Lögberg - 20.03.1919, Blaðsíða 1

SPIERS-PARNELLBAKING CO.
ábyrgjast yður
fulla vigt, beztu vörur fyr-
ir lœgsta verð sem verið
getur. REYNJÐ ÞAÐ!
TALSlMI: Garry 2346 - WINNIPEG
Það er til myndasmiður
í borginni
W. W. ROBSON
490 Main St. - Garry 1320
32. ARGANGUR
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 20. MARZ 1919
NUMER 12
CANADA
Umræ^ur um hásætisræðuna
hafa staðið yfir í Ottawa og
standa énn. Hafa þær verið á
víð og dreif aH mikið. Sam-
bandsstjórnin ihefir fengið all-
miklar ákurur í sambandi við
framkvæmdir hennar á öllum
sviðum. Laurier-liberalar hafa
látið vöndinn dynja á henni ó-
spart. — Enn er ekki komið til
afskifta stjórnarinnar af nein-
um stórmálum í þinginu, en í að-
sígi eru þau. Tollamálið er eitt
af þeim, sem auðsjáanlega verða
tekin til meðferðar, þrátt fyrir
það þó verksmiðjueigendur aust-
urfylkjanna hafi krafist þess að
því máli yrði ekki hreyft fyr en
endurreisnartímabilið væri hjá
liðið. Hafa þingmenn vestur-
fylkjanna svo einarðiega krafist
þess að toUmálin séu tekin til
rækilegrar íhugunar, að nokkurn
veginn þykir víst, að stjórnin
muni ékki hjá því komast.
Vínsalar fylkja liði í Qttawa,
til þess að herja á stjórnina um
að veita leyfi til þesy að selja öl
og ihinar óáfengari víntegundir í
Ganada, nú þegar stríðinu er
lokið; og svo sækja þeir.mál sitt
með miklu kappi, að vinir vín-
bannsmanna í Ottawa hafa skor-
að á bindindislfélög landsims, að
senda hina áihrifamestu tals-
menn úr sínum flokk til Ottawa,
til þess að reyna að koma í veg
fyrir að vínsalar fái þessu fram-
gengt. Einn á meðal þeirra, er
fóru héðan úr bænum, er landi
vor, Arinbjörn S. Bardal.
Grand Trunk Kyrrahafsbraut-
arféla'gið er orðið gjaldþrota-
Embættismenn félagsims hafa
tilkynt Ottawastjórninni að sök-
um þess að tekjur félagsins hafi
ekki orðið nærri nógu miklar, þá
geti það ekki mætt útgjöldum
sínum eftir 10. þ. m. Búist er
við að stjómim taki brautina í
sínar hendur, bæði sökum þess,
að í Austur- og Vestur-Canada
er þetta jámbrautakerfi nauð-
synlegt þeim parti þess. sem
stjómin bygði og á, sem sé frá
Winnipeg og au'stur. pann part
brautarinnar, sem liggur yfir
hrjóstugt og lítt byggilegt land,
á stórum svæðum, ætlaði félagið
að íeigja af stjóminni, en hætti
við, svo í rauninni sat félagið
uppi me| brautir sínar í Vestur-
Canada án þess að hafa yfirráð
yfir nokkurri braut frá Winnipeg
og au'stur að ihafi, og var því af-
ar illa sett. — Skuldir G.T.P. fé-
lagsins eru $200,000,000.
eins, að verkafélögin séu skyld-
uð til þess að opinbera öll sín
leyniráð.
í einu hljóði ihefir Manitoba
þingið samþykt áskomn til
stjómarinnar í Ottawa að af-
nema verndartollana nú á þessu
þingi.
Manitoba þinginu var slitið á
föstudaginn var.
Manitobaþingið.
Manitobaþingið hefir ekki ver
ið aðgjörðaíaust að undanfömu.
