Lögberg - 20.12.1917, Blaðsíða 7

LÖGBERG, FIMTUDAGÍNN 20. DESEMBER 1917
7

etrarsöiu
Kjörki
auPahók |
ififfcar: efí,rt^taverfta . I
WBS Laet * 1 JÉ\
#/#""«* hv*r
i&gv m 3s3 41 *• er ^
®ús4höí(}’ess Selt V
f If ^rfnast V aJt Þar er röur eru • áSl
I/f SVeítabj>ia kvenma„na *«rtmen ,€g^
jff ternr anfa’..„barna
?ff fn sök«^ % Wikiö í,Uni te^^fe
/f /*»•■ a5pah'f iíÆ' fle«tu JIÍS
/f irsPu,.nfn^ute snen,^® er ra»iÍ&
petta er myndin af hinni veglegu þing- og stjórnarráðsbyggingn í Regina, höfnSborg Saskatchewan-fylkis.
Uppdráttur af byggingunni var gerSur af Messrs Edward W. S. Maxwell í Montreal, einhverjum hinna allra
frægustu hflsagerSarmanna í Canada. En húsiS reistu samkvæmt samningi, Peter Lyall & Sons, einnig í Montreal-
borg. — Byggingunni heyrir til stærra landsvæöi, en nokkurri annari löggjafarþings-byggingu I veröldinni, sem sé
168 ekrur. Fyrir nokkrum árum var þarna atSeins auö og fáskrútSug slétta, en nú getur aö Ölíta . ögur tré og skraut-
lega blómrunna, umhverfis hjartastatS fylkisins. — Byggingin er krossmyndutS — gertS I frönskum stil. Og skreyta
hana bætSi utan og innan veglegan myndastyttur og fegurstu málverk.
Bækur
nýkomnar frá fslandi.
og.........................$2.75
Barna biblían, I.-II., hver $ .40
Bemskan, I.-II, hver ... .35
Lesbók, I., II., III., hver . . .50
Fomsöguþættir, I.-II., hv. .40
Uppvakningar og fylgj-
ur............................55
Trine: f samræmi við eilífð-
ina (þýð. Séra Jónas
Jónsson).................. $1.50
Hulda: Singi Svanir (æf-
intýri í ljóðum)..............50
Valur: Dagrúnir (skáld-
sögur)........................50
Valur: Brot (skáldsögur) .50
Percival Keene (saga).(þýð.
Séra porvaldur Ásgeirss.) 1.00
J. Laxdal: Sönglög I., .. .. 1.75
I. Helga in fagra.
II. Gunnar á Hlíðarenda.
Kvæðaflokkur eftir Guðmund.
Guðmundsson. Fyrir einsöng,
tvísöng og kór.
Finnur Johnson
668 McDermot Ave., Winnipeg
Phone: Garry 2541.
Dánarfregn.
Ingibjörg Pétursdóttir andað-
ist 8. þ. m. að heimili sínu á Home
street hér í borginni.
Ingibjörg heitin var fædd 18.
júh' 1865 að Hrjót í Hjaltastaða-
þinghá í Norður-Múlasýslu.
Foreldrar hennar voru þau:
Pétur porsteinsson og Sigríður
porleifsdóttir.
Hin látna fluttist til lands
þessa með venzlafólki sínu 1883
í ágústmánuði.
Eftirlifandi bræður hennar
eru: porleifur á Geysir P. O. í
Nyya fslandi, porsteinn prentari
' Sigurður Jónsson
(halfbroðir) hér í bænum.
Ingibjörg heitin var jarðsung-
m af séra R. Péturssyni hinn
12. þ. m.
Þjóðmenjasafn Islands
fFramh.).
Á miðri hyllunni í þessum skáp er
pallur og stendur á honum í miiSju
fornt skrín, hiö eina, sem nú er til á
landi hér, svo kunnugt sé (nr: 3612),
það er frá Valþjófsstað. Hefir það
verig sett gimsteinum og alklætt gylt-
um eirþynnum meS drifnum myndum
Þaö er í lögun sem hús og er örn á
þeirri þekjunni, sem fram snýr,
krossfestingarmynd með Maríu og
Jóhannesi; er hún og annað verk á
skríninu með rómönskum stil og eigi
yngri en frá 13. öld. Helgidómur
hefir verið greyptur inn í botninn. —
Vinstra megin við skrínið, stendur
vatnskanna úr kopar í lögun sem ljón,
frá Holtastöðum í Langadal (nr.
