Lögberg - 15.08.1918, Blaðsíða 1

SPIERS-PARNELLBAKING CO.
ábyrgjast yður
fulla vigt, beztu vörur fyr-
ir lœgsta verð sem verið
getur. reynið;þai
TALSÍMI: Garry 2346 - WINNIPEG
Þetta pláss er til sölu
Talsímið
Garry 416 eða 41T
31. ARGANGUR
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 15. AGÚST 1918
NUMER 33
Island fullvalda ríki.
---o--
Nýr sáttmáli milli íslands og Dan-
merkur. Þjóðaratkvœði í Sept-
ember nœstkomandi.
Frétt sú liefir borist hingað til álfu, frá Lundúnum
10. þ. m., að Island og Danmörk hafi nýlokið samningum
sín á milli, um réttarfarslega afstöðu beggja ríkjanna
framvegis. Ríkjasamband jtetta kvað vera persóuusam-
band — personal Union, þar sem bæði ríkin séu fullvalda,
en lúti einungis sama konungi. — Fregnritarinn segir enn
fremur að binir mörgu vinir Jslands fagni því innilega
að bin stórfræga sagn-eyja — Hellas Norðurlanda, fái nii
loks opinbera fullveldis viðurk'enningu, og geti siglt skip-
um sínuin um veraldar höfin undir eigin — íslenzkum
fána. —
Sambljóða fregnir bárust hingað til borgarinnar á
mánudagskveldið í símskeyti frá Halifax, en þangað var
þá skip Eimskipafélags íslands, “Lagarf-oss”, nýkominn
frá Reykjavík, á leið til New York, og má því bráðlega
vænta frekari fregna af máli þessu.
FRAKKLAND
Þegar blað vort kom út síSast, stóð
orustan á svæðnu milli Rheims og
Soissons; á þvi svæði hafa Þjóð-
verjar hopaö til baka, og vestur yfir
Vesle-ána. Þar hafa þeir aukið liSs-
afla sinn og veita alla þá mótspyrnu,
sem þeir geta. Þó hafa FYakkar og
Bandaríkjamenn sótt svo hart a‘S
þeim, að þeir hafa nú ekki náð fót-
festu við ána nema á stöku stað. Sam-
þerjar eru komnir með her sinn á
nókkrúm stöðum yfir ána, og hefir
sóknin verið allhörð undanfarandi
daga af þeirra hendi. Fjölda fanga
hafa samherjar tekiö í þessum stór-
kostlega l>ardaga, alt aö 40,000 aö
sögn, auk ógrynni af ööru herfangi,
sem enn er engin tala á komln. Hn
sama daginn og blaö vort kom út síð-
ast, 8. þ. m., gjöröu samherjar atlögu
á svæðinu tnilli Montidier og til Al-
bert, sem er um 30 tnilur vegar, og
liggur í norður og suöur frá Amiens,
sem er hér um bil mitt á milli bæjanna
Montidier og Albert. Gjöröu sam-
herjar þar grimmilega atlögu, og voru
Þjóðverjar þar lítt við búnir, en sam-
herjar létu kné fylgja kviöi og ráku
Þjóðverja á undan sér; og nú á 5
dögum hafa samherjar tekiö á þessu
sv'æði 14 mílur af landi, 40,000 fanga,
700 stórskotabyssur og ógrynni af
atlskonar herfangi öðru, og er það að
sjálfsögðu þýðingarmikið; en ennþá
þýöingarmeiri eru ef til vill vígi þau
hin góðu, sem samherjar hafa tekið
af Þjóðverjum; t- d. hálendi það, sem
þeir hafa tekið og gefur þeim vald
■vfir Oisne-dalnum þar setn áin rennur
norövestan við Noyon; og eins hafa
þeir tekið hálendiö umhverfis Lass-
igny, sem setur sléttlendið suöur frá
Roye í skotmál þeirra, og verður því
Þjóðverjum varla vært á þeim stööv-
um.
Annars er stríðsafstaðan nú mjög
að breytast; sóknin, sem áður hefir
eingöngu veriö í höndum Þjóðverja.
er nú komin í höndur samherja, og
J>ar af leiðandi val atlögustaöar í
þeirra höndum. Liðsaflinn, sem áð-
ur virtist vera meiri á hlið Þjóðverja,
er nú orðinn meiri á hliö samherja.
