Lögberg - 28.11.1918, Blaðsíða 6

6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 28. NÓVEMBER 1918
Til íslenzjcra ungmenna.
Þegrar að Sólskin var stofnaÖ teljum vér víst
að fvrir þeim, sem það gerði hafi vakað að glæða
lestrarlöngunina hjá íslenzkum unglingumj og í
Sóiskini að gefa þeim eitthvað til þess að lesa, sem
þeim þætti garnan að, og væri þeirra hæfi, og
að auka þekking þeirra á ástkæra vlhýra málinu,
sem faðir og móðir og frændur tala.
IJm það hvernig að sólákini hefir tekist þetta
þann tíma, sem að vér höfum verið við blaðið er
ekki vort að segja, en af öllum vilja vildum við þó
etyrkja hina upprunalegu stefnu Sólskins og hæta
og fullkomna liana ef vér gætum.
En ]5að er ekki nóg að læra að lesa íslenzku,
þið þurfið að læra að skrifa hana líka, og til þess
að styðja að því hefir Sólskin ákveðið að veita verð
laun fyrir bezt ritaðar greinar á í^lenzku, um eftir
fvlgjandi efni:
1. Um Canada.
2. Um Vestur-lslendinga.
3. Að vera góður drengur.
4. Um lífsgleði.
5. Um ólund.
6. Um að hjálpa mönnuni.
Fyrstu verðlaun eru $10.00, önnur $5.00 og
þriðju $3,00 f peningum.
• Skilyrðin:
1. Allir íslenzkir unglingar geta tekið þátt í
þessari samkepni, en ekki mega þeír vera eldri en
12ára. , •
2. Aliar ritgjöfðiriiar verða að vera á íslenzku
og verður áherz’la af dómurunum lögð á: hugsun,
stíl, réttritun og mál.
3. Unglingarnir verða að liug’sa og skrifa rit-
gjörðirnar sjálfir.
4'. Allar ritgjörðir verða að vera komnar til
Sólskins fyriv J. ýebrúar 1919, því þá verður verð-
lannunum útbýtt.'
5. Þrír menn lesa ritgjörðirnar yfir jafnóð-
um og þær kbma inn. flokka þær og gefa hverri
fyrir sig vitnisburð.
6. UtariásUrift slíkra greina skal skrifa:
•‘.Sólskin”, Box;3172, Winnipeg, Man.
7. Giæinleg utanáskrift allra þeirra, sem þátt
taka í samkepninni verður að fylgja ritgjörðunum,
annars verða þær ekki teknaf til greina.
8. Ritgjörðirnar verða allar birtar í Sólskini
eftir að verðlaunin hafa verið ákveðin.
9. Nöfn höfund^nna mega ekki vera skrifuð fi
sama biaðið og ritgjörðirnar eru á, heldur á laust
blað, sem svo er iátið innan í umslagið, sem rit-
gjörðirnar eru sendar í. Þessi nöfn tekur ritstjóri
Sólskinis og geymir, dómararnir sjá þau ,ekki fyr
en verðlaununum er úthlutað. Til dómaranna fará
greinarnar nafnlausar en númeraðar.
íslenzkir unglingar, notið nú tækifærið til þess
að æfa ykkur í að hugsa og skrifa á íslenzku og til
þess að vinna ykkur heiður.
Ritstjóri Sólskins.
Beauty og dýrið.
Niðurl.
“Hvað haldið þið að verði um ykkur þegar eg
er farinn. vesaiings börnin mín?” mæiti kaupmað*
urinn.
“ Já, en þú ætlar ekkert að fara, faðir minn,”
inæiti Beauty álq’eðin, “því eg fer í þinn stað.”
Og ihvernig sem kaupmaðurinn reyndi til þess
að fá Beauty ofan af þessari fyrirætlun sinni, gat
hann með engu móti fengið hana til þess að hætta
við þessa fyrirætlan sína.