1854), og hins vegar eftirmynd af
líkri vatnskönnu frá VatnsfirSi (nr.
2369J, setn nú er á Þjóðmenjasafni
Dana. Könnur þessar voru notað-
ar við handþvott kaþólskra presta í
messunni, 0 g nafndar “vatnsdýr”
lagsins vegna.
Skxrnaráhöld, skriftaskífur og bakst-
urjárn.
Á hillunni eru 3 hvít leirföt, sem
veriS hafa á siSari öldum skírnarföt
(4441, 5302 og 5573), 1 tinkanna frá
Nesi viS Seltjörn (nr. 2407J og 5 leir-
könnur, ein meS tinloki og bláum
blómum (nr. 4475), ein hvít, frá
Hvammi í Dölum (nr. 2871), ein lok-
laus, frá Flatey á BreiSafirSi (nr.
3295J, ein meS látúnsloki, meS mynd-
um af “höfuSdygSunum” (Trú, Von,
Ást, Réttvisi, Hreysti, Speki og Hóf-
semi), frá BreiSabólstaS á Skógar-
strönd (nr. 2378), frá 16. öld, og ein
meS hvítum blómum og meS árt. 1739
(nr. 4474J. — Allar þessar könnur
hafa veriS skírnarvatnskönnur, þótt
eigi hafi þær allar verið til þess gerS-
ar- — Á liillunni eru og tvær skrifta-
skífur (nr. 1614 og nr. 3925J, frá
DraflastöSum. — HöfSu prestar sum-
staSar skífur þessar er þeir skriftuSu;
færSu þeir til viS livern mann visi
þann sem á skífunni er, til þess aS
geta séS töluna eftir á viS útdeiling-
una og berginguna.
Á skápgólfinu liggja forn bakstur-
járn, til þess aS baka meS oblátur (nr.
4396, 6179, frá KallaSarnesi, nr. 6231,
frá Odda, og nr. 4036, frá SíSumúla,
meS árt. 1668), og eitt baksturskurS-
arjárn, til aS skera af og forma ob-
láturnar meS; frá Þingvelli (nr. 5551)
Kirkjuhurðáhringar.
í þeim skápnum, sem er vinstra
megin dyranna, í framkirkjunni, eru
einnig tvær hyllur. Á efri hyllunni
eru kirkjuhurSahringar fjöldamargir,
skildir undan hurSahringum o. fl. þess
háttar. Hringirnir eru misgamlir;
tveir úr járni, silfurreknir, í rómönsk-
urn stíl, og munu þeir elztir og aS öllu
Ieyti merkastir, en flestir eru hring-
arnir úr kopar. Járnbringarnir eru
frá Hofi t VopnafirSi (nr. 39), sá
stærri, og hinn frá StaSarfelli i Lóni
(nr. 671 a—b), meS ferhyrndum
skildi, og fylgir þeim silfurrekinn fer-
ltyrningur, sem máske hefir veriS um
skráarlaufiS á sömu hurS. — Hægra
megin yzt og neSst á hyllunni er forn
hringur meS skildi undir, frá StaS í
HrútafirSi (nr. 1918) ; á skildinum er
grafiS upphaf á blessun Gabriels
engils, er hann boðaSi Maríu fæSingu
Jesú: ave) maria gracia plena domi-
nus (tecttm etc., Lúk. I. 28); er þetta
jafnframt upphaf hinnar venjuleg-
. ustu bænar katólskra manna, og eru
þessi upphafsorð á mörgum öSrum
hlutum á safninu, sem eru frá því
fyrir siSaskiftin. — (Koparhringarnir
í hurðunum eru frá Hvammi í NorS-
urárdal (nr. 1932), ReykjahlíS (nr.
1579) og Ási í Fellum (nr. 3614).
Ljósáhöld úr kirkjum.