Hugdirfskari, sem sókn og sigurvinn-
ingum er samfara, er ekki lengur á
hlið Þjóðverja; þeirra hugrekki Og
liðsafli hlýtur nú að fara þverrandi,
jþar sem hinum — samherjum — vex
móður og mannafli meö hverjum degi,
og er nú vonandi ekki langt aö biða,
aö þeir mæti hinum óumflýjanlega
pg maklega ósigri, sem vondum mál-
ptað hlýtur æfinlega að fylgja, fyr
eða síðar.
BANDARIKIN
Mr. L- W. Noyes hefir gefið
$ 2,500,000 til Chicago háskólans, skal
fé þessu varið til styrktar hermönnum
og sjómönnum er mentaveginn vilja
ganga, eftir stríðið, og þeirra afkom-
endum.
Járnbrautarstjóri Bandaríkjanna,
McAdoo, hefir hækkað kaup þeirra
manna, sem á járnbrauta verkstæöum
vinna upp í 08 cent um klukkutimann,
'kauphækkun þessi á aö reiknast frá
1. janúar 1918, um 500,000 menn njóta
þessarar hækkunar, og nemur hún ná-
lega $100,000,000 á ári.
Vistastjóri Bandaríkjanna hefir gef
ið út skipun um að frá 1. ágúst til 1.
jan. verði hverjum einstakling veitt
leyfi til þess að nota 2 pund af sykri
á mánuði, samskonar ákvörðun hefir
og veriö tekin viðvíkjandi gestgjafa-
húsum. Ástæðan fyrir þessari ákvörð-
un, er uppskerubrestur á sykurrófum,
og líka skaði sá, sem neðansjávarbát-
ar hafa v'aldið á þeirri vörutegund.
Skipabygginga framkvæmdarstjóri
Bandaríkjanna, Schwab, sagði nýlega
í Philadelphia aö 1200 stálskip yröu
fullgerð árlega í Bandarikjunum hér
eftir, sem yrðu til samans 10,000,000
smálestir, og þar að auki jafn mörg
timburskip, sem aö hvert um sig ætti
að veröa 3,500 smálestir-
Hermálaritari Baker skýrir frá því
að 300,000 Bandaríkja hermenn hafi
verið sendir til vigvallanna í júlí, og
aö urn mánaðarmótin síðustu hafi
Bandaríkin veriö búin aö senda 1,250-
000 hermanna til Frakklands.
í Bandaríkjunutn eru nú 118 full-
geröar skipabyggingarstöövar og 44
sem eru nálega fullgerðar, og bætast
við töluna innan skamms.
Tveir þýzkir spæjarar náðust ný-
lega í Irvingtown, New Jersey. Þeir
voru að kveikja á sprengikúlum, sem
þeir höföu sett undir skotfæraverk-
stæöi þar í bænum.
Hinar svonefndu Heyden efnarann-
sóknarverksmiðjur, sem eru aðrar
stærstu í Bandaríkjunum, og sem
Þjóðverjar áttu, hefir ríkið tekið í
sína þjónustu.
Sex menn úr Smith Island varð-
sveitinni uröit fyrir gasi, er þýzkur
neðansjávarbátur skaut á land þar 13.
þ. m. Er þaö í fyrsta sinn, sem Þjóð-
veíjar hafa tekið til þeirra úrræöa
hér við land. Sagt er að engir af
þessum mönnum hafi af því verið yf-
irkomnir. •
og að Bolsheviki stjórnin sé á fallandi
fæti, og að Rússar séu aö snúa viö
henni og vinttm hennar, Þjóöverjum,
bakinu.
CANADA
Riddaraliöið canadiska hefir unniö
ógleymanlega frægð á Frakklandi.
