Lögberg - 08.11.1917, Qupperneq 2

2
iiOGBKKG, FIMTUDAGINN 8. NÓVEMBER 1917
Jóns Sigurðssonar félagið.
Eftirfylgjandi utanáskriftir sendist
tafarlaust til Jóns Sigurðssonar félags-
ins. Má senda þær til Mrs. Carson,
271 Langslde St. Winnipeg, Man.
Stephen Anderson 108th Battalion
Harry Anderson 108th do.
H. R. Allen 108th do.
B. Bjarnason 108th do.
J. J. Daniel 108th do.
G. R. Goodman 108th do.
A. C. Eiríkson 108th do.
Einar Goodmanson 108th do.
Joe Hall 108th do.
Sam Goodmanson 108th do.
Injrimundur Ingimund-
arson 108th do.
Harry Palmason 108th do.
J. G. Rögnvaldson 108th do.
John E. SumarliSason 108th do.
Sam Samson 108th do.
Julius Stefanson 108th do.
Siírfús Thorleifson 108th do.
Ingeberg Goodman 108th? do.
Sam Johnson 144th do.
T. V. SiguríSson 14 4th do.
Walter Stevenson 144th do.
S. C. Goodman 144th do.
Walter Björnson 184th do.
Haraldur Johnson 184th do.
Guðmundur SigurSson 184th do.
A. Sölvason 184th do.
M. Thorvaldson 184th do.
Johri Johnson 203rd do.
G. F. Guftmundson 203rd do.
A. Ahrahamson lOOth do.
F. M. Palson lOOth do.
S. Stefanson 100th do.
Bergsteinn Björnson 197th do.
Eínar Eymundson 197th do.
Th. Thorsteinson 197th do.
Sig. Pjeturson 197th do.
J. H. Johnson 4 4lh do.
E. J. Arnuson 22«th do.
S Stefanson 222nd do.
Hurley Gillis 28th Canadians
A. S. Helg-ason 2 21 st Battalion
Gustave* Anrlerson 52nd do.
R. jnhnson Can. Ord. Crops
No. 2')~. M. Goodma n
Xo. 7001tt4. S. O. G Helirason
A. <». Gíslason
Lciffrct ting. ®
í nafnaskránni frá kvenfélaginti
"Tilratin”, ChurchHridge P. O.. sem
hirti-t í Log'hergi 25 nktóber n. 1. ertt
]>rjú atrihi. sem eg óska a ?L séu leiö-
rétt. Þar stendur: Mr. B. J. Eyjólfs-
ingar fjórum vikym síðar.
Þessar kosningar veróa einstakar 'i
sinni röö; atkvæði verða tekin meöal
hermanna á Frakklandi, Belgíu, Eng-
landi, í Vestur Indlandseyjunum og á
skipum sem á ferö veröa um höfin.
Atkvæöisgreiösla hermannanna byrj-
ar 20. þ. m. Milli 40,000 og 50,000
hermenn greiða atkv'æöi hér i Canada
og veröa atkvæði þeirra greidd á
sama tím'a og annara borgara.
Atkvæöisstaöir hermanna í Evrópu
veröa til og frá; í skotgröfunum. í
herbúöum, í sjúkrahúsum, á skinuTfi
t hóteluin og hvar sem vera vill.
Halda þeir stöðugt áfram að greiða
atkvæöi frá 20. nóvember til 17. des-
ember. Hermanna atkvæði sent
greidd eru t Belgítt og á Frakklavli
veröa talin af vfirumboösmanni i
Paris; þatt sent greidd eru á Bret-
landi verða talin af yfirumboösmanni
i Lundúnaborg. Hermanna atkvæÖi
greidd í Canada verða talin í Ottawa.
Líklegt er taiiö aö 5 vikur liöi frá
kosningardegi þangaö til kosninga-
úrslitunum er lýst yfir. Ástæðuna
fyrir þeim drætti geta flestir skiliö.
Guðjón Baldvinsson.
I.
Af öllum íslenzkttm þjóöarsiöum
neld eg aö ntér sé ekki fer viö neinn
en þann að geta aidrei nefnt látinri
mann án þess aö hnýta viö nafniÖ
merkintt “heitinn” eöa “sálugi". Mér
finst alt af aö sá sem talar vera meö
þessu aö reisa múr á milli sín og dána
mannsins, benda á aö þráðurinn sé
kliptur sundur. Og grunur minn er
líka sá, þótt eigi geti eg fært sönnur á
Icynist gönutl hjátmi: menn hafa ótt-
ast aö svipur hins látna mundi hefna
stn, ef gleymt væri aö geta þcss. aö
sem I hann væri dáinn og þá helzt kominn
tii himnarikis fsáhtgur er úr dönsku,
leið, og var auk þess íslenzkumaður
góöur og hneigður fyrir málanám.