Um 150 lagafrumvörp og breyt-
ingar á lögum hafa verið lögð
fyrir það, og mörg þeirra em
merkileg. par á meðal hin svo-
nefndu Industrial dispute Act
(iðnaðarlög), sem forsætisráð-
herran sjálfur, Mr. Norriis, flyt-
ur. pað eru lög til þess að
skylda alla aðilja, sem missáttir
verða í sambandi við iðnaðarmál,
að leggja mál sín í gjörðardóm,
,sem í væru tveir menn af hálfu
verkamanna, tveir af hálfu verk-
veitenda, og svo Óháður odda-
maður. Verk þessarar nefnd-
ar á ekki heldur að enda við það,
að jafna misklið þessara máls-
aðilja, þegar um verkföll væri að
ræða, heldur á hún að vinna að
góðu samkomulagi óg bróðurhug
á milli verkamanna og verkveit-
enda, og virðist þessi hugmynd
vera bæði tímabær og fögur. - —
En verkamannaleiðtogamir hér
bænum hafa snúist öndverðir á
móti þessu; segjast neita fyrir
hönd verkamannafélaganna að
láta rétt sinn til verkfalla í
hendur þessarar nefndar. Sögðu 11 m
að fyrir nökkru síðan hefðu þeir
komið með kröfur sínar til stjórn
arinnar, en hún thefði ekki sint
þeim. Að það gæti ekki verið
um neitt samkomiulág að ræða
milli verkamanna og vinnuveit-
enda, nema því aðeins að iðnað-
arfyrirkomulaginu yrði algjör-
lega breytt — að yfirráð at-
vinnutækja og á atviainuvegum
væru tékin úr hönum einstakl-
inganna og fengin verkamönnum
í hendur- — Eit't atriði í þessu
Frá friðarþinginu.
par hafa málin gengið
fremur seint upp á síðkastið.
Viðfangsefnin reynst erfið, og
sein unnin. Aðalnefndirnar þrjár
sem vandasömustu máiin höfðu
til umræðu og undirbúnings áttu
meiri erfiðleilkuim að mæta en
menn gjörðu sér grein fyrir í
fyrstu. Nefndir þessar voru:
Fyrst nefnd til þess að sanna
og sýna hverjir voru valdir að
stríðinu', og er Robert Lansing
ríkisritari Bandaríkjanna for-
maður þeirrar nefndar. Á sú
nefnd að rannsaka öll skjöl, sem
eru í höndum hinna ýmsu stjóma
og sérstaklega þau, sem eru í
vörzlum stjómenda Miðveldanna
Eims á hún að stefna fyrir sig
öllum einstaklingum, sem að upp
lýsingar geta gefið í sambandi
við ppptök stríðsins 1914. Enn-
fremur er þessari nefnd falið að
i'annsaka öli brot á herlöguim, og
herreglum, sem framin voru af
pjóðverjum á landi, í lofti og á
sjó, og sýna hvaða menn séu vald
ir að þeim, og ennfremur á þessi
nefnd að benda á eftir hvaða lög-
um og á hvern hátt þessum mönn
um skuli verða hegnt-
önnur nefndin er til ess að át-
huga skaða þann, sem sambands
þjóðirnar hafa orðið fyrir, eink-
itm Frakkland, og hvernig að
hann skuli bætbur. Formaður
þeirrar nefndar er utanríkisráð-
herra Frakka M. Stepihen Piohon
Verkefni þessarar nefndar er
eins og bent hef ir verið á að meta
skaðann, sem pjóðverjar gjörðu
og eins að kveða á 'um gjaldþol
pjóðverja, og upphæð þá,' sem að
þeir verða að borga, og á hvem
hátt að þær skaðabætur séu borg
aðar, og á hvao longum tíma.
Eftir því sem tekið er fram í em-
bættisskjali þessarar nefndar
virðist sem að gengíð sé út frá
því, að 'Skaðabæbumar muni má-
ské verða greiddar í fleiru en
peningum, og lítur ihelzt út fyrir
að menn þeir, sem að málum
standa álíti að það sé ekki ólík-
iegt, né heldur myndi það vera
1 hneykslanlegt þótt að þýzkir borg
I arar yrðu sendir til Frakklands
| til að 'bæta soimt af því sem þýzki
herinn spifti þar, eða skilaði til
baka sumum af þeim vélum og
verkfærum sem þeir ihöfðu á
burt með sér.
priðja aðal-nefndin, sem sett
hefir verið á friðarþinginu, er
alþjóðasambandsnefndin, og er
Wilson forseti formaður hennar.