Á neðri hyllunni eru ljósberar 5, frá
kirkjunum í Odda (nr. 6233), BræSra-
tungu (nr. 6276), “biskupsljósberi”
frá Skálholti (nr. 2449), áttstrendur
ljósberi frá Stafarfelli (nr. 3923) og
útskorinn frá Laufási (nr. 613). —
Altarisstjakar 6, 2 frá Saurbæ á Hval-
fjarðarströnd (nr. 6269 a—b); eru
fæturnir á þeim myndaðir sem þrír
drekar og eru fornir, í rómönskum
stíl: — pípurnar á þeim eru yngri;
3. stjakinn (nr. 6270) er frá sama
staS; 2 eru frá HjaltastaS (nr. 6235
a—b) og einn er frá Holti í Fljótum
(nr. 6064) ; eru allir þessir síðasttöldu
frá 17. öld, smíðaSir erlendis aS lík-
indum. — Enn fremur skarbítar 7,
frá kirkjunum í Laufási, meS mynd
Gustafs II. Adolfs (nr. 3946), á Kvía-
bekk (nr. 4798), í Odda (nr. 6232),
í Saurbæ á HvalfjarSarströnd 2 (nr.
6271—2), og á BreiSabólsstaS í Vest-
urhópi (nr. 6042); rnargir íslenzkir
aS uppruna.
Á gólfinu í skápnum eru tvær
kirkjuskrár, önnur frá NjarSvik
sySra (nr. 2896), en hin frá Árbæ í
Holtum (nr. 4417).
Auk þeirra ljósáhalda, sem eru á
ölturunum þremur og í þessum skáp,
eru í “Kirkjunni” þessi ljósáhöld enn
fremur: •Uppi yfir dyrunum hanga
2 ljósaskildir úr messing i skáboga-
stíl frá 17. öld, báSir úr Hóladóm-
kirkju (nr. 5121 a—b) ; á veggnum
gegn þeim, uppi yfir boganum, eru 2
aSrir, hvor öSrum líkir, annar frá
Holti í ÖnundarfirSi (nr. 2072) meS
árt. 1633, hinn frá Upsum (nr.4796).
NeSar á veggnum eru stórir ljós-
armar úr járni frá Kálfafelli á Síöu,
var þar svo sem hér haföur hjá pré-
dikunarstól (nr. 107) ; annaS ljósáhald
i engils- eöa mannsmynd er ofar á
veggnum, frá Laufáss-kirkju (nr.
400). — Þar hjá á veggnum hangir
söngtafla, frá Klausturhólum (nr.
4278), og onnur er hinumegin viS
bogann, frá NjarSvik syöra (nr.
5621).
Uppi yfir föstu skápunum i kórn-
um eru 2 ljósarmár úr kopar, líklega
íslenzkir, frá Skeggjastöðum (nr.
5120 a—b), og forn kertagrind úr
járni, og hefir veriö tinuö, gjörS i
gotneskum stíl; frá ReykjahlíS (nr.
1580) . — í loftinu hanga 4 ljósa-
hjálmar, frá Stóra-Núpi, meS árt.
1666 (nr. 3844), Staðarfelli (nr. 3822),
Hvammi í Hvammssveit (nr. 4528),
og hinn fjórði rendur úr tré (nr.
4395).
Ýms kirkjuáhöld önnur.
Fyrir neðan söngtöflurnar eru á
veggnum tvær stoðir, sín hvoru meg-
in við bogann; eru þær meS fornum
útskurði, líklega ekki yngri en frá
13. öld, og eru nú einu heillegu, út-
skornu gripirnir hér á landi frá þeim
tírtia; auk þeirra eru til nokkur brot;
erlendis er huröin frá ValþjófsstaS
o. fl. StoSir þessar hafa um margar
aldir veriS notaSar í kirkjum í Lauf
ási (nr. 395 a—b).
Á kirkjugólfinu stendur frammi við
dyrnar vatnssteinn, vígSs vatns úr
steini, forn, frá Haganesi í Fljótum
(nr. 1905) ; þar var fyrrum kirkja. —
Er menn gengu út eöa inn í kirkju
signdu menn sig meS vígSu vatni, og
helzt sá siöur enn meöal kaþólskra
manna. — í kórnum stendur skírnar-
fontur úr eik meS tinskál, skreyttur
utan vel máluSum englamvndum, frá
Skálholti (nr. 886), meS ártalinu
1651; þá lét Brynjólfur biskup reisa
þar veglega dómkirkju. — ViS vegg-
inn stendur prédikunarstóll meS mál-
uöum myndum af Kristi á krossinum
og guðspjallamönnunum, frá Skutuls-
fjarðareyri (IsafirSi, nr. 2831). —
InnanVert viö hann stendur stóll, sem
fyrrum var í Valþjófsstaðar-kirkju
lengi, í skelstíl, klæddur gyllileSri,
upprunalega eigi kirkjugripur; frá
18 öld (nr. 3616). — Frá sama staS
er bekkur sá hinn útskorni, sem
stendur svo sem milli kórs og kirkju,
og mun fyrrum hafa veriS prests—
konusæti (nr. 3613). — 1 framkirkju
eru innan viS dyrnar stólbrúður tvær
útskornar, önnur frá Laufási (nr.