Hugur hans er enn á reiki. Hann
les sálarfræðina með miklum áhuga
heldur áfram að athuga sjálfan sig
og vonast efúr aö geta haldiö áfrarn
aö fást viö heimspeki í hjáverkum sín-
um. Hann heldur aö hann sé ást-
fanginn, og vill þó í aöra röndina
sporna á móti því. Viðfangsefnin eru
og suntir skrifa). En viö sem
Petta nafn var ekki á list- I nú lifum ölum engan sltkan ótta. og
son $1.00.
anuirt. 2. Frá Bredenbury P. O. hef-
ir fallið úr Mr. o<j Mrs. H. O. Lopis-
son .$1.00. ;i. H. Arnason öOc, en átti
aö vera 25c. — Viljiö þér gjöra svo
vel og sjá utn að þetta veröi leiörétt
sent fyrst i blaöinu.
\insamlegast
Stcinunn Fiitsson.
l>e.-<ar misprentanir cru einnig í
gjöfum frá Winnipegosis': Safnaö af
R. Cráwford, á aö vera: Mr.
Mrs.
Björn Crawford $22.50. Gefið
Mrs. B. Arnason, á að \era Mr.
Araiason $1.00.
Dánarfregn.
Þann 25. næstliðins mánaöar lézt
á heimili sínu á Gimli, Guðmundur
Guönumdsson—einn frumherji Vest-
ur-fsiendinga. Hann \ar fæddur og
ttppalimi í Húnavatnssýslu á fslandi
og kom til þessa lands tneð hintim
allra fysttt. Hann va rfyrst nokkur
ár í \\ ininpeg og vann hingaö og
þangað—ýmist á járnbrautum og úti
á vötnum. Settist hanh svo aö á Gimli
og hefir verið þar síðan. — Árið
1880 gekk hann að eiga Guðrúnu
Torfadóttur. sem nú er eftirlifandi
ekkja hans. Þau hjón eignuðust að
eins eitt barn sem dó eins árs gamalt.
En þau hafa alið upp fósturbarn-
Guðrúnu Johnson á Gimli. — Hinn
látni átti eina systir og tvö hálf-syst-
kini — Guðrúnu Guðmundsdóttur á
íslandi (alsystir), Kristínu Guðmunds-
dóttur á Giml og Jónas Leó, fööur
séra Hjartar J. Leó. — Ekkjan biður
Lögberg að tjá fyrir sína hönd fólk-
inu á Gimli innilegasta þakklæti sitt
fyrir hluttekningu og hjálpsemi —
sérstaklega Margréti Árnadóttur og
Sveini Björnssvni, sem hvort í sintt
lagi 'hafa reynst henni mjög hjálp-
leg í þessari raunatíð hennar.
Kosningar 17. desember.
"Uigberg" sagði þaö fyrir löngu
að kosningar mundu verða 17. des-
ember. Fyrra miðvikudag, síöasta
október. var því lýst yfir af stjórn-
inni að útnefningar færu fram lf).
nóvember og kosningar 17. desember.
Er svo ráð fvrirgert að þingið komi
sanran 28 febrúar og verða á því 234
jjingmenn. Undantekning er frá þessu
aö þvi er Yukon snertir, þar fara út-
ttefningar fram 31. desember og kosn-
Bœkur f\\ sölu.
hjá utgáfunefnd kirkjufélagsins
Minningarrit
D. J. Bjarnason
í 'kápu.........
...................$1.25
I grltu lérefts bandi......... 2.00
í leÖttrbandi, gilt í sniðum
(morocco)................. 3.00
Ben Hur í bandi, ásamt stækk-
aðri mynd af Dr. Jóni Bjarna-
syni ........................ $3.50
Sálmabók kirkjufél., bezta leð-
urband fmoroccoj ............. 2.75
Sálmab. gylt í sniðum í liðurb. 2.25
Salmab., rauð í sniðum í leðurb. 1.50
Klavenes biblíusögur................40
Kver til leiöbeininga fyrir sunnu-
dagsskóla........................10
Ljósgeislar, árg. 52 blöð..........25
Sameiningin frá byrjun, árg. .. .77
Sérstök blöð........................10
Spttrningakverin eru ttppseld, en
hafa verið pöntuð á ný og ertt nú á
leiðinni hingað frá íslandi, og verðá
jtatt send til þeirra sem pantað hafa
undir eins og jtau koma. Minningar-
ritið í kápti er nú til, en jtað sem
binda á veröttr sent strax og bækurn-
ar koma frá bókbindara.
Nefndin hefir kostaö ntiklu til og
vandaö sérstaklega þessa útgáfu
Minningarrrtsins, J>að er því nauðsyn-
legt að peningar fylgji pöntunum.
Pantanir sendist til ráðsmanns
nefndarinnar,
/. J .Vopni.