Sú nefnd hefir heldur ekki lokið
starfi sínu, og er það ef til vill
nokkuð því að kenna að Wilson
forseti varð að fara heim til
Washington seinni partinnn í
febrúar, en hann er nú kominn
aftur á friðarþingið, og má því
vænta, að því máli verði hrint í
framkvæmd, og að nefndin leggi
fram álit sitt bráðlega. — Hún
hefir fyrir nokkru tilkynt öllum
hlutlausu þjóðunum, að á móti
tillögum þeirra í sambandi við
stofnun þessa alþjóðasambands
verði tekið af nefndinni, og fram
eru kotnmar tillögur frá Sviss,
Holllandi, Danmörku, Noregi og
Svíþjóð.
pví hefir verið haldið fram,
að grundvallarlög eða reglur
alþjóðasambandsins eigi að verða
einn liðurinn í friðarsamningun-
En nú er borið á móti því.
Lloyd George sækir hart fram
i því að fá bráðabygðar friðar-
samning undirskrifaðan, en
geyma smáatriði þar til síðar.
aralega manndóui íslendinga og
afkomenda þeirra hér sem kvatti
þá og knúði til iþess—í lang flést-
um tilfellum ótilkvadda — að
brjótast fram í fyhdngamar,
þegar i upphafi stríðsins, sínu
nýja fósturlandi til vamar og
vegsemdar, og iframtið komandi
kynslóða til sannrar blessunar,
son, í forföllum hans Stefán
Einarsson.
Um minnisvarðamálið urðu
einnig all-miklár umræður. Lutu
þær aðallega að því, hvernig
minningu hermannanna skyldi
haldið á lofti, og varð niðurs.tað-
an isú, að fundurinn tjáði sig
mótfallinp því að minnisvarði fall
og tl eru sýnilega þeir sem inna íslenzkra hermanna sé
fúsir eru til þess að leggja nokk- reistur þeim úr steini, en telur í
uð í sölurnar til þess að minnis-
varða málið megi ná fram-
kvæmd.
Fyrsti áþreifanlegi fjárfram-
þess stað rnjög viðeigandi og
mælir með því, að sjóður sé
stofnaður, og vöxtum hans skuli
varið til lælkninga fátækum ein-
dyljast að hér er um mjög alvar- og í því flytur það íslendingum,
legar fréttir að ræða, því ef þetta frændum sínum, kveðju sína, og
er satt, sem maður hefir enga óskar að hið nýfengna fullveldi
laga votturinn í þessu efni er sú ístæðum sjúkum mönnum, eða j
tilkynning sem Jóns Sigurðsson- j þegar þess gerist ekki þörf, til
a félagið í Winnipeg hefir senti hjálpar efnilegum námsmönnum :
minnisvarðafélaginu að það sé! í æðri greinum-
við því búið að leggja fram nú pannig áleit fundurinn á við- j
þegar $500.00 til varðans. f öðru I eigandi hátt haldið á lofti minn-
lagi að það ætli sér að veita máli; ingu og orðstír, þeirra manna,
þessu allan þann siðferðislegan j er hann sér góðan gátu.
styrk sem það orki og í þriðja; Fund slitið.
lagi að það voni að geta siðar | Ritari fundarins.
bætt við þá peninga upphæð sem
það nú leggi fram, ef þess verði
þörf.
ástæðu til þess að efast um, þá
er hér í aðsígi biturt, og ef til vill
blóðugt stríð á milli þessara
tveggja stétta þjóðfélagsins, sem
hvorug gebur án hinnar verið og
sem ættu, eins og vér höfum þrá-
faldlega bent á, að jafna þessar
sakir án haturs og stríðs, sem
hlýtur eigi að eins a ðverða báð-
um málsaðiljum, heldur og öllum
borgurum landsins biturt tap.
Hvort að verkammanna félög-
in muni aðhyllast þessa stefnu
með atkvæðum sísum er nú eftir
að sjá. Vonandi að menn gæti
hófs á þessum hættutímum.
pjóðemismálið.
Jóns Sigurðssonar félagið tel-
ur á fé'lagsskrá sinni nær 200
konur, sem hver einasta hefir
það að markmiði að veita minn-
isvarða fyrirtækinu alt það sið-
ferðislegt og fjárhagslegt fyigi
sem þær mega. pað er óþarft að
taka fram að minnisvarðafélagið
vottar konum þessum alúðar
þakkir sínar fyrir örlæti þeirra,
áhuga og styrktar loforð, og það
vonar og óskar að konur í öllum
bygðum landa vorra í Vestur-
heimi vildu hafa samtök með sér j
til þess að fara að dæml Jóns
Sigurðssonar félagsins til styrkt
ar máli þessu.