Þau lögðu því af stað til hallarinnar snemma
morguninn eftir. Og þegar þau komu þangað,
að áliðnum degi, fundu þau kvöldverð framreidd-
an. Þau settust því til borðs, og voru nærri því
búin að ljúka við máltíðina, þegar dýrið kom inru
Það leit til Beauty með raunasvip, og þegar hún sá
það, færði hún sig nær föður sínum og sagði í
hálfnm hjóðum: “Mikil ósköp eru að sjá skepn-
una. Það vildi eg að ]iað gerði út af við mig
fijótt,”
En dýrið ætlaði sér ekki að deyða Beauty, og
sagði við föður hennar að hann mætti fara heim, ef
hann vildi skilja dóttur sína eftir, og sagðist skyldi
sjá um að ekkert yrði að henni. Svo kaupmaður-
inn fór liieim til sín mjög áhyggjufullur, og Beau-
ty varð eftir í hollinni hjá dýrinu. Samt lét hann
iiana alveg vera og kom ekki nærri henni allan dag-
inn. En fyrsta k\röldið, sem Beauty var í höllinni,
kom dýrið til hennar og sýndi henni herbergi, þar
sein það sagði henni að hún ætti að sofa. Á dvr-
unum stóð nafn Beauty, og inni í herberginu var
alt, sem Beauty þurfti á að haida og viidi hendinni
til rétta. Beauty var orðin þreytt og fór því að
hátta og sofa. Um nóttina dreymdi Beauty að álf-
kona kauni til hennar og segði viðhana: “Þú
skált ekki vera hrædd, því þér verður ekkert mein
gjört,” *
Béauty fór snemma fi fætur um morguninn og
gekk út í garðinn, en þar sá hún engan mann. Og
eftir að hún var búin að ganga lengi um úti í garð-
inum, og skoða trén, blómreitina og gosbrunnana,
var hún farin að þreytast og líka orðin svöng, svo
hún gekk inn í höllina og inn í borðsalinn. Þar
mætti hún dýrinu. Það ávarpaði ’hana og mælti:
“Finst þéf eg vera óskaplega ljótur?”
“ Já, lieldur það,” mælti Beauty.
Dýrið varp mæðilega öndinni og fór út.
Daginn eftir mætti Beauty dýrinu úti í garð-
inum. Það ávarpaði hana og mælti:
“ Viltu gíftast mér, Beauty ?”
“Neií ómögulega,” inælti Beauty. Því þótt
hún kendi í brjósti um dýrið, gat hún ekki hugsað
til þess að giftast því. Og þegar hún var búin
að gefa þetta svar, labbaði dýrið burtu og virtist
veri mjög sorgbitið.
Skömmu eftir þetta viðtal Beauty og dýrsins,
leit Beauty í töfraspegil, sem hún hafði með séf og
sá að faðir hennar var lagstur hættulega veikur.
Og þegar að hún mætti dýrinu næst, sagði hún því
frá, hvernig ástatt væri heima, og bað það um heim
fararleyfi.,
“Eg dey, ef þú ferð frá mér,” mælti dýrið.'
“En eg vil heldur líða en vita a ðþú sért óham- ,
ingjusöm, svo það er bezt fyrir þig að fara, en þú
verður að koma aftur að viku liðinni.”
Að skilnaði gaf dýrið Beauty töfrahring, og
þurfti hún ekkert annað en draga hringinn á fing-
ur sér, þá gat hún óskað sér að vera komin hvert
sem hún vildi. Og þegar hún var tilbúin, furðaði
hana s^órum á því, hve þungt henni fél‘1 að skilja
við dýrið.
Skömmu eftir að hún kom heim, fór föður
hennar að batna, og innan skams varð hann albata.
Beauty þótti svo vænt um að vera komin heim
aftur, að hún gleymdi dýrinu og loforði sínu. Svo
ein vika leið eftir aðra, þar til að eina nótt að Be-
atity dreymir, að dýrið sé dáið. Henni varð svo
mikið um draum þenna, að hún vaknaði og fór að
gráta. Hún dreif sig fram iir rúminu og í fötin
sín, tók hringinn góða og setti hann á fingur sér,
og ihnan stundar var liún komin í litla herbergið
sitt í höllinni.