Box 3144 Winnipeg, Man.
við mættum vel nefna hitt. að jtó lík-
aminn deyi og hvaö sem sálinni líöttr,
j>á lifir alt af nokkuö eftir af mönnum
verk jteirra, áhrif, minningarnar,
mvndin. Og er ójiarfi að fjölvröa
j um slikt. þvi aö hver maðtir getur
! fundið jiirss nóg dæmi, ef hann fer að
, hugsa ttm.
Eg hefi lika hevrt fólk tala ttm
Gttðjón lieitinn Baldvinsson; og eg
Jtagði. En í httga mér risu upp- ein-
| dregin mótniæli. Þarrra var maður.
| sem dó á æskualdri, áöur en hann
haföi komið nokkrtt af j>ví i fram-
kvæmd, sent lutgur hans jtráði mest.
En þarna var samt maðtir, sem hafði
j haft áhrif á nrargt f'ólk, og j>að ekki
af lakasta tægi, áhrif sem enn eru
ekki komin i ljós nema aö nokkru
leyti, og ef til vill veröa eitt af þvi,
sem setur svip sinn á þjó'ðlíf tslend-
inga á næsta mannsaldri. Og svo á
aö telja hann dattöan og heygðan.
Nei. Hann lifir meðan mynd hans lif-
ir í huga vina hans, og meðan þeir
halda ttppi jjeim hugsjónum, sem vorn
honum dýrmætara en lifiö sjálft.
Hann lifir líka í timariti eins og
“Rétti,” sem mjög á honum uppruna
sinn að þakka.
Þegar eg drógst á við ritstjórn
“Réttar” að skrifa um Guðjón í tíma-
ritið, bjóst eg við að geta ritað nokk-
urn veginn ýtarlegt æfiágrip og miann-
lýsingu með aðstoö úr ýmsum áttum.
En Jraö var hvorttveggja aö fjarlægð-
in gerði mér örðugt að safna efni
heiman af íslandi, enda sá eg líka hitt
aö mér mundi veita erfitt að bræöa
saman efni frá öðrum og sjálíum mér.
Viö Guðjón vorttm bekkjarbræður og
sambýlismenn bæði í Reykjavik og
Höfn, þar sem við lögðum stund á
sömu námsgrein. og af öllum þeim
mönnum, sem eg hefi kynst, hefir
hann líklega haft mest áhrif á mig.
Ekki svo að skilja, að við værum alt
af sammáia. Viö vorum gagn ólikir
og litum oft hvor sínum augum á mál-
in. jafnvel svo öll vinátta okkar var
í veðí. En hann knúði mig til þess
aö taka fastar á ýmsum viðfangsefn-
um og jafnvel á lífinu sjálfu —. og
enn þá er hann lifandi þáttur af mér.
Þess vegna má enginn heimta af mér
hlutlæga lýsingu. Eg segi frá mann-
inum eins og eg þekti hann og leit á
bann. Aðrir menn hafa ef til vill
eitthvaö frábrttgna skoðttn á honum
— ekki einttngis af þvl aö ]>eir hafa
}>ekt hann öðruvísi, heldttr líka af þvi
að j>eir hafa haft önnur augu að sjá
með.
II.
Guðjón kom í skóla 18 ára gamall.
haustið 1901, og settiist í annan bekk.
Hann var eldri í skóla en alment
gerðist og mikltt þroskaðri. Skóla-
lífið geröi lítið annað en framlengja
jjroskalínurnar frá æskuárunum. Hann
vay nánismaður i bezta lagi, skýr og
alvarlegur i hugsun, stundaði námið
rneð samvizkusemi og las J>ó alt af
\mislegt að auki. Hann var ör i
Ittnd og gat verið uppstökktir, en var
heitasti og einlægasti vinur vina sinna
Tilfinningar hans komu fram í öllum
skoöttnum hans á skólamálum og
landsmálum. Frelsi og sjálfstæði voru
hugsjónir, sem snemma heilluðu hug
hans, og hann var alt af að finna yzt
í vinstra fylkingararnti. F,n hann
kom minna en við hafði mátt bitast
við skólamál og skrifaði aldrei neitt
i skólarit. Enda fór hann úr skóla
þegar hann hafði Iokið fjórða bekkjar
prófi og varð stúdent ári siðar, vorið
1905.
Hann fór ttm haustið til Háfnar og
tók aö lesa norræna málfræði. Ekki
mun hann samt helzt hafa kosið ]>á
grein, j>vi að á siðustu árunum hafði
httgurinn hneigst mjög að heimspekC
einkttra sálarfræði og siðfræði. Hann
var þá rúmlega tvítugur, og á þvi
skeiði sem hugsunin snýst mjög inn
á við og leiðbeiningar er þörf í mörg-
um vafamálum. Samt var löngunin
til þess að lesa heimspeki ekki svo
sterk, að hann vildi tefla á tvær hætt-
ur. Hann sá litla afkomttvon á þeirrt
enn J>á persónuleg, Ibsen er uppáhalds
höfundttr hans, og hann finnur þar
kröfur, sem eru skyldar þeim, er hann
gerði til sín og annara.