399), af kirkjubekk frú Jórunnar
Steinsdóttur, biskups, og með hennar
upphafsstöfum, og árt. 1719; hún var
prestskona í Laufási; hin er f rá
Arnarbæli (nr. 2388) meö árt. 1793
og upphafsstöfum frú Jórunnar
SigurSardóttur.
Mannamyttdir og minningarspjöld.
Á veggjunum hanga þessar manna-
myndir og minningarspjöld: Instar
í kór eru 4 málaðar myndir af lierra
GuSbrandi Þorlákssyni, biskupi á
Hólum 1571—1627; eru þær allar af
honum á gamals aldri, hin stærsta
af honum á 77. ári (nr. 3109, Mms.
nr. 17) frá Hólum, tvær utar af hon-
um á 78. ári (nr. 3112, Mrs. nr. 18,
frá Hólum, og nr. 1823, Mms. nr. 8,
frá Þingeyrum), önnur gerð eftir
hinni; fyrir neðan innstu myndina
hangir sú fjórða, lítil, máluS á tré-
spjald, af honum á 80. ári (nr. 1575,
Mms. nr. 7), frá Upsum. Þá er mynd
herra Þorláks Skúlasonar, sem var
dóttursonur herra GuSbrands og
eftirmaSur hans á Hóla-biskupsstóli
1628—’56; myndin er saumuð af
Halldóru dóttur séra Guðbrands. Þar
næst er mynd herra Gísla (nr. 3113,
sonar herra Þorláks; var hann eftir-
maður föður síns 1657—’84; með
honum er fyrsta kona hans, frú Gróa
Þorleifsdóttir, og er þetta minning-
armark gert til þess að hanga í Hóla-
dómkirkju 1661, árið eftir aS frú
Gróa dó. AnnaS minningarmark (nr.
3111), viS hliö hins, er meö mynd
hans og allra kvenna hans, frú
Gróu, frú Ingibjargar Benediktsdótt-
ur og frú RagnheiSar Jónsódttur, og
hefir hin siöasta, er lifði mann sinn,
og átti síSar eftirmann hans, látiS gera
myndir þessar og festa upp i dóm-
kirkjunni, aS herra Gisla biskupi látn-
um, áriS 1685. — Þessar myndir eru
allar fyrir innan bogann gegnt dyr-
unum; en gegnt boganum eru minn-
ingarspjöld tvö á veggnum yfir dyr-
unum. Á hinu innra (nr. 4637) eru
myndir Ólafs prófasts Einarssonar í
Kirkjubæ í Hróarstungu (d. 1659),
konu hans og barna þeirra 15; þar
á meöal skáldsins Stefáns, síðar prests
i Vallanesi, sem mála lét minningar-
mark þetta í Kaupmannahöfn 1648;
var hann þar þá, og má ætla aS
myndin af sjálfum honum sé lik hon-
um; — hann er fyrir aftan föður
sinn og heldur á háum hatti í hægri
hendi. — Hitt minningarspjaldið (nr.
5087) er meS mynd og grafskrift
Katrínar Erlendisdóttur ríku á Stór-
ólfshvoli; hún var gift Vigfúsi Gisla-
syni sýslumanni, en lifSi hann hálfa
öld. Hún var móöir meistara Jóns
biskups Vigfússonar á Hólum, og
fóstraöi son hans ÞórS, er síSar varS
prestur á StaSarstað; hann lét gera
minningarmark þetta í Kaupmanna-
höfn áriS 1693, þegar hún dó, og
hann kom heim þaðan frá námi. —
Hægramegin ViS bogann gegnt dyr-
unurn hanga þrjú stór minningar-
spjöld; hiS næsta boganum er meS
myndum Magnúsar prúða Jónssonar,
konu hams RagnheiSar Eggertsdótt-
ur lögm., 6 sona og 6 dætra (nr. 2060).
