knox Magee ritstióri “Winnipeg
Saturday Post” er tekinn við ritstiórn
relegram1-' tók hann við ]>vi á
mánttdaginn. Hann er flestuin kunn-
ur. þó ekki v'æri nerr.a fyr' • það að
hertnálastjétinn tók hann fas.an, cc
setti hann í fangelsi fyrir það að hann
lalaöi ekki nógu virðulega um Sam.
Hughes þáverandi hermálaráðherra.
Hann var um tíma aðstoðar ritstjóri
“Toronto Saturday Night”, en í síð-
astliðin 10 ár hefir hann verið útgef-
andi og ritstjóri “Winnipeg Saturday
Post”.
Knox Magee er gáfaður ntaður og
vel að sér, mælskur í bezta lagi og
frábærlega vel ritfær. Málið á hlaði
hans tekur fram flestu sem hér þekk-
ist og ritgerðir hans eru eldfjörugar,
en þær flytja flestar svæsnari og
gífurlegri skammir en nokkurt annað
blað lætur sér detta t hug að birta.
Hann hefir þózt, vera óháður, en
hefir gef ið • út ákveðnasta afturhalds
1 lað, sem Robert Rogers hefir hald á,
og er almennt álitið að Rogers hafi
bókstaflega átt blað bans.
Sú tilgáta er t raun réttri sönnuð
með því að hann taki nú við “Tele-
gram” — blaði Rogers, rétt fvrir kosn-
mgarnar. og er það vottur þess að
ekki eigi aö spara mótstöðumennina
i kosninga hríðinni.
Rogers er með aðal kosningarskrif-
stofur sinar hér í Winnipeg og er tal-
ið sennilegt að hann láti ekkert ógert
lil þess að ná í atkvæði.
Vilhjálmur Lwidal.
Myndin sem hér birtist er af Vil-
hjálmi Lundal, 21 árs gömlunt pilti,
efnilegum og vel gefnum að öllu leyti.
Hann er sonur þeirra Gisla Lundal
póstmeistara og Höllu konu hans að
Deer Horn i Manitoba. Halla
systir Árna Eggertssonar stjórnar-
fulltrúa og þeirra systkina og er Vil-
hjálmttr því kominn af hinni alkunnu
húsafellsætt. Hann var snemma
mjög hneigður til bóknáms og var
utskrifaður frá háskólanum í Gaskat-
chewan; ætlaði hann að byrja lækn-
isfræðisnám að því loknu, en þegar
kallið kont gnf hann sig fram til her-
Munkaþverá, nú búandi í Blaine,
Wash. Nanna ógift, hjá Ásrúnu syst-
ur sinni, og Helgi í föðurgarði.
Baldur var snemma hneigður til
mentunar og þegar hann sá hvernig
framgjarnir ungir menn hér brut-
ust áfram mentaveginn af eigittn
rammleik, kviknaði hjá honum óslökv-
andi löngun til að leggja einnig út á
bá erfiðtt braut. Byrjaði liann því
nám á Wesley College haustið 19(")
og þrátt fyrir alla örðugleika. hélt
hann náminu áfram á hverjum vetri
þar til ha'nn útskrifaðist með heiðri
vorið 1911. Hlaut hann þá heiðurs-
pening frá Manitoba háskólanurn
fyrir frábæra kunnáttu í sögu og
er.skum bókmentum. Er það eftir-
tekta vert að ttngur Islendingur, sent
kunni natiða lítið í enskri tungu þeg-
ar hann byrjaði hér nám, skaraði, eft-
ir stuttan tíma fratn úr enskumælandi
stúdentum hér, einmitt í enskum bók-
mentum. Sýnir það glöggvast hvað
bókmentirnar voru honum hugðnæm-
ar.
AS háskólaprófinu loknu fór han<
til Ottawa og v'ar þar fram undi-
haustið við að lesa og rannsaka ýn::
heimildarrit i landskjalasafninu, or
voru flest þeirra að meira eða minr'
leyti skvld sögu Canada. Mun hanr
um eitt skeið hafa æt’að sér að leggia
stund á sagnfræði. Um haustið 1911
sneri hann aftur til Manitoba og gat
sig við barnakenslu. Hélt hann sig
að þeim starfa bar til haustið 1913,
að hann var ráðinn sent meðkennat I
Jóns Bjarnasonar Academy. F.n það
sarna haust veiktist hann, og ])ótt
hann styrktist að nokkru og reyndi
af veikum mætti að sinna kenslu-
störfum, ]iá um veturinn. fékk hann
aldrei heilsuna aftur. Um vorið fór
hann til Ninette heilsuhælisins, og var
Gunnlaugur Jóhannsson.
vekja lesarann til andlegra hugsana
víkka sjóndeildarhring hans og benda
honum á æðri og göfugri brautit-.
Hinn látni vinur vor hafði sérlega
margt gott til brunns að bera og var
mörgum mannkostum búinn. H?.nn
var stakt lipurntenni og prúðmenni
allri framkomu, hver sem í hlut átti
TEtið var hann glaður og ræðinn og
var mesta unun að tala við hann um
bókmentaleg efni. Enda dvaldi hann
niest af tímanum í heimi bókment
anna. Þar leitaði hann, ekki eftir
hisminu, heldur eftir fróðleiks moi
ttnum, eftir gimsteinunum. eftir því
fcgursta og göfugasta sem þar ær að
finna. Skilningur hans á þeim efn
tttn þroskaðist mjög með hverju ári
sem hann lifði, svo að fáir munti
hafa staðið honum þar framar. Af
allri alúð reyndi hann að ávaxta það
pund, sem honum var gefið.