Tveir atburðir, sem komu fyrir
hann fyrsta og annað árið í Höfn
marka tímamót í lífi hjtns.
Hann hefir kent mæði við vinnu
sttntariö áður en hann sigldi. Hann
var fyrst hræddur um, að það vært
brjóstveiki, en i raun og veru stafaði
]>aö frá hjartanu. Um veturinn
Höfn lagðist hann veikur og lá lengi.
Hann skrifar þegar hann er nýkom-
inn á fætur: “Aðalatriðið er að eg
fari afargætilega með ntig, svo ]>að
er vafasamt að eg megi lesa svo ntik-
ið, að eg geti tekið heimspekispróf i
vor, og þykir ntér slæmt að koma heim
)>róflaus eða þá falla i gegn I Er mér
ekki vorkunn )>ó mér finnist stund-
um, að eg sé sem vamgbrotinn fugl.
sent ekkert getur nema oltið ttnt sjálf-
an sig og “barmað” sér — ef til vill
dregist heint í hreiðriö sitt og smá-
drcpist j>aT. Svona skrifa eg saint eng-
rnn nema þér. eg ber mig mannlega
]>egar eg skrifa öðrum" /22. apri),
1906J.
Hann náöi samt heimspekispróft
tvm vorið. en heilsan varö aldrei söm.
Ekki þó svo, aö hann hefði daglegar
þjáningar, en hann varð aö forðast
alt. sem æsandi áhrif gat haft. mátti
ekki leggja mikið á sig, varð að ganga
meö hvíldunt ttpp stiga o. s. frv. Hann
var ekki nenta 23 ára og áhuginn niik-
ill. Hann vissi að sjúkdómurinn var
ólæknandi. en dauöanum kveið hann
lítiö. "Eg hefi oft óskað þess. aö eg
gæti sagt eða gert eitthvað gott og
farið svo veg allrar veraldar” — skrif-
aði hann einu slnni. Þvt kveið hanri
niest aö hann vrði óverkfær og lifðt
svo lengi. En ]>etta varö ekki. Hann
lá tvær legur eftir þessa og dó úr
]>eirri síðarú
Hann haföi veriö ástfanginn t
stúlku heima á íslandi áöur en hann
fór utan, og var þó ekki viss um til-
finningar sínar. En fjarveran styrkti
|>ær og skýrði, og annan veturinn sem
hann var í Höfn varð óvissan lionum
óbærileg. Hann skrifaöi, og fékk að
svari: engin ást. ekkert nema vinátta.
Þetta svar var fyrst í stað eins og
rothögg. öll tilveran var grá og gleði-
snauð, honum fanst hann ekki þekkja
bæinn aftur ]>egar hann gekk um
göturnar. — Hann ttnni aldrei ann-
ari konu.
' III.
Ef hægt væri að lesa huga ungra
manna á stúdentsárunum, mundti tvær
óskir alment vera þar ríkastar: að ná
prófi og embætti og að eignast heim-
ili og konu. Allar aðrar óskir og tak-
mörk standa grunnum róttim í sam-
amburði við þessar. Við sjáum það
bezt ef við litum á lif sömu ntannanna
10 árum síðar. Hvað er .þá orðið at
hugsjónunum, framgirninni o. s. frv. Y
Þær eru stundum horfnar, stundum
orðnar hornrekur. En \ öndvegi situr
baráttan fyrir lífinu og fjölskyldunnt.
Enda á hún rætur sínar í tveim frum-
legustu hvötum alls sem lifir — hvöt-
rnn sem alt af koma fram í nýjum
og nýjum myndum.
Þessari J>jóðbraut var nú lokað
fyrir Guðjóni Baldvinssyni. Hann
hafði hvorki heilsu né áhuga til ]>ess
að lesa undir próf, enda hefði það að
íkindum verið að brenna síðasta lífs-
skarið til lítilla nota. Og hann haföi
biöið skipbrot á ástandi sinu, og sá
fram á að hann mundi aldrei kvænast
Enda Vafasamt, hvort hann nokktirn
tima gæti séð fvrir kontt.
Hvar átti hann að leita hælis?
Hann hafði verið trúmaður í æsku, en
kastað trúnni eftir mikla baráttu við
sjálfan sig. Og það var ekkert hálf-
verk á því. Hann varð einn af þess-
ttm heitu vantrúarmönnum, sem skoða
trúna sem böl og bönd, og nú eru að
verða sjaldgæfari. Hann gat setið
vfir bibliunni timum samati til ]>ess
að leita að mótsögnum og fjarstæðum
Þaö var eins og hann y*eri hræddur
ttm, að kristnin kynni aftur að ná
töktim á honum. En hann dó án þess
að hafa látið bilbug á sér finna í þeim
efnum.