Frá Selkirk hefir félaginu bor-
ist tilkynning um að þar hafi á
almennum fundi á föstudags-
kveldið 14. þ, m. verið rætt um
minnisvarða málið og að fundur-
inn hafi verið einhuga um að
veita því fylgi sltt. Félagið ósk-
ar að fá þessu samh'ljóða fréttir
úi' sem flestum bygðum, og sem
fyrst-
Að því hefir verið spurt í ein-
Á almenna fundinum, sem hald
inn var í Goodtemplarahúsinu þ.
18 þ. m. voru þessir kosnir til
jJess að mæta á fundinum 2'5.
rnarz fyrir hönd íslendinga í
Winnipeg:
Jón Bildfell,
Séra Rögnvaldur Pétursson,
Séra Guðm. Ámason,
Ásm. Jóhannsön,
Séra Rúnólfur Marteinsson,
St. B. D. Stephenson,
Einar P. Jónsson,
Kristján Austmann,
Dr. Jón Árnason,
Hannes Pétursson,
Sigurbjörn Sigurjónsson,
Friðrik Sveinsson,
ólafur S. Thorgeirsson,
Mrs. F. Jónsson,
ólafur T. Johnson.
Og til vara:
Hjálmar Gíslason,
Jón J. Vopni,
Dr. Jón Stefánsson,
Páll S. Pálsson,
Dr. Si^. Júl. Jóhannesson.
Eins og auglýst .þefir verið, I
“Ljúf rödd.”
Eg las bréf í Lögb. 27. febr.
s.l. frá Mr. A. A. Johnson í Moz-
art, Sask. til Mr. John J Vopni
Mér þótti vænt um það. pað
sýndi mann, sem þjóðrækinn er
og kann að meta það, sem við
eigum bezt, og sýnir það, ekki
með mælgi og mærð, heldur í
verki. Hann bendir á fjóra þætti
í þjóðerni voru, sem beztir eru
og hann vill leggja rækt við.
pættirnir eru þessir: trúin og
tungan. hugprýðin og hjarta-
gæzkan. Hann bendir á þetta
með skiftingunni á $100. sem
hann leggur inn í bréfið. Hann
skiftir þeim í 5 staði. — Til
heimatrúboðs, heiðingjatrúboðs
og J. B. skóla (trúin og tungan),
og Jóns Sig. félagsins og Betel
(hugprýðin og hjartagæzkan).
Kæra þökk, Mr. Johnson. fyrir
þetta, sem þú leggur til mál-
anna. Eg kalla það “ljúfa rödd”
I,jósvetningur.
Skattinn, sem Reykvíkingar—
pg landsmenn allir að nokkru
leyti — hafa orðið að borga milli-
liðunum á þessu eina ári, mun
mega áætla í allra minsta lagi
þrjár miljónir króna.
pað er nálega tíu sinnum
stærri upphæð en veitt var á
fjárlögum liðins árs til kenslu-
mála.
pað er fimtán sinnum stærri
upphæð en veitt var til vegabóta
á sama ári.
pað er tíu sinnum stærri upp-
hæð en veitt er til heilbrigðis-
mála á sama ári.
Séu Reykvikingar taldir 15
stöku bréfum hvar hinn fyrir-' vergur aðalfundur með fulltrú-
iiugaði minnisvarði eigi að standa ; um ár bygðum ísiendinga hald- í
Lnnþá er ekki hægt að geta á- j mn 25. marz og næsta dag. eftir
kveðið svar um þetta. En helzt' þvi lg€m þnrf krefur. Fundurinn
mun félagið oska ay /ar3ann verður haldinn í Goodtemplarhús
settan mður a þmghussflötinn, jnu og byþjar klukkan átta að
hér í Winnipeg, ef þess er kostur i uess 25.