Einn af drengjunum er Ari, er síðar
varð sýslumaöur og bjó í Ögri; hann
átti Kristínu, dóttur herra GuSbrands
biskups Þorlákssonar, og eru myndir
þeirra málaðar á næsta minningar-
spjald (nr. 3108). Inst eru, í mjög
skrautlegri, útskorinni og gyltri um-
gjörS, myndir herra Gottrups lög-
manns (1(595—1714), konu hans og
barna þeirra (nr. 4676).
Á gaflinum yfir dyrunum inn i
“SkrúShúsiS” eru málaöar myndir af
| þessum 4 Hóla-biskupum: Herra
Steini Jónssyni (1711—’39, nr. 3118,
Mms. nr. 23), herra Halldóri Bryn-
jólfssyni (1746—’'52, nr. 3116, Mms.
nr. 21), herra Gísla Magnússyni (1755
til 1779, nr. 3115, Mms. 20) og herra
Sig. Stefánssyni (1789—’98, nr. 3117,
Mms. nr. 22). — Á veggnum hægra
megin viS bogann eru fyrir neðan
stóru minningarspjöldin nokkur minn-
isspjöld úr tré, og silfurskildir með
grafskriftum á; næst boganum tvö
útskorin spjöld meS grafskriftum yf-
ir þá bræður Magnús og Þorstein
Geirssyni, presta i Laufási á 17. öld
(nr. 396—97), eru bæSi íslenzk, og
virSast vera eftir sama mann, og
sömuleiSis hiS þriöja (nr. 1714), meS
grafskrift eftir Helgu Magnúsdóttur
(d. 1688), konu Jóns sýslumanns Vig-
fússonar í LögmannshlíS. Undir
minnisspjaldi séra Þorsteins hangir
grafletursspjald Ólafs prófasts Pét-
urssonar i GörSum á Álftanesi (d.
1719, nr. 6292). Innst er grafleturs-
spjald séra Ara GuSmundssonar á
Mælifelli (d. 1707), og konu hans
Ingunnar Magnúsdóttur (d. 1706, nr.
4912). Á milli þess og hinna fyrtöldu
er grafletursspjald Egils Sveinbjörns-
sonar, bónda í Njarövík syöra (d.
1808), fööur Sveinbjarnar rektors
(nr. 5614). Uppi yfir þessu spjaldi
hanga 4 silfurskildir meS grafskrift-
um yfir: frú Hedevig Ulstrup (d.
1830, nr. 5603); Henrich Scheel (d.
1828, nr. 5604); Ólaf Finsen yfir-
dómara (d. 1836, nr. 5606) og Gunn-
laug dómkivkjuprest Oddsson (d.
1835, nr. 5605); — inni í kórnum er
ennfremur silfurskjöldur meS graf-
skrift yfir herra Geir biskup Vídalin
(d. 1823, nr. 5602). Allir eru skildir
þessir úr Reykjavíkur-dómkirkju.
Framh.
Séra GutSmundur Skaftason I Beru-
firCl, fatSir CtutSrúnar I Kelduskógum
móður J6ns frá Giisárstekk, var son
séra Skafta á Hofi I Vopnafirði, prest-
ur þar frá 1757—1782, Ámasonar,
prests á SautSanesi (1717—1770),
Skaftasonar, lögsagnara á FrostastöS-
um og P orleifsstöðum i SkagafirtSi,
(dáinn 1722), Jósefssonar, prests í
Skálholti og Ólafsvöllum, Loftssonar,
prests á Setbergi, Skaftasonar prófasts
á Setbergi, Loftssonar á Húsafelli,
p orkeissonar.
BróSir séra GutSmundar Skaptason-
ar, var séra Skapti á Skeggjastats,
fatSir Jósefs læknis á Hnausum. En
systir hans var GutSrún kona Björns
stúdents i BötSvarsdal. Dætur þeirra
voru Sólveig móðir GutSmundar á
TorfastötSum og GutSný mótSir Magn-
úsar Hannessonar I BöSvarsdal.