Samkvæmt símfregn frá 'Sir Edward
Kemp hermálaráðgjafa Canada stjórn
arinnar, í Evrópu, þá gerði canadiska
riddaraliðið afar-snarpa árás á þýzk-
ar liðsveitir milli Meziers og Beau-
court bæjanna, er liggja meðfram
Amiens brautinni og vann þar frægan
sigur. Gerðu Canadamenn á svæði
þessu svo skjóta atlögu á herbúðir
óvinanna að þeir fengu engri vörn við
komið, og mistu þar um 200 manns i
hendur Canadahersins og mikið af
skotfærum. Nokkru vestar kom til
snarprar orustu og báru Canadamenn
þar einnig hærra hlut og stöktu her-
sveitum Þjóöverja á flótta. Er þetta
enn ein gleðileg' sönnun þess, hve
harðir menn vorir eru í horn aö taka.
Sir Edward Kemp, getur þess elnnig,
að fluglið Canada hafi getiö sér mjög
góöan orðstír á meðal sambandsþjóð-
anna, og beri nú öllum saman um, að
röskvari og þolnari hermenn muni fá-
ar þjóðir eiga, en þar sem eru hinir
hugprúðu canadisku sveinar.
Gert er ráð fyrir aö 4,000 canad-
iskir hermenn ntuni bráðlega fara til
Síberíu, til þess að taka þátt í leið-
angri þeim, sem samherjar eru að
undirbúa Síberíu til hjálpar, og er
mælt, að 250 menn muni verða valdir
til fararinnar héðan úr hersðfnunar-
umdæminu No. 10.
Þjónar strætisbrautafélagsins i
Ottawa hafa gert verkfall nýverið, og
veröa íbúar höfuðborgarinnar aö fara
gangandi til vinnu sinnar. Reynt
hefir verið að koma á sættum milli
beggja aðilja, en þó eigi tekist. Sen-
ator Robertson og Fisher lx>rgarstjóri
reyndu aö miðla mátum. Framkvæmd-
arstjóri strætisbrautarfélagsins, hefir
gefið út þá yfirlýsingu, að félagið
muni innan skamnis hafa eitthvað af
vögnum sínum á ferðinni, og hefir
heyrst aö það hafi ætlað að taka kven
fólk í þjónustu sína til bráðabyrgða.
En aðferö þeirri hafa járnbrautaþjón
ar mótmælt harðlega og l>anna félag-
inu að taka nýjan vinnukraft í sinn
stað.
RUSSLAND
Þar er nú aftur farið að harna á
gjörðunum. Bretar og að líkindum
allir samherjar hafa viðurkent Sekka
sem sambandsþjóð sína og samherja,
Þeir ásamt Bretum, Frökkum og
Bandaríkjamönnum reka Bolsheviki
fylkingarnar á undan ®ér suöur frá
Archangle, og er sagt aö þeir séu nú
um 250 rriílur frá Petrograd.
Aftur á hinn bóginn er sagt, að
Þjóðverjar séu aö fara meö lið inn i
Rússland til styrktar vinum sínum
Bolsheviki, og segja folöðin að Þjóð-
verjar séu á leiöinni meö allan þann
liösafla er þeir geta saman dregið til
Petograd bg ætla að setjast í höfuð-
borgRússa með mönnum sinum, ásamt
Rolshevikingunum rússnesku, sem nú
eru opinberlega komnir í bandalag
viö hervaldið þýzka, og má því í ná-
lægri framtíð búast viö grimmum slag
á milli þessara flokka, og er ekki lítið
undir því komiö hvernig sú viðureign
tekst, því ef að Þjóðverjum með að-
stoö Bolshevikinganna tekst að brjóta
samherja og Sekka á bak aftur um
stundarsakir, þá hljóta þeir að ná
meiri fótfestu í Rússlandi, heldur en
þeir hafa enn náð. En aftur ef þ’eir
bera lægri hluta í þessum viðskiftum,
sem v'onandi er aö þeir geri, er ekki
einasta úti um veldi þeirra, heldur og
líka hafa þá samherjar náð þeirri
festu og valdi hjá rússneskuþjóöinni,
aö Þjóöverjar verða að hervæðast í
annað sinn á austur-vígstöðvunum, til
þess að verja sitt eigið land-
Sagt er að Lenine stjómarformaður
og Trotsky aðstoðarmaður hans hafi
flúið frá Moscow. Enn fremur segja
blöðin að fyrverandi stjórnarformaöur
Rússa, Kerensky, muni gerast leiðtogi
Rússa á móti Bolsheviki flokknum og
sé nú albúinn til heimferðar. Sagt er
Mannfagnaður.