Lífsferill hans var sorglega stutt-
ur, en sérlega fagur. Hann þráöi að
lifa og læra; hann þráði að starfa,
hann þráði að láta eitthvað eftir sig
liggja, er gæti verið öðrum styrkur
og stoð í straumflóði lífsins. En
likaminn Var lamaður og leyfði hon-
tm ekki að starfa. Þó var hann
valt glaður og rólegur og bar siittt
)unga sjúkdóms kross með frábærri
olinmæði. Aldrei möglaði hann, al-
’rei órvænti hann og aldrei mælii
tann eitt æðru orð alt fram í dauð-
inn. Sál hans var björt og hrein og
'aus við öll helsi. Andi hans leitaö'
ívalt til ljóssins. og dvaldi jafnan í
heimi þess háa og göfuga, í hein-.t
þess hreina og fagra.
“Hægt og hljótt
sem himin röðull
laukstu lífi
eins og lifað hafðir.
Fagur og fölskvalaus
friðargeisli
hneig í haf
er hrannir glóa”.
5.
var þar af fullur helmingur frá hér-
lendum mönnum.
Mesta starf Jóhannssonar t félag-
inu hefir verið það hversu marga
nann hefir fengið til þess að ganga
undir merki vor; mun hann hafa kom-
ið með fleiri meðlimi í stúknna alls
en hún telur þann dag í dag — um
250 manns; og má það dæmalaust
heita.
Gunnlattgur er sérlega einkennileg-
ur maður; geðslagið og dagleg fram-
korna er glaðari og sólskinsríkari en
flestum öðrum er gefið; en á sama
tínia er hann fylginn málum sinum í
það ítrasta.
Good temolarareglan hefir haldið
hér uppi stöðugri baráttu þangað til
nú að sigurmarkmiðið eygist þegar
þótt í fjarlæ?ð sé og hefir Gttnnlaug-
ttr ávalt staðið meb þeim fremstu í
fvlkingttnni. Sumir aðrir hafa tekið
harðar skorpur en hvildir á milli, en
hann hefir alt af verið jafn — aldrei
sliðrað sverðið og slikum manni á fé-
lagð mikið að þakka.
Það þykir oss vel við eiga að
niinnast nú þessa manns t sambandi
\ið nýafstaðna afmælishátíð stúkunn-
ar, sem hann stiómaði.
Gunnlaugur Jóhannsson var rétt
fimtugur 10. sept og hefir verið 30
ár hér í landi. Kona ltans er Guðrún
Johnston, samhent honum í hindind-
isstarfinu; eiga þau einn son sem
þegar hefir byrjað fundarsókn þótt
ungur sé.
Betur að Good templarareglan ætti
marga syni jafn duglega og Gunnlatig-
ttr Jóhannsson er.
Snarræí5i.
skólantim ef hann kemur heill á húfi,
sem vonandi er að verði.
Áritan Vilhjálms er:
Pte. Wm. I.undal, No. 531773
C. Sec., lltli Can. Field Ambulance,
Can. Cont., B.E.F., Army P.O.-
London, England
Gestur Oddleifsson, sem mætti fyr-
ir hönd Ný-íslendinga hér á stjórn-
málafundi á föstudaginn var kom
fram íslendingum til sóma með ræðu
þjónustu og gekk í herinn í ap-íl 1915. sem hann hélt. Sýndi hann fram á
Mun hann taka til nánts aftur á lækna- ])að með cngum hálfyrðum að þetta
Koná hér í Winnipeg, sem Mrs.
J. E Clarkson heitir sýndi eitthvert
mesta snarræki sem hugsast ?at á
fóstudaginn var. Hún var að bvo
í \é! sem srerist fvrir ralafli; ltti!
dóttir hennar f»sti handlegemn í vél-
:nni og náði konan honum ekki hurtu.
Barnið leið afskaple?ar kva’ir g v?.r
móðirin hrædd unt að hún treðt ekki
i ltiálp nógu snemma til l)ess að hjarga
•ifi þess. Hún gerði sér þvi h egt um
land væri það sem það er fyrir
vinnu þeirra manna sem nú er veriÖ j
að svifta atkvæðisrétti. Þáð er un-
un að hlusta á alþýðumann koma fram ' hönd og hjó af því handleggmn og
iafn djarflega gegn stórmennum 11!<S,r Sl8an "f5 ^ .,æknisu . Sa”*
' ' ; bekntnum þanntg fra aft htm hefði
þessa lan s. þannig bjargað lífi barnsins.
Guðsþjónustur verða haldnar næst-
komandi sunnudag sem hér segir: 1
Árnesi kl. 11 f. h. 1 Víðinesi kl. 3 e.h.
Að Gimli kl. 7.30. — Engin guðsþjón-
usta t Mikley næstk. sunnudag, en
aftur nætsa þat á eftir.
í Rauðakross sjóð kvenfélags
Fyrsta lút. safnaðar hefir Mrs Þór-
rnn Tónasson á Gimli sent $3.00. —
Með þakklætió.
Mrs. Finnur Jónsson.
668 McDermot Ave.