Hann átti ekkert nema þetta lít.
Og það var orðið j>etta litla meinum
blandið. Guðjón var ekki maður,
sem leit ttndan. Hann horfðist i
augu við hlutina eins og þeir voru.
Margir hafa lagt árar i bát eða
jafnvel stytt sér aldur af likum eða
ntinni ástæðum. Það mun Guðjóm
aldrei hafa komið til hitgar, eg heyrðt
hann aldrei segja neitt í þá átt. Hon-
um vildi lika til, að hann var örgeðja
ffemur en þunglyndur að eðlisfari.
Ilann las bækur, sem fyltu hug hans,
hugsaði og var með fólki. Og smátt
og smátt dofnaði sviðinn, og tómu
rúmin í huganum tóku að fyllast.
Maður, sem er gæddur jafnmiklum
þrótti i hugsun og jafnheitum tilfinn-
ingum, er fæddur hugsjónamaðtn".
Hugsjónir hans verða stórar og við-
faðma og tim Ieið lifandi öfl, tak-
mörk, sem hann berst fyrir.
Guðjón fann þriðja árið sitt i Höfn
sina leið. Eg ætla að lýsa henni með
ltans eigin orðum (\ I>réfi til Guðm.
Hliðdals, 25. apríl 1908) : “Eg ætla
að segja þér allmiklar fréttir af mér,
og í fáum orðum þó: Eg er kominri
að j>eirri niðurstöðu, að hamingjan sé
fólgin i þvi að njóta vel allra hæfi-
leika sinna, i því að finna að maður
sé frjáls, sé að fara fram, sé að vaxa,
sé á réttri hillu. En að hamingju leit-
um við öll saman. Nú hygg eg, að
eg njóti mín ekki eins vel, verði ekki
eins frjáls, vaxi ekki eins vel og verða
mætti, ef eg held áfram ]>essa leið, i
prófs- og embættisáttina. Þvi hefi eg
liugsað mér að breyta um strik. Eg '
hætti að búa mig undir embættisprót,
en les af kappi til þess að verða al-
þýffukennari heima á Fróni.
Nú þykist eg vera á réttri leið. Og
ef svo er, þá er það einna mest ritum
konu einnar að }>akka, sem heitir Ellen
Key. Hana hefi eg lesið með áfergju
og unaði ......
Mennirnir lcggja stund á margt
rækta ýmislegt: jurtir, gras, korngrest
ávexti o. s. frv., kýr, hesta, kindur o.
s. frv., og við íslendingar sendutn
ýmsa góða menn til útlanda til þess
að nema nýjustu aðferðir, kynnast
nýjustu kenningum í ]>essum efnum,
og það er nú blessað og gott.
En síðast en ekki sízt eiga menn aö
leggja stund á að rækta sjálfan sig:
menta sig í raun og sannleika, í bezta
skilningi orðsins.
Uppeldismálin heima eru, eins og
flest annað, langt á eftir timanum og
i afarillu standi.
Enginn af öllum þeim, sem stunda
nám hér viö háskólann, hugsa um slíkt
minstu lifandi v'itund. Þetta ber vott
um iskyggilegan sljóleik. Því ef vel
ætti aö vera þyrftu beztu menn lands-
ins að leggja heilana í bleyti til j>ess
aö ráöa heppilega bót á uppeldi vax-
andi kynslóða. Að þessu ætla eg að
vinna eftir mínu litla megni”.
fFramh;).
Frá Islandi.
þurkað kjöt, getur landsstjórnin tek-
iö fyrirtækið í sínar hendur; vélar,
hús, og áhöld fyrir matsv’erð.
Séra Jóhann Þorkelsson dóm
kirkjuprestur í Reykjavík átti fjöru-
tíu ára prestsafmæli 9. sept. Var
vígður árið 1877 og varð þá prestur
að Mosfelli, en hefir verið prestur í
Reykjavík 27 ár, eða frá þvi 1890.
Landbúnaðarnefndin á þinginu
flutti frumvarp um það aö heimila
landsstjórninni að veita Þorkeli Þ.
Clemenz einkaleyfi um 15 ár til ]>ess
að ]>urka kjöt á íslandi með vélum.
Einkaleyfið er framseljanlegt með
leyfi landsstjórnarinnar, en fellur úr
gildi ef leyfishafi getur ekki innan
iriggja ára sýnt að tilraunir og und-
irbúningur séu svó langt komin að
fyrirtækið geti tekið til starfa á því
ári. Tíu króna gjald má leggja á
hverja smálest af kjöti, sem ]>urkað
er og flutt út; þó ekki á fyrsta árs
framleiðslu. Þegar tiu ár eru liðin
frá ]>ví að leyfishafi tók að flytja út utn þingmönnum; 23 voru feld, 5 var
Yfirskoöunarmann vi'ð landsbank-
ann kaus alþingi 16. september og
var Jakob Möller ritstjóri Vísis kos
inn. Sama dag voru kosnir þessir
þrtr menn í verðlaunanefnd fyrir
“gjöf Jóns Sigurðssonar”, Björn M.