Samsæti allfjölment héldu íslenzku
Good-Templarastúkurnar Hekla og
Skuld síðastliðið föstudagskvöld, hr.
Sigurbirni Ástvaldi Gislasyni guö-
fræðiskandidat, sem fyrir skömmu er
hingaö kotninn frá Jslandi. — Sam-
sætinu stýrði Mr. Ásmundur P. Jó-
hannsson, og fórst honum þaö bæöi
vel og sköruglega; flutti hann stutta,
en lipra, tölu úr forsetastólnum og
þauð heiöursgestinn velkominn í nafni
vestur-íslenzkra Goodtemplara. Flutti
(Bjarni Magnússon þá ræðu fyrir
ininni heiöursgestsins; höfðu þeir
báðir um eitt skeið veriö starfandi
félagsbræöur i stúkunni Hlín i
Reykjavík.
Þar næst tóku til máls Einar P.
fónsson og Arinbjörn Rardal. Bauð
forseti heiöursgestinum þá orðið og
flutti hann síðan all-langa ræðu, á-
heyrilega og fróðlega; hneig ræðan
mest að bindindisstarfseminni og
bannlögunum á íslandi; kvaö ræðu-
maður þá löggjöf hafa orðið til mik-
illar blessunar fyrir ættjörð vora; og
þótt nokkuð heföi að visu gert verið
til þess að reyna aö fara á bak viö
bannlögin, kvaö hann þau þó i engri
hættu, og sagðist geta fullvisaö áheyr-
ernlur sína um það, að hvorki vér, sem
nú lifum, né heldur næsta kynslóöin,
ntundi sjá bannlögin íslenzku úr gildi
numin.
Var heiðursgestinum síðan í ræðu-
lok þalckað meö dynjandi lófaklappi.
Að þvi búntt fór allur mannfjöld-
inn niöur i neöri sal hússins, og var
þar sezt að kaffidrykkju viö gnótt
fanga. Hófust þá ræður á ný og töl-
uðu: Séra Björn B. Jónsson, Berg-
sveinn M. Long, Mrs. G. Búason,
Mrs. Benzon og Mrs. Fred- Swan-
son.
Samsætiö stóö fram til miðnættis
og skemtu menn sé hiö bezta.
samningana, sem leiöi til meiri sam-
vinnu meðal Norðurlandaþjóðanna,
heldur en átt liefir sér stað hingað
til. Sú sameining mundi sncrta okk-
ur íslendinga mjög mikið. Er það
þvi skylda Islendinga að glöggv'a sig
sem bezt á öllum atburðum sem snerta
þetta mál.
Þegar talað er um Norðurlönd er-
lendis, hafa menn aðeins í huga þrjú
ríkin: Sviþjóð, Noreg og Danmörk.
Sumir mundu jafnvel vilja telja Finn-
land með, einkum Sviar- En aðeins
örfáir hafa munaö eftir lslandi og
viljað kannast viö rétt þess. Megum
vér einnig sjálfiim okkur um kenna,
aö málstaður okkar er litt skilinn eða
metinn erlendis, þar sem að mestu
hefir verið vanrækt aö lialda uppi
vörnum fyrir landsins hönd með ritum
og blaðagreinum á erlendum málum.
En raunar eru ríkin fimm sem teljast
ættu til Norðurlanda. Ætti eltthvert
landiö undan aö taka, yröi það Finn-
land, sökum þess að meginþorri lands-
manna er austrænn en eigi af norræn-
um stofni. Hinsvegar binda sterk
söguleg bönd þá þjóð við Norður-
lönd.
Skandinavisininn var einna áhrifa-
mestur á öldinni sem leið, ttm 1860.
Þá stóð Dönum uggur af vaxandi
veldi Prússa, svo sem raun varð á.
Var þá talin sjálfsögð skylda Svía og
Norðmanna að styðja Dani, ef til ó-
friðar drægi. En er áreyndi, varð
ekkert úr þeirri hjálp, enda vonlítið
um árangur hvort sem var. þar sem
við tvö stórveldi var að etja.