Æfiminning.
pann 23. október sl. anda'tSist atS
heimili Páls GutSnasonar, tengdasonar
síns Baldur, Man. Jðn Jónsson siBast
á Islandi bóndi á Gilsárstekk I BreitS-
dal I tíutSur-Múlasýslu.
Jón var fæddur á Kelduskógum á
BerufjarSarströnd í aprilmánutSi 1823
og var eftir þvi 94 og hálfs árs gamall
þegar hann dó. Foreldrar hans voru
hjónin Jón GutSmundsson og GutSrún
GuíSmundsdóttir, prests i BerufirSi,
Skaptasonar. pau bjuggu í Keldu-
skógum um 30 ár, atS þeim tima liðn-
urn andatSist Jón. Hann var I sinni
sveit álitinn mestur fyrirmyndar og
framkvæmdar bóndi I öllu sem heyrtSi
til búskap og jartSabótum og fyrir hið
sama sæmdi Danakonungur hann
heit5urpeningi.
FötSurætt Jóns sáluga frá Gilsár-
stekk er þeim sem þessa æfiminning
ritar ókunn, en mótSirættin skal rakin
hér, af þvi ati ritari hefir þá skotSun
atS ættfærslan I Landnámssögum Vest-
ur-lslendinga og æfiminningum eftir
þá, eigi að ritast eftir þvi sem kostur
er á. paS er einn hlekkur sem tengir
saman Austur og Vestur-Qslendinga,
sem unna islenzkum bókmentum og
sagnafrætSi.
Jón Jónsson.
BrótSir Árna prest á Sauðanesi föður
séra Skafta á Hofi, var þorleifur, stift-
prófastur I Múla, fatSir séra Steíáns á
Presthólum. En kona séra Árna móð-
ir séra Skafta var Valgerður, dóttir
Péturs lögréttumanns á Torfastöðum
I VopnafirtSi, Bjarnasonar, sýslumanns
á Bustarfelli, Oddsonar, (d. 1667) var
frændi Hallgrlms prests Péturssonar.
MótSir Valgerðar, móðir séra Skafta,
var Steinun, dóttir Vigfúsar prófasts
á Hofi, Árnasonar, sýslumanns á
Eiðum, Magnússonar og Valgerðar
Skúladóttur, systur porláks Hóla bisk-
ups. Eri mó'ðir þeirra var Ste'inun,
dóttir GuSbrandar biskups.
Móðir séra Guðmundar I Berufirði,
kona séra Skafta á Hofi, var Guðrún,
dóttir GutSmundar prests I Hofteigi og
Hofi og Refsstað, Eirlkssonar aðstoð-
arprests 1 Hofteigi, Árnasonar, Eirlks-
sonar, prests I Vallanesi, Ketilssonar,
prests á KálfafellsstatS, ólafssonar,
prests á Sau'Öanesi, Guðmundssonar.
En móðir séra Eiriks I Vallanesi, var
Anna, dóttir séra Einars I Heydölum,
Sigurðssonar (d. 1626).
Kona séra Guðmundar Skaftasonar
I Berufirði, var SigrítSur, dóttir Jóns
bónda Andréssonar á Brimnesi I Seyð-
isfirði, móðir hennar, kona Jóns var
þórunn, dóttir Ólafs bónda á Kóreks-
stöðum og Ketilsstöðum 1 HlítS, Pét-
urssonar, Bjarnasonar sýslumanns á
Bustarfelli, Oddssonar; þau hjónin
séra Guðmundur og kona hans voru
þrímenningar. AlbrótSir SigrítSar vai
Björn á SelstötSum I SeytSisfirtSi, faSii
þórunnar, konu Hermanns á SelstötS-
um, föður Björns á SelstöCum, fötSur
Sveins lögmanns I Seattle, Wash.