Hún hljóp undireins út til þess að líta eftir
dýrinu, og fann það. Það lá í óngviti út við einn
. gosbrunninn. Hún tók vatn í höndum sér og
skvetti framan í dýrið. Eftir dálitla stund rakn-
aði það við og opnaði augun. Og þegar það sá '
Beauty, brosti það.
“Eg gat ekki lifað án þín, svo eg reyndi að
svelta mig í hel,” mælti dýrið.
“Þu skalt ekki deyja;” mælti Beauty í sorg-
blöndnum róm. “Eg skal giftast þér, kæra dýr,
því það er vissulega meira varið í að vera £óður,
heldur en fallegur. ’ ’
Varla hafði Beauty slept orðinu, fyr en dýrið
hvarf, en í stað þess stóð hjá henni ungur og fall-
«gur prins, sem Beauty leizt svo undur vel á.
Hún stóð dálitla stund og horfði á hann, því
hún var ekki enn búin að átta sig á því, sem fyrir
hafði komið. Prinsinn rétti henni hönd sína og
mælti:
“fyrir nokkru síðan komst eg í ónáð við svart-
álf, sem lagði á mig að eg skyldi verða að dýri,
ljótu og leiðinlegu, og ekki losna úr þeim álögum
fyr en að einhver góð og lagleg stúlka lofaðist til
þess að eiga mig, eins og ég væri út lítándi.
Þegar að þessi frétt kom til föður Beauty,
varð hann næsta glaður. En systur hennar sáu of-
sjónum yfir velgengni hennar. Og þegar þær komu
í veizluna, gátu þær ekki setið á sér að hreita ónot-
um í Beauty. Og svo kvað mikið að þessu, að
prinsinn reiddist og lagði á þær, að þær skyldu
verða að saltstólpum, sitt hvoru megin við hallar-
dyrnar, og þar eru þær enn í dag.
Nábúarnir.
Frá þessari sögu hefir nýlega sagt frakknesk-
ur auðmaður á þessa leið:
“Eg rnisti konu mína í fyrra, og eftir það sótti
mig þunglyndi og megn lífsleiðindi, sem ágjörð-
ist meir og meir, svo eg réði loks af að selja verzl-
un mína í borginni, og kaupa mér búgarð upp til/
fjalla. Garðurinn, sem eg keypti, var gamalt að-
alsmannssetur og fylgdi því afarvíðlendur skemti-
garður, með trjám og aldinfunnum. Eg kom þang-
að öndvert vor og gekk þar fyrstu vikumar í sama
sinnuleysinu fram og aftur um garðinn. Brátt
vöktu þó ýms dýrin eftirtekt mína með athöfnum
sínum, og mest fuglarnir. Öll voru dýrin spöþ,
eins og heimagangar, því gamli eigandinn hafði
varla komið þar árum saman, svo þar var einskon-
ar Edensfriður yfir öllu .Þar bygðu fuglámir
hreiður sín og hagræddu þeim, þó þeir sæju mig
rétt hjá sér. Eg hafði líka svo lítið um mig sem
eg gafc, og þegar þeir fóra að verpa, gekk eg að
lireiðrunum og skoðaði eggin, og tóku þeir sér það
ekki til. Eg þekti meira en hundrað hreiður og
vissi hvaða fuglar þau áttu. En svo fór eg að taka
eftir því stundum á morghana, þegar eg kom að
heimsækja þessa kunningja mína, að egg voru horf-
in úr ýmsum af hreiðrunum, sem eg var viss um að
höfðu verið þar kvöldið fyrir, og mest frá gæsum
og öndum. Eg dróttaði þessu mest að ketti ein-
um gulbröndóttum, sem eg vissi að hafðist við í
mórberjarunnum nokkrum í einu garðshorainu ná-
lægt stórri tjörn, sem var alþakin öndum, og hélt
eg að kisa hefði valið sér þenna stað, til þess að
vera til taks þegar ungarnir kæmu út úr eggjun-
um. Eg vildi vit^vissu mína í þessu, og fór því á
fætnr með sól nokkra morgna og faldi mig í lauf-
þéttum runni skamt frá tjörninni.