Sumir af helztu forvígismönnum
Skandinavismans i Danmörku voru
plgjörlega skilningslausir á frelsis-
kröfur íslendinga og miklir andstæð-
ingar Jóns Sigurðsonar. Sást á því
að þeir vildtt að aörir gætu unt þeim
laga og réttlætis, en voru ófúsir á að
gera öðrum söntu skil. Um skáldið
Björnsson, sem tók þá svari Islendinga
á stundum, er það i frásögur fært,
aö liann hafi viljað unna íslandi þess
að verða “hreppur" í Noregsriki.
Máttleysi liins forna Skandinav-
isma hafði veikt trúná á gildi þessar-
ar hugmyndar- öiutur atvik beindu
hugunum frá samvinnu. Stirð sam-
búð, og seinast skilnaður Svíþjóðar
og Noregs, fjarlægði Norðurlanda-
búa um stund. Svíum var enn fram-
ur gramt i geði við Dani fyrir stuðn-
ing við Norðimeifir 1905. Liðu svo
nokkur ár. Sárin greru. Garöur
milli granna sætti Svía og Norðmenn.
Stúdentar frá öllum Noröurlöndum
mynduöu meö sér félagsskap, en ekki
á pólitískum grttndvelli. Þar var
tekið fullkomið tillit til sérstöðu Is-
lands. Á stjórnmálasviðinu þokaði
sameiginleg hætta Noregi, Svíþjóð
og Danmörku saman, eftir aö styrj-
öldin hófst. Hefir jafnvel leikið orð
í að um varnarsamband væri aö ræöa,
meðan stæði á styrjöld þessari. Ó-
víst er þó aö svo sé, enda erfitt um
samheldni, með þvi að Svíar hafa
fremur dregið taum Þýzkalands, en
Norðmenn og Danir, af sögulegum og
viðskiftalegum ástæöum, hneigðust að
Vesturþjóðunum. Myndi sá þröskuld-
ur og geta staðið fyrir þrifum náinni
samvinnu síðarmeir, þar sem búast
má við fjármálastyrjöld að loknum
blóðsúthellingum. Annar þröskuld-
ur er löngun sumra Svía eftir því að
þjóö þeirra veröi einskonar yfirþjóð,
líkt og Prússar eru i þýzka samband-
inri- En engin hinna þjóðanna myndi
viljug sætta sig við slíkt misrétti i
félagsskapnum. Yfirleitt viröist tæp-
lega vera hægt að gjöra sér vonir ttm
varanleg tengsli milli landanna,
nema varnarsamband. Þar reynir
minst á hið hversdagslega.
Styrjöldin hefir fremur fjarlægt en
sameinað ísland hinum Noröurlönd-
unum. Verzlun okkar er nú mtst
orðin við Breta og Ameríkumenn, og
eru líkur til aö skifti við ])au lönd
verði framvegis mikil. Hinsvegar
ugga margir um lif íslenzks þjóðern-
is, ef landið stæði stjórnarfarslega í
sambandi við eitthvert stórveldi. Frá
því sjónarmiði er æskilegt fyrir ts-
land að allar fimm smáþjóðirnar nor-
rænu stæðu hver við annarar hlið
gegn erlendi hættu, en nytu annars
fullkomins sjálfstæðis. Hættutíminn
er mestur fyrir smáþjóöirnar meðan
vopnaði hnefinn, en ekki alþjóða-
dómstóll, sker úr um lif og frelsi
þeirra.
—Tíminn.
Skandinavismi.
Síðan um miöja 19. öld hefir sam-
eining norænna þjóða verið mikiö
hugöarmál mörgum mönnum á Norö-
urlöndum. Vitundin um nána frænd
semi og mörg sameiginleg áhugamál
hvatti til samheldni. Hreyfing þessi
hefir verið misjafnlega áhrifamikil
Stríðiö hefir eflt hana og ekki er ó-
mögulegt aö ]>eir atburðir geti skeð
enn í styrjöld þessari, eða við friðar-
Fundarhaldið á Breiðabóli.l
Herra ritstjóri!