Til þess ber það að það er veg-1 4 ,______
iegasti staðurinn sem fáanlegur
er innan takmarka þessa fylkis Við tækifæri-
fyrir slíkt listaverk. Staður sá
er og bezt viðeigandi fyrir þá j
sök að 'lang flestir allra íslend
inga og manna áf Menzkum j
Stofni hafa gengið í herinn hér
í borg. Varðinn fengi einnig
bezta vemdun og umönnun hér.
au'k þess, isem hann yrði þá einnig
fyrir flestra sjónum, ekki aðeins
þeirra sem búa í fylkinu, heldur
einnig allra þeirra sem ferðast
hér um, austur og vestur um
Eru rætur að þeim sið
undir fæti tízkunnar,
engu ‘bætir andinn við
upp í sæti vizkunnar.
J. G. G.
Frá Islandi.
Jlanskt is'lenzkt útgerðarfélag
er myndað í Khöfn og er hluta-
fi'amlag þess % milj., en (Ir. Val-
týr Guðmundsson nefndur með-
al for forgangsmanna fyrirtæk-
isins.
Carnegie-verðlaun hefir dreng
ur hér í bænum, Páll Sveinsson,
nýlega fengið, 200 kr , fyrir að
bjarga öðrum dreng frá druknun
í maí 1910. Séra S. Á. Gíslason
hefir verið milligöngumaður.
Víðir seldi nýlega afla sinn á
Fnglandi fyrir 7199 pnd. sterl.,
og er það hæsta verð, sem nokk-
ur botnvörpungur héðan hefir
enn fengið þar.
verði þeim til farsældar og ham-
ingju. Skeytið er undirskrifað
af amtmanninum.
Frá kirkju- og kenslu-mála-
ráðaneytinu norska hefir forsæt-
isráðherra fengið svo hljóðandi
símskeyti, dags. 31. f- m.: Kirkju
og kenslumáiaráðaneyti Noregs
sendir á 200 ára dánardegi por-
móðs Torfasonar kveðju til þess
lands, sem fóstraði vorn lærða
ríkissagnritara. Við Iheiðrum í
honum þann mikla íslending, j
sem helgaði sögu Noregs lífsitt , , , f , . „•
og starf-— LövlaRd. — pormóð- 8kaUurm„ afþein, em-
ur er fæddur 1636, en anduSiat um ‘™r 2
— eitt hundrað þrjatiu og
- '' þriggja — króna skattur á nef.
Nýr norskur konsúll er skip- j Og þenna skatt hafa Revkvík-
aður hér frá 1. þ. m. Henry Bay, úigar greitt möglunarlítið. _
áður sekreteri í hinu kgl. norska Hefði þessi verzlun farið um
utanríkisráðaneyti. hendur allherjar samvinnufé-,
iag.s', væri almenningur, við-
Á ísafirði brann 4. febr. íbúð- skiftamenn kaupmanna, þrem
arhús Jóns Edwalds kaupmanns. miijónum króna ríkari.
Jón Jóhannesson læknir hefir . Ö& þetta er einungis á einu
tekið sér ættamafnið Norland. emasta ári
, pað verður aldrei tolum talið
Próf við Kaupmannahafnarhá-; hyersu óumræðilega mikla þýð-
skóla í pýzku hefir nýlega tekið ; ingu það hefði haft, hefðu þessar
Einar Jónsson stúdent frá Stein- i þrjár miljónir orðið eign almenn
nesi. ings í stað þess að safnast á ör-
--------------- i fáar hendur. Og að hugsa til
þess, að með öðru er bein afleið-
ing þessa skipulags á verzlun-
---- ! inni sú, að landssjóður og bæjar-
Fjármálaráðherra Frakka, j sjóður verða að verja stórfé í
Louis Klotz, hélt fjái*málaræðu dýrtíðarráðstafanir og fátækra-
sína í þinginu 13. þ. m. Hann styrk.
bar á móti þeim orðróm, sem út pessar þrjár miljónir er stór
hefði verið breiddur, nefnilega að hluti dýrtíðarinnar.