Fyrr'i matSur Sigrlt5ar, konu séra
GutSmundar var Jón Jónsson bóndi á
Brekku I MjóafirtSi; þeirra son Jón I
Jórvík I Breiðdal. Eitt barna hans:
Marla, kona Hjálmars á Brekku. Einn
sona þeirra: Hermann bókhaldari á
skrifstofu "Lögbergs’’ I Winnipeg. —
HálfbrótSir Sigríöar I BerufirtSi, af fyrra
hjónabandi pórunnar móSir hennar
var ólafur Hallgrlmsson I Húsavlk,
faðir Hallgrlms á Húsavlk og Abra-
hams á Bakka I BorgarfirtSi og Stefáns
hins sterka. En hálfsystir SigrítSar
var þórun, kona Jón Sigfússonar á
Litlasteinsvaði. Faðir pórunnar, þeirr-
ar yngri, var Árni Glslason I Höfn,
faðir hinna alkunnu Hafnarbræðra
Jóns og Hjörleifs. Dóttir Jóns Sigfús-
sonar og þórunnar var HólmfrlSur,
kona Einars á Litla-SteinsvatSi; þeirra
synir voru þeir svo kölluSu SteinsvaSs
bræSur, afarmenni aS afli; mest kvaS
aS einum þeirra, Halli óSalsbónda á
Litla-SteinsvaSi og Rangá. Hallur og
bræSur hans voru eftir þessari ætt-
frærslu þrímenningar aS frændsemi viS
Jón frá Gilsárstekk.
Alsystkin Jóns frfl Gilsárstekk, sem
öll eru dáin, og fullorSin urSu voru 8.
þrír bræSur og fimm systur. Elztur
bræSranna var Jón, mörg ár bóndi á
UrSarteigi á Beruf jarSarströnd, svo
slSustu ár hans á lslandi bjó hann á
nýbýli, sem kallaS var Hraunnes. Jón
á UrSarteigi var fjórum árum eldri en
bróSir hans Jón á Gilsárstekk, (fædd-
ur I aprllmánuSi 1819). þeirn bræSrum
var ávalt vel á milli og voru I mörgu
Hkir. I uppvexti voru þeir kalIaSir
Jón eldri og Jón yngri. þegar Jón
eldri kom til Amerlku 1883, gekk
hann meS konu sinni og dóttur frá
Pembina, N. D. norSur til Westlinne,
Manltoba megin, til aS heimsækja
Jón yngra bróSur sinn, sem bjó þar I
bænum. Margt höfSu þá bræSurnir á
aS minnast og tveir dagarnir, sem
þeir voru saman fundust þeim fljótt
HSa, eftir þaS sáust þeir ekki.
Dóttir Jóns eldra og Ingibjörg ekkja
eftir Frlmann Agústsson, sem lengi bjó
LjótsstöSum I VopafirSi. peirra son
Kristján Ágúst, bóndi aS Quill Lake,
Sask. Onnur dóttir Jóns var GuSrún
seinni kona undirritaSs.
Hinir bræSur Jóns yngra voru:
Magnús á Forsárdal og GuSmundur,
sem lengi bjó á Sandybar I Nýja Is-
landi, faSir Gests, sem nú býr á San-
dybar.
Systur hins nýlátna voru:
1. SigríSur, móSir SigurSar Antó-
nlussonar, bónda aS Baldur, Man. og
GuSnýar, konu Baldvins Benedikts-
sonar, 622 Maryland St., Winnipeg.
2. JarSþrúSur, móSir Jóns GuS-
mundssonar bðnda aS Wynyard, Sask.
GuSmundar GuSmundssonar, Mozart,
Sask. og GuSlaugar, konu Helga þor-
lákssonar bónda aS Hensel, N. D.
3. GuSbjörg, kona porsteins Sig-
urSssonar bónda á Heykleií, StöSvar-
firSi.
4. Vilborg, móSir Stlgs bónda þor-
valdssonar Akra, N. D. og bræSra hans
5. GuSný, g’iftist ekki.
Hálfsystir hins látna, samfeSra, var
GuSný, seinni kona Árna Sveinssonar
prests I BerufirSi Péturssonar. Eitt
barna þeirra var Anna SigríSur fyrri
kona undirritaSs. Dáin I Winnipeg
28. desember 1881.
Jón sálugi ólzt upp I Kelduskógum
hjá foreldrum slnum. ÁriS 184 5, frem-
ur en áriS 184 4 giftist hann GuSnýju
SigurSardóttur, bónda á Skála á Beru-
fjarSarströnd, Antónlussonar. Hann
reisti bú á Gilsá I BréiSdal og bjó þar
um 20 ár, svo flutti hann aS Gilsár-
stekk og bjó þar til 1876, þá fór hann
til Amerlku og settist aS I Nýja Islandi
I VlSirnes-bygS, um 10 mllum fyrir'
sunnan Gimli. Hann kallaSi bæ sinn
Laufás. þar bjó hann þar til 1882 aS
hann flutti til Winnipeg.