Ef vera kynni að þú heföir engan
fréttaritara hér á Breiðabóli, þá sendi
eg þér stutt ágrip af merkilegum
fundi, sem haldin var hér ný skeð, að
tilhlutun Jóns úr Flóanum. Mótið
var fjölment, fundarstjóri Jón úr Fló-
anum. Setti hann fundinn á venjuleg
an hátt- Sem skýringu fyrir nauö-
syn fundarins las hann upp nokkur
blöð af “Voröld", þar næst hélt hann
langa ræðu og glæsilega, um nauösyn
þess blaðs og ágæti, gat þess að Vor-
öld heföi risið sem klettur úr hafinu,
þar. sem sannir ísl. gætu staöiö í þess-
um þjóðfélags ólgusjó, sjálfstæðir og
óhultir og við og við gert áhlaup á
þessar voluðu og vesölu sálir, sem
annara skoöana væru. Taldi hann
þaö sjálfsagt, að feta í fótspor feðr-
anna. Eins og prédikarinn kæmist að
orði, sé ekkert nýtt undir sólinni. Viö
ættum að baki voru frá frægðartim-
um ísl., menn eins og Björn að baki
Kára, og við gætum aö minsta kosti
eggjað aðra til framgöngu á meðan
við værum i engri hættu sjálfir. Lika
mintist hann á Valgarð hinn gráa,
ráðsnilling, sem miklu umróti hefði til
leiðar komið á söguöldinni, sagði aö
ekki væri ósvipað ástatt hér nú á tim-
um, eins og á dögum Valgarðar. Hér
væru að rísa upp mentaðir menn vor
á meðal, allur þorri þeirra sé i Kirkju
félaginu, og hér séu góð ráö dýr, að
að sjá loku skotiö fyrir vaxandi
áhrifum slíkra manna, og að sínurn
dómi væri Voröld likleg að veröa þeim
mun áhrifameiri en sonur Valgaröar,
sem aukin tækifæri gæfu nútiðarmönn
um, umfram forfeðurna. Margt fleira
sagði hann í þessa átt og v'ar góður
rómur gjörður að ræðunni.
Þá stóð upp Þorkell hákur. Hvað
það fyrn mikil að kalla menn saman
til að hlusta á slík endemi, sem fund-
arstjóri flytti mönnum. Sagði réttara
að telja Voröld dritsker,. þar sem að
eins skarfur héldist við á, en þó kast-
aði tólfunum ef viö ættum að reynast
bleyöur og griöníðingar, eins og for-
seti hvetti til. Þá urðu óhljóð mikil
á þinginu og varö Þorkell að setjast
niöur, eins og itafni hans forðum á
alþingi þegar Skarphéðinn stóö yfir
honum meö rimmugýgi.
Þegar liljóð fékst, skýrði fundar-
stjóri hve ósæmileg orð Þ- H. hefði
brúkað, að líkja ritstj. Voraldar viö
skarf. Kvaö alla góða menn þekkja
söguna um orsakir þess að skarfar
stæðu ætíð meö útþanda vængi til aö
sjúga í sig svala, síðan skrattinn fór i
jþá, endur fyrir löngu, um hitt þyrfti
ekki orðum að eyða hve nauðsynlegt
væri að kveða niður öll kirkjufélög,
sem hafa trú og guðfræði með hönd-
um, sbr. Voröld 9. júlí, en þar sem
kirkjufélög væru að eins samsafn
einstaklinga, þá væ:i nauös)'nlegt að
sundra mönnum.
Skoraði því næst á þmgheim að
hefjast handa, sem aðrir góðir menn,
sbr. Voröld 2. júlí, og taka stjórnina
í hnakkann, ráðlegast að skrifa kon-
ungi, því ekki væri til neins að bera
sig upp viö sambandsstjórnina, hún
væri að eins að hugsa um að vinna
stríðið og vildi ekki taka tillit til
þæginda fólksins.