Frakkar hefðu auðgast síðan j En með Vísi og fsafold í
stríðið byrjaði. Hann viður-; broddi fylkingar, kennir fáfróð-
kendi að framleiðslulindir hefðu j ur almenningur landsverzlun-
að vísu eflst og aukist. En hann ! innit bjargráða- og vamartæk-
tók fram, að það væri hin mesta j jnu. um ana dýrtíðina. —
fjarstæða að halda því fram, að Styrjaldarástandið veldur
lönd, sem hefðu liðið eins mikið ! þeSsum geypi gróða. pað er hið
við stríðið og Frakkar hefðu! síhækkandi verð á vörum. Hér
grætt, þar sem stóric. partar af ;er um stríðsgróða að ræða. Og
því væru gjörsamlega eyðilagðir, jhann getur ekki verið að ötlu
að segja að þau lönd hefðu grætt leyti eðlilegur, mikið af honum
pað væri f jarstæða. Tekjuihalli sá1 hlýtur að stafa af alóþarfri verð-
sem Frafckar þurfa að mæta á!Uppfærslu á fyrirliggjandi vör-
þessu ári, nemur 21,750,000,000 um og sumt af keðjusölu.
fr. 1 saimbandi við herkostnað pað hefir verið aðalverkefni
í’rakfca skýrði Mr. Kllotz frá, að erlendra fjármálastjóma, að ná
kostnaður við stórskotaútbúnað nokkru af stríðsgróðanum í ríkis
Frakka á stríSinu hefði verið sjóð bæði með mjög háum tekju-
Frakkland.
Verkamanna þing Vestur-
fylkjanna.
ping verkamanna í vestur-
, , , , . ,, fylkjunum hefir staðið yfir í Cal
undanfarandi <* hefir þar
dvöl. Félagið veit ekki af nein
um stað þar sem hann yrði jafn
vel settur eða þar sem staðurinn
er jafnvel viðeigan'di fyrir allra
hluta sakir þeirra sem nokkurt
samiband hafa við íslenzka þjóð-
flokkinn sérstaklega, eða land-
niám hans í þessari heimsálfu.
Meira í næstu viku.
B. L. Balwinson.
Minnisvarðamálið,
Eftir því sem bréfum fjölgar,
sem félaginu berast um það mál,
eftir því verður það ljósara að
það á í langflestum héruðum
landa vorra í Vesturheimi, hlýj-
frumvarpi tékur það fram, að um vinsældum að fagna. pað virð
dómnenfdin skuli hafa rétt til
þesis að skoða bæikur verksmiðju
eigenda og annara vinmuveiteinda
þegar að þörf gerist til þess að fá
að vita ihvernig að hagur þeirra
stendur. Á móti þessu atriði
mæla verksmiðjueigéndurmr og
vinnuveitendurnir nema því að
ist greypt 1 vitund fólksins að
varðabygging sé ekki aðeins
sjálfsagt ræktarmerki við minn-
ingu þeirra sem látið hafa Mfið
fyrir land þetta og frelsishug-
sjónir þær sem fyrir var barist,
heldur isé það órjúfandi siðferð-
isleg slkylda að halda á lofti svo
lengi sem verða megi, þeim borg-
FUNDUR
var haldinn í Árborg þann 12. þ.
m. til þess að ræða þjóðernis- og
minnisvarðamálið, samkvæmt tii
mælum nefndanna, sem umsjá
þeirra mála hafa í Winnipeg.
Fátt manna mætti. Forseti fund-
arins var kosinn Sigurjón Sig-
urðSson, ritari Stefán Einarsson
pjóðemsmálið var fyrst tekið
til meðferðar. Urðu talsverðar
umræður um það, og á margt
bent, '»em alt laut að því að mæla
með hugmyndinni um viðhald
íslenzks þjóðernis, og að stuðla
að því, að hreyfingu þeirri, er
vakin hefir verið í þá átt, yrði
greiddtur vegur eins og unt væri,
og þess um leið auðvitað gætt að
það kærni ekki í bága við þjóð-
rækt vora sem borgarar þessa
lands. Viðhald íslenzkrar tungu
þyrfti eldur ekki að fela það í sér
og var í því efni bent á hina góðu
velsiku og háskozku borgara
brezka ríkisins, sem halda sinni
fornu tunigu, þó enskan sé aðal-
miál þeirra. Fundurinn var ein-
huga um það, að íslenzk tunga
mætti ekki svona undir eins að
að óreyndu “drepa fótum við
banaþúfu” hér. Til þess að mæta
á fundi þeim er f jal'Ia á um sköp
þjóðemismálsins fyrirhugaða,
var kosinn séra Jóhann Bjama-
f
komið í ljós vilji manna á því að
segjá skilið við allsherjar verka-
mannafélagið, en stofna sjálf-
stætt félag, sem nefnast á Eina
stóra félagið (One big union) og
var svo hljóðandi uppástunga
samþykt í einu hljóði:
“pessi fundur ákveður að mæla
með því við hinar ýmsu deildir
' verkamanna félaga að þær segi
ijSkilið við allsherjardeild hinna
Isameinuðu verkamanna fél. og að
eitt félag sé myndað.þar sem áH-
ir verka og iðnaðarmenn séu með
limir, og enn fremur ákveðum
vér að mæla með því að bréf séu
skrifuð til hinna ýmsu deilda,
eða verkamannafélaga, sem skýri
fyrir þeim hvað fyrir forgöngu-
mönnum hreyfingarinnar vaki,
og að allir meðlimir verkamanna
félaga í Oanada og að atkvæðun-
um verði safnað saman í Port
Arthur, því sá staður sé sem
næst miðstöð ríkisins.”