Olson prófessor, Hannes Þorsteins-
son skjalavörð og Jón Þorkelsaon
þjóðskjalavörð. Enn fremur voru þá
kosnir yfirskoðunarmenn landsreikn-
inganna: Benedikt Sveinsson j>ing-
maöur, Jörundur Brynjólfsson þing-
maður og Matthías Ólafsson ]>ing-
maður. Gæzlustjórnar söfnunarsjóðs-
ins voru kosnir: Klemenz Jónsson
landritari og Einar Gunnarsson rit-
stjóri.
Dr. Guðmundur Finnbogason hefir
veriö skipaður prófessor við háskóla
íslands í vinnuvísiudum.
Eldur kviknaði í bænum á Víg-
holtsstöðum í Laxárdal 8. september;
hafði kv'iknað út frú reykháfi ]>annig
að neistar hrukku í heystafla undir
hlöðugafli. Brann öll taðan utn 200
hestar. hlaða, fjór, skemma og eldi-
viðarbyrgðir, en bæjarhús skemdust
lítið. Alt var óvátrygt.
Pétur Jónsson frá, Gautlöndum var
kosinn forseti sameinaðs þings í stað
Sigurðar Eggerz.
Bankaráðsmaður viö íslandsbonka
fyrir árin 1918—20 var kosinn af
þinginu Bjarni Jónsson frá Vogi, en
bankaráðsmaður fyrir árin 1919—21
var kosinn séra Eggert Pálsson.
Þingi var slitið 17. september með
þingfundi í sameinuðu þingi. Voru
67 frumvörp afgreidd frá þinginu;
höfðu alls komið fram 187 frumvörp;
24 frá stjórninni og 113 frá einstök
Kaupmannahafnar
Munntóbak
Búið tilúr hin-
um beztu, elstu,
safa- mestu tó-
baks blöðum, er
ábyrgst að vera
algjörlega hreint
Hjá öllum tóbakssölum
Þetta er tóbaks-askjan sem
hefir að innihalda heimsins
bezta munntóbak.
MINNINGAR-LJÓÐ
1517—1917.
Eins og á vori líf um láð
losnar úr dróma’, er bundið sefur
klaka, en engan kraft þó hefur,
nema fyrir sólar sigur-bráð,
svo var að fyrir fjórum öldum
frosið var líf í dróma köldum
h.jartna, er þráðu anda’ og yl
ofan að, kuldans fundu til.
Kváðu við Lúters hamars högg
f hallar að kirkjudyrum fomum,
and-vakin þá á öldum bomum
ómaði rödd hins nýja glögg;
undir þá tók í kirkju-hvelfing,
kórinn svo hæstur fyllist skelfing,
brakar í rjáfrum, bresta tré,
brotgjöm þá reynast gömul vé.
Losnar nú stríðsins steypiflóð,
stormamir kaldir taka’ að næða,
kraftamir leystir óðir æða—
Lúter í flóði sterkur stóð.
Hann á að veiða’ í vaðinn flækja,
vargúlfar páfa á hann sækja—
Lúter ei skelfa skapa-gjöld,
skelfir hann engin djöfla-fjöld.
Losnaði þá og lífsins flóð,
líf-vakinn straumur tók að græða,
ylgeislum verma andinn hæða,
hjörtun að syngja lofsöngs-ljóð;
viðjar því losna, bresta böndin,
berast Guðs frelsis orð um löndin,
vísa á leið til lausnarans,
líknar- inn undir vængi hans.
Verkmaður Guðs í stríði stóð
stöðugur, Lúter, ógnum varðist,
glóbjörtum orðsins brandi barðist,
f jandmanna eiturvoða óð;
í nafni Drottins náð Guðs boðar —
náðarsól Guðs þá himin roðar —;
“Guð er hans borg á bjargi traust”,
berst hann með Jesú óttalaust.
Lúters ei var þó lausnarorð,
lýði er færði’ úr dróma köldum,
dauðvona hreif úr dauðans öldum,
geisla lét Drottins stafa’ á storð;
Guðs var það orðið engilbjarta,
endurfætt hafði Lúters hjarta,
rann upp á loft sem röðull skær,
regin- er áður huldi sær.
í !
| !
I
vísa'S til stjórnarinanr aftur; 17 var
vísaö frá meS rökstuddri dagskrá; 8
roru fckin aftur og 17 voru óútrædd.
Eitt aSal máliö sem samþykt var og
afgreitt var fánatnáliS; þaS var sam-
þykt í einu hljóSi meö öllum atkvæS-
um.