Nefnd var sett til þess að semja á-
varp til konungs og var það sem hér
fylgir:
Georg V. Breta konungur, Indlands
keisari o- s. frv. hér voru taldir allir
titlar konungs, — nema defender of
the faith, — það þótti ekki tilhlýða að
menga konung með þeim titli. Yðar
hátign! Vér Breiðabólsbúar nútíma
menn, sem skiljum rás viöburöanna
höfum veitt eftirtekt hve fáránlega
hermálin fara í höndum þeirra manna
sem þau hafa með höndum, sbr. Vor-
öld 2. júlí, og leyfum oss því að gera
eftirfylgjandi tillögur, sem vér treyst-
um að yðar Hátign muni þóknanleg-
ast samþykkja:
Item, að allir bændur og búalið
sé látið heima sitja og ekki í stríð
kallað. Gegn því lofum við að vinna
eftir hentugleikum að framleiðslu
matvæla meðan núverandi háverð
helst.
Item, þeir sem hafa eða segjast
hafa óbeit á vopnaburði, skulu heima
sitja, en leyft þeim að kveikja óá-
nægju meðal fólksins, hverjum eftir
sinu megni og náttúru.
Item, v'ér réðleggjum að hermenn
þeir frá Canada, sem nú eru á Bret-
landi, eða meginlandi Evrópti, skuli
þar vera framvegis, flestir af þeim
fóru sjálfviljugir, beri þeir ábyrgð
þar af.
Item, þar sem eins og áður er ávik-
ið, herráðið er á ringulreið þá leggjum
við til að ritstjóri Voraldar veröi sem
fyrst settur formaður þess ráðs. Enn
fremur að allir fundargjörningar
leyndarráðsins séu birtir í nefndu
blaði. Þess utan heimtum vér að
stjórnarskrá Canada sé breytt þannig,
að viðauki *sé þar settur, sem banni
kirkjufélög með trúarjátningum, og
að hver maður megi breyta eins og
honum gott þykir, án tillits ti! laga
og réttinda.
Allmiklar umræöur urðu um seln-
Bræður tveir sem eru í hernum.
G. A. Johnson.
A. A. Johnson.
Pte. Guðmundur Ásgeir Johnson
No. 865261, innritaðist í herinn í
Brandon, Man. 6- júni 1915, í 99th
Manitoba Rangers, en 4. febr. 1916
innritaðist hann í 181. deildina, og
með þeirri herdeild fór hann til Eng-
lands þann 9. apríl 1917. Hann veikt-
ist á Englandi og var þar á sjúkra-
húsi í 3 mánuði. Var sendur til Can-
ada þann 3. okt. 1917, v'ar 3 mánuöi á
Tuxedo sjúkrahúsinu hér í Winnipeg
og var skorinn upp viö botnlanga-
veiki, en er nú orðinn heill heilsu aft-
ur og er nú í No. 10 Garrison Batt.,
Broatiway Barrack, Winnipeg.
Hinn bróöirinn Pte. Ásgeir Asgeir-
son Johnson No- 2129393, innritaðist
í herinn 15. janúar 1918, og fór til
Englands þann 12. febr. og er nú í
Skotgröfunum á Frakklandi. Báöir
þessir bræður komu til þessa lands
yrir rúmum 30 árum meö móöur sinni
Sigríði Þórðardóttur, ekkju Ásgeirs
Jónssonar frá Skaga í Dýrafirði í
ísafjarðarsýslu. Sigríður er nú gift
Þorsteini Þorsteinssyni í Beresford,
Man.
Ásgeir var kveitikaupmaður og land
bóndi, en Guðmundur vann algenga
vinnu i bænum Brandon, þar sem hann
var búsettur.
Mrs. GuSrún A. Johnson.
Víg Höskuldar Hvítanesgoða.
Vélarúö um Vörsabæ
váleg anda köldum blæ,
Mörður brögðin böls og táls
búið hefír sonum Njáls;
þar hans lýgi, last og flærð
Iýsti sér í fylstu stærð.
Grimmilega galt nú þess
goðinn frægi Hvítaness
Synir Njáls um nætur-skeið
nú með Kára gengu leið,
blektir Marðar mælsku gnótt
móði fyltir hug og þrótt.
Heim á goðans höfuöból
haldiö var þá lýsti sól,
til að heyja harðan leik;
heljar nornin glotti bleik.