. Einn morgun um sólaruppkomu sá eg koma
tvo hrafna, som úttu hreiður í klöppum nokkrum í
brekkunni yfir garði mínum. Þegar þeir komu
inn yfir garðinn, demdi annar þeirra sér niður í
eitt andarhreiðrið, sem eigandinn hafði yfirgefið í
svip, og greip þar tvö egg, annað í ílærnar en hitt
í nefið og flaug burt með. Svo settust krummar
að morgunverði þar í brekkunni.
En eg tók um leið eftir öðru, sem við bar þar í
grendinni, því í sama bili sem lirafnana bar inn
fyrir garðinn, kom bröndótta kisa út úr jarðfalls-
holu þar í tjarnarbarminum og stansaði hjá önd,
sem sat á eggjum rétt við holuopið. Eg hafði
aldrei fyr tekið eftir þessu andarhreiðri, því engin
önd verfti þeim megin tjarnarinnar nema þessi
eina og furðaði mig á því, að hún hafði valið sér
þar stað rétt við bæjardyr kisu og það svo nærri,
að kisa varð nærri því að klofa yfir hreiðrið í hvert
sinn, sem hún fór inn eða út, en aldrei brá öndin sér
við það. 1 iþetta sinn beið kisa þar hjá hreiðrinu
þangað til hrafnarnir voru farnir, og sneri þá inn
aftur.
Hrafnarair komu oft á morgnana inn yfir
garðinn, og bar kisa sig eins að í hvert skifti sem
þeir komu. Eitt sinn, þegar öndin var búin að
unga út, var hún ekki ilieima þegar hrafnana bar
inn yfir tjörnina, og settist þá kisa hjá hreiðrinu
og gætti þess vandlega, að ungunum yrði ekki neitt
að grandi, o’g þar sat hún þangað til hrafnarnir
voru farnir í burti) og móðirin kom til’ unga sinna.
Eins þaut kisa til unganna, þegar hrafnarair
komu, þó ungarair væru langt í burtu, ef þeir voru
aðeins á þurru landi og móðirin ekki hjá þeim, en
aldrei skifti kisa sér af neinum ungum öðrum én
þessum.
En nú kemur það allra skrítnasta, því einn
morgun komu tveir ketlingar bröltandi út úr hel-
unni á eftir kisu, aimar gulur en hinn gráflekkótt-
ur, og þá þótti mér fyrst gaman af börnunum, því
stundum sváfu ketlingarnir í hreiðrinif á daginn
innan pm ungana, og lá öndin oft á þeim öllum, eins
og hún ætti alt saman ein. Þeir bröltu upp um
bakið á öndinni og leituðu að spenum á brjóstinu,
og tók hún því öllu með mestu þölinmæði. Oft láu
þeir í sólskininu eða voru á rjátli í þóp allir sam-
an, bæði ungarnir og ketlingarnir, og sátu þá gömlu
konuraar báðar saman þar í nándinni og horfðu á
börnin. '
Nokkrum sinnum sá eg það, að öndin stjakaði
við ketlingunum, þegar ihenni þótti þeir fara of
nærri tjörninni og kisa var ekki hjá. Gargaði hún
' þá ákaflega, þangað til ketlingarair sneru frá, eoa
kisa kom að. Það sást á öllu, að þetta voru gaml-
ar vinkonur, og að þetta var ekki fvrsta vorið, sem
þær höfðu verið saman.
Stegginn fór þar á móti mest sinna ferða, og
gaf sig lítið að kiisu, eða hún að lionum, en alt var
iþó friðsamlegt með þeim.
Nú er veturinn liðinn og vorið komið á ný.