Samiþykt var á alþingi aö stofna
húsmæðraskóla á Noröurlandi. önn-
ur lög sem þörf eru voru einnig sam-
þykt, það var afnám þeirra ákvæ'Sa
að banna hjúskap þeirra, sem standa
í skuld fyrir þeginn sveitarstyrk.
Alþingi veitti 3500 krónur til rit-
starfa handa Indriöa Einarssyni skrif-
stofustjóra, þegar hann lætur af em-
bætti, sem búist er viS að verði bráð-
lega.
Jón Árnason andaðist 29. október
að Elfros, Sask. hjá tengdasyni sín-
um J. G. Gíslasyni. Jón var ættaður
úr Axarfiröi, sonur Árna Árnasonar
er bjó alllengi í Skógum í ]>eirri sveit.
Jarðarförin fór fram frá heimilinu
1. nóvember.
Ávarp Sir ^WiIfrids Lauriers
(Framh. frá 5. bls.)
1 !
! I
! !
! !
Aldimar liðið hafa’ of láð,
langar og strangar tímans raðir,
stríðið hið sama staðið, faðir!
fjandmenn þeir sömu hildi háð;
enn vilja menn ei svírann sveigja,
sínum þeir goðum heldur hneigja,
treysta á mátt og megin sitt,
mannvitið sitt, ei orðið þitt.
Enn lát því, Guð, þín hamars högg
heyrast að kirkjudyrum þínum,
vek þú upp menn af svefni sínum,
hönd þín að sjáist, Guð minn, glögg.
Kalla til lífsins Lúters anda,
legg þeim í hjarta’, er með þér standa,
orð þín svo leiði, helg og há,
heimur fær nýja siðbót þá.
Heiminn lát sjá með þungri þrá
þín náð það er, en ekki manna
verknaður, þeir því aldrei anna,
lýðir ef eiga lausn að fá;
lát það í hjörtum letrað standa
lifanda störfum heilags anda.
Einskæra náð þín keypt á kross
Krists fyrir blóðið frelsar oss.
N. S. Th.
í!
(
I |
í I
! i
11
í
I !
í i
II
pannig eru þessir menn fyrir-
litnir og gengið á rétti þeirra,
undir því yfirskyni að af því aö
þeir séu fæddir í óvinalandi; í
pýzkalandi og Austurríki, þá
gæti það skeð að þeir hefðu of
hlýjar tilfinningar gagnvart föð-
urlandi sínu. þessi hugnlynd er
röng í eðli sínu, og er hægt að
sanna að svo sé. pó nægir að
sýna fram á að hún er einnig
röng í framkvæmdinni. f síð-
astliðin 20 ár hefir ekki verið
neinn verulegur straumur inn-
flyjenda til Canada frá pýzka-
landi, og að því er Austurríki
snertir hafa nálega allir er það-
an komu — ef til vill níu tíundu
— verið annarsstaðar að en frá
sjálfu Austurríki; þeir hafa
komið frá þeim löndum Slavanna
sem Austurríkis menn hafa her-
tekið. Hugur þeirra manna og
tilfinningar eru eindregið á móti
Austurríkismönnum og með
bandamönnum.
pessi lög veita sumum konum
atkvæði en taka þau af öðrum.
Allar þær konur sem svo eru
hepnar að eiga nána vandamenn
í stríðinu fá atkvæði; öllum hin-
um sem ekki eru svo lánsamar
er neitað um atkvæðisrétt, þrátt
fyrir það þótt þær í hjarta sínu
séu eins einlægar með málefn-
inu, og þrátt fyrir það þótt þær
hafi lagt sig eins innilega fram
því til styrktar. Meira að segja
í fimm fylkjum Canada, það er:
Ontario, Manitoba, Saskatchew-
an, Alberta og British Columbia
hefir konum áður verið veittur
atkvæðisréttur. Samkvæmt kosn-
ingarlögum landsins, sem engar
flækjur geta breytt, þá fá konur
atkvæði í sambandsmálum um
leið og þær fá það í fylkismálum.
pessi réttur er hrifsaður af þeim
í hinum svo kölluðu stríðskosn-
ingalögum.
stjórnarinnar, sem þeir sjálfir
höfðu margsinnis fordæmt nið-
ur fyrir allar hellur. pað að þeir
séu sjálfir í stjórninni getur
alls ekki gert þessi lög og þessar
gerðir hvítar; það er alt jafn
hættulegt og jafn óverjanlegt nú
og það var áður.
pessi lög eru viðbjóð3leg öll-
um þeim mönnum, sem hafa
nokkurn snefil af sanngimi og
réttlætistilfinningu. pau eru til
þess ætluð og verða til þess ,
framkvæmdinni að hindra og
kyrkja allar frjálsar umræður og
koma í veg fyrir það að fólkið
geti óhindrað látið í ljósi skoð-
anir sínar. Slíkt gerir þing-
bundna þjóðstjóm að eins að
skrípaleik í stað virkileika.