Fáum sem lesa þessa uppá-
stungu dylst 'hvert að stefnt er
með henni, enda kom það bert
fram hvað þimgheimur meinti
með henni, þegar að J. Taylor frá
Vancouver lagði þá spumingu
fyrir fundamennina hvort að
þessi uppástunga meinti að verka
menn með þessari stefnubreyt-
ingu væri að segja auðmanna-
flokkinum—capitalistunum stríð
á hendur, þá kvað við lófaklapp
frá öllum fundarmönnum í marg
ar mínútur. Vér getum búist
við því að margir gleðjist yfir
þessum fréttum. En fáum mun
39,000,000,000 franka. Og laun
liðsmanna hefðu numið 11,000,-
000,000 franka. AUs hefði her-
málaframkvæmdanefndin eytt
til herkostnaðar 119,000,000,000
franka. — En aftur hefði flota-
máladeildin aðeins eytt 6,000,-
000,000 franka.
Félag íslenzkra botnvörpuskipa
eigenda og Hásetafélag Reykja-
víkur hafa gert með sér svofeld-
an samning um ráðningakjör há-
seta á botnvörpungum þeim, sem
eru í Tvmefndu félagi, og gildir
samningur þessi meðan framan-
greind skip stunda fisk- eða síld-
veiðar, þó eigi lengur en til 30.
sept. 1919:
1. gr. — Stundi skipin ísfiski
og sigli með afla sinn tl útlanda
eða stundi þau síldveiðar hér við
land, skal mánaðarkaup háseta
vera kr. 75.00, og auk þess fá
}æir dýrtiðamppbót, kr. 75.00 á
ínánuði. Stundi skipin saltfiski
hér við strendur, sfcal mánaðar-
kaup háseta vera sama, kr. 75.00
en dýrtíðaruppbót fá þeir kr.
50.00 á mánuði- — 2. gr.: Stundi
skipið saltfiski eða ísfiski, skal
greiða hásetum, auk kaupsins
aukaþóknun, er miðuð sé við það,
hversu mikil lifur er flutt á land
úr skipinu, og skal aukaþóknun
þessi vera kr. 25.00, að viðbætt-
um kr. 15.00, sem dýrtíðarupp-
bót, eða alls kr. 40.00 fyrir hvert
fult fat. Aukaþóknun þessi skift
ist jafnt milli skipstjóra, stýri-
manns, bátsmanns, háseta og
matsveins á skipinu. — 3. gr.:
Stundi skipin síldveiðar, skal há-
setum, auk mánaðarkaupsins.
greidd aukaþóknun, er miðuð sé
við það, hversu uikil síld verður
söltuð frá skipinu, og skal auka-
þóknun þessi vera 2 aurar, að
viðbættum 3 aurum, sem dýrtíð-
aruppbót, eða alls 5 aurar fyrir
hverja fiskpakkaða tunnu. Á ^
síldveiðum eiga hásetar fisk* ■
skatti og í annan stað með ó-
heyrilega háum sektum við ó-
hæfilegri verðframfærslu og
keðjusölu.