Öndin liggur nú á eggjum í annað sinn, en ekki eru
nein merki til þess, að fjölga muni hjá kisu í þetta
sinn; ketlingarnir báðir fylgja henni, en ungar
andarinnar eru flognir burtu fyrir löngu, en sömu
vinkonuraar eru þær oghalda saman á sömu stöðv-
um, hvorki kisa né hrafnamir hafa breytt vana sín-
um. Hér er alt eins bg var í fyrra vor. Aðeins eg
einn er orðinn breyttur. Því náttúran og samveiý
an við dýrin hafa gefið mér þá hamingju og þann
unað, sem allur auður minn gat ekki veitt mér í
minni kæru og dýrðlegu Parísarborg. ”
V -----»i>
Leggjum stund á kœrleikann.
Verum börn mín vingjaraleg við alla. Það
kostar ekki penigna að vera vingjaralegur og kurt-
eis við alla, sem við höfum eitthvað saman við að
sælda. Eh á hinn bóginn verður eigi vinsemd og
kurteisi metin til peninga. Iíýrt viðmót, háttprýði
og kurteisi prýða hvern mann. Þess vegna er rétt
að temja sér þáð snemma, svo oss verði Ijúft og
létt að láta það í té hverjum, sem í hlut á og vér
gleymum því aldrei. Vér þurfum daglega að hafa
margskonar mök og viðskifti hvert við annað. Þau
verða hægri og ánægjulegri, lífið bjartara, lijartað
slær léttara, hugurinn hressist, ef vér gefum hvert
öðru nokkur hlý og vingjarnleg orð í kaupbæti. Að
taka innilega og hlýtt í hendi þeirra, er bágt eiga
bg daprir eru í bragði ær oft dýrmætara mörgum
orðum og jafnvel að líta vinsamlega á þá.
Hví er þessu svo oft gleymt? Af kærleiks-
skorti. • En af honum stafar hluttékningar- og
hirðuleysi um hagi annara og liðan. Kærleikurinn
er uppspretta gleði og sælu. Hver sem er ríkur af
kærleika, hann er glaður og út frá honum stréymir
gleðin til annara, sem umhverfis hann búa eins og
geislar frá sólu. Ilann er sól lífsins. Frá honum
stafar allur friður og lífsnæring, vöxtur og viðhald
hvers manns. Gjörum því alt sem unt er til þess
að glæða hann og ala í brjóstum vorum, sjálfum oss
og öðrum til heilla og blessunar. Látum oss aldrei
úr minni líða, að það, sem vér viljum að mennimir
gjöri oss, það eigum vér einnig að gjöra þeim.
Heimtum eigi alt of mikið af öðrum, en heimtum
sem allra mest af s^álfum* oss. *
Kærleikurinn er faðir allra dygða: Vinsemd-
/
ar, hluttekningar, umburðarlyndis, hógværðar og
hjálpsemi. Án hans er lífið kalt og dautt eins og
hjarnið og autt og snautt sem eyðimörk, því að
liann er ekki að eins sól lífsins, sem veitir því
varma og ljós. Hann er einnig hressandi frjóVegn
er svalar því og nærir.
TJngu vinir mínir ástundum því kærleika! —
“Án kærleiks sólin sjálf er köld
og sérhver blómgrund föl
og ihiminn lí'kt sem líkhústjöld
og lífið eintóm kvöl.
Til minnis.
I *
Mundu jafnan að morgunstund gefur gull í
mund.
Rístu því ætíð snemma úr rekkju og farðu
snemma í hvílu á kvöldin.
Ef þú bíður albúinn dagsins, en lætur hann
eigi bíða þín, muntu ljúka störfum þínum í tæka
tíð og ganga glaður og ánægður til rúms að kveldi.
Lærðu að nota tímann vel og reglulega, því
að hann er dýrmætur og liðin stund kemur aldrei
aftur.
Vinn þú um daga en sof þú um nætur, því að það
er eðlilegra oghollara.
iSá, sem vinnur samvizkulega meðan dagur er
þarf eigi að vaka og stríða á nóttunni.