Ofdirfskufull tilraun er gerð
til þess að hindra rödd fólksins
svo hún heyrist ekki; er það gert
með því að reyna að ryðja úr
vegi þingmannsefnum frjáls-
lynda flokksins.
pað er skylda mín að heita nú
á alla vini frjálslyndra stjóm-
mála í hverju einasta kjördæmi
að hefjast handa tafarlaust og
taka saman höndum til þess að
koma fyrir kattarnef slíku sam-
særi. Fólkið sjálft þarf að koma
saman og velja sína eiginn merk-
isbera.
Svívirðileg lög.
Kosningalögin eru ill í eðli
sínu og ekki síður ill í fram-
kvæimd og afleiðingum. f flest-
um fylkjum höfum vér ákveðna
aðferð til þess að skrásetja kjós-
endur sambandsins og héfir al-
drei heyrst nein umkvörtun um
þá aðferð í síðastliðin 20 ár.
pessari reglu er einnig kastað
fyrir borð og á nú að semja kjör-
skrár af heilum herskara svo-
kallaðra talningamanna, sem
verða að flýta verki sínu með
engu hæfilegu eftirliti á réttum
tima og mfeð allar dyr galopnar
fyrir alls konar villum, ruglingi
og svikum.
Hinir frjálslyndu menn seiyi
gengið hafa í hina endurfæddu
stjóm hafa með því lýst vel-
þóknun sinni á þessum óheyri-
legu lögum og sömuleiðis yfir
hinum illræmdu C. N. R. lögum
og mörgum öðrum gerðum
Fulltrúar frá öllum stéttum.
Ef það yrði hluíverk mitt að
mynda stjorn, vonast eg eftir að
geta haft í þeirri stjóm fulltrúa
fjársýslumanna, verkamanna og
bænda, fulltrúa þeirra manna
sem eru mej5 lífi og sál til þess
búnir á ærlegan hátt að gera alt
sem í þeirra valdi stendur til
þess að styðja sigur í þessu stríði
bæði með mannafla, fé og auðs-
uppsprettum. Slíkt getur ekki
orðið nema með heiðvirðri sam-
vinnu og samtökum allra stétta
í landinu. Eg vonast þá til þess
að hafa stjóm er í orðsins réttu
merkingu gæti kallast fulltrúa-
stjóra þjóðarinnar — alþýðunn-
ar, og ætti aðalhlutverk þeirrar
stjómar að vera það að verja
þjóðina fyrir einokunar samtök-
um, sem að undanfömu hafa
haft langt um of sterk tók á
stjórn þessa lands. f þessum
kosningum er það ósk mín að
alþýðu manna gefist kostur á að
láta vilja sinn koma í Ijós blátt
áfram og hiklaust, til þess að sá
vilji geti ráðið þegar næsta þing
kemur saman; og treysti eg því
að í hverju einasta kjördæmi
verði útnefndir menn með þeirri
stefnu til þess að fólkinu gefist
kostur á að greiða þeim atkvæði.
pessar hugleiðingar og skýr-
ingar legg eg nú fram fyrir sam-
landa mína. hverju sem þeir trúa
og hvaðan sem þeir em upprunn-
ir; er það þeirra að yfirvega þær
og hugleiða og dæma. Eg hefi
talið það skyldu mína, ef til vill
i nú fremur en nokkru sinni áður
að tala blátt áfram og óbrotið
um þau málefni sem fyrir liggja.
pað að komast til valda og haída
þeim er ávalt aukaatriði. f þess-
um kosningum er það aðalatriðið
að geta orðið að sem mestu liði í
hinni voðalegu styrjöld, sem vér
nú stöndum í, til þess að halda
við einingu þjóðarinnar; að
koma í veg fyrir sundrung og
óánægju, sem um mörg ár hefir
verið haldið í skefjum, en til allr-
ar ógæfu hefir nú verið leyst úr
böndum, hættuleg og ógnandi;
að mæta með ákveðnum huga
fjái-málaspurningum þeim sem
fyrir oss liggja og koma í veg
fyrir þær hörmungar og minka
þær sem þegar þjaka oss, en
ættu ekki að þurfa að eiga sér
stað í landi sem eins miklum
auð er gætt frá hendi náttúr-
unnar og þetta land vort.
Hver sem úrslitin kunna að
verða við kosningamar,tek eg
þeim með jafnaðai'geði; mun eg
hvorki ofmiklast af unnum sigri
né láta hugfallast að biðnum
ósigri.

ÞRIFNAÐUR er einn sá
bezti eiginlegleiki og
œtti að tíðkast í með-
ferð fœðutegunda.
Verið þriíinn. Þegar þér bakið, brúkið