Neyðin rak fjármálastjórnina
íslenzku til þess að gjöra dálítið
að hinu fyrra. Tekjuskattslög-
in frá síðasta þingi enn betra en
ekkert, þó langt sé frá að viðun-
andi sé og á þingið meiri sök á
því en stjómin.
---- Síðara atriðið hefir stjómin
þjóðverjar hafa gengið mn á\gjörsamlega vanrækt, hér hefir
samninga við bandamenn að af-, ap- haldist uppi af því tagi, ver-
henda þeim öll vöruflutningaskip , ið látið sitja vig óbeinu vamira-
sín, og veðbréf fyrir eignum er ar -pað þy]ár ekki hlýða í ís-
þeir eiga utanlands. En í stað-; ]enzicU stjómarfari að stugga við
inn hafa sambandsmenn gengið ' j,eim sem duglegir em að græða
inn a að lata þa fá 370,000 tonn penínga, á hvern hátt sem það er
af matvælum á mánuði. Einn
Þýskaland.
(Tíminn.)
af pjóðverjum Herr von Braun
sem samninga þessa gjörði fyrir
'hönd p.ióðverja, sagði að vista-
skortur væri orðinn tilfinnanleg-
>ur, t. d. gæti fólkið í Chemnitz, I
Dresden. og í fleiri bæjum í Sax-
landi ekki fe/igið meira en 2
pund af kartöflum á viku, feit-!
meti væri nálega þrotið og mjólk '
fengu aðeins böm innan 3 ára,; Eygló blíð og yndisfnð
og þó mjög af skomum skamti. járla skín á gmndu,
og mildur blær að morgm kær
Nýlega er sagt að fyrverandi í mannsins hressir lundu;
pýzkalandskeisari ihafi sent bæn- j hann mætir snót mjúk með hót,
rskrá til stjórnarinnar á pýzka j þau með sér heitorð bundu,
Brúðkaupskvæði
til
Miss Kr. ólafsson og Mr. E. Guð-
mundsson, 18. febr. 1919.
landi um að veita sér framfærslu j blessi
fé, isagt er að hún 'hafi sent hon-;
um $150,000. Eignir keisarans,
sem hann hefir í sínu eigin nafni
eru sagðar að vera $18,750,000
virði.
drottinn brautu, er þau
fundu.
Miljónaskattur.
Skrá um eigna- og atvinnu-
tekjur í Reykjavík árið 1917
liggur nú frammi til íHts og gæti
gefið tilefni til margra hugleið-
inga. Skal hér einungis gripið
niður í eitt atriði.
Átta heildsalar eru samtals
þann, er þeir draga, og fá fríttltaldir að lhafa 1 tekíar á
salt í hann. Eigendur skipanna1 eina an meira en eina md,on
eru sikyldir að láta vátryggja há
seta gegn stríðslhættu, svo sem
verið hefir undanfarið, og gildir
þetta meðan siglt verður til út-
landa með aflann og þar til al-
ment er álitið óþarfi að vá-
tryggja gegn slíkri hættu.
Lögþing Færeyjinga hefir
sent Jóni Magnússyni forsætis-
ráðherra símskeyti dags. 4 febr.
króna.
Tuttugu og fimm smákaup-
menn eru einnig samtals taldir
að hafa í tekjur meira en eina
miljón króna.
Langflestar upphæðimar eru
ekki gefnar upp af hlutað^igend-
um, helur áætlaðar af skatta-
nefnd, og mun víst mega ganga
út frá því að þær séu a. m. k.
ekki of háar.
Heilög hönd ihnýti bönd
og ihjörtun saman leiði,
virða og drótt veiti þrótt
og vonarljós til reiði;
á auðarhrund manns við mund
miskunun drottinn breiði,
hagsæld, blessan hannþeim ávalt
greiði.
• \
Óskurn vér af hjarta hér.
að helgist ást 1 náðum;
trygðabönd, traust bg vönd,
tengist guðs með ráðum;
ung brúðhjón æðst forsjón
efli dygð og dáðum,
og haldi vemdarhendi yfir báðum
Friðarsól, er farsæld ól,
faðmi ykkur bæði;
verndi ból, veiti skjól
og vinum f jölgi á svæði;
gefi blóm með gleðihljóm
grói lífs í næði,
og framtíð ykkar fylgi drottins
gæði.
Kristín Hansson.