AS áliSnum vetri 1881 andaSist kona
Jóns. Næsta haust giftist hann 1 ann-
aS sinn ArnfríSi Pétursdóttur, ættaSri
úr SkagafirSi, sem nú lifir mann sinn.
Jón bjó ekki fult ár 1 Winnipeg,
flutti þaSan súSur til Westlinne, sem
seinna fékk nafniS Emerson, þaS er
skamt fyrir norSan merkjallnuna milli
Dakota og Manltoba. óljóst er þeim
cem ritar hvaS lengi Jón bjó 1 West-
linne, þaS voru fá ár. Hann flutti til
Argyle á fyrsta landnámstímabili þeirr-
ar bygSar og nam þar heimilisréttar-
land og bjó þar til þess aS hann fyrit
fáum árum flutti til Árna Sveinssonar
tengdasonar slns, þar reisti hann sér
hús og flutti þaSan um þaS ári áSur
en hann dó til hins tengdasonar síns
Páls GuSnasonar.
Jóni og fyrri konu hans varS þriggja
barna aúCiS, sem komust til fullorSins
ára; af þelm Iifa: GuSjón, bóndi aS
Brú, Argyle, Man. og GuSrún, kona
Árna Sveinsonar bónda aS Glenboro,
Man.
MeS seinni konu sinni eignaSist Jón
tvær dætur, þaS eru: Ingibjörg kona
GuSmundar Jónssonar, Baldur og
GuSný, kona Páls GuSnasonar.
Jón frá Gilsárstekk var túmaSur
eins og faSir hans. Hann bjó mynd-
arbúi á íslandi. þaS var á orSi haft,
aS hann væri ríkastur bænda þeirra,
sem fluttu til Amerlku 1876 I Austur-
lands hópnum. En margt varS honum
til fjármunataps framan af árum sln-
um hér I landi. í Nýja lslandi voriS
1878 brann hús hans og litlu eSa engu
varS bjargaS. J>6 vildi svo heppilega
til, aC peningar þelr sem Jón átti voru
I láni hjá áretSanlegum manni. Fljót-
lega reis upp nýtt hús I Laufási, stærra
en þaS sem brann, sem eigandi ekki
naut nema 4 ár. 1 Winnipeg varS
Jón lika fyrir tapi. Samt sem áSur
hafSi hann ávalt hér I landi nægilegt.
fyrir framan hendurnar til lífsfram-
færslu, kunni llka betur viB þáS að
vera veitandi en þiggjandi, var ávalt
reiSubúinn aS hjálpa bágstöddum og
þáS stundum meira en efni hans
leyfSu.
Jón var afburSa maSur aS fjör! og
þreki, stórvirkur og slfelt vinnandi,
var hann komin yfir nlrætt þegar hann
aflaSi sér eldiviSar flti I skógi og fluttt
viSinn heim 1 einhjóIaSri kerru meS
einum hesti fyrir.
Hinn látni var hetja I lund, meC öra
skapsmuni og gat veriS frekur I orC-
um ef tilefni gafst. En svo var sú
skapbreyting eins og fellibylur, sem
Þýtur fram hjá manni og gjörir ekki
skaSa.
Jón var gleSimaSur og hafSi ávalt
mestu ánægju af aS tala um þaS sem
átti skylt viS kárlmensku og skemtileg
og hressandi æfintýri.
Hann var trúmaBur og hélt til
dauSadags sterkum tökum á sinni
kristnu barnatrú og þegar kraftar
hans þrutu svo hann gat ekki lengur
unniS, baS hann sem oftast GuS aC
taka sig sem fyrst til sln.
Hans aldurhnigna ekkja lítur I hug-
anum yfir 36 ára samveru meC manni
slnum. Hún getur glaSst af þvl, aC
hún reyndist honum ávalt góS og
skyldurækin kona. Hún sér I trúnni
og voninni daginn, sem hún sameinast
aftur manni slnum á landi eiltfSar-
innar.
Minning hins látna öldungs mun
geymast meS óafmáanlegu letri I meS-
vitund þeirra sem þektu hann.
porleifur Jackson.