Hin aðferðin er óeðlileg og að eins háttur
heimskingja og slæpinga, sem jafnan vilja grípa í
rassinii á deginum.
Gerðu þig aldrei sekan í slíkri heimsku og af-
glöpum.
Gáttu þér til hréssingar úti við, 'þegar þú mátt
]>ví við koma sökum annríkis. Utivistin hressir
og gjörir líkamann hraustan, frjálslegan og þolinn
og sálin hressist, f jörgast og eflist að sama skapi.
Heilbrigði pálar og líkama fer jafnan s-aman, en
hvorttveggja er nauðsynlegt til þess að þú getir
leyst störf þín vel af hendi og náð tilgangi lífs
þíns. —
Veittu eins miklu af hreinu lofti inn í 'hýbýli
þín, og þú mátt.
Láttu gluggann þinn vera opinn dag og nótt,
þá færðu trauðla kvef né hósta, en verður brátt
hraustur og iharðgjör.— v
Byrgðu ekki úti blessað sólgrljósið og mundu
að það er bezti vinurinn þinn.
Hleyptu því snemma inn til þín á morgnanna
ogsleptu því ebki á kveldin fyr en þú mátt til. r
Þegar sólin skín er alt sælt og bjart og sorgin
og skuggarnir flýja. —
Baðaðu þig svo oft sem þú fær því viðkomið,
— helzt daglega — til þess að skrokkurinn sé jafn-
an hreinn og svitaholurnar fyllist ekki óhreinind-
um. —
Matastu ætíð í sama niunþ og aldrei of mikið
i einu né of hratt. Gleyptu ekki fæðuna, en tygðu
h'ana vandlega. Það gjörir maganum hægará fyrir
og til ]>ess eru tennurnar ætlaðar.
Berðu létt klæði og lát þér hughaldnara, að
þau séu hlý og sterk, en skrautleg og íburðarmikil.
Temdu þér íþróttir, eihkmn þgr, er þú mátt
úti hækja.
Temdu þér glímur, sund, stökk og hlaup, skíða-
og skautaferðir. Af því verðurðu hugdjarfur,
sterkur og fimur. En það eru eiginleikar, sem eig-
in má né þarf að vera án.
Lestu Islendinga-sögurnar, sögur gömlu for*
feðra þinna. Lærðu af þeim ogsemdu þig að þeirra
háttum í þesisu efni.
Mundu að holt er heima livað, og útlendir
hættir og útlendar venjur eru því að eins góðir að
þeir séu gerðir innlendir. Ella eru þeir eins og
tvíeggjað sverð í höndum óvitans.
Stærsta ey heimsins er Grænland, það er um
42,500 ferliyrningsmílur eða rúmlega 22'sinnum
stærra en Island. Ibúar eru þó aðeins tæp 13 þús-
und, eða meira en 6 sinnum færri en á Islandi.
Svo telst til, að til séu alls 110p0 thgundir
fugla á jörðinni. Þar af eru um 1100 tegundir í
Norðurálfunni en um 110 tegundir ú Islandi. Á
íslandi verpa um 69 tegundir svo kunnugt sé.
Hæðsta fjall í heimi er Mont Everest í Hima-
laif jöllum í Austurálfu 28,170 fet á hæð. Hæsta fjall
í Norðurálfu er Mont Blanc/í Alpafjöllum 15330
fet að hæð. ‘A íslandi er Öræfajökull hæsta f jallið
6750 fet yfir Sjávarmál.
- =r.....i----------■ =r3\
Sólskinssjóður.
“Margt smátt gerír eitt stórt“
--- ,jaa=r..-j..:'.a=sjy
Norman Oliver, Amaranth P. O., Man...... $1.00
Margrét Magnússon, 9l9 Banning St. Wpeg 0.50
Frank Julius, 756 Elgin Ave., Winnipeg .... 0.25
Evelyn Julius, 756 Elgin Ave„ Winnipeg .... 0.25
Fanney Julius, 756 Elgin Ave., Winnipeg .... 0.25