Höskuldur frá hægum blund
horskur reis á morgun-stund;
glæstri skikkju Flosa frá
fríöur goðinn klæddist þá.
Út til verka einn sv'o gekk,
engin svik nú grunað fékk.
Þarna rændi fjöri og frægö
fólska, lýgi, vél og slægö.
í því Héöinn ört að bar,
exi brá og mælti snar:
“Undan hér ei hopa þú,
Höskuldur, en ver þig nú-”
Höggið reið, en hels á slóð
heitt þar dundi goðans blóö.
Allir báru á hann sár,
eins og réði Möröur flár.
Untiið hroða vígið var,
vond sem eftirköstin bar.
Bræður eftir fölvan fund
feröunt snéru heim um grund.
Bergþórshvoli bölþrungin
bárust þungu tiöindin.
Njáll varð þögpill, hrygðin ’heit
hjartans instu rætur beit.
Vitur lagavörður tér:
“Vildi eg mína syni ihér
heldur tvo á heljar brú,
Höskuldur ef liföi nú.
Sé eg rituð svipleg gjöld
sona minna og brúðar kvöld.”
Seinna rættust öldungs orö,
eymd og tár sem bar um storö.
Hildigunnur blundi brá
bóli fríöu goðans á,
Höskuldur var horfinn braut,
harðir draumar spáöu þraut.
Út hún gekk og örendann
ástvin kæran líta vann;
flakti af sár.um fölur nár;
fljóös af augum hrukku tár.
Blóðgan náinn þet;öi hún þar,
þögult hatur brjóstiö skar,
væna flík — í þungri þraut —
þar hún dreyrga saman braut.
Svo gekk hún á Flosafund
föl, og mælti hörð í lund:
Skikkju, vin er skeinktir þú,
skila eg aftur, hefndu nú.”
M• Markússon
asta liðinn, stjórnarskrárbreytinguna,
en að síðustu var samþykt meö meiri
hluta atkvæða að senda ritstj. Vor-
aldar ávarpið til yfirvegunar og
þeirra breytinga, sem honum kynni aö
þykja viðeigandi. — Þetta er aö elns
yfirlit, en vonandi kemur fundar-
gjörningurinn allur t Voröld-
, ViSstaddur.
^lílllillllllllUll!!ll!!llllll!!lllllll!lllIllllllll!ll!lil!lllllllil!!!il!llll!!l!llllllllll!lli!l!lllllll!ll!lllllill!!lllli:!l!lllllllllll!lllllll!!!llllinilllinil!llinil!l!l1llllllllllllllllllll!llllll'
Frostnótt.
Er sunna vorsins ljómar ljúf og blíð,
og lífi vekur sérhvert foldar strú
og hnappar brumsins þrútna öngum á,
og anga sætt um dalsins grund og lilíð,
þá fékk eg séð, er naumast birtu brá
um bjarta nótt, og fór eg einn um dalinn,
á stöngli sínum standa eftir kalinn
í stundar hélufrosti hnappinn smá.
Og meðan sól með sigri ljóssins fer
og svellur allt af gleði lífs og þrá,
um árdag vors í döprum dróma þá
með dauðans koss á brá þú*hnappinn sér.
Þér sumarblómin fagna fersk og ný,
og fagra kranza jarðar börn sér hnýta,
en hver mun þá við litla hnappnum líta,
er líf og sumar baða rósum í ?
Hann angar ei, hann engan blóma ber;
haus blómtíð hvarf sem hugþreyð sýn í draum,
og samt hann Fmnur lífsins ljúfa straum,
er logar heitt og um hans stöngul fer.
Kom vinur smár og hníg að hjarta mér,
því hver veit nema böl þitt vel eg kenni;
þótt hjarta mitt í loga lífsins brenni,
það líka snortið kossi dauðans er.
Ort lieima 1906. Jón Runólfsson.
m __
^ÍIil!ll!IIIUIllllU!l!in!ll!l]ill)llilllllllllHll!ini!ililllll!l!ll!lll!I!!!IIIIIIlllllllillil!lim!llllilllllll!!!HIII!l!lilIllill!llllllltlIlll!ll!ni!!llllinil!!liinil1lll!l